عنوان :

مقاله بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در پیدایش و گسترش اسکان غیر رسمی

تعداد صفحات : ۴۲

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده :

مسکن نابهنجار یکی از مهمترین مسائل برنامه ریزی شهری جهان سوم را تشکیل می دهد مسکن نابهنجار منعکس کننده رشد غیر منطقی شهری خاصه به صورت تک قطبی در جهان سوم است ساماندهی اسکان غیر رسمی عدالت توزیعی را در فضا محقق می کند که خود تأمین کننده عدالت اجتماعی، حقوق شهروندی و جوهربرنامه ریزی شهری و مسکن و مبنای ضروری ایجاد جامه مدنی و توسعه پایدار است ضرورت پرداختن به مسائل بحرانی سکونتگاه های غیر رسمی شهر یزد ، آشنایی مقامات دولتی با الگوی توانمند سازی  و سازماندهی این گونه بافتها و بهبود نگرش مدیران شهری و در نهایت رسیدن به توسعه‌پایدار و عدالت اجتماعی در شهر می باشد .

بنابراین پژوهش به بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در پیدایش و گسترش اسکان غیر رسمی در شهر یزد می پردازد با این هدف که ضمن تبیین شاخص های اسکان غیر رسمی در این شهر از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و کالبدی، به مقایسه تطبیقی اسکان غیررسمی شهر یزد با اسکان غیر رسمی ایران و جهان پرداخته است

جامعه‌آماری محله‌ خضرآباد شهر یزد می باشد. نوع نمونه گیری استفاده شده در این تحقیق تصادفی بوده است برای تجزیه وتحلیل و پردازش داده ها از نرم افزار spss , excel استفاده شده است.

در این تحقیق به دیدگاه های مختلفی چون اقتصاد سیاسی، دیدگاه اکولوژی (بوم شناسی) و ساماندهی اشاره شده است. با بررسی این دیدگاه ها و استفاده از آنها در این تحقیق در مورد اسکان غیررسمی در محله خضرآباد یزد و با توجه به اینکه تعداد زیادی از ساکنین این محله را مهاجران تشکیل می دهند و علت مهاجرت هم اکثراً بیکاری و یافتن شغل مناسب بوده است دیدگاه اقتصاد سیاسی در رابطه با چگونگی شکل گیری این نوع اسکان مورد قبول می باشدو باید آن را به عنوان واقعیتی پذیرفت. بر دیدگاه ساماندهی که به مشارکت مردم توجه دارد و در رفع مسائل و مشکلات مؤثر می باشد ، توجه می شود. در واقع این دیدگاه تأکید بر نقش مردم است و دولت متعهد می گردد که آنان را به عنوان شهروند پذیرفته و تسهیلات لازم را برای آنان فراهم نماید تا با کلیه پتانسیل های محلی در راه حل معضلات خود گام بردارند. رشد شهرنشینی در کشورهای شمال (توسعه یافته) ناشی از رشد صنعت و افزایش اشتغال در این بخش و جذب روستائیان به شهر بوده است. در حالی که رشد شهرنشینی در کشورهای جهان سوم ناشی از هجوم روستائیان جویای کار به شهرها با وجود کمبود اشتغال در بخش صنعتی می باشد، در نتیجه این امر باعث ایجاد بیکاری و اسکان در محلات غیررسمی می شود که باید در جهت رفع این معضل در جهت ایجاد اشتغال و بهبود وضع این گروه از جامعه تمهیدات لازم را اندیشید.

 واژگان کلیدی : اسکان غیر رسمی، حاشیه نشینی، توانمند سازی – ساماندهی

فهرست مطالب

چکیده     ۴
مقدمه     ۵
بیان موضوع و تشریح آن    ۷
اهمیت و ضرورت تحقیق    ۸
پیشینه ‌تحقیق (‌درجهان و ایران)    ۹
سؤالات تحقیق    ۱۰
فرضیات تحقیق    ۱۱
روش تحقیق    ۱۱
مبانی تئوریک    ۱۲
خلاصه ای از شرایط جغرافیایی    ۲۴
ویژگی های انسانی- اقتصادی    ۲۵
مختصات آب و هوایی    ۲۵
آزمون فرضیات    ۲۸
راهبردها و پیشنهادات    ۳۱
نتیجه گیری    ۳۴
منابع و مآخذ    ۳۵

منابع و مآخذ

– باوی، جواد، ساماندهی مناطق حاشیه نشین اهواز با تأکید بر منطقه ملاشیه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اصفهان، واحد نجف آباد، ۱۳۸۴٫

– پاپلی یزدی، حسین و رجبی سناجردی، حسین ، نظریه های شهر و پیرامون، انتشارات سمت، ۱۳۸۲٫

– پیران، پرویز، شهرنشینی شتابان و ناهمگون، آلونک نشینی در تهران، مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال دوم، شماره ششم، ۱۳۶۶٫

– داوودپور، زهره، کلان شهر تهران و سکونتگاههای خودرو، انتشارات مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، ۱۳۸۴٫

– حاج یوسفی، علی، حاشیه نشینی شهری و فرآیند تحول آن، هفت شهر، سال سوم، شماره هشتم، ۱۳۸۱٫

– صرافی ، مظفر، نظریه ای بر ساماندهی اسکان غیررسمی، از حاشیه تا شهرنشینی، هفت شهر، سال سوم، شماره هشتم، ۱۳۸۱٫

– شکویی، حسین، جغرافیای اجتماعی شهرها، انتشارات جهاد دانشگاهی، ۱۳۶۹٫

– کمانرودی، اسکان غیررسمی در تهران، ساماندهی اسکان غیررسمی منطقه ۶، پایان نامه کارشناسی ارشد، ۷۷-۱۳۷۶٫

– منصوریان، کریم و آیت الهی، علیرضا ، حاشیه نشینان شیراز، مرکز جمعیت شناسی دانشگاه شیراز، ۱۳۵۶٫

 مقدمه :

حاشیه نشینی به توسعه شهری اطلاق می شود که بدون برنامه ریزی، هدایت ، کنترل و بدون رعایت مقررات شهری سازی توسط توده مردم ایجاد می شود . امروزه ساخت و سازهای غیر مجاز به گونه ای وسیع تر و سازمان یافته تر از سابق به شکل زاغه و… تحت عنوان بخش بازار غیر رسمی در حال تکوین است در تحقیقات انجام شده به حقیقتی ملموس و منطقی اشاره می کنند:

زمانی که روستائیان بی زمین از انزوا می­گریزند و به حاشیه شهرها روی می آورند در واقع به نوعی انتخاب دست می زنند. آنان فلاکتی را رها می کنند و فلاکتی دیگر بر می‌انگیزند. به نظر آنها شهر افق امکانات وآزادی است حرکت اینان تحت تأثیر دو عامل گریزاننده در موطن و جذب کننده در شهرهای کلان می باشد.

همه تعاریف بیان شده با همه روشنگری های نهفته در آن هنوز از حقیقت پدیده حاشیه نشینی به دور است. زیرا که حاشیه نشینی پدیده ای پیچیده، ناهمگون و گسترده و از آن دسته حقایق اجتماعی است که هر چند یک پدیده اما خود در درون خویش دارای ابعاد گوناگونی است بنابراین برای شناخت آن باید هم از بعد فضایی به آن پرداخت و هم هر محدوده حاشیه نشین را با خودش بررسی و تبیین کرد. تا بتوان راه حل مناسب ارائه کرد. که به طور اصولی با انواع دیگر طرح های سامان بخشی برای حاشیه نشینان متفاوت است.

حاشیه نشینی را می توان یک نوع محرومیت خواند آنچه که محرومیت ها را به وجود می آورد و موجب توسعه روز افزون آن می شود فراموش کردن اقشار ضعیف در برنامه ها، برنامه ریزی ها و ضعف مدیریت در تشخیص درست، بهنگام و ارائه راه حل مناسب و سود بخش برای آحاد جامعه می باشد این پدیده یک مسأله ای اجتماعی است و برای درک آن باید دیدگاهی جامع نگر داشت.

از آنجا که عظمت برنامه در پرداختن به بخشی از جمعیت کشور موجب منتفی شدن نیاز مردمان به سرپناه نمی شود بنابراین حاشیه نشینان حذف یا فراموش شده نیاز به مسکن و سرپناه خود را در چارچوب های غیررسمی تدارک می بینند که آسیب های محیطی نیز از پیامدهای آن خواهد بود. رشد بی رویه و بدون برنامه واحدهای مسکونی ، نواحی گسترش یافته را شدیداً‌دچار معضلات عدیده نهادهای تمدنی رفاه اجتماعی، خدمات شهری و عمومی می کند آموزش و پرورش بهداشت، درمان و آموزش روانی و جسمانی، آب آشامیدنی، بهداشتی برق، گاز، تلفن، ساماندهی بافت شهری، سیستم فاضلاب، زیباسازی محیط شهری، کوچه، خیابان، پیاده روها، بوستان و بخصوص در مناطق سکونت محرومان روز به روز پیچیده تر و سخت تر می شود.

وجود نابرابری های حاد و عدیده در جوامع که بارزترین نماد آن نابرابری اقتصادی و اجتماعی است که با تفاوت هایی نیز در شناخت امکانات بالقوه جامعه، برخورداری از فرآیند دریافت علم، حرفه وفن، حق انتخاب شغل ، سطح و نحوه زندگی دلخواه، بهره مندی از مواهب خدادادی طبیعی و ثروت های ملی ،‌حضور در حوزه های سیاسی، اجتماعی، چتر حمایت قانونی، مدنی، و شهروندی و مسائلی از این دست در افراد این قشر از جامعه منجر به بهبود کیفیت زندگی آنان می شود قابل ارائه و تبیین و تحلیل است.

 الف) بیان موضوع و تشریح آن

وضعیت عمومی زندگی شهری در کشورهای روبه توسعه اوضاع نگرن کننده ای را طی  دهه های گذشته بوجود آورده است مسائلی چون افزایش شتابان جمعیت، رشد فقر، کاهش شاخص های کیفیت زندگی، ازدیاد بیکاری، رشد سکونتگاه های غیر رسمی و آلودگی های زیست محیطی شهرهای این کشورها را با بحرن های متعددی رو به رو ساخته است اسکان غیر رسمی به واقع یکی از بارزترین چهره های فقر شهر در بیشتر شهرهای مهاجر پذیر کشور ما است که به عناوینی هم چون حاشیه نشینی، سکونتگاه های خودرو، مساکن نابهنجار، و اجتماعات آلونکی و مانند اینها نیز شناخته می شوند که به طور کلی تعداد حاشیه نشینان  در ۷ شهر اهواز، بندر عباس، بوشهر، شیراز، کرمان، کرمانشاه و همدان در سال ۱۳۵۰ نسبت به سال ۱۳۲۰ بیش از ۱۱ برابر شده است وقوع انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی نقش مهمی در افزایش جمعیت شهرها و توسعه شهر نشینی داشته است به طور کلی اسکان غیر رسمی در ایران به دلایل نهادی با کاستی های برنامه ریزی شهری و ناکارآمدی بازار رسمی زمین و مسکن رخ داده است . پیدایش و گسترش محلات حاشیه ای و اسکان غیر رسمی از مهمترین چالشهای توسعه پایدار شهر یزد به شمار می رود .

 ب) اهمیت و ضرورت تحقیق

جریان و توسعه شهری در ایران طی ۲۰ سال گذشته باعث گردید که جمعیت شهر نشین بالغ بر دو برابر گردید و پیش بینی ها حکایت از ادامه سریع این رشد را دارند. در حال حاضر سرعت توسعه شهری از ظر فیت و توانایی دولت و شهرداری ها در گسترش زیر ساختها و ارائه خدمات و ایجاد اشتغال پیش گرفته است. در نتیجه این پدیده اسکان غیر رسمی که به سرعت و به صورت بی قاعده گسترش یافته است تراکم جمعیت در مناطق حاشیه نشین به طور متوسط حدود ۲۰۰ نفر در هکتار است. که نسبت به متوسط تراکم شهری در ۲۸ شهر کشور ۵ برابر شده است با توجه به مسائل خدمات شهری می توان ادعا کرد که مسکن نابهنجار یکی از مهمترین مسائل برنامه ریزی شهری جهان سوم را تشکیل می دهد مسکن نابهنجار منعکس کننده رشد غیر منطقی شهری خاصه به صورت تک قطبی در جهان سوم است ساماندهی اسکان غیر رسمی عدالت توزیعی را در فضا محقق می کند که خود تأمین کننده عدالت اجتماعی، حقوق شهروندی و جوهربرنامه ریزی شهری و مسکن و مبنای ضروری ایجاد جامه مدنی و توسعه پایدار است ضرورت پرداختن به مسائل بحرانی سکونتگاه های غیر رسمی شهر یزد ، آشنایی مقامات دولتی با الگوی توانمند سازی  و سازماندهی این گونه بافتها و بهبود نگرش مدیران شهری و در نهایت رسیدن به توسعه‌پایدار و عدالت اجتماعی در شهر می باشد .

ج) پیشینه ‌تحقیق (‌درجهان و ایران)

– در جهان :

آبرامز[۱](۱۹۶۰) مراحل ایجاد سکونتگاه های غیر قانونی را در مناطق شهری برای ایجاد سرپناه و مسکن قلمداد می کند و آن را به وسیله قانون اجبار و اجبار قانونی تعریف می کند.

تورنرد۲ (۱۹۶۹) در مورد چنین سکونتگاه هایی نظر مثبت دارد و آن را به عنوان راه حل موفقیت آمیز برای مسکن مناطق شهری در کشورهای در حال توسعه می داند.

۱- charls Abrams

۲-Tornerd

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .