عنوان :

مقاله تحول نظام آموزشی و اقدامات فرهنگی در عصر پهلوی

تعداد صفحات : ۱۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

مقاله حاضر پیرامون بحث اقدامات آموزشی در زمان پهلوی، تحول در نظام آموزش و پرورش، اعزام دانشجویان به خارج از کشور،تاسیس دانشگاه تهران،  انجمن آثار ملی، فرهنگستان و توسعه ی مدارس جدید دردوره ی پهلوی اول صحبت می کند.

سال­های ۱۳۰۴ – ۱۳۲۰ را می­توان، مهم­ترین و بحرانی­ترین سال­های تاریخ معاصر‌ایران دانست؛ زیرا در‌ این دوره تلاش گسترده­ای برای دگرگون ساختن نهادهای فرهنگی و اجتماعی کشور انجام شد تا در نهایت‌،  سلسله سیاسی حکومت پهلوی را تثبیت کند. دگرگونی فرهنگی با رشد سریع نهادهای جدید و با هدف از هم پاشیدن نهادهای سنتی بوسیله دولت همراه بود. با شروع پادشاهی رضاخان و برنامه‌ریزی برای ایجاد تغییر در نظام اجتماعی و فرهنگی  ایران، یکی از مسائلی که مورد توجه قرار گرفت، نظام آموزش عالی بود. در این راستا، ابتدا مدارس تخصصی و به‌دنبال آن دانشگاه تهران، به عنوان اولین دانشگاه در ایران در سال ۱۳۱۳خ. تأسیس شد.

واژه های کلیدی: اقدامات آموزشی ، تحول نظام آموزش و پرورش،تاسیس دانشگاه تهران،  انجمن آثار ملی، فرهنگستان و توسعه ی مدارس جدید ، ایران، مجلس شورای ملی، نظام آموزش عالی، پهلوی اول

فهرست مطالب

چکیده    ۴
مقدمه    ۵
اقدامات آموزشی در زمان پهلوی    ۶
تحول در نظام آموزش و پرورش    ۹
اعزام دانشجویان به خارج از کشور    ۱۰
تأسیس دانشگاه تهران    ۱۱
انجمن آثار ملی    ۱۲
فرهنگستان    ۱۲
توسعه ی مدارس جدید دردوره ی پهلوی اول:    ۱۳
نتیجه گیری    ۱۷
منابع    ۱۸

منابع

[۱]. همراز‌، ویدا؛ نهادهای فرهنگی در حکومت رضاشاه‌، مجله تاریخ معاصر‌ایران‌، سال اول‌، شماره اول، ص ۵۴- ۵۵ و زهیری‌، علیرضا؛ عصر پهلوی به روایت اسناد‌، قم‌، دفتر نشر و پخش معارف‌، ۱۳۷۹‌، چاپ اول‌، ص ۴۴٫

[۱۰]. اسناد سازمان اسناد ملی‌ایران‌، اسناد نخست وزیری‌، سازمان پرورش افکار‌، ۱۳۱۹، پاکت ۳۲۶۸‌، شماره تنظیم ۱۰۸۰۱۱٫

[۱۱]. همراز‌، ویدا؛ نهادهای فرهنگی در حکومت رضاشاه‌، مجله تاریخ معاصر‌ایران‌، سال اول‌، شماره اول‌، ص ۵۵- ۵۴٫

[۱۲]. صدیق‌، عیسی؛ تاریخ فرهنگ‌ایران‌، انتشارات دهخدا‌، ص ۳۷۳٫

[۱۳]. همان‌، ص ۳۵۴٫

[۱۴]. مهرداد‌، ‌ایران در زمان حکومت‌، ص ۱۱۸٫

[۱۵]. صدیق‌، یادگار عمر‌، ۱۳۶: ۲٫

[۱۶]. کرونین‌، استفانی؛ رضاشاه و شکل گیری‌ایران نوین‌، ترجمه مرتضی ثاقب فر‌، تهران‌، جامی‌، ۱۳۸۳‌، چاپ اول‌، ص ۲۰۸٫

[۱۷]. همان‌، ص ۲۱۰٫

[۱۸]. تکمیل همایون‌، ناصر؛ آموزش و پرورش در‌ایران‌، تهران‌، دفتر پژوهشهای فرهنگی‌، ۱۳۸۵‌، ص ۸۷٫

[۱۹]. همان‌، ص ۸۷-۸۸٫

[۲]. بامداد‌، بدرالملوک؛ زن‌ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید‌، تهران‌، ابن سینا‌، ۱۳۴۷‌، ص۴۶- ۴۸٫

[۲۱]. نوبخت‌، دانش؛ عصر پهلوی‌، (رضاشاه کبیر پهلوی اول )‌، تهران‌، وزارت اطلاعات‌، ۱۳۴۶‌، ج ۱‌، ص ۱۷۸٫

مقدمه

سابقه آموزش عالی درایران به زمان‌های بسیارقدیم باز می‌گردد ، به گونه ای که تاریخ نگاران کهنسال ترین دانشگاه جهان را ” جندی شاپور” معرفی می‌کنند . این دانشگاه که دردوران قبل ازاسلام به وجود آمد و شهرت جهانی یافت وبه شاهپور اول – پادشاه ساسانی ، منسوب بوده ، ازقرن چهارم تا دهم میلادی تداوم داشته است .

دانشگاه جندی شاپور ازلحاظ آموزش و تحقیق درفلسفه وطب شهرت داشت . این دانشگاه در زمان خسرو انوشیروان ترقی بسیارکرد توجه خاص وی به ادبیات ، فلسفه وعلوم سبب رونق دانش‌هایی همچون هیئت ، نجوم ، مهندسی ، حکمت عملی وعلوم اداری گشت .

به هرصورت ، آنچه که مسلم به نظرمی رسد ، این است که دانشگاه جندی شاپور درحدود هزار و هفتصد سال پیش بنا گردید و تا پنج قرن گاهواره علوم پزشکی ، فلسفه ، نجوم و ریاضیات بود . بسیاری ازکتاب ها که به زبان‌های مختلف پیرامون علم پزشکی و تاریخچه آن نوشته شده با نام جندی شاپور توأم است .

با ظهوراسلام و توسعه معارف اسلامی ، درحدود قرن پنجم هجری ، خواجه نظام الملک به ترویج علم و هنر و تأسیس مدارس عالی همت گمارد . او در سال ۴۸۵ هجری ، ساختمان نظامیه بغداد را آغازکرد و درشهرهای دیگر ایران نیز ازقبیل نیشابور، بلخ ، هرات ، آمل ، اصفهان دست به تاسیس مدارس عالی موسوم به ” نظامیه ” زد . که مهمترین آنها مدارس بیهقیه و سعیدیه بود و مواد درسی آن شامل فقه ، حدیث ، تفسیر ، علم حساب و پزشکی می‌شد .

دراین مقطع زمانی که سراسر جهان را ظلمت جهل فراگرفته بود ، دانشمندانی همچون شیخ الرئیس ابوعلی سینا ، ابوحامد محمد غزالی ، خواجه نصیرالدین طوسی ، سعدی شیرازی ، انوری و… دراین مدارس عالی پرورش یا به تدریس اشتغال داشته ، مشعل علم را درمشرق زمین فروزان نگهداشتند ، بطوری که حتی آثار دانشمندان این عصر تا آغاز نهضت علمی و فنی درقرن هجدهم درمراکز علمی و معتبرجهان تدریس می‌شده است .

اقدامات آموزشی در زمان پهلوی

سال­های ۱۳۰۴ – ۱۳۲۰ را می­توان، مهم­ترین و بحرانی­ترین سال­های تاریخ معاصر‌ایران دانست؛ زیرا در‌ این دوره تلاش گسترده­ای برای دگرگون ساختن نهادهای فرهنگی و اجتماعی کشور انجام شد تا در نهایت‌،  سلسله سیاسی حکومت پهلوی را تثبیت کند. دگرگونی فرهنگی با رشد سریع نهادهای جدید و با هدف از هم پاشیدن نهادهای سنتی بوسیله دولت همراه بود. از میان نهادهای فرهنگی ـ اجتماعی بسیاری که در‌این دوره تأسیس گردید‌،  مهم­ترین آن­ها را برمی­شماریم:

۱-   شورای عالی معارف:

در اسفند ۱۳۰۰ش قانون شورای عالی معارف به تصویب مجلس رسید که به موجب آن تمام امور اجرایی مدارس‌؛ مانند برگزاری امتحانات‌، تهیه برنامه­های درسی و آموزشی و تشخیص صلاحیت علمی و اخلاقی معلمان‌، به شورای عالی معارف واگذار شد. به سفارش شورای عالی معارف مقرر شد با بررسی نظام آموزش و پرورش کشورهای اروپایی‌،  الگویی برای نظام آموزشی کشور انتخاب گردد. سرانجام سیستم آموزش مدارس فرانسه به عنوان الگوی مدارس‌ایرانی پذیرفته شد.( همراز‌، ویدا؛ نهادهای فرهنگی در حکومت رضاشاه‌، مجله تاریخ معاصر‌ایران‌)

۲-   جمعیت نسوان وطنخواه:

‌این جمعیت در سال ۱۳۰۲ش توسط محترم اسکندری و با کمک محرمانه دولت تشکیل شد. وی دختر شاهزاده محمدعلی میرزا اسکندری از اعضای فعال «جامع آدمیت» بود که بعدها انجمن حقوق را تشکیل دادند و در نشریه‌ای به نام مجله حقوق که متعلق به ‌این انجمن بود‌،  مطالبی درباره زنان‌ ایرانی و موقعیت اجتماعی آنان چاپ می­کردند. ‌این جمعیت از راه نگارش مقالات در مجله «نسوان وطن­خواه» و سخنرانی در مجامع زنان و حتی میهمانی‌های خانوادگی و جشن­های مدارس و اجرای نمایش ویژه بانوان‌، به اجرای سیاست­های فرهنگی حکومت رضاخان می‌پرداخت. بیشتر بانوان عضو‌ این جمعیت از تحصیل کردگان اروپا بودند(بامداد‌، بدرالملوک؛ زن‌ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید‌، تهران‌، ابن سینا‌، ۱۳۴۷‌، ص۴۶- ۴۸٫)

۳-   جمعیت تمدن نسوان:

در ۱۷ تیر ۱۳۰۵ش «جمعیت تمدن نسوان» تلاش نمود تا به بهانه «ترویج معارف و بسط افکار و تهذیب اخلاق و ترقی زنان»‌، تئاتری با عنوان «تمدن نسوان» به نمایش بگذارد. البته در لوای‌ این شعارها‌، عادی سازی حضور زنان در مجالس و سست کردن اعتقادات آنان و بخصوص تحریک آنان به بی­حجابی مورد نظر بود. (سازمان اسناد ملی‌ایران‌، اسناد کامپیوتری شماره ۲۱۰۰۰۲۹۹)

۴-کانون بانوان:

در ۲۲ اردیبهشت ۱۳۱۴ش به دستور رضاشاه‌، علی­اصغر حکمت‌، وزیر معارف وقت‌، عده‌ای از زنان فرهنگی را به محل دارالمعلمات فراخواند تا جمعیتی تشکیل دهند و اساسنامه آن را به تأیید وزیر معارف برسانند و با حمایت دولت پیشقدم نهضت آزادی زنان ‌ایران باشند. ‌این جمعیت در جلسات بعد نام «کانون بانوان» را برای خود اختیار کرد. در اساسنامه ‌این کانون ریاست عالیه آن را شمس پهلوی بر عهده داشتند و وزارت معارف آن را معاضدت و مراقبت می‌کرده است(زن‌ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید‌، همان‌، ص۸۹٫)‌ این کانون وظیفه داشت، در جهت تعمیم و توسعه فرهنگ جدید و جنبش تجددخواهان و به عبارت دیگر متجدد کردن بانوان تلاش کند.( عصر پهلوی به روایت اسناد‌، ص۴۶٫)

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .