عنوان :

مقاله تصوف، مشایخ صوفیه یزد در قرن هشتم

تعداد صفحات : ۲۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این مقاله درباره تصوف، مشایخ صوفیه یزد در قرن هشتم توضیح می دهد.

صوفیان قرن هشتم یزد طبقۀمهم وقابل توجهی را تشکیل می دادند ومورد احترام سایر طبقات،اعم از عامی وعالی وحاکم ومحکوم بودند. خانقاههای یزد مأمن عموم،به ویژه فقرا بود.در این دوره تقریباًبه موازات مدارس،خانقاه هم وجود داشت. خانقاهها موقوفات بیشماری داشتندکه درآمد آنها را در راه توسعۀاین اماکن وکمک به فقراودراویش ومریدان صرف می شد.سلاطین وامراورجال معروف معمولاًاموال زیادی یا برای خودشان در دنیا ویا،در اوخر عمربرای کفارۀگناهان خود به خانقاه وقف می کردند.حتی مردمان عادی،برای ثواب واجر اخروی،اموال واملاک خود را در اختیار خانقاه ها قرار می دادند.

عامل مهم رونق تصوّف در یزد این بود که هجوم مغول وهرج ومرج های بعد ازآن  باعث شد که ولایاتی نظیر خراسان،آذربایجان ،اصفهان دائماًمورد تاخت وتاز قرار گیرد. در حالی که یزد وفارس نسبت به جاهای دیگر امن بود،لذا اکثراقشار مردم اعم از متصوفه،علما،فقهاوحتی مردمان عادی بدین نواحی روی آوردند.^(۱) کثرت مدارس و خانقاهها دریزد در این زمان بهترین دلیل این مدعی است.

واژه های کلیدی: تصوف، مشایخ صوفیه ،یزد

فهرست مطالب

مقدمه    ۴
تصوف در یزد    ۶
مشایخ یزد    ۱۰
کتابشناسی    ۲۴

کتابشناسی

بحث درآثار وافکار واحوال حافظ،قاسم غنی،تهران،انتشارات زوار،چ پنجم،۱۳۶۹٫

تاریخ آل مظفر،محمود کتبی،به اهتمام عبدالحسین نوابی،تهران،انتشارات امیرکبیر،۱۳۶۲

تاریخ ادبیات در ایران،ذبیح الله صفا،ج۳،تهران،انتشارات فردوس،چ هفتم،۱۳۶۱٫

تاریخ جدید یزد،احمدبن حسین علی کاتب،تصحیح ایرج افشار،تهران،انتشارات بنگاه ترجمه ونشر کتاب،۱۳۴۳٫

تاریخ خانقاه در ایران،محسن کیانی،تهران،کتابخانۀطهوری،۱۳۶۹٫

تاریخ یزد،جعفربن محمد بن حسین (ملقب به جعفری)،تصحیح ایرج افشار،تهران،انتشارات بنگاه ترجمه ونشر کتاب،۱۳۴۳٫

جامع التواریخ حسنی،نسخۀخطی،موجود در دانشگاه تهران.

جامع الخیرات،ترجمۀمحمد غضبان،یزد،انتشارات گلبهار یزد ،۱۳۴۶٫

جامع مفیدی،محمد مفید مستوفی بافقی،تصحیح ایرج افشار،تهران،انتشارات انجمن آثار ملی ایران،۱۳۴۱٫

حبیب السیر،غیاث الدین بن همام الدین محمد خواندمیر،تصحیح محمد دبیر سیاقی،تهران،انتشارات خیام،چ دوم،۱۳۵۴٫

دیوان حافظ،ابوالقاسم انجوی،تهران،انتشارات جاویدان،چ پنجم،۱۳۶۳٫

سفرنامۀابن بطوطه،محمد بن عبدالله طبخی،تصحیح محمد علی موحد،تهران،انتشارات بنگاه ترجمه ونشر کتاب،۱۳۵۶٫

مقدمه

تا اواخر قرن دوم هجری،در جهان اسلام از تصوف بحثی نبود.اما از زمان سلطۀبنی امیه وبنی مروان بر مقدرات مسلمین،افرادی که شدیداًمواظب دین خود بودند تا از آلودگیهای زمان خود مصون باشندبه«زهاد وعباد»معروف شدند.با ایجاد انشعاب وتشکیل فرق مختلف،هر کداممدعی دارا بودن بهترین عالم وعابد در میان خود شدند.حدود سال ۲۰۰ه.کلمۀصوفی در میان فرق مسلمین مصطلح شد.در قرن سوم تصوف مراحل اولیه خود را طی نمودودر قرن چهارم به صورت حرفه ای خاص ظاهر شد ودر قرن پنجم،علاوه بر نفوذ آن در جامعه در ادبیات نیز راه یافت.در قرن ششم کلام وفلسفه وارد تصوّف شد.این دو علم تصوّف را دگرگون کرد و در قرن هفتم بزرگانی چون ابن عربی،قونوی وشیخ عراقی وجلال الدین رومی با افکار بلند خود تصوّف غنی نمودند.

از قرن هفتم با توجه به مصائبی که دامنگیر جهان اسلام شد،تصوّف مقبول عامه گشت.سرخوردگی مردم به خاطر حملۀمغولان صحرا گرد،موجب شد که روح انزواطلبی وتارک دنیا یی در مردم شدت گیرد.مردمانی که از همه جا رانده ومأیوس شده بودند،به خانقاه پناه آوردند وت آن قدر طرفدار یافت که به شکل کلاسیک وعلوم مدرسه ای درآمد ودر ردیف سایر علوم آن زمان برای خود جا باز کرد. در خانقاه ها کتب فصوص الحکم ابن عربی وفکوک قئنوی ولعمات شیخ عراقی وقصاید ابن فارض تدریس می گردید.^(۱)

فضلای صوفیه شروع به شرح کتب مشایخ خود نمودند.خانقاه دارای مناصب ومدارجی شد که صوفی،طی تعالیم وآموزش وریاضت ها،بان مناصب ومقامات می رسید.^(۲)

قرن هشتم که مورد نظر این مقاله است،تصوّف حتی از قرن هفتم رونق بیشتری گرفت.اقبال عامه بدین مسلک،معلول عوامل چندی بود.اغلب مشایخ صوفیه از بدو پیدایش تا عصر مورد بحث علاقه ای به دنیا نشان نمی دادند ومناعت طبع ونفس بی طمعی داشتند.این خصلت اهمیت وابهّت زیادی به آنها داده بود.از طرف دیگر ادعا ومبالغه در کرامات وخوارق عادت واشراف به خواطروسیمای روحانی آنها،مشایخ صوفیه را مورد احترام نموده بود.امرا وملوک به ویژه مغولان خرافه پرست از نفرین آنان وحشت داشتند.البته احترام سلاطین عامل مهم دیگری هم داشت مبنی بر اینکه چون اغلب مشایخ صوفیه کاری به مسائل سیاس نداشتند.وبرای حکّام کمتر درد سر ایجاد می کردند،لذا وجود آنها نه تنها قابل تحمل بود،بلکه تشویق وتأئید هم می شد.از طرف دیگرعلما وفقهای آن عصر آلوده به دنیا طلبی شده بودند.مشاغلی چون منصب قضا وتولیت اوقاف وتدریس در مدارس رسمی وامامت جماعات که اکثراینهادولتی ودارای حقوق دیوانی بود،عملاًآنها را جیره خوار درگاه وبارگاه نموده ودامن اکثرآنها را آلوده به رشوه خواری وجانب داری از ظالم وحاکم کرده بود.بدین ترتیب عامه مردم هرچند که به ظاهر به آنها رجوع وخضوع می کردند،اما در باطن از آنها نفرت داشتند.

تصوف در یزد:

صوفیا نقرن هشتم یزد طبقۀمهم وقابل توجهی را تشکیل می دادند ومورد احترام سایر طبقات،اعم از عامی وعالی وحاکم ومحکوم بودند. خانقاههای یزد مأمن عموم،به ویژه فقرا بود.در این دوره تقریباًبه موازات مدارس،خانقاه هم وجود داشت. خانقاهها موقوفات بیشماری داشتندکه درآمد آنها را در راه توسعۀاین اماکن وکمک به فقراودراویش ومریدان صرف می شد.سلاطین وامراورجال معروف معمولاًاموال زیادی یا برای خودشان در دنیا ویا،در اوخر عمربرای کفارۀگناهان خود به خانقاه وقف می کردند.حتی مردمان عادی،برای ثواب واجر اخروی،اموال واملاک خود را در اختیار خانقاه ها قرار می دادند.

عامل مهم رونق تصوّف در یزد این بود که هجوم مغول وهرج ومرج های بعد ازآن  باعث شد که ولایاتی نظیر خراسان،آذربایجان ،اصفهان دائماًمورد تاخت وتاز قرار گیرد. در حالی که یزد وفارس نسبت به جاهای دیگر امن بود،لذا اکثراقشار مردم اعم از متصوفه،علما،فقهاوحتی مردمان عادی بدین نواحی روی آوردند.^(۱) کثرت مدارس و خانقاهها دریزد در این زمان بهترین دلیل این مدعی است.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .