عنوان :

مقاله تهران و زلزله

تعداد صفحات : ۶۰

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

زلزله پدیده ای است که در طول تاریخ بشری بارها انسان را به وحشت انداخته و باعث تخریب شهرها و روستاهای زیادی همراه با تلفات انسانی شدید و داغ‌دار نمودن انسان بوده است با گونه ای که انسان جان خود را در مقابل آن عاجز و درمانده دیده آن را به پدیده های ماوراء الطبیعت و خشم خدایات دانسته است.

زلزله عبارت از حرکات و ارتعاشات ناگهانی سطح زمین ناشی از شکسته شدن سنگهای پوسته زمین و رها شدن انرژی ذخیره شده در آنها است که در صورت شدت زیاد در مرکز انسانی موجب خسارتها و زیانهای فراوانی می‌شود.

کشور ما جزء مناطق زلزله خیز دنیا محسوب می شود و خطر زلزله ما را تهدید می کند شهر تهران که مرکز سیاسی و اداری ایران است با جمعیت زیاد و متراکم بالا همراه با ساختمان های اداری – اقتصادی مسکونی در کمربند زلزله خیز آلپ هیمالیا،؟ زلزه های شدید و خطرناک واقع است.

پژوهشگران با تحت نظر قرار دادن تغییرات ژئوفیزیکی ژئوشیمیایی، زیست شناختی در مناطقی که احتمال زلزله می رود سعی کرده اند به شواهد علمی دست یابند اگرچه پاره ای از زلزله ها و با توجه علائم از قبیل پیش بینی شده و از خطرات آن کاسته شد اما وجود همان علائم در جای دیگر یا عدم وجود هر یک از علائم فوق نتوانسته موفقیت آمیز باشد.

مؤثرترین راه پیشگیری در مقابل زلزله ساختن بناها و ساختمانهایی که در برابر خطر مقاوم باشند رعایت قواعد مربوط به ساختمان سازی و اصول فنی از مهمترین شرایط ساخت ساختمان های مقاوم می باشد ژاپن از کشورهای موفق در این زمینه است باید قوانین سخت تصویب و به اجرا درآید. در این زمینه کشورهایی که تمام مردم آنها اعم از دانشمند متخصص و مردم از این قوانین آگاهی لازم را داشته باشد رعایت نموده اند میزان ضایعات و تلفات آنها کاهش یافته است.

در مناطق زلزله خیز باید مردم را بطور مداوم آموزش داد مخصوصا در مناطقی که در احتمال وقوع زلزله بسیار بالا است آموزش باعث می شود تا مردم هنگام و بعد از زلزله که امکان امداد رسانی، کمک رسانی، نجات مجروحان و کسانی که زیر آوار مانده اند توسط ارگانهای مسئول کمتر است خود مردم به کمک نیروها امداد بشتابند تا اینکه در هنگام زلزله در کجا و چگونه جای بگیرند، کجا بروند و از کدام مکانها دوری گزینند و از کدام عکس العمل مناسب را از خود نشان دهند و تلفات را کم نمایند.

واژه های کلیدی: زلزله، پیشگیری، ساختمان مقاوم، آموزش، شدت زمین لرزه، آثار، دوره بازگشت، واکنش مردم،

فهرست مطالب

مقدمه:    ۱
تعریف زلزله:    ۲
توزیع جغرافیایی زلزله ها    ۴
علل وقوع زلزله    ۵
شدت مطلق یا بزرگی زلزله:    ۵
شدت زمین لرزه    ۸
منطقه تأثیر زلزله:    ۱۰
مدت زمان لرزش    ۱۰
آثار زلزله:    ۱۲
۲-صداهای زلزله    ۱۵
۳-نورهای زلزله    ۱۵
۴-لرزش های دریا یا تسونامی    ۱۵
۵-تغییر مشخصات آب چشمه ها    ۱۶
۶-ایجاد گسل    ۱۶
۷-زمین لغزش    ۱۷
۸-آب گونگی یا روانگرایی    ۱۷
دوره بازگشت    ۱۸
پیش بینی زلزله    ۲۰
مناطق زلزله خیز محل تراکم انسان فعالیت هایش    ۲۲
پیشگیری از خطرات زلزله    ۲۴
نقشه های خطر (پهنه بندی خطر)    ۲۴
ساختمان های مقاوم در مقابل زلزله:    ۲۵
آموزش مداوم    ۲۶
زلزله در ایران    ۲۶
کشور پهناور ایران از نظر زلزله    ۲۷
زلزله خطری برای تهران:    ۳۰
واکنش مردم:    ۳۲
آمادگی زلزله:    ۳۵
رعایت نکات ایمنی قبل از وقوع زلزله:    ۴۲
رعایت نکات ایمنی در هنگام وقوع زلزله    ۴۵
پس از وقوع زلزله چه باید کرد؟    ۴۷
نتیجه    ۵۳
منابع و مآخذ:    ۵۵

منابع و مآخذ:

۱-    آیزاک، آسیموف، زمین لرزه

۲-    آموزش همگانی برای مقابله با خطرات زلزله، موسسه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ها

۳-    آمادگی در برابر زلزله، کتاب راهنمای معلم سال سوم راهنمایی

۴-    اوبروچف، مبانی زمین شناسی، ترجمه عبدالکریم قریب – انتشارات خوارزمی

۵-    احمدی، محمد مهدی – نظار، محمدحسین – رضایی پناه، نادیا – خطرات زلزله را کاهش دهیم، موسسه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله

۶-    امیرسز نیکلاس – ملوین چارلز، تاریخ زمین لرزه های ایران، ترجمه ابوالحسن رده، انتشارات آگاه

۷-    جرج گامف، سرگذشت زمین، ترجمه محمد بهزاد، سازمان انتشارات انقلاب اسلامی

۸-    رشد آموزش راهنمایی تحصیلی ویژه نامه زلزله، شماره ۱۸، پاییز ۱۳۷۷

۹-    شفیعی، سیروس – مدنی احمد، زمین شناسی عمومی دانشگاه صنعتی امیرکبیر

۱۰-شادی طلب ژاله، بررسی آسیب پذیری تهران در برابر زلزله، مؤسسه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله

۱۱-صداقت محمود، زمین شناسی برای جغرافیا، انتشارات پیام نور

۱۲-کلود آلگر، ناآرامی های زمین، ترجمه علی درویش زاده، دانشگاه تهران.

۱۳-معتمد احمد، زمین شناسی عمومی، انتشارات دانشگاه تهران.

۱۴-معماریان حسین، فرآیندهای درونی تغییر دهنده زمین (۲ و ۱) انتشارات دانشگاه آزاد تهران، ۱۳۵۸

۱۵-مدنی حسین، شفیقی، سیروس، مرکز نشر دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران)

۱۶-مؤسسه آموزش عالی علمی – کاربرد هلال احمر ایران

۱۷-جغرافیایی استان تهران – سال اول متوسطه

مقدمه:

ایران جزء ده کشور بلاخیز دنیا بوده است در میان کشورهای آسیایی پس از هند، چین و بنگلادش بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است. ۴۰ نوع بلای طبیعی در جهان وجود دارد ۳۰ نوع آن متعلق به ایران است ۶۰% تلفات ناشی از حوادث جهان نیز متعلق به کشور ما است.

از ۶۷۸ شهر کشور ۶۶۰ شهر روی خط زلزله و ۲۴ شهر در منطقه پرخطر قرار دارد و تنها ۲% شهرها را خطر کمتری تهدید می کند. میلیاردها تن از ساکنان ۱۰۰ کشور جهان حداقل با یکی از حوادث طبیعی از قبیل زلزله، طوفان، سیل و خشکسالی مواجه هستند. اگر کشورها به خصوص کشورهای در حال توسعه، اقدامات پیش گیرانه برای کاهش خطرات ناشی از حوادث شرکت کنند می توان برای میلیون ها امنیت جانی تهی کرد.

زلزله پدیده ای است که در طول تاریخ بشری بارها انسان را به وحشت انداخته و باعث تخریب شهرها و روستاهای زیادی همراه با تلفات انسانی شدید و داغ‌دار نمودن انسان بوده است با گونه ای که انسان جان خود را در مقابل آن عاجز و درمانده دیده آن را به پدیده های ماوراء الطبیعت و خشم خدایات دانسته است.

در هر صورت این خطر با توجه به سابقه تاریخی تهران و مناطق اطراف و دوره های بازگشت لرزه های بزرگ تهران را تهدید می کند.

 تعریف زلزله:

برای شناخت هر پدیده ای در جهان واقع لازم است ابتدا از آن تعریف مناسب و نسبتاً جامعی داشته باشیم چرا که بدون دانستن تعریفی مناسب از آن نمی توان به کنه پدیده پی برد و آن را به خوبی درک نمود.

مردم عادی در کلامی ساده زلزله را حرکت ناگهانی زمین ناشی از خشم نیروهای ماوراءالطبیعه و خدایان می دانند که بر بندگان عاصی و عصیانگر خود که نافرمانی خدای خود را نموده و مرتکب گناهان زیادی شده اند می دانند.

اگرچه امروزه با گسترش دانش تجربی این تعریف در زمره اباطیل و خرافات قرار گرفته است ولی هنوز در جوامع و مردم کم دانش و جاهل مورد قبول است.

در فرهنگ تک جلدی عمید زلزله را با فتح حروف «ز» و «ل»، یعنی زلزله بر خلاف آنچه در زبان عامه مردم رایج است آورد، و می نویسد «زمین لرزه، لرزش و جنبش شدید و یا خفیف قشر کره زمین که به نقصان درجه حرارت مواد مرکزی و احداث چین خوردگی و فشار و یا در اثر انفجارهای آتش‌فشانی بوقوع می رسد»

در فرهنگ جغرافیا تألیف پریدخت فشارکی و همچنین جغرافیایی تألیف مهدی مؤمنی تعریفی مشابه هم به گونه زیر ارائه شده است:

«جنبش یا تکان پوسته زمین که به صورت طبیعی ناشی از زیر پوسته زمین است گاهی اوقات زلزله باعث تغییراتی در سطح زمین می شود اما اغلب زیان بوجود آمده ناشی از تکان ها فقط محسوس است و ممکن است زلزله بوسیله یک انفجار آتشفشانی بوجود آید. زلزله در حقیقت در بیشتر نواحی امری عادی است و اغلب قبل و یا همزمان با انفجار اتفاق می افتد. اصل زلزله تکتونیکی است و احتمالاً وجود یک شکست لازمه آن است. موجهای زلزله دست کم در سه جهت اتفاق می افتد و در یک مسافت قابل ملاحظه از مکان اصلی بطور جداگانه حس می شوند. هنگامی که زلزله از مکانی می گذرد زمین و ساختمانها می لرزد و به جلو و عقب می روند. بالاترین زیان ناشی از زلزله همیشه در مرکز زلزله یعنی جائی که حرکت بالا و پائین است نیست اما در مکانهایی که موجهایی به صورت مایل به سطح می رسد نزدیک مرکز زلزله باشند دارای بالاترین زیان می باشند یک زلزله شدید معمولاً بوسیله یکسری دیگر از تکانها همراه می شود. زلزله ای که در نزدیک یا زیر دریا اتفاق می افتد سبب حرکات شدید آنها شده و بعضی وقتها امواج بزرگی از آن ناشی می شود و در مسافت زیاد این امواج ادامه پیدا می کنند و گاهگاهی باعث تلفات جبران ناپذیر و مرگ و میر می شوند. طغیان نواحی ساحلی بیشتر از خود زلزله باعث خسارت می شوند در نواحی آتشفشانی زلزله عملاً هر روز اتفاق می افتد به عنوان مثال در هاوائی هر ساله صدها تکان کوچک ثبت می شوند.

در فرهنگ آکسفورد آمده است:

«حرکات ناگهانی و شدید سطح زمین»

از تعاریف ذکر شده در فوق و منابع دیگر می توان برداشت زیر را نمود

زلزله عبارت از حرکات و ارتعاشات ناگهانی سطح زمین ناشی از شکسته شدن سنگهای پوسته زمین و رها شدن انرژی ذخیره شده در آنها است که در صورت شدت زیاد در مرکز انسانی موجب خسارتها و زیانهای فراوانی می‌شود».

زلزله از یک طرف موجب شکسته شدن و جابجایی بین توده های سنگی پوسته زمین می شود و از طرف دیگر همین جابجائی و شکسته شدن منجر به ایجاد امواج و انتشار در درون زمین می شود. مانند انداختن قطعه سنگی در حوض یا دریاچه که منجر به ایجاد امواجی می شود.

زلزله مانند شکسته شدن قطعه چوب خشک شده ای می ماند که از یکطرف موجب گسیخته شدن چوب و از طرف دیگر موجب انتشار امواج در اطراف خود می شود.

توزیع جغرافیایی زلزله ها

۱-کمبربند چین خورده آلپ هیمالیا: جایی که پوسته آسیا – اروپا به صفحه آفریقا – هند برخورد می کند در کشورهای ایتالیا، یونان، ترکیه، ایران شمال هند و …

۲- کمربند اطراف اقیانوس آرام: جایی که صفحه اقیانوس آرام به صفحه آسیا اروپا – آمریکای جنوبی – استرالیا و امریکای شمالی برخودر می کند. در این ناحیه از کامچاتکا تا هکایدو شدیدترین زلزله ها اتفاق می افتد. عمق کانون زلزله در این منطقه به حدود ۶۰ کیلومتر می رسد و امواج تسونامی در اثر زلزله در این مناطق ایجاد می شود.

۳-کمربند میانی اقیانوس اطلس: جائی که صفحه اقیانوس اطلس در حال گسترش است و این زلزله ی نسبتاً ملایم و آرامش مردم را چندادن بهم نمی‌زند. به استثنای گودالهای اقیانوسی کانون. زمین لرزه ها در عمق ۵۰ کیلومتری پوسته زمین است . در گودالهای اقیانوسی کانون زلزله در عمق ۳۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتر مشاهده شده است جائی که به صفجه ای موربی بنام «سطح بنیوف» وجود دارد البته زلزله ها در طول گسل ها تغیر شکل دهنده (جائی که صفحه ها در امتداد هم می لغزند، نیز وجود دارد مثل زلزله ای که در طول گسل سن آندریاس اتفاق افتاد (سان فرانسیسکو ۱۹۰۶)

علل وقوع زلزله

بزرگی یک زلزله بستگی مستقیم به مقدار انرژی دارد که زمان گسیختگی و شکستگی سنگها آزاد می شود. هرچه نیروی ذخیره شده در سنگ در زمان ایجاد گسل بیشتر باشد مقداری انرژی آزاد شده و به همراه آن بزرگی زلزله افزایش خواهد یافت بزرگی زلزله رابطه مستقیمی با مقاومت سنگها نیز دارد هرچه سنگ مقاومتر باشد استرس زیادتری لازم است تا آن را بشکندذ و درنتیجه پس از شکستن انرژی بیشتری آزاد می شود. علت وقوع زلزله تهران وجود گسلهای متعدد است.

شدت مطلق یا بزرگی زلزله:

شدت مطلق یا بزرگی زلزله عبارت است لگاریتم ماکزیمم دامه نوسان زلزله (برحسب میکرون) که بوسیله لرزه سنجی که در فاصله صد کیلومتری مرکز زلزله نصب شده است در روی لرزه نگاشت رسم می شود (M=LOH10a) در این فرمول M بزرگی زلزله و a دامنه امواج است. مقیاس ریشتر لگاریتمی است به این معنی که افزایش یک واحد، ده برابر بر دامنه امواج می افزاید مثلاً دامنه امواج زمین لرزه ای به مقیاس ۷ (۱۰×۱۰×۱۰) هزاربار بزرگتر از دامنه موجی با بزرگی ۴ است.

بنابه نظر ریشتر و گوتنبرگ انرژی (E) آزاد شده در کانون زلزله را می توان با توجه به بزرگی زلزله از فرمول زیر محاسبه نمود. GE=11/8+1.5ms10

در این فرمول E برحسب ارگ (یک ارگ = ۷۰ ژول) است بر اساس رابطه فوق انرژی آزاد شده با افزایش یک درجه به مقیاس ریشتر تقرباً ۶ و ۳۱ برابر  است لذا قدرت زلزله ای با دامنه موج ۷ تقریباً سی هزار بار (۳۱×۳۱×۳۱) از زلزله ای با دامنه موج ۴ ریشتر است. انفجارات هسته ای بزرگ دارای بزرگی ۷ ریشتر هستند انرژی زلزله ی با بزرگی ۳۲/۶ برابر انفجار بمب هسته ای هیروپیما است بزرگی زلزله ها از ۱ تا ۹ ریشتر است. بزرگی زلزله تا کنون ۶/۸ ریشتر است. زلزله ها با بزرگی ۷/۸ تا ۹/۸ با توجه به مقاومت سنگهای زمین محتمل به نظر می رسد و می تواند موجب نابودی زمین شود. بزرگی زلزله رودبار ۳/۷ بوده است هرچه زلزله ها بزرگتر باشند، امکان وقوع کمتری دارند.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .