عنوان :

مقاله معرفی استان یزد

تعداد صفحات : ۴۸

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این مقاله نگاهی به تاریخ کهن یزد پیش از اسلام، شهرهای استان یزد، آداب و رسوم، موقعیت جغرافیاییف بناهای تاریخی و جاذبه های گردشگری ، صنایع دستی  و …. می پردازد.

یزد اولین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان است ، آثاری چون دست افزارهای سنگی بدست آمده در دره های شیرکوه، نگاره های روی تخته سنگ کوه ارنان، تکه سفال های منقوش نارین قلعه میبد – متعلق به دوره ایلامی، غارهای استان و آثار معماری و شهر سازی باستانی و … نشان می دهد مدنیت یزد، در چهار کانون باستانی “مهریز و فهرج” ، “یزد” ، “رستاق و میبد” و “اردکان” متمرکز بوده است .

استان یزد از سرزمین‌های کهن و تاریخی ایران‌زمین است که مجموعه‌ی با ارزشی از جاذبه های معماری و تاریخی آن را به نمایشگاه خشتی تبدیل کرده است. در میان نقاط کویری کشور شاید کم تر منطقه‌ای را بتوان پیدا کرد که به لحاظ جاذبه‌های توریستی هم پای یزد باشد. این دیار کهن که در گذشته‌ای نه چندان دور آن را دارالعباد مسلمین می‌خواندند، اینک با انبوهی از جاذبه‌های فرهنگی، زیارتی باستانی، تاریخی و طبیعی چشم انتظار گردشگران نشسته است. در بعضی از منابع، بنای اولیه برخی از شهرهای این استان چون «میبد» را به سلیمان پیغمبر، «یزد» را به ضحاک و اسکندر مقدونی و «ابرکوه» را به ابراهیم پیامبر نسبت داده اند. این نسبت ها بیان گر قدمت و دیرینگی پیشینه‌ی تاریخی و فرهنگی سرزمین و مردم این دیار است. مجموعه‌ی آثار باستانی پراکنده موجود در این استان نیز، به سهم خود مبین این پیشینه‌ی تاریخی است.

حفظ و پایبندی به سنتها و ارزشهای رایج ملی و اشتیاق همگانی نسبت به پایبندی به این ارزشها و سنتها ویژگی بارز آداب و رسوم محلی مردم است و این پایبندی و اشتیاق را در مراسم ازدواج و ….
میتوان مشاهده کرد. سادگی و بی پیرایه بودن به همراه داشتن روحیه قناعت و صرفه جویی از ویژگیهای آداب و رسوم مردم است .

با توجه به شرایط آب و هوایی و محدود بودن فعالیت های کشاورزی و دامپروری در استان یزد، سایر فعالیتهای انتقالی و افزون بر همه فعالیت در رشته های مختلف صنایع دستی در آن استان رشد کرده است. نساجی سنتی، سفال و سرامیک سازی، زیلو بافی قالیبافی و ساخت مصنوعات مختلف فلزی از جمله صنایع دستی رایج در استان یزد است.

 واژه های کلیدی: استان یزد، صنایع دستی، آداب و رسوم، جاذبه های گردشگری، قالی بافی، میبد، نارین قلعه،

فهرست مطالب

مقدمه..۱
نگاهی به تاریخ کهن یزد پیش از اسلام..۲
دین۴
شهرهای استان یزد..۵
پیشینه تاریخی.۶
آداب و رسوم محلی.۶
فرهنگ بومی..۷
فرهنگ، زبان و گویش۷
یزد و موقعیت جغرافیایی.۸
صنایع دستی ۹
شهرستان۱۱
بناهای یادبود تاریخی ۱۲
جاذبه های طبیعی ۱۲
آثار تاریخی ۱۳
یزد همسایه کویر۱۷
وجه تسمیه یزد۱۷
ثبت آثار در سال ۱۳۸۴۲۱
مشکل جوانان در یزد.۲۳
بازیهای محلی استان یزد.۲۴
نگرشهای کودکان و نوجوانان بزهکار استان یزد۲۵
حیات‌وحش و مناطق حفاظت شده، استان یزد.۲۵
آداب و سنن مردم استان یزد در ماه مبارک رمضان..۲۶
جاذبه های اجتماعی استان یزد۳۱
جاذبه های طبیعی استان یزد..۳۲
جاذبه های تاریخی و معماری استان یزد.۳۳
جاذبه های اجتماعی استان یزد..۳۶
جاذبه های فرهنگی استان یزد.۳۷
جاذبه های گردشگری استان یزد..۳۸
معرفی بعضی ازشهرهای استان یزد..۴۱
منابع و ماخذ۴۷

 مقدمه 

معرفی استان یزد

آنچه در کویر می روید ، درختان صبور و قهرمانی است که بی نیاز از آب و خاک وبی چشم داشت نوازشی و ستایشی از سینـۀ خشـــک و ســوختــۀ کــویــر سر می کشند و می ایستند و می مانند .

یزد اولین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان است ، شهری است که با قناعت بنا شده است و مردمی سخت کوش و با هوش دارد که گل را ورز دادند و بادگیر ساختند ؛ مردمی که سینۀ کویر را شکافتند و از دل سوختۀ آن آب زلال جاری ساختند ؛ مردمی که باغ ها بر پا کردند و میراثی از خود بر جای گذاشتندکه جهانیان خیره ماندند . در پیش این مردم ، کویر خشن سر تعظیم فرود آورد و شیر کوه عظیم ، انگشت به دهان گرفت .

 وجه تسمیۀ یزد

یزد واژه ای باستانی است که در «یشت yast» یا «یزت yazt» و «یسن yasn»  به معنای ستایش ، نیایش ، پرستش ، ایزد و … ریشه دارد .   در پاره ای از متون قدیمی ، یزد را «دارالعباد» یا «دارالعباده» نیز گفته اند . یزد به «شهر بادگیرها» و «شهر دوچرخه ها» نیز معروف است .

نگاهی به تاریخ کهن یزد پیش از اسلام

استان یزد از سرزمین های کهن و تاریخی ایران زمین است. در بعضی از منابع، بنای اولیه برخی از شهرهای این استان چون “میبد” را به سلیمان پیغمبر، “یزد” را به ضحاک و اسکندر مقدونی و “ابرکوه” را به ابراهیم پیامبر نسبت داده اند.

این بیانگر قدمت و دیرینگی پیشینه تاریخی و فرهنگی مردم این دیار است. مجموعه آثار باستانی پراکنده موجود در این استان نیز، به سهم خود مبین این پیشینه تاریخی است.

آثاری چون دست افزارهای سنگی بدست آمده در دره های شیرکوه، نگاره های روی تخته سنگ کوه ارنان، تکه سفال های منقوش نارین قلعه میبد – متعلق به دوره ایلامی، غارهای استان و آثار معماری و شهر سازی باستانی و … نشان می دهد مدنیت یزد، در چهار کانون باستانی “مهریز و فهرج” ، “یزد” ، “رستاق و میبد” و “اردکان” متمرکز بوده است

پژوهشگران این منطقه را که در مسیر شاه راهای باستانی “ری – کرمان” و “پارس – خراسان” قرار داشت، جزو سرزمین های دور دست ماده ها شمرده اند.

این منطقه در نیمه هزاره نخست پیش از میلاد، در سرنوشت سیاسی اتحادیه های قبایل ماد سهم به سزایی داشت. در آن موقع یزد در یک چهار راه منطقه ای قرار داشت و نقش مرزبانی ایالت ها و نگهبانی راه های بسیاری که به چهار سوی ایران می رفت را ایفا می کرد.

بی گمان منطقه یزد در دوران هخامنشی دارای راه های بزرگ ونیز تاسیسات راهداری و مراکز پستی و چاپاری بوده، زیرا علاوه بر راه های شناخته شده باستانی، راه های دیگری را از روی مدارک پیشین باز یافته اند که در آن روزگار، به مراکز اقتصادی و فرهنگی ایران باستان می پیوست.

منطقه یزد در دوره ساسانی به ویژه در روزگار “قباد انوشیروان” و “یزدگرد اول” از جایگاه اجتماعی و اقتصادی ویژه ای برخوردار و به عمران و آبادی آن توجه بسیار شده بود.

علاوه بر این، وجود پاره ای از یادمانهای کهن دینی در این منطقه، نشان می دهد که پیش از فراگیر شدن آئین “نوزرتشتی” ساسانی، ادیان باستانی ایرانی دیگری در این سرزمین رواج داشته اند. از این میان می توان به آیین های “مهرپرستی” و “نیایش آناهیتا” اشاره کرد. همچنین برخی دیگر از نمادهای باستانی به ویژه چند نیایشگاه کهن “الهه آناهیتا” مانند “پارس بانو”، “پیر سبز” ، “پیر نارکی” و … که از دیر باز در این مناطق پایدار بوده، نشانگر این مطلب است.

از نشانه های گویا و مبین تاریخ دیرین یزد، “سرو پنج هزار ساله” ابرکوه، کشف آثار تمدن ماقب تاریخ در “غربالبیز” مهریز و کشف سکه های مربوط به زمان “پوراندخت ساسانی” است که در میبد ضرب شده اند.

دین

پیش ازورود مسلمانان به ایران، مردم استان یزد نیز مانند سایر نقاط ایران زرتشتی بودند. با انقراض حکومت ساسانیان در نیمه نخست سده اول هجری قمری، مردم بیشتر نقاط ایران از جمله استان یزد نیز به دین اسلام گرویدند. اما برخی از آنان به پرداخت جریمه، آئین خود را حفظ کردند و زرتشتی باقی ماندند.

قریب به اتفاق مردم یزد مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.

از اقلیت های دینی که در این استان زندگی می کنند می توان به زرتشتیان، یهودیان و مسیحیان اشاره کرد. در سر شماری سال ۱۳۷۵ هجری شمسی استان یزد، تعداد ۳۸۷۹ زرتشتی، ۸۷ نفر مسیحی، ۱۰۰ نفر کلیمی و ۷۰۴ نفر نیز از سایر ادیان وجود داشتند.

شهرهای استان یزد

در حال حاضر استان یزد شامل بیست و یک شهر و یک بخش و پنجاه و یک دهستان و حدود پنج هزار روستا است. از این تعداد روستا حدود ۱۳۲۳ عدد، دایر و بقیه برای مهاجرت متروک شده اند.

شهرستان یزد اولین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان است. این شهر به دلیل وجود جاذبه های شغلی، رفاهی و تمرکز اداری، پرجمعیت ترین شهرستان این استان به شمار می رود و با جمعیتی حدود ۴۵۰ هزار نفر، تقریبآ نیمی از کل جمعیت استان را دارا می باشد.

میبد یکی دیگر از شهرهای این استان است که با وجود از دست دادن بافت سنتی خود، هنوز یکی از نمونه های نادر شهرهای باستانی ایران بشمار می آید. طبق روایتی میبد در زمان “کیومرث” بناینگذاری شده و نخستین آدمیان از راه آب و دریا به این سرزمین پا گذاشته اند. نایرن قلعه میبد کهن ترین سند تاریخی و شهر سازی این استان است.

مهریز، طبس، صدوق، خاتم، تفت، بافق، اردکان و ابرکوه از دیگر شهرهای مهم این استان هستند.

 پیشینه تاریخی

منطقه یزد یکی از سرزمین های باستانی اقوام ایرانی و دارای میراث درخشانی از فرهنگ تمدن کهن و ادوار مختلف تاریخی با قدمت ۳ هزار سال است.

برخی مورخین، بنای اولیه شهر یزد را به زمان اسکندر مقدونی نسبت می دهند که وی زندانی ساخته و نام آنرا چنین نهاده است و به اعتقاد عده ای دیگر از تاریخ نویسان در دوره ساسانیان به فرمان یزدگرد اول در این محل شهری بنام یزدان گرد بنا گردیده است. نام یزد از همین عنوان گرفته شده است و به معنای مقدس، فرخنده و درخور آفرین می باشد. مورخین یونانی شهر کهن و باستانی را (ایساتیس) خوانده اند که احتمالاً بعد از ویرانی شهر کهن (کته) پدید آمده است. پس از ظهور اسلام و گرایش مردم ایران به دین اسلام به یزد لقب دارالعباده داده شد.
این ناحیه همواره در دوره هخامنشیان از راه های معتبر موسسه های راهداری، مراکز پستی و چاپاری برخوردار بوده است. راهداری در یزد قدیم چنان اهمیتی داشت که خاندان آل مظفر از منصب راهداری ناحیه میبد به پادشاهی رسیدند. در طی قرون متمادی آبادیهای کوچک و بزرگ متعددی در این سرزمین پدید آمده و از میان رفته است. آنچه اینک سرافراز از میان ریگهای روان اعصار، مصون از رخدادهای مخرب تاریخی بر جای مانده، یادگارهای گویا از سرنوشت تاریخی این سرزمین و نشانگر فرهنگ تمدن پربار است. گرچه قدمت آبادی نشینی و تمدن در این سرزمین از هزاره جلگه های یزد تکوین یافته است. منابع مکتوب پیدایش را به عهده پیشدادیان نسبت داده اند.

آداب و رسوم محلی

حفظ و پایبندی به سنتها و ارزشهای رایج ملی و اشتیاق همگانی نسبت به پایبندی به این ارزشها و سنتها ویژگی بارز آداب و رسوم محلی مردم است و این پایبندی و اشتیاق را در مراسم ازدواج و ….
میتوان مشاهده کرد. سادگی و بی پیرایه بودن به همراه داشتن روحیه قناعت و صرفه جویی از ویژگیهای آداب و رسوم مردم است .

فرهنگ بومی

استان یزد از سرزمین های قدیمی و تاریخی است و در میان ایالتهای قدیمی و بزرگ پارس، اصفهان، کرمان و خراسان قرار داشته است. این سرزمین از معابر و گذرگاههای مهم در ادوار تاریخی محسوب می شده است. این استان از درگیری ها و جنگ های سیاسی تاریخ کشور ایران تاحدودی ایمنی داشته است. از طرفی صعب العبور بودن راهها به همراه محددیت منابع آبی و غیر مانع عمده تسخیر این منطقه در طول تاریخ بوده است. با توجه و گواهی گرفتن از منابع تاریخی آبادی نشینی در این منطقه از قدمت طولانی برخودار است. از مظاهر فرهنگ مادی و معنوی که مردم این خطه از خود به جای گذاشته اند و میراث تاریخی آنها در دوره های قدیمی به حساب آمده و نشانه هایی از مهر و آناهیتا، ایساتیس و هخامنشی و زندان اسکندر و برج و بارو و کهن دژهای بزرگ و عظیم و پناهگاه های متعدد و موبدان و سران ساسانی و ابنیه و یادگارهایی بعد از اسلام نظیر مساجد و امامزاده ها و مزارها و ….

نشانگر فرهگ و تمدن مردم چه قبل و چه بعد از دوره اسلامی بوده است.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .