عنوان :

پایان نامه تغذیه دانه های روغنی (خام و حرارت دیده) کانولا و

آفتابگردان و اثرات آن ها بر پروفیل اسیدهای چرب شیر و عملکرد

شیردهی در گاوهای شیری هلشتاین

تعداد صفحات : ۲۴۳

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

شیر، محصولات شیری و گوشت نشخوارکنندگان از مواد غذایی پر مصرف برای انسان به شمار می روند. شیر و سایر محصولات خوراکی نشخوارکنندگان حاوی مقادیری از اسیدهای چرب لینولییک مخصوصاً اسیدهای لینولییک ترکیبی می باشند که اثرات مفیدی برای انسان داشته است.

دستکاری در ترکیب چربی شیر و مقدار اسیدهای چرب آن از طریق اصلاح نژاد و تغذیه از اهداف عمده در صنعت تولید شیر و تولید فرآورده های شیری در کشورهای توسعه یافته است. پیشرفت های ژنتیکی تا حدودی موجب بهبود در وضعیت چربی شیر شده، در صورتی که پیشرفت های تغذیه ای به اندازه ژنتیک نقش خود را ایفا نکرده اند. برخی محققین تغییرات تغذیه ای را مرتبط با نقش گسترده شکمبه و تاثیر آن بر ترکیب اسیدهای چرب شیر می دانند. در همین حال ثابت شده است که در تغذیه انسانی اسیدهای لینولییک موجود در شیر و فرآورده های لبنی بهتر از داروهای شیمیایی، مصنوعی و یا اسیدهای چرب لینولییک موجود در دانه های روغنی، تاثیرات مفید و مثبت ایجاد می کنند .

به منظور بررسی تاثیر دانه های روغنی کانولا و آفتابگردان بر پروفیل اسیدهای چرب شیر و خصوصیات شیرواری، آزمایشی با ۳۶ راس گاو شیری هلشتاین چندمین زایش در اوایل دوره شیردهی با میانگین وزن ۲۷±۶۴۱ کیلو و با تولید شیر ۵±۳۴  انجام شد. دانه های روغنی کانولا و آفتابگردان به دو شکل خام یا حرارت دیده و در دو سطح ۵/۷ یا ۱۵ درصد به جیره ها افزوده و ۹ تیمار آزمایشی به مدت ۴ هفته مورد بررسی قرار گرفتند. در این آزمایش علوفه ذرت سیلو شده، علوفه خشک یونجه، دانه های جو و ذرت، کنجاله های سویا و کانولا و دانه های کانولا و آفتابگردان روغنی که به عنوان خوراک های اصلی در ترکیب جیره های آزمایشی بودند، مورد آزمایشات تجزیه شیمیایی قرار گرفتند.

نتایج نشان داد که در این تحقیق که افزودن منابع چربی گیاهی جیره گاوهای شیری نتایج مثبتی را ایجاد کرده و از بین دانه های آفتابگردان و کانولا، دانه آفتابگردان روغنی تا سطح ۵/۷ درصد از کل جیره و در صورتی که با روش های مناسب و کم هزینه ای مانند حرارت دادن عمل آوری گردد می تواند در افزایش سطح اسیدهای چرب غیراشباع ۱۸ کربنی و کاهش اسیدهای چرب اشباع ۱۴ و ۱۶ کربنی شیر موثر باشد و اثرات منفی و مخربی هم بر سایر شاخص های شیرواری گاوهای شیری نداشته باشد. افزودن این مقدار آفتابگردان به جیره های عملی گاوهای شیری موجب گردید که تا اسیدهای چرب اولییک، لینولییک و لینولنیک نسبت به جیره های دیگر افزایش، که در مواردی این افزایش ها معنی دار شده بود. در مقایسه ای که با سایر منابع چربی صورت گرفت، و با توجه به نتایج این آزمایش که اثرات منفی بر تولید شیر و سایر شاخص ها مشاهده نگردید، می توان نتیجه گرفت که، دانه های روغنی به سبب پوشش فیبری و پروتیینی اطراف چربی ها قادر به عبور بخشی از چربی ها و اسیدهای چرب از شکمبه شده و آن ها را به روده برسانند. در کل، بهترین نتایج از حیث ایجاد تغییرات مثبت در پروفیل اسیدهای چرب شیر و شاخص های شیرواری با جیره های دارای آفتابگردان حرارت دیده به دست آمد.

 واژه های کلیدی: دانه های روغنی، کانولا ،آفتابگردان ، پروفیل اسیدهای چرب شیر ، جیره های غذایی  ، گاوهای  شیری

فهرست مطالب

مقدمه    ۱
فصل اول) بررسی منابع        ۴
۱-۱- شیر و اسیدهای چرب آن                    ۴
۱-۲- تغییر اسید چرب شیر                           ۶
۱-۳- استفاده از چربی های گیاهی               ۶
۱-۴- عمل آوری دانه های روغنی             ۱۲
۱-۵- سطوح استفاده از کانولا و آفتابگردان۱۴
۱-۶- مدت زمان استفاده از دانه های روغنی                              ۱۵
۱-۷- چربی در تغذیه گاو شیری                ۱۶
۱-۸- اثرات شکمبه ای چربی                     ۱۸
۱-۹- مروری بر سنتز اسیدهای چرب شیر   ۲۴
۱-۱۰- مروری بر سابقه تحقیقات               ۲۵
فصل دوم) روش تحقیق     ۳۶
۲-۱- حیونات و محل اجرای پژوهش         ۳۶
۲-۲- تیمارها و جیره های غذایی                ۳۷
۲-۳- ترکیب شیمیایی خوراک ها              ۴۱
۲-۴- تولید شیر و ترکیبات آن                   ۴۲
۲-۵- وزن بدن و BCS                              ۴۲
۲-۶- مدل آماری       ۴۲
فصل سوم) نتایج                 ۴۵
۳-۱- ترکیب شیمیایی جیره های آزمایشی  ۴۵
۳-۲- مصرف خوراک، وزن بدن و BCS 53
۳-۳- تولید و ترکیبات شیر                        ۶۲
۳-۴- پروفیل اسیدهای چرب شیر               ۶۹
فصل چهارم) بحث             ۸۷
۴-۱- ترکیب شیمیایی جیره های آزمایشی  ۸۷
۴-۲- مصرف خوراک، وزن بدن و BCS   ۹۳
۴-۳- تولید و ترکیبات شیر                      ۱۰۴
۴-۴- پروفیل اسیدهای چرب شیر             ۱۱۸
فصل پنجم) نتیجه گیری   ۱۳۲
فصل ششم) پیشنهاد            ۱۳۳
پیوست ها                          ۱۳۴
نمودارها                            ۱۳۴
جداول تجزیه واریانس رگرسیون ، معادلات و نمودار روابط             ۱۸۴
جداول تجزیه واریانس کوواریت                      ۲۰۱
فهرست منابع فارسی           ۲۱۳
فهرست منابع انگلیسی         ۲۱۳
چکیده انگلیسی                  ۲۲۱

مقدمه:

در سال های اخیر مصرف چربی های خوراکی به ویژه چربی های حیوانی (به سبب اشباع شدگی آنها و ارتباط با بیماری هایی مانند تصلب شرایین) نگرانی هایی را در ارتباط با سلامت انسان ایجاد کرده اند (گلاسر و همکاران- ۲۰۰۸). در این رابطه شیر و فرآورده های آن به دلیل پرمصرف بودن (دلبچی و همکاران – ۲۰۰۱) و داشتن مواد مغذی باارزش و امکان ایجاد تغییرات در آن به خصوص چربی و اسیدهای چرب، موضوع خوبی برای تحقیق بوده است (دلبچی و همکاران – ۲۰۰۱ و پال مک کوییست و همکاران – ۱۹۹۳). بر اساس گزارش ها، اسیدهای چرب غیراشباع[۱] خواصی از قبیل ضد سرطان زایی، تصلب شرایین، چاقی و دیابت دارند (میلر و همکاران – ۱۹۹۴ و پاریزا و همکاران – ۱۹۹۶). شیر و فرآورده های آن می توانند منابع مناسبی از این گونه اسیدهای چرب در غذاهای انسانی باشند (لاوسون و همکاران – ۲۰۰۱). میزان اسیدهای چرب غیراشباع شیر دامنه ای بین ۳۴/۰ تا ۷۰/۱ از مجموع کل چربی را دارند و تقریباً معادل یک سوم مقدار مورد نیاز انسان می باشد. مقدار اسیدهای چرب غیراشباع در شیر تابع متغیرهایی از جمله نژاد و نوع جیره غذایی است. اسیدهای چرب شیر ۷۰ درصد اشباع[۲]، ۲۵ درصد غیراشباع با یک پیوند دوگانه[۳] و ۵ درصد غیراشباع با چند پیوند دوگانه[۴] می باشد. توصیه بر این بوده که شیر باید کمتر از ۱۰ درصد اسیدهای غیر اشباع چند پیوندی، کمتر از ۸ درصد اسیدهای چرب اشباع و بیش از ۸۲ درصد اسیدهای چرب غیر اشباع تک پیوندی داشته باشد (لاکونته و همکاران – ۱۹۹۴).

یکی از راه های افزایش اسیدهای چرب غیر اشباع شیر، دستکاری در ترکیبات جیره غذایی با لیپیدهای غیر اشباع مانند منابع چربی های گیاهی است (دهورست و همکاران – ۲۰۰۶ و چیلیارد و همکاران – ۲۰۰۷). در این ارتباط تلاش هایی صورت گرفته، اما تعداد، کیفیت و جزییات این اطلاعات زیاد نیست (موآت و همکاران – ۲۰۰۷). اصلی ترین منابع غذایی حاوی اسیدهای چرب غیر اشباع، لیپیدهای دانه های روغنی می باشند که عموماً شامل دانه های کتان، بزرک، سویا، آفتابگردان و کانولا بوده که برای کارهای مزرعه ای و آزمایشی مناسب هستند (گلاسر و همکاران – ۲۰۰۸). این منابع علاوه بر تامین مقدار مناسب انرژی توانسته اند اسیدهای چرب غیراشباع را در شیر افزایش دهند. در اکثر موارد، نتایج حاکی از افزایش مقدار اسیدهای چرب غیر اشباع بخصوص اسیدهای چرب امگا ۳ در شیر می باشد (تایلور و همکاران – ۲۰۰۲، چیلیارد و همکاران – ۲۰۰۳، چیلیارد و فرلای – ۲۰۰۴، دیمن و همکاران – ۲۰۰۵ و لونا و همکاران – ۲۰۰۸). ضمناً محافظت از اسیدهای چرب غیراشباع در مقابل بیوهیدروژناسیون شکمبه ای از استراتژی های موثر است که، در اثر عمل آوری قابل دست یابی است (هوانگ و همکاران – ۲۰۰۸). از روش های عمل آوری دانه ها می توان اکسترود کردن، سرخ کردن، حرارت دادن و میکرویونیزاسیون را نام برد. عمل آوری باعث افزایش قابلیت هضم بخش های دیگر دانه شده و پروتیین غیر قابل تجزیه در شکمبه را نیز افزایش می دهد (خراسانی و همکاران – ۱۹۹۱ و وانگ و همکاران – ۱۹۹۹). عمل آوری با حرارت می تواند بین زنجیرهای پپتیدی و کربوهیدرات ها پیوند ایجاد نماید و از آنجا که چربی دانه های روغنی توسط غشا پروتیینی پوشیده شده است حرارت، آزاد کردن چربی را در شکمبه کاهش و به این ترتیب بیوهیدروژناسیون اسیدهای چرب غیراشباع در شکمبه کم می شود (خراسانی و همکاران – ۱۹۹۱). استفاده از چربی های گیاهی در کاهش میزان تولید گاز متان نیز موثر بوده است (جانسون و همکاران – ۲۰۰۲، وودوارد و همکاران – ۲۰۰۶ و مارتین و همکاران – ۲۰۰۸).

باید توجه داشت که افزایش اسیدهای چرب غیراشباع شیر می تواند طعم و بوی برخی فرآورده ها مانند کره را تغییر و نیاز به استفاده از آنتی اکسیدان را افزایش دهد (میداوف و همکاران – ۱۹۸۸). در حال حاضر آفتابگردان روغنی و کانولا (رقم اصلاح شده کلزا)، به منظور تولید روغن خوراکی، در ایران و سایر کشورهای دنیا کشت می شوند. چربی این دانه های روغنی حاوی اسیدهای چرب غیراشباع فراوانی بوده، لذا نمی توان به مقدار زیاد در غذای نشخوارکنندگان از آنها استفاده نمود. مصرف روزانه ۵ تا ۲۰ درصد احتمال بروز آثار سو بر تخمیر شکمبه ای را کاهش و در عین حال به بالا رفتن تولید شیر و افزایش کیفیت آن کمک می کند. در این پژوهش، دو نوع منبع چربی گیاهی یعنی دانه کانولا و آفتابگردان انتخاب شدند که به شکل های خام یا عمل آوری شده و در دو سطح متفاوت استفاده و به منظور نشان دادن تاثیر آنها بر پروفیل اسیدهای چرب شیر و خصوصیات شیرواری، مورد ارزیابی قرار گرفتند. دانه کانولا حاوی نزدیک به ۴۰ درصد چربی است و در هر ۱۰۰ گرم آن ۵۴ گرم اسید اولییک، ۲۲ گرم اسید لینولییک و ۱۱ گرم اسید لینولنیک وجود دارد (خراسانی و همکاران – ۱۹۹۲). دانه آفتابگردان روغنی حدود ۴۰ درصد چربی و واریته معمولی این دانه بیش از ۵۰ درصد اسید لینولییک و حدود ۲۰ درصد اسید اولییک دارد (کاسپر و همکاران – ۱۹۸۸). نسبت اسیدهای چرب اشباع به غیراشباع در آفتابگردان ۰۹۸/۰ و در کانولا ۰۷۵/۰ می باشد. در تحقیق انجام شده به دنبال یافتن پاسخی برای این سوال بوده، که کدام یک از منابع چربی های گیاهی آفتابگردان و کانولا، در چه سطحی و با چه نوع روش استفاده، در بهبود پروفیل اسیدهای چرب شیر و بهبود راندمان شیردهی موثرتر بوده اند؟

فصل اول بررسی منابع

۱-۱- شیر و اسیدهای چرب آن:

چربی موجود در شیر و محصولات شیری نقش مهمی در تامین اسیدهای چرب و ویتامین های محلول در چربی در تغذیه انسان دارد (دیوهورست و همکاران – ۲۰۰۶). امروزه مشکلات و بیماری های قلبی و عروقی، مانند سکته های قلبی و تصلب شرایین که ناشی از عدم تعادل در مصرف کلسترول و چربی غذا می باشند به موضوعی قابل توجه در تحقیقات مطرح شده و راهنمایی های اخیر تغذیه ای و بهداشتی برای افراد در برخی کشورها، تاکید ویژه ای بر حفظ تعادل غذایی با تکیه بر کاهش بیماری های غیر واگیر مانند چاقی، دیابت، سرطان و بیماری های قلبی – عروقی دارد (سازمان بهداشت جهانی – ۲۰۰۳، یاکوب و همکاران – ۲۰۰۴). در تعدادی از کشورهای توسعه یافته مصرف شیر و فرآورده های شیری، مصرف اسیدهای چرب اشباع را به دنبال داشته و این موضوع تصویری منفی از شیر را در اذهان به جای گذاشته است (دیوهورست و همکاران – ۲۰۰۵). شیر نشخوارکنندگان به طور معمول حاوی مقدار معتنابهی اسیدهای چرب اشباع است که حاصل بیوهیدروژناسیون شکمبه ای بوده و دارای مقداری اسیدهای چرب غیراشباع تک پیوندی و مقدار ناچیزی اسیدهای چرب غیراشباع چند پیوندی است (لوک و باومن – ۲۰۰۴). اسیدهای چرب اشباع متوسط زنجیر (مانند C12:0، C14:0 و C16:0) بسیار مرتبط با کلسترول کل و کلسترول با دانسیته کم می باشند، هر چند اثرات منفی C16:0 با عرضه مقدار کافی اسید لینولییک می تواند خنثی شود.

اسید اولییک (C18:1n-9) فراوان ترین اسید چرب تک پیوندی در شیر است، که معمولاً دارای ایزومر ترانس می باشند، هرچند اسیدهای C16:1 و C20:1 هم به عنوان اسیدهای چرب تک پیوندی وجود دارند، البته در کمترین مقدار. اسید لینولییک (C18:2n-6) و اسید آلفا لینولنیک (C18:3n-3) اصلی ترین اسیدهای چرب اصلی دارای چند پیوند غیراشباع در چربی شیر می باشند. مقدار کمتری از این اسیدها را ایکوزاپنتاانوییک اسید (EPA; C20:5n-3) و دکوزاهگزاانوییک اسید (DHA; C22:6n-3) تشکیل می دهند. معمولاً اسیدهای چرب غیراشباع تک پیوندی و چند پیوندی اثرات مثبتی برای انسان دارند، هرچند برخی محققین اثرات منفی اسیدهای چرب تک پیوندی ترانس را گزارش کرده اند (دیوهورست و همکاران – ۲۰۰۶). بر این اساس متخصصین تغذیه و سلامت با مطالعات اپیدمیولوژیک توصیه بر کاهش مصرف اسیدهای چرب اشباع، اسیدهای چرب ترانس و کلسترول (که موجب افزایش LDL می شود) و در مقابل افزایش مصرف اسیدهای چرب غیراشباع مخصوصاً اسیدهای چرب امگا ۳ (n3) دارند. به عبارتی بنا به اهمیت رعایت مسایل بهداشتی در تغذیه انسان و نگرانی های موجود در این زمینه، کاهش مصرف اسیدهای چرب اشباع و افزایش اسیدهای چرب غیراشباع بخصوص اسیدهای چرب غیراشباع چند پیوندی در مصرف غذای انسان همواره مورد نظر بوده است (شینگوت و همکاران – ۱۹۹۶، گلاسر و همکاران – ۲۰۰۸ و دالی و همکاران – ۲۰۱۰). در این راستا اسید لاوریک (C12:0) و اسید میریستیک (C14:0) تاثیر بیشتری نسبت به اسید پالمتیک (C16:0) در افزایش کلسترول دارند، در حالی که اسید استاریک (C18:0) تاثیر چندانی بر کلسترول ندارد (دالی و همکاران – ۲۰۱۰). شیر، محصولات شیری و گوشت نشخوارکنندگان از مواد غذایی پر مصرف برای انسان به شمار می روند. شیر و سایر محصولات خوراکی نشخوارکنندگان حاوی مقادیری از اسیدهای چرب لینولییک مخصوصاً اسیدهای لینولییک ترکیبی می باشند که اثرات مفیدی برای انسان داشته است (اندرسون و همکاران – ۲۰۰۰ و فریرا و همکاران – ۱۹۹۸).

۱-۲- تغییر اسید چرب شیر:

با استفاده از غذاها و مکمل های چربی و افزودن اسیدهای چرب غیراشباع و یا روغن ها به جیره گاوهای شیری، ترکیب اسیدهای چرب گوشت و شیر را می توان به طور چشمگیری تغییر داد (شینگوت و همکاران – ۱۹۹۶). دستکاری در ترکیب چربی شیر و مقدار اسیدهای چرب آن از طریق اصلاح نژاد و تغذیه از اهداف عمده در صنعت تولید شیر و تولید فرآورده های شیری در کشورهای توسعه یافته است. پیشرفت های ژنتیکی تا حدودی موجب بهبود در وضعیت چربی شیر شده، در صورتی که پیشرفت های تغذیه ای به اندازه ژنتیک نقش خود را ایفا نکرده اند. برخی محققین تغییرات تغذیه ای را مرتبط با نقش گسترده شکمبه و تاثیر آن بر ترکیب اسیدهای چرب شیر می دانند (لوک و شینگفیلد – ۲۰۰۴، چیلیارد و فرلای – ۲۰۰۴ و پالمکوییست و همکاران – ۲۰۰۵). در همین حال ثابت شده است که در تغذیه انسانی اسیدهای لینولییک موجود در شیر و فرآورده های لبنی بهتر از داروهای شیمیایی، مصنوعی و یا اسیدهای چرب لینولییک موجود در دانه های روغنی، تاثیرات مفید و مثبت ایجاد می کنند (سسانو و همکاران – ۱۹۹۸)

تغییر در اسیدهای چرب شیر و افزایش اسیدهای چرب غیراشباع لینولییک و ایزومرهای آن در صورت افزودن چربی (محافظت شده و محافظت نشده) به جیره گاوهای شیری قطعی به نظر می رسد (چیلیارد و همکاران – ۲۰۰۳). با رساندن اسید چرب به سلول های پستانی می توان اسید چرب شیر را تغییر داد و همان طور که توضیح داده شد، ساده ترین راه برای انجام این اصلاحات افزودن اسیدهای چرب غیراشباع به جیره گاوهای شیری است (گلاسر و همکاران – ۲۰۰۸)

۱-۳- استفاده از چربی های گیاهی:

بررسی هایی که در مورد استفاده از منابع لیپیدی در جیره گاو شیری انجام شده، مبین این نکته است که چربی های گیاهی دارای مقدار بیشتری اسیدهای چرب غیراشباع نسبت به چربی های دیگر می باشند.

لیپیدهای گیاهی منابع معمول چربی در تغذیه گاوهای شیری به شمار می روند. این منابع از لحاظ چربی، پروتیین و فیبر بسیار جالب می باشند (کاسپر و همکاران – ۱۹۸۸). مطالعاتی که تاکنون در مورد استفاده از دانه های روغنی در جیره گاوهای شیری به منظور تغییر پروفیل اسیدهای چرب شیر انجام شده، زیاد می باشد اما اطلاعات آن به مقدار کافی در دسترس نیست (گلاسر و همکاران – ۲۰۰۸). دانه های آفتابگردان و کانولا از جمله لیپیدی گیاهی می باشند که می توان در تغذیه گاو شیری از آن استفاده کرد. این دانه ها به منظور تولید روغن خوراکی کشت می شوند. کانولا یکی از مهمترین گیاهان زراعی است که از آن در تولید روغن استفاده می شود. این گیاه از جنس براسیکا[۵] است. در دهه اخیر تولید جهانی روغن حاصل از کشت محصولات براسیکا از رتبه پنجم به رتبه سوم صعود کرده است. این گیاهان در شرایط سرد و گرم و معتدل دنیا قابل کشت است و دلیل وجود گونه های مختلف با خصوصیات متفاوت است. گیاهان جنس براسیکا علاوه بر تولید روغن خوراکی، کاربردهای صنعتی و دارویی نیز دارند. جنس براسیکا و جنسهای دیگر تیره (Brassicaceae) به منظور مصرف انسان و تغذیه دامها در سطح وسیعی کشت می شوند. ولی بیشترین سطح زیر کشت آن به نوع روغنی این جنس اختصاص دارد. معمولاً دانه در جنس براسیکا دارای مقدار اسید اروسیک و گلوکزینولیت[۶] می باشد که برای تغذیه انسان مضر است. امروزه ارقام اصلاح شده ای وجود دارند که مقادیر اسید اروسیک آن کمتر از ۲ درصد در دانه و مقدار گلوکوزینولیت کنجاله آن کمتر از ۳۰ قسمت در میلیون است. این ارقام به دو صفر[۷] معروف هستند. سه گونه از جنس براسیکا ۹۹ درصد کشتهای روغنی این جنس را به خود اختصاص داده اند. این ها عبارتند از براسیکا ناپوس[۸] ، براسیکا راپا[۹] و براسیکا جونسه آ[۱۰] . به ارقام دوصفر اصلاح شده گونه براسیکا ناپوس کلزا یا کانولا می گویند (تارلینگ – ۱۹۹۱).

مقدار اسید اروسیک بذر صفتی وابسته به ژن بوده ولی شرایط محیطی هم در مقدار آن تأثیر دارند. این صفت در گونه راپا با یک مکان ژنی و در گونه های ناپوس و جونسه آ توسط دو مکان ژنی کنترل می شود (کرالینگ و همکاران – ۱۹۹۰).

کانولا را ابتدا ایرانیان ‌کاشتند، سپس حدود ۷۰۰ سال پیش برای تولید روغن چراغ به لهستان برده شد و در سال ۱۸۴۵ به فرانسه رسید و کلزا (Colza) نام گرفت. گونه راپا، شلغم روغنی نامیده می شود و گونه جونسه آ به خردل معروف است. این گونه ها عموما دارای بیش از ۴۰ درصد روغن و کنجاله ای با ۳۶ تا ۴۴ درصد پروتیین می باشند. به طور کلی بر اساس نتایج چند ساله گذشته، کانولا در شرایط مطلوب عملکردی معادل ۳-۴ تن در هکتار (در ایران) داشته است (احمدی و جاوبدفر – ۱۳۷۷). کانولای ایران بالاترین عملکرد را در واحد سطح نسبت به کشورهای دیگر دارد. بالاترین مقدار تولید این محصول در ایران ۸ تن در هکتار بوده، در حالی که متوسط عملکرد آن در دنیا یک تن و ۶۷۰ کیلوگرم است. در مزارع آبی متوسط تولید حدود ۳ تن و در مزارع دیم بین ۸۰۰ کیلوگرم تا ۱ تن می باشد (مهاجر – ۱۳۸۶). یکی از عوامل گسترش کشت کانولا در ایران علاقه مندی مردم به مصرف روغن های با اسیدهای چرب غیر اشباع نیز بوده است (معصومی و همکاران – ۲۰۰۶). کانولای مورد استفاده در این تحقیق از گونه براسیکا ناپوس بوده است.

آفتابگردان نیز گیاهی است که در دو نوع روغنی و آجیلی کشت می شود. انواع آجیلی آن دارای روغن کمتر و ترکیب اسیدهای چرب مخصوصی بوده و نوع روغنی آفتابگردان دارای ۴۳ تا ۴۹ درصد روغن در ارقام گرده‌افشان آزاد با هیبریدهای جدید است. آفتابگردان در کشت اول و یا کشت دوم و در شرایط آبی و دیم تولید می‌شود. حداکثر عملکردها در شرایط مطلوب در حد ۴۲۰۰ تا ۴۵۰۰ کیلوگرم در هکتار در اراضی آبی و در حد ۲۵۰۰ کیلوگرم در هکتار اراضی دیم بسته به نوع و زمان کشت و مراقبت‌های زراعی حاصل شده است. کشت مکانیزه آفتابگردان نیز امکان‌پذیر است.‌

کشت مستمر آفتابگردان در ایران با سطح ۱۷۹۱ هکتار آغاز شده و مقدار آن در سال ۱۳۸۵ به ۲۸۵۰۰ هکتار رسیده است. سطح کشت این محصول در سال‌های گذشته با نوسان‌های شدیدی مواجه بوده است. سایر دانه های روغنی که قابلیت مصرف در تغذیه گاو شیری را دارند به شرح زیر می باشند:

سویا (لوبیای روغنی) گیاهی است که بالاترین سطح زیرکشت و تولید دانه‌های روغنی و پروتیینی را در جهان به خود اختصاص داده است.‌ سویا از سال ۱۳۴۶ به عنوان دانه روغنی در بخش‌های مهمی از ایران مورد توجه قرار گرفت. میزان روغن در دانه سویا ۲۴-۱۸ درصد و پروتئین آن بین ۳۷-۳۲ درصد، متفاوت است. سویا گیاهی است که پروتیین آکنده از اسیدهای آمینه اصلی ارزش زیادی به آن می‌دهد. گستره صنایع تبدیلی و تکمیلی آن هم اهمیت این گیاه را دو چندان می‌کند. ارقام پیشرفته سویا دارای خصوصیات تکامل یافته نظیر مقاومت در برابر آفات و تنش‌های محیطی است. سویا در زمین‌های کشت ذرت به‌راحتی تولید و در تناوب با آن نقش ارزنده‌ای دارد. سویا در ایران در شرایط دیم و آبی در کشت اول و دوم کاشته می‌شود. برخی از کشاورزان عملکردهای مطلوبی در حد ۴۵۰۰ کیلوگرم در هکتار داشته‌اند که نه تنها نسبت به دیگر محصولات روغنی در ایران، بلکه در آسیا و حتی اروپا نیز بالاتر بوده و نشان‌دهنده ظرفیت خوب آن در صورت توجه است. حضور سویا درکشت دوم بعد از گندم، جو، سیب‌زمینی و سایر محصولات و بسیاری از زراعت‌های دیگر درآمد قابل توجهی عاید کشاورزان می‌کند. علاوه بر این تمام عملیات کاشت، داشت و برداشت سویا را می‌توان به صورت تمام مکانیزه انجام داد. صنایع تبدیلی مشتقات سویا نیز دامنه بسیار وسیعی دارد و بیش از ۱۵۰ مورد را تشکیل می‌دهد و از میان آنها می‌توان به شیر سویا و گوشت مصنوعی مشتق از پروتیین سویا اشاره کرد که در تغذیه نقش عمده‌ای دارند. چنان چه از سویا به عنوان خوراک دام استفاده شود، حتماً لازم است آن را قبل از مصرف با اعمال فرآیندهایی مانند حرارت دادن، را فرآوری نمود.‌ کمترین مقدار فیبر خام در بین دانه های روغنی به دانه سویا اختصاص دارد (اندرسون و همکاران – ۱۹۸۴).

کنجد نیز گیاهی است قدیمی و دارای روغنی بسیار مرغوب که حدود ۱۱۰ واریته از آن گزارش شده است.  این گونه‌ها نشان‌دهنده تطابق گیاه با شرایط مختلف است. کنجد گرمای زیادی را برای سبز شدن لازم دارد و در تمام ایران به غیر از مناطقی خاص، در کشت دوم بدون رقابت با محصولات دیگر کشت می‌شود. طبق مطالعات صورت گرفته علاوه بر دانه های روغنی آفتابگردان، کانولا و سویا، دانه های کتان، منداب و بزرک نیز در تغذیه گاو شیری مورد استفاده قرار گرفته اند (گلاسر و همکاران – ۲۰۰۸ و پتیت – ۲۰۰۲).

خصوصیت ویژه همه دانه های روغنی وجود چربی و اسیدهای چرب در آن هاست. اصلی ترین تفاوت موجود در مقدار اسید چرب دانه های روغنی مربوط به کانولا و آفتابگردان است که به ترتیب دانه کانولا دارای اسید اولییک و دانه آفتابگردان دارای اسید لینولییک بیشتری است. هرچند تفاوت های زیادی در مقدار اسیدهای چرب غیراشباع سایر دانه های روغنی دیده نمی شود، اما همین تغییرات جزیی قادر به ایجاد تغییرات کافی در پروفیل اسیدهای چرب شیر می باشند (شینگوت و همکاران – ۱۹۹۶). در ایران نیز کشت آفتابگردان و کانولا رو به افزایش است و این امر به دلیل عملکرد مناسب و برداشت راحت و تطابق پذیری بیشتر آن ها نسبت به سایر محصولات زراعی است. این دانه ها منبع خوب پروتیین بوده و دارای پروفیل ویژه و منحصر به فرد اسیدهای چرب می باشند.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .