عنوان :

تحقیق انسانشناسانه هویت قومی – جماعتی در یک محله

(چهارصددستگاه) درشهرستان کرج

تعداد صفحات : ۱۹۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

شهر، موجودی زنده است که همواره میتواند با فضاهای خود دارای هویت باشدویا ادعای هویت کند. لیکن به واسطه برخی عوامل که مهمترین آنها معماری سودجویانه است، با نوعی درهم ریختگی فضایی روبرو هستیم ،که بیش ازهر چیز انسانها را سردرگم کرده است.شهر یک واقعیت  مسلم اجتماعی است که ، به طور کلی می توان آن را در انسانها و فضاها خلاصه کرد.کرج ، شهری است که با قرار گرفتن فرهنگ ها  و قومیت های مختلف در کنارهم ، تضادها و ویژگی های خاصی را منعکس می کند ،که از آنجا که انسانها و مکانها از هم  تاثیر پذیر و بر هم تاثیر گذارهستند، بازتاب آن را می توان درضاهای شهری مشاهده کرد. ازعناصر تشکیل دهنده فضاها، محلات شهری می باشند که همواره یکی ازعناصر مشترک شهر بوده و درطول تاریخ اهمیت فراوان داشته است . شهرکرج که،کارکردآن به عنوان یک شهر خوابگاهی درحال تثبیت شدن است، بیشترین نوع درهم ریختگی را هم در قالب انسانها وهم فضاها شاهد است.محله ها فضاهایی هستند که این فشارها برآنها متحمل میشود.محله حوزه ای مشخص است که به آسانی قابل تعریف می باشد. یعنی سرزمینی با محدوده های مشخص ، خوشه ای ازخیابان و حوزه ی خدماتی که شبکه ی اجتماعی ایجاد میکند. چهارصددستگاه محله ای است که، با فضای محله درگذشته انطباق پذیراست. محله چهارصددستگاه از جمله محله هایی که درابتدا حاصل هم نشینی قوم یزد بوده ، به طوریکه به محله یزدی نشین معروف بوده است، ولی به مرور زمان ومهاجرت های فراوان، این قومیت محلی ، دچار دگرگونی شده است. این محله قومی دیگرهمچون گذشته وسیله ای برای کاهش فشارها ی اجتماعی با بوجود آمدن واحدهای قومی وخویشاوندی نیست، بلکه نوعی مجاورت اجباری است که در صورت  فراهم بودن امکانات میتواند، گسسته شود . این تحقیق با تاکید بر روش های انسان شناسی شهری انجام گرفته است و به طورکلی می توان گفت ، محله ای که درگذشته از همگونی خاصی برخودار بوده  و هویت (به تعبیر لینچ و راپاپورت)  مستقلی داشته است ، با گذشت زمان بواسطه خیابان کشی های متعدد ، به تکه های جداگانه ای تبدیل شده که در هر بیشتر فاصله گرفتن از محله  به  شکل قدیمی  خود ، برهم پیشی میگیرند . بازنمود این امر در فضاهای مختلف مورد تحقیق (مسکونی و تغدیه )کاملا مشهود است.درنیتجه محله به چهارقسمت تقسیم شده که هرکدام خود را دارای هویت مشخص میدانند و درحالی این اتفاق می افتدکه خوانایی محله (به عنوان یک کلیت محله ای) نیز مخدو ش شده است.

کلید واژگان : هویت ، هویت مکانی، محله، خوانایی، کرج

فهرست مطالب

۵چکیده
۶فصل اول –کلیات: مقدمه
۷طرح مسأله
۸اهداف تحقیق
۹پرسشهای  تحقیق
۱۰روش تحقیق
۱۴اهمیت تحقیق
۱۵پیشینه تحقیق
۲۰فصل دوم – شهر
۲۰۱-۲ شهر وتاریخ شهرنشینی -۱
۲۴۲-۱-۲ تعریف شهر نشینی
۲۵۳-۱-۲شهر و شهر نشینی در ایران
۲-۲ محله و کارکردهای آن
۳۱۱-۲-۲تعریف محله
۳۲۲-۲-۲ محله و ضرورت پیدایش آن
۳۳۳-۲-۲  محله و اجتماع محلی
۳۵۴-۲-۲ کارکردهای محله در گذشته
۳۸۵-۲-۲ ضرورت پیدایش محله
فصل سوم فضا
۴۱۱-۳ تعریف فضا
۴۲۲-۳ انواع فضا
۴۵۳-۳ نظریه عمومی فضای شهری
۴۵ ۱-۳-۳ شهر به عنوان پدیده هنری
۴۷۲-۳-۳ شهر به عنوان پدیده فنی- عملکردی
۴۸۳-۳-۳ شهر به عنوان موجود زنده
۵۰فصل چهارم – هویت و رویکردهای نظری
۵۰۱-۴ معنای لغوی هویت
۵۰۲-۴ هویت چیست
۵۲۳-۴ انواع هویت
۵۲۱-۳-۴ هویت در انسان شناسی
۵۲۲-۳-۴ هویت فرهنگی
۵۳۳-۳-۴ هویت قومی
۵۵۴-۳-۴ هویت شهری
۵۶۵-۳-۴ هویت جماعتی
۵۶۴-۴محیط مصنوع و هویت آن
۵۹۱-۴-۴هویت مکان
۶۲۵-۴ ضرورت هویت در سیمای شهر
۶۶۶-۴  ساختار ذهنی از شهر
۶۷۱-۶-۴کوین لینچ (Kevin Lynch)
۷۰۷-۴ رویکرد زمینه گرایی
۷۰۱-۷-۴امس راپایورت (Amosrapoport)
فصل پنجم توصیف جامعه مورد مطالعه
۷۵۱-۵ تهران
۷۵۱-۱-۵ موقعیت تاریخی تهران
۷۷۲-۱-۵ موقعیت جغرافیایی تهران
۷۸۳-۱-۵ سابقه شهر نشینی در تهران
۸۱۴-۱-۵ مشکلات تهران
۸۳۵-۱-۵ مهاجرت
۸۵۱-۲-۵ مشخصات تاریخی کرج
۸۶۲-۲-۵ مشخصات جغرافیایی و جمعیتی شهرستان کرج
۸۷۳-۲-۵ مشکلات کرج
۸۸۱-۳-۵ موقعیت جغرافیایی محله چهارصددستگاه
۹۴۲-۳-۵ ساخت فرهنگی محله
۹۴۳-۳-۵ مشکلات محله چهارصد دستگاه
۹۹فصل ششم – بررسی فضایی اوقات فراغت در محله چهارصددستگاه
۹۹۱-۶ اوقات فراغت در لغت
۱۰۰۲-۶ تعاریف ارائه شده از اوقات فراغت
۱۰۰۳-۶اهمیت اوقات فراغت
۱۰۱۴-۶اهمیت اوقات فراغت دردنیای مدرن
۱۰۵۵-۶کارکردهای اوقات فراغت
۱۰۶۶-۶ نحوه گذران اوقات فراغت
۱۰۶۷-۶ فضاهای فراغتی در ایران
۱۰۸۸-۶ خانواده و اوقات فراغت درمحله چهارصددستگاه:
۱۱۱۹-۶ فضای فراغتی در محله چهارصد دستگاه
۱۲۳نتیجه گیری
۱۲۳
۱۲۶ فصل هفتم – بررسی فضاهای مسکونی در محله چهارصددستگاه
۱۲۷۱-۷ سکونتگاه چیست
۱۲۷۲-۷ مسکن در شهر
۱۲۸۳-۷ مسکن چیست؟
۱۳۵۴-۷ اهمیت خانه یا مسکن
۱۴۸۵-۷ فضاهای مسکونی در محله چهارصددستگاه
نتیجه گیری
۱۴۹فصل هشتم- شناسایی هویت محله با استفاده از نماد ونشانه شهری
۱۵۲۱-۸ اهمیت نماد و نشانه در شهر
۱۵۳۲-۸ نشانه و نماد از نظر لینچ
۱۵۶۳-۸ نماد ونشانه در ساختار شهر
۱۵۷۴-۸ جست و جوی معنا در محلات شهری ( ازنظر راپاپورت)
۱۵۹۵-۸ نماد و نشانه ها در محله چهارصددستگاه
۱۶۱نتیجه گیری
۱۶۲فصل نهم – بررسی خوانایی محله چهارصددستگاه
۱۷۳نتیجه گیری
۱۷۵منابع
۱۸۰چکیده انگلیسی
۱۸۱ضمائم
۱۸۱سوالات مصاحبه
۱۸۲کورکی های کشیده شده توسط ساکنان محله
۱۸۳نقشه ها
۱۸۸تصاویر

منابع:

 ۱-اسماعیلی؛شبنم «سازماندهی فضایی خانه و فرهنگ» (با مطالعه موردی خانه‌های کاشان)، پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه تهران ۱۳۸۶

۲-افروغ؛ عماد، «هویت ایرانی و حقوق فرهنگی»، تهران ۱۳۷۸، انتشار سوره مهر.

۳-افروغ ؛ عماد،«فضا ونابرابری اجتماعی»انتشارات تربیت مدرس ۱۳۷۷

۴-آلتمن؛ ایروین،«محیط ورفتارهای اجتماعی» ، ترجمه علی نمازیان، نشر دانشگاه شهید بهشتی تهران ۱۳۸۲

 ۵-الطایی ؛ علی، «بحران هویت قومی درایران»، نشرشادگان ،۱۳۸۲تهران

۶-انصاری؛ فرشته، «بررسی نحوه گذران اوقات فراغت و نقش آن بر شکل گیری شخصیت» پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران ۱۳۷۹٫

۷-ایران شکوه؛کیمیا،«تسخیر مجدد باز طراحی باغ خونی مشهد»، پایان نامه کارشناسی ارشد۱۳۸۱

۸-بحرینی؛ سید حسینی ، «فرایند طراحی شهری»، انتشارات دانشگاه تهران۱۳۷۷

۹-بیکن؛ ادموند،، « طراحی شهری»،ترجمه فرزانه طاهری، مرکز مطالعات وتحقیقات شهرسازی ومعماری ایران،۱۳۷۶

۱۰-پاپلی و رجبی سناجردی ؛ ح،ح،«نظریه های شهرو پیرامون»،نشر سمت ،تهران ۱۳۸۲

۱۱-پارسا پژوه؛ سپیده،«بررسی مردم شناسانه هویت فرهنگی دختران نوجوان ساکن در محله اسلام آباد کرج»،پایان نامه کارشناسی ارشد،۱۳۷۹

۱۲-پاکزاد؛جهانشاه، «هویت واین همانی با فضا»، مجله صفه شماره ۲۱-۲ ،دانشکده معماری و شهرسازی ،دانشگاه شهید بهشتی ،۱۳۷۵

۱۳-پروین ؛ لارنس ای ،«روان شناسی شخصیت» ،ترجمه محمد جعفر جوادی وپروین کدیور،نشر رسا تهران۱۳۷۲

۱۴-پلتو؛پرتی ،ژ،«روش  تحقیق درانسانشناسی»،مترجم محسن ثلاثی ،نشر علمی۱۳۷۵تهران

۱۵-تورکلیدسن؛ جرج،« اوقات فراغت و نیازهای مردم»، ترجمه عباس اردکانیان، انتشارات نوربخش، ۱۳۸۲

۱۶-توسلی؛محمود،«قواعدومعیارهای طراحی فضای شهری»،مرکز مطالعات وتحقیقات شهرسازی ومعماری ایران ۱۳۶۵ تهران

۱۷-تولایی ؛نوین ،«شکل شهرمنسجم» ،نشردانشگاهی، تهران ۱۳۸۷

۱۷-ثقه الاسلام؛سید عمید،«سازماندهی کالبدی وفضایی میدان شهداءمشهد»، پایان نامه کارشناسی ارشد۱۳۷۹

۱۸- جیریانی ، «نظم شهری ازنظرراپاپورت»، درسایت انسان شناسی و فرهنگ ،۱۳۸۸

۱۹-حبیبی ؛سید محسن، «فضای شهری  حیات واقعه ای و خاطره های جمعی»، مجله صفه ، شماره ۲۸، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی ،۱۳۷۸

۲۰-حبیبی ؛سید محسن،«مدیریت شهری و فضای یادمانی» ، مجله شهرداریها ، شماره ۹، سازمان شهرداری کشور۱۳۷۸

۲۲-حسینی وسلیمانی مقدم؛ ه ،ه، «توسعه شهری و تضعیف مفاهیم محله ای »، نشریه مسکن وانقلاب شماره۱۱۳ ،بهار ۱۳۸۵

۲۳-خیرآبادی؛ مسعود، «شهرهای ایران»، مترجمین: حاتمی نژاد و حافی، تهران ۱۳۷۶،‌چاپ مهشید.

۲۴-خلیلی عراقی؛ منصور، «شناخت عوامل مؤثر بر گسترش بی‌رویه شهر تهران»، ۱۳۷۶، انتشارات دانشگاه تهران.

۲۵- دانشپور؛ عبدالهادی؛ «بازشناسی مفهوم هویت در فضاهای عمومی»، تهران ۱۳۷۹، پایان نامه برای مقطع دکترا.

۲۶-دورتیه ؛ ژان فرانسوا، «علوم انسانی گستره شناخت ها» ،مترجمان کتبی ، رفیع فر،فکوهی، نشرنی ،تهران ۱۳۸۴

 ۲۷-راپاپورت؛ ایموس، «منشاء فرهنگی مجتمع‌های زیستی»«؛ ترجمه راضیه رضا زاده، تهران، نشر جهاد دانشگاهی، ۱۳۶۶٫

۲۸- راپاپورت؛ آموس،«معنی محیط ساخته شده»، ترجمه: فرح حبیب، نشر پردازش و برنامه ریزی شهری- تهران، ۱۳۸۴٫

۲۹-راهب؛ غزال، «بازشناس هویت محله‌ها با بهره گیری از نماد و نشانه‌های محله‌ای در تهران»؛پایان نامه کارشناسی ارشد، ۱۳۸۸٫

۳۰-رفعت جاه، مریم، «اوقات فراغت و نیازهای مردم«، سایت انسان شناسی و فرهنگ، ۱۳۸۹

۳۱-رفعت جاه؛ مریم، «جنسیت و اوقات فراغت در عرصه های زندگی شهری«، فصلنامه انسان شناسی، شماره ۴، ۱۳۸۵

۳۲-رضازاده ؛راضیه،«تحقیقات پروژه نهایی مسکن «،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علم و صنعت ۱۳۶۴

۳۳-روح الامینی ؛ محمود«،زمینه فرهنگ شناسی«، نشر عطار ،تهران ۱۳۷۷

۳۴-زنده دل؛ حسن، همکاران، «مجموعه راهنمای جامع جهانگردی استان تهران«، ۱۳۷۶، نشر ایرانگردان.

۳۵- زیگفرد؛گیدیون ،«فضا ،زمان،معماری «،ترجمه منوچهرمزینی نشر علمی و فرهنگی ، تهران ۱۳۶۵

۳۶-سامه ؛ رضا، «مبانی بازشناسی احراز مجدد هویت در سیمای شهر« ، مجله مسکن ومعماری ،۱۳۷۹

۳۷-سلطان زاده ؛حسین، «مقدمه ای بر تاریخ شهر وشهرنشینی درایران»، نشرآبی ، ۱۳۶۵

۳۸-شکویی ؛ حسین، «جغرافیای اجتماعی شهرها»، نشر جهاد دانشگاهی ۱۳۶۴

۳۹- شهری؛ حمید،« ایران، هویت، ملیت، قومیت»، تهران ۱۳۸۲، مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.

۴۰-شولتز ؛نئوربرگ ،«مسکن ،حومه وشهر« ،ترجمه شهرام پوردیهیمی، نشر روزنه ، تهران ۱۳۸۰

۴۱-شیخاوندی ؛ داور، «تکوین وتنفیذ هویت ایرانی»، نشرباز، تهران ۱۳۷۹

۴۲-عباد زاده؛ شهرام، «مرکز گذران اوقات فراغت شهر گرمی«، پایان نامه کارشناسی رشد، تهران ۱۳۸۱

 ۴۳-علی الحسابی ؛مهران،«سازماندهی فضای جمعی درشهربم«،مجله مسکن وانقلاب ۱۳۸۵شماره۱۱۳

۴۴-علی الحسابی و رضایی؛م ،م،«درجستجوی نقش گمشده فضای باز درمعماری مسکونی« مجله مسکن وانقلاب ۱۳۸۷شماره۱۲۲

۴۵-علی زاده؛ محمد، مهاجرت نشینی درایران،ترجمه کاظم کازرونی ،سازمان برنامه وبودجه ۱۳۶۳

۴۶-فکوهی؛ ناصر، «انسان شناسی شهری» نشر نی، تهران، ۱۳۸۳٫

۴۷-فکوهی و انصاری، «اوقات فراغت و شکل گیری شخصیت فرهنگی نمونه موردی در دبیرستان دخترانه شهر تهرا«ن، نام انسان شناسی شماره چهارم، زمستان ۱۳۸۲٫

۴۸-فرحی؛ ح و خلیلی، ع،« مالکیت و طرح شهری«، تهران ۱۳۷۶، دفتر انتشارات اسلامی.

۴۹- فرید؛ یدا…، « مقدمه‌ای بر روش تحقیق شهرهای ایران«، تهران ۱۳۴۹، مؤسسات تحقیقات علوم اجتماعی.

۵۰-قاسمی؛مروارید، «اهل کجاهستیم،هویت بخشی به بافتهای مسکونی»، نشرروزنه ،تهران ۱۳۸۳

۵۱- لینچ؛ کوین،« سیمای شهر«، ترجمه منوچهر مزینی، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۷۲٫

۵۲- معین؛ مهر؛ «فرهنگ فارسی«، جلد ۲ تهران- نشر: امیرکبیر، ۱۳۶۰٫

 ۵۳-کاشانی جو؛ خشایار، «اهمیت فضاهای پیاده در شهر»، مجله جستارهای شهرسازی، پاییز ۱۳۸۵

۵۴-گروتر ؛یورگن «،زیبایی شناسی در معماری« ،ترجمه جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همایون، نشر دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۷۵

 ۵۵-گوردن؛کالن ،«منظر شهری«،ترجمه منوچهرطبیبیان ، انتشارات اگاه ،تهران ۱۳۸۰

۵۶-گیفورد ،رابرت روان شناسی محیط های مسکونی« ، مترجم وحید قبادیان ، مجله روان شناسی ومعماری

۵۷- مجید زاده ؛یوسف ،«آغاز شهرنشینی درایران« ، نشر دانشگاهی ،تهران ۱۳۶۸

۵۸-مدنی پور؛«طراحی فضای شهری (نگرشی بر فرایندی اجتماعی و مکانی )،ترجمه فرهاد مرتضایی ،شرکت پردازش وبرنامه ریزی شهری۱۳۷۹

۵۹-مرتضوی ؛شهرناز ،«روانشناسی محیط»، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۶۷

۶۰-میردامادی؛مهرداد، «بررسی انسان شناسانه هویت قومی دراینترنت»، پایان نامه کارشناسی ارشد۱۳۸۰

۶۱- میر مقتدایی؛مهتا ،«بافت شهری درکلان شهرها»،مجله مسکن وانقلاب ،۱۳۸۵،شماره۱۱۳

۶۲-ممتازوحسامیان؛ ف، «شهرنشینی درایران»،۱۳۶۲ تهران، نشره آگاه

۶۳-هاشم نژاد ،هاشم ،«هویت در سیمای شهر «،مجله معماری وفرهنگ ،شماره۵، دفترپژوهش ها ی فرهنگی ۱۳۷۹

۶۴- وبر ؛ماکس، «شهردرگذرزمان،۱۳۶۵« نشرمرکز ،تهران

۶۵-یونگ ؛کارل ،«روانشناسی ضمیر ناخوداگاه «،مترجم محمد علی امیری ،نشر آموزش اسلامی تهران ۱۳۷۲

منابع انگلیسی

۶۶-Abel؛ chrise/ Architecture and Identity (reasons of culture and technological changes)/ Architectural prss.2000

۶۷-Ibrahim; Hilmar “leisure and society”, wm.c. Brown publishers, 1991.

۶۸- Kelly; R John, “leisure and the family” published by E and fn spon, 1995

۶۹-Lang, Jon/«urban design: The American experience»/Van Nostran Reinhold/1994

۷۰-Rapoport; Robert, “leisure and the family life cycle”, published by E and fn spon, 1995. Rapoport; Rhona.

۷۱-c. critcher, p. Brahman, and A. Tomlinson; “sociology of leisure”, London, 1995.

۷۲-Lawson،bryan،«The language of space»، butterworth-heinemann،Architectural press،۲۰۰۱

مقدمه:

گسترش شهر نشینی به عنوان فرایندی پویا که طی آن شاهد نوعی انتقال و حرکت هستیم، به یک پدیده معمول در جوامع تبدیل شده است و موجب شده (شهر) یکی از مسائل مهم جامعه شناسی شود. ورود عناصر غربی مدرن در ایران موجب مهاجرت بسیار زیاد و بی‌رویه  و در نتیجه انبساط شهرها و در پی آن پیدایش انواع مسائل اجتماعی (انحرافات، ناهنجاریها، آشفتگیها)‌ در شهرها گشته است. چالشهای متعدد و بحران زای زندگی از جمله ، نبود تعادل نسبی بر روند زندگی اجتماعی- شهری، افزایش مطالبات شهری، عدم مطابقت نیازها و خواسته‌ها با منابع عالی- تضعیف روابط و مناسبات اجتماعی، مدیریت شهری را با معضلات روز افزونی مواجه ساخته است و زمانی مسئله بیشتر می‌شود که، شاهد هستیم کلان شهر تهران با رشد و توسعه بی‌رویه فضایی، جغرافیایی و جمعیتی به سامانه‌ای چند تکه، فاقد هویت و ناقص تبدیل شده است. هویت کلان شهر تهران و در پی آن شهر کرج و انسجام آن تنها در گرو حفظ هویت محلات آن خواهد بود ،که در نهایت منجر به حفظ هویت شهروندی و مشارکت فعال شهروندان در اداره شهر است. در این میان شناخت محله‌ها و هویت آنان کمک بسیار زیادی می‌تواند در این زمینه انجام دهد.در این تحقیق محله چهارصددستگاه به عنوان یکی از محلات شهری در شهرستان کرج مورد بررسی قرار گرفت که نگارنده امیدواراست، شناخت این محله بتواند به شناخت هرچه بیشتر شهرستان کرج یاری رساند.

طرح مسأله:

 استان کرج یکی از ۷ استانی است که مرکز آن یعنی شهر کرج درزمره  کلانشهرهای کشورقرارگرفته است. مهاجرت پیاپی افراد از اقصی نقاط کشور به این شهرستان و همچنین همجواری با تهران، که در آن مزید علت شده است، التقاط قومی و فرهنگی و … را در آن بوجود آورده است. ساخت و سازهای بی‌رویه خانه‌ها، مشاغل کوچک و خدماتی که صرفاً برای گذران امر درست شده‌اند، باعث به هم ریختگی شهری شده است، که نماد آن را می‌توان در فضاهای شهری نظیرفضای مسکونی، کار، اوقات فراغت و حمل و نقل مشاهده کرد. یک محله می‌تواند با نوع بافت مسکونی خود دارای انسجام جمعیتی از لحاظ فرهنگی باشد یا بالعکس با به هم ریختگی بافت مسکونی خصوصیت به هم ریختگی داشته باشد. همچنین فضاهای اوقات فراغت نیز می‌توانند باعث بیان محله‌ای یا شهری شوند و کاملاً بر محله انطباق پذیر باشند، که در این صورت بار معنایی خاصی را در خود حمل می‌کنند. در نتیجه، مطالعه بر روی آنها می تواند به شناخت ما در هویت محله‌ای یاری برساند. محله در اصطلاح به منطقه قراردادی گفته می‌شود که بین اجزای آن (اعم از کالبدی و فرهنگی) نوعی همگنی وجود داشته و ساکنانش دارای اشکالی از همبستگی در بین خود هستند. این مسائل در مجموع ، هویتی را برای محله ایجاد می‌کنند که آن را از سایر محله‌ها متمایز می‌کند. محله با این تعریف نهادی اجتماعی است که حاصل نظامی از روابط پایدار اجتماعی است و با اهداف خاصی شکل گرفتند و به پاره‌ای از نیازهای ساکنین پاسخ می‌دهد. این تحقیق در پی آن است که کارکرد فضاها

را در هویت بخشی بررسی کند.لذا محله چهارصددستگاه ،درشهرستان کرج، به عنوان اصلی ترین زمین تحقیق نگارنده مطرح می شود تا هویت محله ای آن مورد بررسی قرارگیرد.

اهداف تحقیق:

تحقیقات انسانشناسانه می تواند دربهبود و کیفیت زندگی مردم اثرگذاشته وآنها را تقویت کند.هدف این تحقیق به طور کلی بررسی هویت قومی – جماعتی ساکنان محله چهارصد دستگاه می‌باشد که می‌توان آن را به صورت زیر جزئی کرد:

۱- چگونه محله به هویت بخشی ساکنان خود کمک می‌کند.

۲- تعریف مشخص تری از هویت محیط و ساز و کار و مؤلفه‌های آن

 پرسشهای تحقیق:

 با یک تعبیر ساده ، جوهرهرتحقیق درگرو پرسشهایی است که طرح و درطی روند تحقیق به آنها پاسخ داده می شود. لیکن باید توجه داشت که ساختاراین رساله براین روند استوار است که هر فصل ، در یافته های تحقیق،  پرسشهای خاص دارد که پاسخگویی به آنها در همان فصل انجام گرفته است واین پرسشها ، درواقع پرسشهای بنیادی تحقیق میباشند که رساله بر آنها استوار شده است.

۱- هویت و هویت محیط چیست و به کدام یک از نیازهای انسان پاسخ می‌دهد؟

۲- میزان انطباق پذیری هویت قومی- محله‌ای با هم چقدر است؟

۳- آیا فضاها در این محله باز نمودی از هویت قومی- محله‌ای هستند؟

 روش تحقیق:

 روش شناسی بر منطقی کاربردی دلالت دارد که در گزینش فنون خاص مشاهده، ارزیابی داده های بدست آمده و مرتبط ساختن این داده‌ها با قضایای نظری نقش بازی می‌کند. در انسان شناسی جهتگیری نظری بیشتر مشوق یک دیدگاه بسیار ترکیبی در مورد گزینش داده‌های مربوط بوده است که هر چند بیشتر انسان شناسی را به سمت کاربرد گرایی پیش ببرد. (پلتو؛۱۳۷۵: ۳۸)

هر رشته علمی روش شناسی خاص خود را دارد که انسان شناسی نیز از این قاعده مستثنی نیست. این رشته علمی مانند رشته‌های دیگر روشهای خود را ساخته و پرداخته و در طول زمان بافته و تنیده است. پژوهش انسان شناسی شهری به دلیل الزاماتی که در آن قرار دارد و محتوایی که عموماً در آن قابل مشاهده است، گاه مردم نگاری (اتنوگرافی) شهری نیز نامیده می‌شود. (فکوهی؛ ۴۲۰: ۱۳۸۳)

همچنین باید به شاخه‌های درونی این پژوهش نیز توجه کرد. به تناسب موضوع که به طور کلی انسان‌شناسی شهری- قومی- فضایی بوده است، در پی آن بوده‌ایم که در چارچوب این شاخه از انسان شناسی به دنبال روش‌هایی برویم که ، در میدان پژوهش یافته یا حتی به ناچار به سوی آن ها کشیده می‌شویم. تحقق زیر تحت عنوان بررسی انسان شناسانه هویت قومی- جماعتی در یک محله در کرج (محله چهارصد دستگاه) در قالب رساله‌ای برای مقطع کارشناسی ارشد انجام گرفته است. در این تحقیق روش شناسی خود را بر سه مرحله تقسیم کرده‌ایم: مرحله نخست: شناخت نظری زمین

در این مرحله دو راه پیش رو داشتیم ۱- شناخت تاریخی و جغرافیایی زمین که شامل بررسی و تحقیق راجع به شهرستان کرج و شهر کرج و پدیده کلان شهر و مسئله هویت و انواع خرده فرهنگها و محلات کرج مورد بررسی قرار گرفت.

۲- شناخت مفاهیم

برای اینکه بتوانیم مبانی لازم را برای انجام پژوهش خودبدست آوریم لازم بود، چاچوبی تهیه کنیم که بتواند از لحاظ نظری کار ما را پوشش دهد و در آن چارچوب بنای حرکت در میدان تحقیق را فراهم آورد. با توجه به بین رشته‌ای بودن پژوهشهای انسان شناسی شهری این نیز از این قاعده مستثنی نمی‌باشد.در این میان مفاهیمی از جمله قوم و قومیت، شهر، شهرنشینی، مهاجرت، فضا و فضای شهر، هویت و هویت شهری محله و فضاهای شهری از جمله آنها می‌باشد.

 مرحله دوم: شناخت عملی زمین

در این تحقیق سعی شد، زمین مورد مطالعه مکانی راحت باشد که در آن احساس معذب بودن نکنیم و از طرفی زمین تحقیق مکانی آشنا باشد که ورود و تعدد حضور پژرهشگر در آنجا ایجاد واکنش هایی که بر نتیجه تحقیق تأثیر می‌گذارد ، نکند و از طرف دیگر امکان دسترسی رفت و آمد به آنجا حتی الامکان راحت باشد. از این رو زمین تحقیق  انتخاب شده ،محله زندگی خود نگارنده انتخاب شد. در همین جا باید این نکته را اضافه کرد که، نگارنده قبلاً در تحقیق انسان شناسی شهری ، با عنوان بررسی فضاهای باز شهری و روابط اجتماعی وفرهنگی به بررسی این محله پرداخته است.این تحقیق ادامه تحقیق قبلی می باشد.

در زمینه ورود به میدان سعی شد در ساعاتی به زمین مراجعه شود که کمترین حساسیت را داشته باشد. به عنوان مثال صبحها ، ولی در عین حال چون باید در تمامی اوقات روز نحوه رفت و آمد ساکنان محل، نوع ترافیک ،فضاهای کار و… بررسی می شد، این نوع ورود تنها مرحله ابتدایی کار بود که یادداشتهایی نیز برداشته می‌شد.

 مرحله سوم گردآوری داده ها:

گردآوری داده را می‌توان در دو قسمت طبقه بندی کرد:

داده های اسنادی

در این روش‌ گردآوری به دلیل بین رشته‌های بودن موضوع تحقیق برحسب نیاز به کتابخانه‌ها و سازمان‌های مختلفی تحقیق مواجه شد.

برای بررسی مسایلی همانند شهر و شهرنشینی، هویت، مسایل اجتماعی شهرها به کتابخانه علوم اجتماعی دانشگاه تهران مراجعه شد ،که پایان نامه و کتابهای متعددی در این زمینه فراهم آورد.

برای بررسی مسایلی مانند فضا- نقش فضا در هویت و شکل گیری، نوع معماری بناهای ایران و همچنین مسئله شهرسازی به کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و پایان نامه‌های دانشجویان معماری، هنرهای زیبا و جغرافیا مراجعه شد.

و هم چنین کتابخانه ملی غیر از همه موضوعات گفته شده به بررسی شهر کرج وآمارهای مربوط به آن نیز را اضافه کنید. به سازمان مختلف نظیر شهرداری، مسکن، … نیز برای گرفتن نقشه- طرح‌های تفضیلی و… مراجعه شد.

گرچه در این میان باید به قدرت رسمی که گاه مانع کار می‌شد نیز، اشاره کرد.

– گردآوری داده‌ها میدان تحقیق

در این مرحله سه فن به کار برده شد:

۱-۱- مشاهده غیر سیستماتیک: برای این کار بدون نیاز به برنامه‌ای مدون در محله به عنوان شخصی که ساکن این محله می‌باشد به زمین تحقیق رفت و آمد شد و کار مشاهده انجام شد. سعی شد ، تمامی محله همه جانبه دیده شود. (مسکن‌ها- فضاهای اوقات فراغت، شهرسازی انجام شده در این محل، فعالیتهای مختلف فضاهای کار و شبکه رفت و آمد این محله‌ها، نوع ساخت و ساز)

۱-۲- عکس برداری: از فضاها، انسانها، رفتارها، فعالیتها، لباسها، خانه‌ها

۱-۳-مصاحبه: در فن مصاحبه از اطلاع رسان‌ها به عنوان افرادی که سرچشمه‌های شناخت موضوع هستند و افرادی که می‌توانند در پژوهش به پژوهشگر کمک کنند استفاده شده است. سعی شد ،اطلاع‌رسان‌ها متنوع و از هر طیفی باشند. (پیر، جوان، زن، مرد و…) ولی مشکل دقیقاً در همین انباشتگی و زیادی اطلاع رسان بود، که نگارنده سعی کرد، اطلاع رسان‌ها را به چند دسته تقسیم کند و از هر دسته سوالات خاص بپرسد. دسته اول اطلاع‌رسان‌هایی بودند که درباره تاریخ محله چهارصد دستگاه می توانستند، اطلاعاتی در اختیار نگارنده قرار دهند. اکثر این اطلاع رسان‌ها از میان افراد مسنی انتخاب شد که حداقل ۳۰ ازسکونت آنها درمحله گذشته باشد تا بتوانند تاریخ شفاهی از محله‌ را به نگارنده ‌انتقال دهند. دسته دوم از میان صاحبان آژانس های خرید وفروش ملک انتخاب شده ،که در مورد مساکن و فضاهای مورد استفاده آنان و همچنین روند ساختمان سازی و قدمت مساکن و مسایلی از این قبیل اطلاعات درستی در اختیار بگذارند، انتخاب شدند.باید توجه داشت با توجه به بزرگی محله ، آژانسهای ملکی متفاوتی داشت که سعی شد، اکثر آنان در نظر گرفته شود.

و در نهایت از استفاده کنندگان از فضای تغذیه که درمحله سکونت داشتند، انتخاب شدند. گرچه زمان مراجعه به فضای تغذیه بسیار مهم است ولیکن نگارنده سعی کرد، که زمان انتخاب شده هر کدام از فضاهای اوقات با یکدیگر تفاوتی نداشته باشد و البته خود صاحبان فضای تغذیه نیز جزء مصاحبه شوندگان هستند. مصاحبه به صورت استفاده از پرسشهای باز و کمتر در غالب یک گفتگوی بسته انجام گرفت.

در این روش گردآوری از مشاهده مشارکتی نیز برای پیدا کردن دیدگاه‌های مختلف نسبت به فضاهای گوناگون نیز بهره جستیم.

 اهمیت تحقیق:

 شهر موجودی زنده و سامانه‌ای هم بسته تلقی می‌شود، که محلات همچون سلولهای این موجود زنده کارکردهای خاص خود را دارند. به گونه‌ای که، تضعیف یا کارکرد نادرست آنها کل سامانه را مختل می‌سازد. پس از شهر نشینی سریعی که در ایران اتفاق افتاد، به یکباره میراث چند هزار ساله شهرسازی سنتی ایران فرو ریخت. برخی از عناصر شهری کارکرد خود را از دست دادند و علی رغم پیشرفتهای تکنولوژیک نتوانستند آرامش و سکونی را که قبل از شهرسازی مدرن در ایران حاکم بود، ایجاد کنند. گرایش به استانداردسازی و یکسان سازیها و همچنین از بین رفتن هویت مکانی و محله‌ای علی رغم ظاهر آراسته، همچنان آرامش و سکون قبل را نداشتند. محله بعنوان یکی از ارکان زندگی اجتماعی که فرد را آماده ورود به اجتماع می‌کرد، کم کم کارکردهای خود را از دست داد و حتی توسعه شهری ،هویت محله را نیز، دگرگون ساخت و مفهوم محله را تغییر داد. شهر کرج نیز از این مقوله جدا نیست. با توجه به افزایش روز به روز جمعیت کرج که اکثر آنان مهاجر می‌باشند، محله‌ها و مدیریت محله‌ای می‌تواند به عنوان یکی از ارکان شهری که در کاهش خطرات ناشی از بی‌هویتی شهری تأثیرگذار باشد، مطرح شده وبررسی گردد.

 پیشینه تحقیق:

 شهر مکانی بسیار پراهمیت را در متون ادبی به خود اختصاص داده است. تا به حال افراد مختلفی در زمینه‌های متفاوت شهر را توصیف کرده‌اند (جغرافی‌دانان، شهرشناسان، جامعه شناسان، معماران.) همچنین شهر به دلیل تراکم کارکردها و نقش‌هایی که در آن گرد می‌آیند، اسناد بسیار زیادی را تولید می‌کند، که همه آنها کمابیش می‌توانند برای پژوهش‌های انسان شناسی شهر ارزشمند باشند. با توجه به موضوع بین رشته‌ای این رساله تمامی کتب مربوط به رشته‌هایی از قبیل شهرسازی- معماری- جغرافی شناسی- انسان شناسی شهر- هویت- فضا و هویت آن- قوم و قومیت در مأخذ شناسی این تحقیق قرار می‌گیرند. حجم بالای اطلاعات از طرفی به نگارنده حق انتخاب و گزینش را می‌داد و از طرف دیگر ممکن بود، غفلت از چندین منبع ،ارزش کار را پایین آورد، در نتیجه نگارنده ناچاراً بحث خود را بیشتر به فضا و هویت آن محدود کرد واز میان حجم فراوان کارهای انجام شده،به ذکر چندین نمونه پرداخته خواهد شد.

قبل از هر چیز باید عنوان شود که، این پیشینه در قالب سه بحث هویت، کرج، فضا  طرح ریزی شده است.

در بحث هویت می‌توان به پایان نامه آقای دانشپور اشاره کرد.

۱- این پایان نامه با عنوان بازشناسی مفهوم هویت در فضای عمومی شهری بیشترین نزدیکی را با تحقیق نگارنده دارد.

وی هدف از تحقیق را دستیابی به تعریف عملیاتی مشخص‌تری از مفهوم هویت محیط و ساز و کارها و مؤلفه‌های آن مشخص می‌کند.

مقوله هویت در این رساله بر پایه سه عامل اساسی انسان، محیط، فرهنگ است. که مطالعه و مصادیق آن نیز در مناسب سه عنصر متشکله حس مکان ، یعنی فعالیت ،معنی و  ویژگی‌های کالبدی، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.

وی هویت را از نظر روان شناسان و جامعه شناسان تعریف می‌کند.

و هم چنین ،رویکرد متفاوتی از جمله کارهای روان شناسانی چون تاجفل و جنکینز را بررسی می‌کند. و پس از آن به بررسی آرای روان شناسان محیط می‌پردازد ،تا با استفاده از آن ،هویت مصنوع را به عنوان نیازهایی که مازلو در ردیف نیازهای ثانویه  قرار می‌دهد ، بررسی کند و عوامل متفاوتی را در شکل گیری هویت موضوع مهم می‌داند.

در این قسمت وی نظرات پروشانسکی را در خصوص مفهوم هویت مکان در روان شناسی محیط بررسی می‌کند.

در بخش انسان وی ابتدا خود را از دیدگاه‌های روان شناسان مختلف نظیر “کولی و مید” بررسی می‌کند. و در بحث فرهنگ پس از تعریف‌های متعدد از فرهنگ، فرهنگ را به عنوان عامل تعامل انسان و محیط معرفی می‌کند.

در فصل پنجم وی این بحث را مطرح می‌کند که انسان چگونه و از چه طریق با محیط درگیر می‌شود و تعامل پیدا می‌کند و در تعامل انسان و محیط چه اتفاقی رخ می‌دهد.

وی در تکمیل این بخش بحث ارتباطات و انواع ارتباطها را مطرح می‌کند. ویژگی‌های فرستنده، گیرنده، حامل پیام در تعامل بین انسان و محیط مطرح می‌شود.

وی در بخش دیگری هویت شهر از نظر لینج را بررسی می‌کند و در نهایت نتیجه گیری که از این رساله می توان گرفت این است که ،هویت مقوله‌ای نسبی است که، احراز آن به میزانی که فضاهای شهری خودهای جمعی را بازتاب می‌دهند وابسته است و در نهایت نظر به اینکه هویت امری نسبی است بیشتر از حس فعالیت و معنی است تا ویژگی‌های کالبدی. بیشترین تاکید آقای دانشپور بر تاثیر معنی بر هویت میباشد، ولی نگارنده دررساله پیش رو سعی کرده است با بررسی تأثیر کالبد فضاها بر انسانها به هویت از دیدگاه جدیدتری نگاه کند.

 در مورد کرج، و مشکلات آن بسیاری پایان نامه و کتاب نوشته شده است که به عنوان مثال می توان رساله خانم پارسا پژوه با عنوان «بررسی مردم شناسانه هویت فرهنگی دختران نوجوان ساکن در محله اسلام آباد کرج» ذکر کرد.

۲- محقق در این رساله سعی کرده است، با استفاده از رویکردهای انسان شناسی همچنین نظریه‌هایی درباره حاشیه نشینی به بررسی این معضل در شهرستان کرج و بخصوص در یک محله حاشیه نشین بپردازد.

موضوع پژوهش این رساله «هویت فرهنگی» است ،که از دو دیدگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد.

اولین دیدگاه این است که هویت فرهنگی را، شناسنامه  فرهنگی یک جامعه می دانند و دومین دیدگاه ،بررسی هویت فرهنگی ،از منظر روان شناسی اجتماعی و در واقع «هویت اجتماعی» بررسی می‌شود. از این منظر، هویت اجتماعی از عضویت در گروه خاصی ناشی می‌شود و به دنبال آن احساس تعلق و تعهد نسبت به آن گروه مطرح خواهد شد و در نهایت ماحصل طبیعی و باز تابگونه این عضویت و تعلق احساس برتری و افتخار نسبت به گروه خودر مقابل سایر گروه‌ها خواهد بود.

محقق در این رساله تأکید خود را بیشتر بر مسئله فقر و حاشیه نشینی و سپس هویت و احساس تعلق گذاشته است.

120,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .