عنوان :

تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر بحران مالی  کنونی جهان و تأثیر آن بر اقتصاد ایران

تعداد صفحات : ۳۸

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

ما به دلیل اینکه بحران مالی مشکلاتی از جمله افزایش نرخ بیکاری ، رکود صنایع، رکود در صنعت گردشگری ،کسری بودجه کشورها واز این قبیل مشکلات را به همراه داشته به بررسی این موضوع پرداختیم.

در این تحقیق ما به دنبال شناختی از آثار به وجود آمده از بحران مالی بر روی اقصاد جهانی بودهایم و تاثیراتی که این بحران بر اقتصاد کشورمان داشته است .واینکه آیا اقتصاد کشورمان  از آثار بحران مالی به دلیل وابسته نبودن به اقتصاد جهانی در امان بوده یا خیر؟  و از روش تحقیق توصیفی ،‌تحلیلی و مبتنی بر ابزار آمارنامه استفاده کرده ایم.

بحران مالی آمریکا از بخش مسکن آمریکا شروع شد وآثار آن به تدریج به موسسات مالی این کشور  سایر کشورهای جهان سرایت کرد.در واقع کشورهایی که ارتباط بیشتری با اقتصاد آمریکا و به طور کلی اقتصاد جهانی دارند از آثار منفی بحران مالی آمریکا تاثیر بیشتری خواهند پذیرفت. در حالی که دولت آمریکا در تلاش است دامنه بحران به وجود آمده را کاهش دهد اما خبرها حاکی از گسترش آن در سراسر اروپا و حتی کشورهای خاورمیانه است. به دلیل آنکه ظاهرا کشور ما هم پیوندی ضعیف با اقتصاد جهانی دارد از لحاظ ساختار اقتصادی کمتر تحت تاثیر بحران قرار خواهد گرفت.

در اواخر و اوایل سالهای  ۲۰۰۷ و۲۰۰۸قیمت نفت به طور چشم گیری افزایش داشته که با شروع بحران اقتصادی قیمت نفت سیر نزولی خود را آغاز میکند.

با کاهش قیمت نفت،درآمدهای نفتی ایران که بیش از ۸۰درصد درآمدهای ارزی ایران راتشکیل میدهد با کاهش روبرو میکند و پیرو آن درآمدهای حاصل از صادرات غیر نفتی نیز که بیشتر شامل فراورده های گازی و نفت است کاهش می یابد.

کاهش درآمهای نفتی اصلی ترین علت انتقال بحران مالی جهانی به اقتصاد ایران است و با توجه به کاهش بهای نفت بعد از بحران ،کسری بودجه نه تنها در ایران بلکه در اکثر کشورهای متکی به نفت هستند امری عادی است.

نوسانات زیاد نرخ ارزش دلار در طی سال ۱۳۸۷ است.در این سال البته تا دی ماه، به طور متوسط نرخ ارزش دلار ،برابر ۹۵۲۸ بوده به طوری که بیشترین میزان نرخ ارز به تاریخ ۳۰/۸/۱۳۸۷ با ارزش ۱۰۲۵۶ و کمترین نرخ ارز مربوط به تاریخ ۲۹/۱/۱۳۸۷ با ارزش ۸۹۵۰ بوده است.

در سال ۸۷ که جهان در ابتدای راه بحران مالی بوده تمایل برای ساختمان سازی کاهش یافته که شاید به خاطر کاهش نقدینگی و قدرت خرید در نزد افراد جامعه باشد.

 واژه های کلیدی: بحران اقتصادی، رکود اقتصادی،نرخ بیکاری، بازار پول و سرمایه

فهرست مطالب

فصل اول : کلیات پژوهش
چکیده طرح تحقیق    ۵
بیان مسئله    ۵
اهمیت و ضرورت    ۶
اهداف تحقیق    ۶
سوالات تحقیق    ۶
فرضیه های تحقیق     ۷
نتیجه گیری    ۷
روش تحقیق    ۷
پیشینیه تحقیق    ۷
۲-۱)تعریف کلیه اصطلاحات، مفاهیم و عبارات مربوط به موضوع    ۸
۱-۲-۱)بحران اقتصادی    ۸
۲-۲-۱)رکود اقتصادی    ۹
۳-۲-۱)نرخ بیکاری    ۹
۴-۲-۱)بازار پول و سرمایه    ۱۰
فصل دوم : بحران مالی کنونی جهان و شروع آن از آمریکا
مقدمه    ۱۲
۱-۲)دلایل به وجود آمدن بحران مالی    ۱۲
۱-۱-۲)افزایش هزینه مسکن    ۱۲
۲-۱-۲)افزایش قیمت نفت    ۱۳
۳-۱-۲)کاهش تدریجی تولید ناخالص نسبی آمریکا     ۱۳
۴-۱-۲) افول تراز مالی آمریکا    ۱۴
۵-۱-۲) کاهش موازنه حساب جاری بر اساس تولید ناخالص داخلی    ۱۴
۶-۱-۲) فرآیند تصاعد بحران مالی آمریکا    ۱۴
۷-۱-۲) تحولات اقتصادی – بین المللی    ۱۵
۸-۱-۲) شوکهای اقتصادی – امنیتی    ۱۶
۹-۱-۲) مداخله گرایی نظامی و بحران اقتصادی    ۱۷
۱۰-۱-۲) رقابت شاخصهای اقتصادی ژاپن – آمریکا    ۱۸
۱۱-۱-۲) عدم توازن شاخصهای اقتصادی اروپا – آمریکا    ۱۸
۲-۲)تاثیرات بحران مالی    ۱۹
۱-۲-۲)کاهش سطح تقاضای کل    ۲۰
۲-۲-۲) اثر نفت بر روی تقاضای مصرف کنندگان و تولیدکنندگان    ۲۰
۳-۲-۲) کسری تجاری ایالات متحده و سیاست کاهش ارزش دلار    ۲۱
۴-۲-۲) سرمایه گذاری و جریان سرمایه    ۲۲
۵-۲-۲) دلار دارایی ایمن    ۲۳
۳-۲)راه های مقابله با بحران مالی    ۲۳
۱-۳-۲) اقدام های حمایتی از بخش مالی    ۲۴
۲-۳-۲) اقدام های تحرک بخش برای بخش واقعی اقتصاد    ۲۴
فصل سوم : تاثیر بحران مالی کنونی بر اقتصاد ایران
۱-۳)تاثیر بحران مالی بر اقتصاد ایران    ۲۶
۱-۱-۳)کاهش قیمت نفت     ۲۶
تجزیه و تحلیل داده ها    ۲۷
۲-۱-۳)کسری بودجه کشور    ۲۹
۳-۱-۳)کاهش واردات    ۳۰
۴-۱-۳ )افزایش نرخ ارز    ۳۰
۵-۱-۳)رکود  بازار سرمایه    ۳۲
۶-۱-۳)کمبود نقدینگی در بازار پول    ۳۲
۷-۱-۳)افزایش ریسک در بازار تامین مالی    ۳۴
نتیجه گیری    ۳۵
بیان یافته های تحقیق    ۳۵
ارائه پیشنهادات    ۳۵
منابع و ماخذ    ۳۷

منابع و ماخذ

۱-آقا خانی، سعید/ موحدین، محسن؛ بحران مالی جهانی و ابعاد آن؛ روزنامه اطلاعات ؛۹ /۱۱/۱۳۸۷

۲-آل اسحاق، یحیی؛ مقابله با بحران مالی جهانی ؛ خبرگزاری فارس ؛ ۵/۳/۱۳۸۸

۳-خالص، محمد ؛ بحران اقتصادی در آسیای شرقی و تجربه مالزی

۴- طباطبایی،رویا ؛ بحران اقتصادی و تبعات آن ؛ مجله میهن ؛ شماره۹ ؛۱۳۸۷

۵- طبییان، دکتر سید محمد ؛ اثر متقابل سیاست های پولی و بحران مالی

۶-عطایی فرد ، امید ؛ بحران مالی جهان و اقتصاد ایران ؛ روزنامه جام جم ؛ ۵/۹/۱۳۸۷

۷-بحران مالی جهانی و تاثیر آن بر بازار سرمایه ایران ؛ بورس اوراق بهادار تهران ؛ معاونت مطالعاتی اقتصادی و توسعه بازار ؛ ۱۳۸۷

۸-نگاهی به بحران سیستم مالی و اقتصادی بین المللی ؛ معاونت امور اقتصادی ؛ وزارت امور اقتصادی ودارایی ؛۱۳۸۷

۹-نماگرهای اقتصادی ؛ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ؛ سال های مختلف

الف) طرح تحقیق

بحران مالی آمریکا از بخش مسکن آمریکا شروع شد وآثار آن به تدریج به موسسات مالی این کشور  سایر کشورهای جهان سرایت کرد.در واقع کشورهایی که ارتباط بیشتری با اقتصاد آمریکا و به طور کلی اقتصاد جهانی دارند از آثار منفی بحران مالی آمریکا تاثیر بیشتری خواهند پذیرفت. در حالی که دولت آمریکا در تلاش است دامنه بحران به وجود آمده را کاهش دهد اما خبرها حاکی از گسترش آن در سراسر اروپا و حتی کشورهای خاورمیانه است. به دلیل آنکه ظاهرا کشور ما هم پیوندی ضعیف با اقتصاد جهانی دارد از لحاظ ساختار اقتصادی کمتر تحت تاثیر بحران قرار خواهد گرفت. اما کاهش قیمت نفت و رشد اقتصاد جهانی بر قیمت وحجم صادرات،سرمایه گذاری ومنابع مالی و پولی کشورمان تاثیر خاهد گذاشت. همچنین ممکن است آثار روانی آن، تاثیراتی بر عملکرد بازار سرمایه و قیمت های داخلی ارز وبازار تامین مالی بگذارد. البته ایران با استفاده از فرصت های مثبتی که در برخورد با این بحران به دست می آورد،میتواند بستری مناسب فراهم آورد تا سرمایه های سرگردان را به داخل جذب کند.

  ب) بیان مسئله :

بحران اقتصادی در نظر اول عبارت است از پیدا شدن “اضافه تولید” یعنی پرشدن بازار از کالاهائی که مشتریِ قادر به پرداخت ندارد. وقتی در بازار مشتری نباشد و کالاها فروش نرود طبعاً تولید کالاها نیز کاهش یافته و متوقف می‌شود و به دنبال آن تعطیل کارخانه‌ها و بیکاری وسیع و میلیونی کارگران بیش می‌آید که به نوبه خود فروش کالاها را باز هم دشوارتر کرده و بر عمق بحران می‌افزاید. سیستم اعتباری سرمایه داری از کار باز می‌ماند، بدهکاران توان پرداخت بدهی خود را در سر موعد از دست می‌دهند. بهای سهام شرکت‌ها در بازار تنزل می‌کند، موسسات سرمایه داری یکی پس از دیگری ورشکست می‌شوند.

به این ترتیب آنچه در نظر اول و گام نخست به صورت وجود کالای “زیادی” در بازار تظاهر کرده بود در سیر تکاملی خویش مجموعاً اقتصاد را درهم می‌ریزد و فاجعه‌ای پدید می‌آورد که به مراتب از شدیدترین سوانح طبیعی ویرانگرتر است.

در بحران بزرگی که در سال‌های ۱۹۳۳ – ۱۹۲۹ در گرفت، حجم تولید در جهان به ۴۴% رسید (کمتر از نصف میزان قبل از بحران شد) و بزرگ‌ترین کشورهای سرمایه داری از نظر حجم تولید به سطح ۲۰ یا ۳۰ سال پیش از بحران برگشتند. چهل میلیون نفر کارگر از کار بیکار شده به خیابان‌ها ریخته شدند، هزاران مؤسسه ورشکست گردید. زیانی که از این بحران به اقتصاد جهانی وارد شد بیش از خسارات ناشی از جنگ اول جهانی بود. لبهٔ تیز بحران و نیروی ویرانگر آن علیه کارگران و تولیدکنندگان و سرمایه داران کوچک متوجه است[۱] ([۱]  – طباطبایی،رویا ؛ بحران اقتصادی و تبعات آن ؛ مجله میهن ؛ شماره۹ ؛۱۳۸۷)

  ج) اهمیت و ضرورت :

در سال های اخیر جامعه جهانی باپدیده ای به نام بحران مالی روبرو شده اند از این رو ما برای شناخت بهتر این موضوع به بررسی آثار این بحران بر روی اقتصاد جهانی  به تفصیل برروی اقتصاد کشورمان ایران خواهیم پرداخت.بحرانی که باعث پدید آمدن مشکلات زیادی از جمله افزایش بیکاران ،رکود در صنایع، رکود در گردشگری، کسری بودجه کشورها و مشکلات روانی بر خاسته از این بحران بوده است.

 د) اهداف تحقیق :

۱)شناخت شرایط ایجاد بحران مالی در هر اقتصاد.

۲)شناخت آثار به وجود آمده از بحران  های مالی در اقتصاد هر جامعه.

۳)شناخت راه های مقابله با بحران مالی و آثار آن در جامعه.

۴)آشنایی با عاملی که باعث سرعت بخشیدن به بحران مالی میشود وسرایت آن به دیگر بخش ها.

۵)شناخت آثار بحران مالی بر اقتصاد ایران.

۶)شناخت راه های جبران اثرات سوء بحران مالی.

 هـ) سوالات تحقیق :

۱-آیا ساختار غلط سیاستهای اقتصادی بر بحران مالی  جهان تاثیر گذار است ؟

۲-آیا بحران مالی کنونی بر اقتصاد ایران تاثیر منفی داشته است ؟

۳-آیا بحران مالی جهان بر مواردی چون : کاهش قیمت نفت و کسر بودجه کشور در ایران موثر بوده است ؟

 و) فرضیه های تحقیق :

۱- بله ساختار غلط سیاستهای اقتصادی بر بحران مالی  جهان تاثیر گذار بوده است.

۲- بله بحران مالی کنونی بر اقتصاد ایران تاثیر منفی داشته است.

۳-بله بحران مالی جهان بر مواردی چون : کاهش قیمت نفت و کسر بودجه کشور در ایران موثر بوده است.

 ز) نتیجه گیری :

ما به دلیل اینکه بحران مالی مشکلاتی از جمله افزایش نرخ بیکاری ، رکود صنایع، رکود در صنعت گردشگری ،کسری بودجه کشورها واز این قبیل مشکلات را به همراه داشته به بررسی این موضوع پرداختیم.

در این تحقیق ما به دنبال شناختی از آثار به جود آمده از بحران مالی بر روی اقصاد جهانی بودایم و تاثیراتی که این بحران بر اقتصاد کشورمان داشته است .واینکه آیا اقتصاد کشورمان  از آثار بحران مالی به دلیل وابسته نبودن به اقتصاد جهانی در امان بوده یا خیر؟  و از روش تحقیق توصیفی ،‌تحلیلی و مبتنی بر ابزار آمارنامه استفاده کرده ایم.

 خ) روش تحقیق :

۱-  روش گردآوری منابع و مطالب                روش کتابخانه و جستجوی منابع الکترونیکی

۲-روش تجزیه و تحلیل داده ها                  آماری – داده ای

که در این تحقیق من از روش  کتابخانه ای و جستجوی منابع الکترونیکی و تحقیقات قبلی در این موضوع استفاده کرده ام .

 پیشینیه تحقیق :

هر چند امروزه نظریه اقتصادی بسیار بهبود یافته است، اما اگر از افراد درباره عامل رخداد بحران فعلی سوال کنیم، در بیشتر موارد با همان پاسخ‌ها روبه‌رو خواهیم شد. البته بی‌تردید جواب‌های تازه‌ای را نیز خواهیم شنید، مانند حباب‌های بی‌سابقه در بازار املاک، افزایش پس‌اندازها در سطح دنیا، عدم‌ترازهای تجاری در عرصه بین‌المللی، قراردادهای نامتعارف مالی، وام‌های فاقد اولویت رهنی، بازارهای بدون نظارت، اشتباهات آژانس‌های رتبه‌بندی، برآوردهای بی‌اعتبار از بازار املاک و خوش‌خیالی نسبت به ریسک‌های موجود.

مهم‌ترین کتابی که به تازگی درباره ریشه‌های بحران اقتصادی نوشته شده است، «این بار فرق می‌کند»، نوشته کارمن راینهارت و کنث راگاف است که در اصل خلاصه‌ای است از درس‌هایی که عملا تمام بحران‌های مالی در همه کشورها در تاریخ ثبت‌شده به ما آموخته‌اند.

اما این کتاب تقریبا به کل غیرنظری است و صرفا الگوهای تکرارشونده را به ثبت رسانده است. شوربختانه در ۸۰۰ سال تاریخ مالی تنها یک نمونه انقباض واقعا عظیم در سطح دنیا وجود دارد که چیزی نیست‌ غیر‌از رکود بزرگ دهه۱۹۳۰٫ از این رو سخت است که بدانیم بر پایه تحلیل راینهارت – راگاف دقیقا باید چه چیزی را در انقباض فعلی انتظار بکشیم.

آینده جهان پس از بحران مالی آمریکا – دکتر طباطبائی یزدی ، گروه پژوهشی شاخص سازی و آینده سازی

بحران مالی آمریکا و پیامدهای آن – دکتر شهناز مشایخ

 ۲-۱)تعریف کلیه اصطلاحات، مفاهیم و عبارات مربوط به موضوع

۱-۲-۱)بحران اقتصادی

بحران اقتصادی در نظر اول عبارت است از پیدا شدن “اضافه تولید” یعنی پرشدن بازار از کالاهائی که مشتریِ قادر به پرداخت ندارد. وقتی در بازار مشتری نباشد و کالاها فروش نرود طبعاً تولید کالاها نیز کاهش یافته و متوقف می‌شود و به دنبال آن تعطیل کارخانه‌ها و بیکاری وسیع و میلیونی کارگران بیش می‌آید که به نوبه خود فروش کالاها را باز هم دشوارتر کرده و بر عمق بحران می‌افزاید. سیستم اعتباری سرمایه داری از کار باز می‌ماند، بدهکاران توان پرداخت بدهی خود را در سر موعد از دست می‌دهند. بهای سهام شرکت‌ها در بازار تنزل می‌کند، موسسات سرمایه داری یکی پس از دیگری ورشکست می‌شوند. (کتاب پول، بهره، بحران های اقتصادی- اجتماعی نوشته هلموت کرویتس و ترجمه حمیدرضا شهمیرزادی، انتشارات کانون اندیشه جوان، سال۱۳۷۸)

به این ترتیب آنچه در نظر اول و گام نخست به صورت وجود کالای “زیادی” در بازار تظاهر کرده بود در سیر تکاملی خویش مجموعاً اقتصاد را درهم می‌ریزد و فاجعه‌ای پدید می‌آورد که به مراتب از شدیدترین سوانح طبیعی ویرانگرتر است.

۲-۲-۱)رکود اقتصادی

رکود را می توان دوران طولانی کاهش قابل ملاحظه در فعالیت های اقتصادی از جمله رشد منفی تولید ناخالص داخلی کاهش اعتماد مصرف کنندگان و شرکت ها، کاهش اشتغال و پایین آمدن درآمد واقعی مردم و شرکت ها و در نهایت کاهش تولید و فروش توصیف کرد. در وضعیت رکود نمی توان انتظار داشت قیمت سهام رشد کند یا مردم چشم انداز مثبتی درباره آینده اقتصاد داشته باشند. از دیگر ویژگی ها و جنبه های دوران رکود افزایش ریسک گریزی مردم در هنگام سرمایه گذاری و حرکت منابع مالی به سوی حوزه های امن تر سرمایه گذاری و حتی عدم سرمایه گذاری است اما جنبه مثبت ماجرا این است که رکودها همواره به رونق و بهبود وضعیت اقتصادی و بازارهای مالی منتهی می شوند. بدین ترتیب می توان الگویی از تغییرات اقتصاد را در ذهن مجسم کرد البته درباره مدت زمانی که هر یک از مراحل چرخه اقتصادی طول می کشند قطعیتی وجود ندارد. (جوانشیر، اقتصاد سیاسی، ۱۳۵۸)