عنوان :

تحقیق بررسی و مقایسه خلاقیت کودکان اجتماعی و انزوا طلب حدود سنی ۸ ساله

تعداد صفحات : ۹۶

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

ویژگی های خاصی در رفتارهای فردی و اجتماعی از دیرباز مورد توجه و عنایت صاحب نظران و فیلسوفان و روانشناسان و علمای نفس و حکمت و فلسفه بوده و هست.

 از میان همه ویژگی ها و خصوصیات مثبت و منفی و برجسته در ذات و نهاد و تمامیت وجودی و در یک کلمه شخصیت افراد اجتماع پذیری و انزواطلبی آنهاست. این دو صفت تقریباً متضاد و روبروی هم هستند و دو قطب مخالف یک آهنربای خطی و میله ای شخصیت انسانی هستند. ویژگی هایی برای هر دو صفت بارز و مهم اجتماع پذیری و انزواطلبی فهرست شده اند که در فصل اول و به صورت مبانی نظری و تئوریک در فصل دوم و نیز در فصل سوم به صورت طرح تحقیق و اطلاعات عددی و آماری نشان داده ایم. که به علت آشنایی عموم بر این صفات و درک عمیق از این ویژگی ها مشکلات چندانی در تبیین و توضیح ویژگی های ذکر شده نداشته و خوشبختانه درک و دریافت این شاخص ها برای همگان روشن و بدیهی است.

 خلاقیت صفت و ویژگی دیگری است که در اغلب افراد و کسان کم و بیش به چشم می خورد.

 مفهوم خلاقیت تا حدی پیچیده است. و معمولاً درنظر و دیدگاه عمومی کسی که خالق و به وجود آورنده و مخترع و مکتشف موضوع و پدیده وضعیت و روش و وسیله و شیء باشد. خلاق و این کار را خلاقیت می نامند.

 اما مفهوم شناختی و عمیق خلاقیت به مراتب اساسی تر و گسترده تر از مفهوم رُند و خشک و سنتی پذیرفته شده است.

 اگر دانش آموزی با محاسبه روزها و فصول سال پیش خود فکر کند که چه روزهایی را پیاده و چه روزهایی را با دوچرخه و چه روزهایی را با تاکسی و چه روزهایی را با آزانس وچه روزهایی را توسط سرویس و یا به وسیله والدین به مدرسه و آموزشگاه آمد و شد نماید دارای خلاقیت است.

 دانش آموزی که با درک شرایط درصدد انتخاب دوست و همکلاسی و ایجاد ارتباط حسنه و انجام تکالیف مدرسه ای و شرکت در گروه های روزنامه دیواری و یا مسابقات علمی و فرهنگی و هنری و … هستند دارای روح خلاقانه و رفتارهای خلاق هستند.

 در فصل اول نیز به مقیاس معیار هوش عمومی اعم از توانایی در هوشمندی عمومی، استعدادهای خاص تحصیلی، تفک خلاق یا مولد، توانایی رهبری و مدیرت، توانایی و هنرهای تجسمی و نمایشی و توانایی روانی – حرکتی اشاره شده است. و متفکرانی نظیر ترمن و استنفرد بینه این موارد را تایید و تصدیق کرده اند. و در این تحقیق ۲۰ ویژگی برای کودکان خلاق و تیزهوش در فصل اول آمده است. که برخی از آنها جنبه جسمانی، برخی از آنها روانی و ذهنی و اغلب نیز شناختی و ارتباطی هستند.

 کودکان انزوا طلب یا منزوی طیف مخالف کودکان اجتماعی هستند و در فصل اول به ۱۰ مورد ویژگی اصلی کودکان انزواطلب اشاره شده است. هدف نیز متناسب با مسئله و در جهت شناخت ویژگی ها و تفکیک این ویژگی ها در دو گروه انزوایی و اجتماع پذیری و مقایسه آنها توضیح داده شده است. فرضیات نیز متناسب با اهداف با پنج عنوان طراحی شده است.

 در فصل دوم به ماهیت یادگیری و خلاقیت کاملاً پرداخته شده است. و حافظه به عنوان مخزن و منبع جمع اوری اطلاعات و فراگرد عمومی و تخصصی آن توضیح داده شده است.

 روابط کودکان با والدین با محیط با اجتماع با طبیعت و با همسالان تحت عناوین مختلف اشاره شده است.

در فصل سوم هم با اشاره به جامعه تحقیق و حجم نمونه و روش جمع آوری اطلاعات از طریق (مشاهده) به ثبت داده ها و تجزیه و تحلیل آنها از طریق آمار توصیفی و آمار استنباطی پرداخته ایم. که رابطه معنی داری و روایی و اعتبار یافته ها تحت سه عنوان روش توصیفی و روش همبستگی = r و نیز روش آمار استنباطی T استیودنت برآورده شده است.

 و فرضیه ها در ۵ مورد نیز تایید شده اند و رابطه اجتماع پذیری و خلاقیت کودکان حدود سنی ۸ ساله بیشتر از رابطه انزواطلبی کودکان و خلاقیت آنان آمده است.

 یعنی کودکان اجتماع گرا بیش از کودکان انزواطلب ۸ ساله خلاقیت دارند.

واژه های کلیدی: کودکان خلاق، اجتماع پذیری ، انزواطلبی

فهرست مطالب

 فصل اول : ۱
مقدمه ۲
کلیات ( بیان مساله )۴
اهمیت و ضرورت مساله۱۲
اهداف تحقیق۱۳
فرضیات تحقیق۱۴
تعاریف عملیاتی متغیرها۱۴
فصل دوم : ۱۶
یادگیری خلاق ۱۷
تحریک نیمکره های مغز ۱۹
گسترش دامنه فعالیت مغز ۲۱
حافظه ۲۳
شناخت حافظه ۲۴
حافظه در تشبیه ۲۴
حافظه و عضله ۲۵
حافظه و انبار ۲۵
تفاوت های فردی در صفات اجتماعی مختلف۲۶
ارتباط و مکالمه ۲۸
مبادلات کلامی ۲۹
آفرینندگی ۳۱
توانایی ها آفریننده ۳۳
ویژگی های افراد آفریننده ۳۴
آفرینندگی و هوش و استعداد تحصیلی ۳۶
روش آموزش آفرینندگی ۳۶
فصل سوم :۴۳
روش تحقیق ۴۴
جامعه ۴۶
حجم  نمونه ۴۷
ابزار گردآوری اطلاعات ۴۸
داده های خام نمرات اجتماعی و انزوا و خلاقیت ۴۹
نمودار شماره ۱ فراوانی کودکان منزوی و اجتماعی۵۱
نمودار پراکنش۵۶
فصل چهارم :۵۹
تحلیل یافته ها ۶۰
تحلیل نموداری یافته ها۶۲
تحلیل استنباطی یافته ها۶۳
تحلیل آلفای کرونباخ۶۴
اعتبار و روایی ابزار گردآوری اطلاعات۶۵
فصل پنجم : ۶۸
نتیجه گیری ۶۹
محدودیت ها و مشکلات تحقیق ۷۲
پیشنهادات ۷۵
ضمائم و پیوست ها (خلاقیت تورنس)۷۷
منابع و مأخذ ۹۲

منابع و مآخذ

۱-اتابکی، پرویز-گزیده های شاهنامه-انتشارات فرزان-محل انتشار تهران سال ۱۳۷۵

۲-زمانی، اکبر-مثنوی معنوی-انتشارات قطره-محل انتشار تهران سال۱۳۸۰

۳-سیلوا، اوپر-رشد عقلانی از دیدگاه پیاژه-مترجم فریدون حقیقی- فریده شریفی-انتشارات فاطمی-

محل انتشار تهران سال۱۳۷۰

۴-افروز، غلامعلی-روان شناسی تربیتی-انتشارات انجمن اولیاء ومربیان-محل انتشار تهران سال۱۳۷۳

۵-شریفی، پاشاشریف-اصول روان سنجی و روان آزمایی- انتشارات رشد-محل انتشار تهران سال۱۳۷۳

۶-کریمی، عبدالعظیم-حکمت های گمشده در تربیت-انتشارات منادی تربیت-محل انتشار تهران سال۱۳۸۰

۷-شجری، ف-یادگیری خلاق-انتشارات انجمن قلم ایران-محل انتشار تهران سال۱۳۷۹

۸-شجری، ف-پاسخگویی خلاق-انتشاراتانجمن قلم ایران-محل انتشار تهران سال۱۳۷۹

مقدمه :

 خلاقیت اصطلاح و واژه اغی است که امروزه در محافل علمی و آموزشی و دانشگاهی و کارگاهی و حتی اذهان عموم مردم کاربرد فراوانی دارد.

فراوانی این کاربرد و استفاده از این اصطلاح به موقعّیت فعلی و رشد و ترقّی و پیشرفت جامعه، مربوط می شود. البته این بدان معنی نیست که در سال های گذشته خلاقیت وجود نداشته است زیرا زمینه های پیشرفت و توسعه و رشد و تعالی در عرصه های مختلف که امروزه شاهد هستیم در گذشته پی ریزی شده است.

اما آنچه که در حال حاضر احساس می شود یک نیاز عام و عمومی است ولی در گذشته این اصطلاح و واژه بصورت خاص در میان عدّه ای از فرهیختگان و نخبگان مشهود بود. زیرا این عدّه خاص در دانشگاه ها و مراکز علمی کارهای بدیع و نو خلق می کردند ولی امروزه شاهد خلاقیت بسیار جدید و بدیع یک کارگر ساده در کارخانه یا یک کشاورز در تولید یک محصول خاص یا یک گاودار در تربیت و اصلاح نژاد یک دام و یا یک معلّم در ابداع روش جدید تدریس و مطالعه و یا یک تولید کننده در تولید قطعات صنعتی و یا یک خانه دار در طرز استفاده از مواد غذایی و حفظ و نگه داری از آنها هستیم. و این امر در هر حال حاضر باعث توجّه عده زیادی از دسته های مختلف شغلی و عملی هم شده است.

خلاقیت بیانگر فرآیندی است که طی آن درک کامل و همه جانبه از یک موضوع پدیده و بازیابی آن در درک زوایای ناپیدا و کشف روابط میان مفاهیم و تجزیه و تحلیل داده ها در فضایی از ابداع و نوجویی بوجود می آید (شجری ۱۳۷۹)

تعریف کلی خلاقیت شامل عناصر و پارامترهای چندی است که اولاً خلاقیت یک فرآیند و جریان است و در ضمن در طی فرایند اطلاعات و آگاهی کامل از موضوع که به درک کامل اشاره شده وجود دارد در کنار این آگاهی کامل بازیابی و بازشناسی همه فرایند پدیده یا موضوع در ذهن همراه با زوایا و عناصر مجهول و کشف روابط آن و نیز تجزیه و تحلیل داده ها در هر بخش در انگیزه و فضایی از ابداع و اختراع امر خلاقیت را محقق می سازد.

در این گزارش که به موضوع خلاقیت پرداخته ایم به مقایسه این امر در میان کودکان اجتماعی و منزوی حدود سنی ۸ ساله اقدام شده است، هر چند از همان آغاز پاسخ این سئوال روشن است که خلاقیت کودکان انزوا طلب و اجتماعی چگونه است؟ ولی باید غافل نبود که گاهی کودکان انزوا طلب اتفاقاً به دلیل خلاقیت و در فکر فرو رفتن به خاطر موضوعی منزوی شده اند و باید دقت کافی بعمل آید که در این تحقیق به زمینه های این موارد اشاره شده است.

«کلیات»

رمز خدا در میان آوایی رسا و زمزمه ای پنهان نهفته است.

(ابن عربی)

بگوید روان گر زبان بسته شد                       بنالد جان گر تنت خسته شد

(فردوسی)

آنچه یک دیدن کند ادراک آن                         سال نتوان نمودن با بیان

(مولوی)

هدف از آوردن این سه مضمون بسیار ژرف  عمیق از سه قلّه و سرافراز تاریخ و ادبیات و عرفان ایران و در واقع جهان این است که خوانندگان این ذهنیت را از ذهن خود خارج کنند که انزوا و گوشه گیری همیشه مترادف و هماهنگ با حقارت و گوشه گیری محض و فراز از حقیقت و پناه بردن به درد و الم و خیالات خود و در کل فرار از خود و جامعه است.

گاهی انزوا و فاصله گرفتن از جمع و کنره جویی از گروه و جمع بی اثر و ناخالق هدفی بدنبال دارد که از هزار فریاد و سکوت رساتر و ارزشمندتر است و باید در درک و شناخت انزوا گرایی و گوشه گری کودکان و نوجوانان کمال دقت و توجه و حساسیت را نشان بدهیم زیرا ممکن است در تعبیر و تفسیر گوشه گرایی کودکان با تمرکز و اعتماد به نفس به خود و توجه به مجهولات محیط اطراف دچار اشتباه و دگرونی شویم.

کودکان دوره ابتدائی بخصوص حدود سنی ۸ ساله عموماً در کلاس دوم ابتدائی قرار دارند. و از لحاظ روانی چون بتازگی از محیط و جو خانواده و گروه عاطفی نخستین جدا و به گروه مدرسه نیز الحاق شده اند. دارای حساسیت ها و ظرافت های عاطفی و شناختی و احساسی خاصی هستند. (قنادان ۱۳۷۵ ص ، ۲۵).

اصولاً طبق نظریات مختلف روان شناختی بخصوص نظریه عقالانی پیاژه دارای طرحواره های رفتاری (حسی – حرکتی) سریع و قابل رشد هستند (پیاژه ۱۳۷۱ ص، ۱۲۵) و کودکان با خزانه فراوان طرح های رفتاری وراثتی بدنیا آمده و پس از دو سال توانایی عمل متقابل با دنیای بی واسطه اشیاء و مردمان را به گونه ای کارآمد کسب می کند.

کودک دارای طرحواره هایی است که او را در دستیابی به اشیاء و کارگری آنها در میل به هدف های خویش یاری می بخشد. طفل همچنین به تجربۀ اشیاء به منظور نیل به فهم عملی و ویژگی های آن می پردازد. این تجربه ها اگر چه مفید هستند امّا جملگی آنها به امور عینی یعنی اشیای حاضر در حوزۀ ادراکی کودک محدود می شوند مثلاً کودک برای پایین آوردن بادکنکی از سقف و دین چوب از آن برای پایین آوردن بادکنک استفاده کند اما از روابطی که میان اشیای خارج از حوزه دیداری او وجود دارند تصوری ندارد. و طفل فقط توانایی عملی بر اشیای را دارد که مستقیم در حوزۀ ادراکی او قرار گرفته است که در اواخر دو سالگی فرایندهای شناختی ذهنی نوین در کودک آغاز می شود.

یکی از جنبه های فهم رشد شناختن ظهور کنش علامتی است که اشاره به توانایی هایی دارد که از دو تا چهار سالگی در کودک پدیدار می شود مثلاً کودک می تواند نمادی از یک شی را به جای شی دیگر که قبلاً دیده و هم اکنون از نظر غایب است تصور کند برای مثال دوچرخه ای که قبلاً دیده و هم اکنون از نظر غایب است یا نماد یک چوب به جای دوچرخه عملی دوچرخه سواری را تجربه و تقلید می کند.

در مرحله ۷ تا ۱۰ و یازده سالگی همکاری ابتدایی در شخصیت کودک پدیدار می گردد و کودک درک بهتری از قواعد بازی پیدا می کند. در حالیکه معلوماتش درباره ی بازی کامل نشده است. درباره قواعد بازی به چیرگی رسیده است. و برای یادگیری سایر قواعد بازی هم کوشش می کند. و در این سنین با همبازی وهم سن خود همکاری و هم رقابت می کند. این همکاری با همباز ی خود بر سر مجموعه ای از قواعد است که در چهارچوب آن بازی را ادامه می دهند. و این همکاری بدان معنی نیست که یک یا چند کودک یک یا چند کودک را یاری می کنند تا به هدف مشترکی برسند. بلکه رقابت برای آن است که هر کودک برای برنده شدن خود تلاش می کند و در عین حال به یک چهارچوب موافقی در بازی پایبند است. و چون در سایر زمینه ها مثل کلک زدن و تزویر به حد کمال نرسیده است بازی با آرامش و توافق ادامه پیدا می کند. (پیاژه ۱۳۷۱ ص، ۱۶۳)

پیاژه معتقد است که در کودکان ۴ تا ۵ سالگی قواعد و قوانین ثابت و مقدس هستند ولی در حدود ۹ تا ۱۰ سالگی در عین احترام به قواعد و مقررات درکی از تغییرات در قواعد بازی پیدا می کنند. این مسئله در این تحقیق بسیار مهم است زیرا این مرحله است که کودک در واقع نوعی جرأت و ادراکی از تغییر در قواعد و قوانین پیدا می کند که به مسئله خلاقیت و موضوع این گزارش مربوط می شود. (پیاژه ۱۳۷۱ ص، ۱۶۵).

پس به بعضی دلیل از نظر ساخت شخصیتی کودکان تا سنسن ۵ سالگی عموماً فاقد ایجاد و رفرم در قواعد و بازی ها و اطلاعات هستند ولی پس از این سالها و حدود سال های ۸ و ۹ سالگی این درک در کودکان شکل می گیرد که در برخی از موارد می توانند قواعد بازی و تغییر در شناخت ها را بوجود آورند. که اصطلاح پیاژه در دین زمینه عبور از مطلق گرایی است. زیرا تا این زمان فکر می کرد که این بازی که پدرش برای آنها طراحی کرده یک بازی مطلق و پدرش آدم عجیب و اعجوبه ای است که این بازی را طراحی و به آنها یاد داده است اما پس از این دوره و آغاز سنین ۸ تا ۱۰ سالگی این صفت و ویژگی در اثر افزایش معلومات و تجربه های عینی و بار وراثتی به امکان تغییر و تبدیل قوانین و مقررات در امور وجود دارد.

ویژگی کودکان خلاق :

کودکان تیز هوش و با استعداد کسانی هستند که توانمدیهای قابل توجهی در عملکرد کنش های هوشی نشان میدهند. این کودکان به طور بالفعل یا بالقوه در یک یا چند زمینه از خود برجستگی خاصی نشان می دهند (غلامعلی افروز ۱۳۷۳ ص، ۱۹۰).

۱ ) توانایی در هوش عمومی

۲ ) استعداد خاص تحصیلی

۳ ) تفکر خلاق یا مولّد

۴ ) توانایی رهبری

۵ ) هنرهای تجسمی و نمایشی

۶ ) توانایی روانی – حرکتی

بر اساس تعریف ترمن کسانی که از بهرۀ هوشی دو انحراف معیار بالای میانگین (۱۰۰) باشند تیز هوش هستند – به عبارت دیگر آن دسته از کودکانی که بر اساس آزمون هوشی عمومی (استنفرد – ینیه) (گنجی ۱۳۷۳).بهره هوشی آنها ۱۳۲ یا بالاتر باشد تیز هوش قلمداد می شوند.

ویژگی های رفتاری کودکان خلاق

۱ ) کمال جویی

۲ ) شدت و عکس العمل سریع

ویژگی های عمومی کودکان و دانش آموزان خلاق و تیز هوش : (افروز ۱۳۷۳ ص، ۱۹۷).

۱ ) برخورداری از بهرۀ هوشی بالاتر از متوسط (۱۰۰)

۲ ) برجستگی خاص در یادگیری و یادسپاری و یادآوری مطالب

۳ ) حافظه قوی : مطالب مورد علاقه را با سرعت و دقت خارق العاده فرا می کیرند.

۴ ) پر انرژی بودن : غالباً نیاز کم تری به خواب دارند.

۵ ) قدرت تخیل : اغلب این کودکان همبازی های خیالی هم دارند.

۶ ) کنجکاوی : دوست دارند سئولات فراوان و پیچیده مطرح کنند.

۷ ) ارائه پاسخ های پیچیده : در پاسخ سعی می کنند به زمینه های پیچیده و بدیع رو آورند.

۸ ) درک سریع روابط بین عناصر و پدیده های مختلف

۹ ) گستردگی خزانه بغات

۱۰ ) سلامت کلامی : نسبت به همسالان از قدرت و سلامت روانی کلامی بالاتری برخوردارند.

۱۱ ) خوش خلقی.

۱۲ ) گستردگی دامنه علایق

۱۳ ) گستردگی دامه توجه

۱۴ ) قدرت تفکر انتزاعی

۱۵ ) سازماندهی تازه از اطلاعات دریافتی

۱۶ ) حساسیت فوق العاده

۱۷ ) کمال جویی

۱۸ ) علاقمندی نسبت به دیگران

۱۹ ) قدرت رهبری و تمایل به نظارت

۲۰ ) تمیزی و توجه به ظاهر فیزیکی و بهداشت

 کودکان و دانش آموزان انزوا طلب :

بر خلاف دانش آموزان خلاق و بااستعادا دانش آموزان منزوی و گوشه گیر دارای صفات و ویژگی های زیر هستند.

۱ ) از لحاظ هوشی در سطوح مختلف وپراکنده قرار دارند زیرا دانش آموز با استعداد هم ممکن است منزوی وگوشه گیر باشد.

۲ ) از لحاظ میدان تحرک و حوزه فعالیت رفتاری کاهش نرخ رفتاری بخصوص در بازی و شرکت در گروه را دارند.

۳ ) علاقه و انگیزه ای به یادگیری مطالب جدید ندارند.

۴ ) دارای فراوانی ارتباط کلامی و غیرکلامی بسیار اندک هستند.

۵ ) معمولاً از یک عقده و گره خلقی یا جسمانی یا اجتماعی در رنج هستند.

۶ ) این قبیل کودکان از لحاظ شخصیتی کم رو و خجالتی و معمولاً دارای اضطراب در برقراری ارتباط هستند.

۷ ) در برنامه ریزی هفتگی و کلاسی و درسی دچار ضعف هستند.

۸ ) به امور و فعالیت های فردی و نظافتی کم اهمیت هستند.

۹ ) در مورد موارد و مسایل جدید نه تنها رغبت نشان نمی دهند بلکه با نوعی بی میلی و گریز از آن فرار می کنند.

۱۰ ) هیچ اهمیتی به پیشرفت ها و موفقیت های همسالان نمی دهند.

90,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .