عنوان :
تحقیق بهداشت مسکن
تعداد صفحات : ۱۳۲
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
مراعات اصول بهداشت در تمام ارکان زندگی ازجمله مسکن و اماکن عمومی باید مدنظر قرار گیرد . در حال حاضر مهندسین ساختمان در مورد مسایل بهداشتی وجسمی در ساخت مسکن دقت نظر دارند و این امر یکی از مسایل اساسی در ساختمان سازی محسوب میشود .
یک مسکن مناسب باید از نظر موقعیت ساختمان ،وضعیت آب آشامیدنی ، دفع مدفوع و فاضلاب و جمع آوری زباله قابل قبول باشد و مشخصات ساختمان ازنقطه نظر نور ، تهویه ،حرارت و رطوبت و سر و صدا آنچنان باشد که سلامت جسمی و روحی ساکنین را تامین کند و ازبروز و انتقال بیماریهای واگیردار و همچنین ازبروز سوانح و حوادث تا حد امکان جلوگیری نماید .
واژه های کلیدی: بهداشت مسکن، ساختمان، سیستم تهویه، حوادث،
فهرست مطالب
بهداشت مسکن ۱
شرایط اساسی در بهداشت مسکن ۳
تأمین احتیاجات اساسی جسمی ۳
تأمین احتیاجات اساسی روحی ۷
مسمومیت ناشی از و سموم و مواد غذایی ۱۲
جلوگیری از سقوط از پشت بام ، پله ها و بالکن و پنجره ها ۱۳
شرایط اساسی در بهداشت مسکن ۱۴
روشهای تأمین گرما در منزل ۱۸
آلودگی هوا در محیط مسکن ۱۹
اصول تهویه ۲۰
فاضلاب و دفع مدفوع ۲۳
طبقه بندی حوادث و سوانح ۲۴
زباله چیست ؟ ۲۶
مراحل جمع آوری زباله در روستا ۲۸
توصیه های بهداشتی دفع فضولات و زباله در مسکن ۲۸
شرایط بهداشتی آشپزخانه در ساختمانهای روستایی ۳۱
آب در مسکن روستایی ۳۴
استاندارد مصرف آب در ایران ۳۶
بهسازی منابع آب ۳۷
مسائل و لوازم کاهنده جریان آب ۳۹
پارامترهای قابل لمس در خواص آبهای آشامیدنی ۴۱
خواص بیولوژیکی آب ۴۳
دفع بهداشتی مدفوع در روستاها ۴۴
دفع بهداشتی فاضلاب در منزل ۴۵
دفع صحیح مدفوع و فاضلاب در مسکن ۴۷
نقل و انتقال ۵۰
حداقل شرایط قابل قبول یک مستراح معمولی در منازل روستایی ۵۲
کنترل حشرات در مستراح ۵۴
نگهداری و نظافت مستراح بهداشتی ۵۵
مبارزه با حشرات و بندپایان در مسکن ۵۶
مطالعه تاریخچه کنترل آفات ۵۷
روشهای مبارزه با بندپایان در مسکن ۶۰
روش کنترل حشره بالغ ۶۲
مبارزه با حشرات ۶۵
مبارزه با پشه و مگس در خانه ۶۶
انواع شپش ۶۷
راه های پیشگیری و مبارزه ۶۸
ساس ۶۹
کک ۷۰
کنه ۷۱
سوسک ۷۲
موش ۷۴
محاسبات روشنایی – روش شار نوری ۷۵
شدت روشنایی لازم برای اماکن مختلف ۷۶
تهویه مطبوع ۷۹
انواع سیستمهای تهویه مطبوع گرمایش و سرمایشی ۸۱
سه راهکار بهینه سازی مصرف سوخت ۸۳
افزایش بازدهی با دوجداره ها ۸۵
اجبار قانونی ذخیره انرژی ۸۷
اصول ایمنی حریق در ساختمانها ۸۹
روشهای ایمنی حریق ۹۱
روشهای سنتی و کل نگری در طراحی ایمنی حریق ۹۲
قوانین در بریتانیای کبیر ۹۶
مقررات ساختمانی ( انگلستان و ولز ) ۹۷
مقررات استانداردهای ساختمان در اسکاتلند ۹۸
خلاصه ۹۹
یافته ها و مدارک کلیدی ۱۰۰
رابطه های خانه سازی و خدمات تأمین مکان ۱۰۱
مشکلات جزئی به مشکلات بزرگ منجر می شوند ۱۰۴
منابع ۱۰۵
منابع :
۱- بهداشت محیطو مجموعه کتب آموزشی بهورزی ، با همکاری صندوق کودکان سازمان ملل متحد ( یونسیف ) اداره کل سلامت محیط کار .
تهیه و تدوین : خانم اعظم السادات دیباجی و آقای مهندس علی اکبر قاسمی
۲-اصول و مبانی بهداشت محیط تالیف : پریوش حلم سرشت اسماعیل دل پیشه
۳- بهداشت محیط : ( مبارزه با آلودگیها) تالیف : زهرا بهنودی
۴- فصل نامه بهورز شماره ۵۵
۵- فصل نامه بهورز شماره ۴۴
۶- مجموعه آموزشی یاران چند پیشه جمع آوری و تنظیم : کسیخر و کیقبادی
۷- تغذیه ، تنظیم خانواده و بهداشت محیط( مجموعه آموزشی برای زنان روستایی )
تنظیم : دکتر ربابه شیخ الا سلام ، زهرا عبداللهی و مینا مینایی)
۸- فصل نامه بهورز شماره ۵۲
۹- اصول ایمنی حریق در ساختمانها نویسندگان : پاول استولارد و جان آبرفر
۱۰- مهندس روشنایی تالیف : دکتر حسن کلهر
۱۱- تهویه مطبوع مدرن مهندس اردشیر فرشیدیان فر – دکتر انوشیروان فرشیدیان فر – مهندس امیر فنودی
بهداشت مسکن
اگر چه رعایت اصول بهداشت فردی میتواند تا حدودی ضامن سلامت انسان باشد ، اما به تنهایی کافی نیست . بلکه مراعات اصول بهداشت در تمام ارکان زندگی ازجمله مسکن و اماکن عمومی باید مدنظر قرار گیرد . در حال حاضر مهندسین ساختمان در مورد مسایل بهداشتی وجسمی در ساخت مسکن دقت نظر دارند و این امر یکی از مسایل اساسی در ساختمان سازی محسوب میشود . ومراعات اصول بهداشت در تمام ارکان زندگی ازجمله مسکن و اماکن عمومی باید مورد نظر قرار گیرد . رعایت اصول مهندسی ساختمان جهت اقدامات پیشگیرانه ،کاهش اثرات بلای طبیعی ( زمین لرزه ، سیل، آتش سوزی ) در نظر گرفته میشود .
تعریف بهداشت مسکن :
بهداشت مسکن یا بهداشت محل سکونت به ویژگیهای کیفی وکمی گفته می شود که تحت آن شرایط ، احتیاجات جسمی و روحی ساکنین در آن تامین می‌گردد و نیز از برروزو انتقال بیماریهای واگیردار ،سوانح و حوادث ناگوار تا حد امکان جلوگیری نماید . بنابراین در یک مسکن بهداشتی و خوب باید چهار اصل زیر مورد توجه قرار گیرد :
تامین احتیاجات اساسی جسمی
۱- تامین احتیاجات اساسی روحی
۲- جلوگیری ازبروز و انتقال بیماریهای واگیردار
۳- جلوگیری از بروز سوانح و حوادث
مسکن غیر بهداشتی :
مسکنی است که بدون در نظر گرفتن نیازهای اساسی افراد ساکن در آن ساخته میشود .معمولاً در مناطق روستایی مسکن صرفاً به عنوان یک سرپناه برای خانوار است و هیچ گونه دقتی در طراحی و معماری آن به عمل نمی‌آید . مناطق روستایی اغلب فاقد اتاق های مجزا هستند ، فضای خانه نور کافی ندارد و تهویه در آن به خوبی صورت نمی گیرد. اکثراً مرطوب و فاقد دستشویی ، توالت و حمام بهداشتی هستند .
اغلب روستائیان دام ها و طیور را در محیط خانه نگهداری می‌کنند و برای دفع فضولات حیوانی و نیز دفع زباله ، محل معینی ندارند . فضولات یا درفضای خانه پراکنده اند و یا با وضع غیر بهداشتی در نزدیکی منزل انباشته میشود تا به مصرف کود رسیده و یا به عنوان سوخت مورد استفاده قرار گیرد . بدیهی است که اینگونه منازل در روستا محل مناسبی برای تکثیر مگس و سایر حشرات و در نتیجه بسیاری از بیماریها خواهد بود . غالباً افراد ساکن در این مکانها خصوصاً کودکان در معرض ابتلا به بیماریهای مختلف قرار دارند و بخشی از درآمد آنان صرف درمان و تهیه دارو میشود . این موضوع به توان اقتصادی خانواده صدمه زده و برای جبران آن ناچار به صرفه جویی در تامین مواد غذایی و امکانات بهداشتی و باز هم رویارویی با بیماریهای مختلف هستند .
شرایط اساسی در بهداشت مسکن
یک مسکن مناسب باید از نظر موقعیت ساختمان ،وضعیت آب آشامیدنی ، دفع مدفوع و فاضلاب و جمع آوری زباله قابل قبول باشد و مشخصات ساختمان ازنقطه نظر نور ، تهویه ،حرارت و رطوبت و سر و صدا آنچنان باشد که سلامت جسمی و روحی ساکنین را تامین کند و ازبروز و انتقال بیماریهای واگیردار و همچنین ازبروز سوانح و حوادث تا حد امکان جلوگیری نماید . بنابراین برای نیل به این اهداف رعایت شرایط زیر در بنای ساختمان مسکونی ضروری است .
تامین احتیاجات اساسی جسمی :
الف : انتخاب زمین محل ساختمان
برای اینکه واحد مسکونی حداقل از امکانات و تسهیلات عمومی برخوردار باشد لازم است:
محلی که برای ایجاد ساختمان مسکونی انتخاب می شود حتی الامکان در محدوده بافت روستا باشد .
زمین انتخاب شده در محل پست و مرطوب نباشد و سعی شود محلی انتخاب شود که سطح آب زیر زمینی پایینی داشته باشد . در مناطقی که سطح آب زیر زمینی مانند روستاهای مناطق شمال کشور بالا است ، لازم است برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل ساختمان اقداماتی برای عایق کاری انجام گیرد .
ساختمان مسکونی در روستاها به ویژه در مناطق کویری کشور حتی الامکان نباید در جهت وزش بادهای موسمی ودائمی بنا شود .
محل مسکونی حتی المقدور نباید در نقاط پر سر و صدا و یا در نزدیکی ایستگاه راه آهن و یا در نزدیکی اماکنی که ایجاد سر و صدا می کند مانند آهنگری ها و غیره بنا گردد .
در روستاهایی که طرح هادی و بهسازی در آنها اجرا می شود باید توسط دستگاههای زیر ربط نظارت دقیق انجام گیرد و سعی شود عرض کوچه ها از ۸ متر کمتر نباشد و نیز محل های مناسبی برای ساختن خانه ها در آینده ، مدرسه ، مسجد و سایر مکانهای عمومی در نظر گرفته شود .
ب: تهویه
وجود هوای تازه در محیط مسکونی یکی از اصول مهم بهداشت مسکن است . هوای محل مسکونی باید عاری ازهر گونه آلودگی نظیر دود ، بوی نامطبوع توالت ، ذرات گرد و غبار و گازهای مضر باشد . در اتاق هایی که از تهویه مناسب برخوردار نیستند به علت تنفس افراد اکسیژن اتاق به تدریج مصرف شده و گاز دی اکسید کربن جایگزین آن می گردد که برای انسان مضر است ، لذا باید ترتیبی داده شود که پنجره های اتاق ها طوری ساخته شوند که بالاترین قسمت آن ، پنجره باز شو داشته باشد تا هوای موجود در اتاق ها به طور مرتب تهویه و عوض گردد .
ج: حرارت و رطوبت
از عوامل موثر دیگر در بهداشت مسکن ، حرارت و رطوبت مناسب است . خانه مسکونی بایستی طوری ساخته شود که نگهداری حرارت در آن به آسانی امکان پذیر باشد و افرادی که در آن زندگی می‌کنند از لحاظ سرما و گرما احساس آرامش کنند . برای حفظ و تامین سلامتی ساکنین و جلوگیری از اتلاف انرژی حرارتی بدن ، حرارت داخل ساختمان در فصول سرد ، حدود ۱۸ درجه سانتیگراد و در فصول گرم ۲۱درجه سلنتیگراد و نیز رطوبت ۴۰ درصد توصیه میشود .
برای تامین گرما با استفاده ازوسایل و دستگاههای تولید حرارت باید به دو اصل زیر توجه شود .
۱- حداکثر مقدار اکسیژن را برای احتراق از محیط بگیرد .
۲-حداقل مقدار گازهای نامساعد را به محیط پس دهد .
وسایل گرم کننده در مناطق روستایی ممکن است کرسی ، بخاری هیزمی ، بخاری نفتی ، بخاری گازی باشد که رایج ترین وسیله گرم کننده در بعضی روستاها کرسی است . کرسی از لحاظ اقتصادی بسیار با صرفه و از نظر بهداشتی مناسب نیست . به همین سبب مورد استفاده خانوارهای کم درآمد است . برای گرم کردن اتاق ها بایستی حتی المقدور سعی شود ازبخاری‌هایی که گازو دود آنها به وسیله لوله از اتاق خارج میشود استفاده کرد تا هوای داخل اتاق ها کثیف و آلوده نشود و چنانچه مجبور به استفاده ازکرسی ذغالی هستند و باید ذغال را پس از روشن کردن در خارج از اتاق کاملاً سرخ و سپس آن را به داخل اتاق منتقل نماید تا افراد دچار خفگی و مسمومیت گاز ذغال نشوند که بسیار خطر ناک و کشنده است .
ممکن است در منابع روستایی برای گرم کردن اتاق ها از بخاری برون لوله استفاده کنند ، این وسایل بسیار نا مناسب هستند و در اثر سوخت ناقص ، تولید گازهای دی‌اکسید‌کربن و منواکسیدکرین می کنند که گاز منو اکسید کربن در اثر تنفس به سرعت با هموگلوبین خون ترکیب شده سبب خفگی ومرگ می شود . مناسبترین وسیله گرمکننده در روستاها ،بخاری های لوله دار است که سوخت این بخاری ها با نفت ، گاز ، چوب و ذغال‌سنگ تامین می شود . در موقع نصب این بخاری ها باید لوله بخاری را از نظر وجود منافذ و درز کنترل کرد .
بهداشتی ترین منابتع گرم کننده مسکن دستگاههای حرارت مرکزی ( شوفاژ) و تهویه مطبوع هستند . در شوفاژو تهویه مطبوع دستگاه تولید حرارت در خارج از اتاق قرار دارد و آب گرم به وسیله لوله مدار بسته به داخل اتاق ها هدایت می شود .
بنابراین برای گرم کردن منازل از دو روش زیر استفاده می شود :
روش مستقیم : در این روش منبع حرارتی در داخل اتاق ها قرا ر دارد مثل بخاری و کرسی.
روش غیر مستقیم : در روش غیر مستقیم منبع تولیدکننده حرارت در خارج از اتاق ها قرار دارد ، مثل شوفاژ و تهویه مطبوع .
باید توجه داشت طراحی ساختمان منزل و انتخاب روش گرم کردن با توجه به شرایط آب و هوا انجام گیرد .
د : اثر نور و روشنایی و رنگ در مسکن :
نور و روشنایی از عوامل موثر در بهداشت مسکن است . نور و روشنایی منازل بایستی بر اساس نور طبیعی ( نور آفتاب ) ونور مصنوعی تامین گردد به طوری که در طول روز از حداکثر نور طبیعی برای روشنایی منازل استفاده شود .
نور طبیعی : نور آفتاب و روشنایی طبیعی در یک واحد مسکونی اثر مستقیم در سلامت و بهداشت ساکنان آن دارد . خاصیت میکروب کشی نور خورشید و ارزش آن در مبارزه با بیماریها ( نظیر سل ) در بهداشت مسکن در درجه اول اهمیت قرار دارد . تابش نور خورشید بر سطح پوست سبب تولید ویتامین A در بدن می شود . از طرفی کمبود نور و روشنایی در منازل روی قدرت بینایی چشم ساکنین منزل موثر بود و احتمالاً سبب اختلال دید ، ناراحتی و خستگی چشم می شود . با توجه به اهمیت نور خورشید در سلامتی انسان ، باید ترتیبی داده شود که منازل به خصوص اتاق ها از نور کافی و مناسب برخوردار باشند . معمولاً در طراحی ساختمان بایست وسعت پنجرها حداقل ۱۵ تا ۲۰ درصد سطح کف اتاق در نظر گرفته شود . در هر حال بایستی سعی شود پنجره اتاق ها طوری ساخته شوند که نور خورشید بتواند به آسانی به داخل اتاق ها بتابد .
روشنایی مصنوعی : بهتری منبع روشنایی مصنوعی برق است که مناسب و به حد کافی باشد تا اینکه چشم ها خسته و ناراحت نشوند و تابش نور به ترتیبی باشد که ایجاد خیرگی در چشم نکند برای کنترل درخشندگی شدید لامپ ها بهتر است از آباژور و حباب استفاده کرد . بهتر است در اتاق نشیمن حداقل از سه نقطه و برای سایر اتاق های دیگر از دو نقطه روشنایی به اتاق داد که هم باعث خیرگی چشم نشود و هم تمام اتاق را به اندازه کافی روشن نماید . بعضی اتاق ها در مناطق روستایی به علت عدم سفید کاری و وجود دوده روی دیوارها تاریک وحتی هنگام روز از نور مصنوعی در این منازل استفاده میشود . بنابراین بایستی توجه نمود که رنگ دیوار در میزان انعکاس نور بسیار موثر است و بایستی از رنگ‌های روشن مات استفاده نمود . در میان رنگ ها بیشترین انعکاس نور را رنگ سفید و سپس رنگ کرم روشن و کمترین آن را رنگ قرمز دارد . بنابراین مناسبترین رنگ ها برای رنگ آمیزی اتاق های مسکونی رنگ سفید مات و کرم روشن است .
۲-تامین احتیاجات اساسی روحی
الف : سطح زیر بنای مسکن و ظرفیت اتاق ها
سطح زیر بنای مسکن و ظرفیت اتاق ها باید متناسب با تعداد افرادی باشد که می خواهند در آن زندگی کنند باشد . برای این منظور برابر استاندارهای موجود برای یک نفر ۱۴ تا ۱۵ ، متر مربع و برای هر فرد اضافی ۸ تا ۱۰ متر مربع زیر بنا در نظر گرفته می شود . فضایی که برای اتاق خواب در نظر گرفته میشود برای یک نفر حدود ۷ متر مربع و برای هر فرد اضافی ۵ متر مربع است . بنابراین برای اتاق سه نفره حداقل ۱۷ متر مربع مساحت مورد نیاز است .
کمال مطلوب این است که هر شخص یک اتاق خواب مخصوص به خود داشته باشد وچون همیشه امکان چنین وضعی وجود ندارد بنابراین یک اتاق برای دونفر در نظر گرفته می شود .
در صورت امکان ساختن محوطه برای بازی کودکان در مسکن ضروری است و از عواقب ناگواری که بازی کودکان در معابر عمومی پیش می آید جلوگیری می کند. ایجاد باغچه یا محوطه سربسته در یک ساختمان باعث شادابی و زیبایی در محیط خواهد شد .
ب : صدا و اثرات ناشی از آن در مسکن
یکی دیگر از ویژگیهای یک خانه بهداشتی دور بودن از مراکز پر سر و صدا است . به این منظور لازم است در هنگام ساختن خانه از مصالحی استفاده شود که حتی سر و صدا به داخل اتاق ها منتقل نکرده و از لرزش جلوگیری کند . آرامش خانه در سلامت اعضای خانواده بسیار موثر است . سر و صدا اثرات نامطلوبی روی سلسله اعصاب و تعادل فعالیتهای مغزی و عصبی دارد . برای کم کردن صدا و تامین آسایش می توان با قطور کردن دیوارها و یا دو جداره کردن پنجره ها و سقف ازانتقال صدا به داخل واحد مسکونی جلوگیری کرد . از تولید بعضی صداها مانند صدای رعد و برق طوفان و غیره نمی توان جلوگیری کرد ، اما برخی از صداهایی را می توان از بین برد و یا مقدار آن را کاهش داد ، مانند بوق اتومبیل ، صدای ناشی از وسایل نقلیه ، صدای وسایل صوتی مانند ضبط ، رادیو و تلویزیون و بلندگوهای نصب شده در اماکن عمومی و غیره
۳- جلوگیری از بروز و انتقال بیماریهای واگیردار
الف : آب مورد مصرف :
داشتن آب سالم بهداشتی از ضروری ترین نیازهای بهداشتی در منطقه است .چنانچه روستا از سیستم لوله کشی و شبکه آبرسانی بر خوردار باشد ، باید هرواحد مسکونی دارای انشعاب خصوصی بوده و بهتر است در نقاط مختلف خانه مانند آشپز خانه ، توالت ، دستشویی ، حمام و حیاط منزل ،شیر آب نصب گردد و برای مصارف گوناگون به سادگی در دسترس اعضای خانواده قرار گیرد .
در صورتی که آب لوله کشی در دسترس نباشد . می توان از منابع دیگر آب نظیر آب چشمه ، قنات و چاه مشرو ط برای اینکه بهسازی شده باشد استفاده کرد .
ب : جمع‌آوری ودفع بهداشتی فاضلاب ، مدفوع و زباله
قسمت اعظم آبهای مصرفی پس از استفاده به صورت فاضلاب در می آید . فاضلاب منشا مناسبی برای انواع بیماری ها است . بنابراین دفع صحیح آن یکی از مسایل اساسی و مهم بهداشت مسکن است . در روستاهایی که سیستم جمع آوری و دفع فاضلاب وجود دارد ، دفع فاضلاب منازل آسانتر است زیرا با اتصال لوله جمع آوری فاضلاب خانه به کانال عمومی روستا فاضلاب به طریق بهداشتی دفع می شود . برای دفع فاضلاب خانه در مناطق روستایی هم سیستم عمومی جمع آوری فاضلاب وجود ندارد ، باید چاههای جاذب حفر شود یا در شرایط خاص با استفاده از سایر سیستم های دفع فاضلاب ، فاضلاب منزل را دفع کرد .
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
