عنوان :
تعداد صفحات : ۴۳
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
دستگاه عدالت کیفری به همان اندازه که میتواند باعث ایجاد نظم و امنیت و مرجعی برای احقاق حقوق مظلومان گردد, روی دیگری هم دارد که خود باعث بیدادگری و اعمالِ ظلم در حق افراد بیگناه میشود. در واقع علی رغم انتظار جامعه از نهادهای کیفری در سرکوب و ریشه کنی اعمال مجرمانه, نهادهای کیفری
خود میتوانند عامل جرم باشند؛ چیزی که در مکتب جرم شناسی واکنش اجتماعی مطرح شده است.
وجود یک نظام دادرسی عادلانه, دادرسی سریع و دقیق, کادر کارامد, با تخصص و صالح, داشتن امکانات کشفِ جرم پیشرفته و کارا, شرط اساسی مبارزه با بزهکاری و اعتماد مردم به دستگاه قضایی است. پس: دستگاه عدالت کیفری باید این مهم را در نظر داشته باشد که تا سه رکن اساسی آن یعنی قانون, قاضی و قانون گذار، تکامل یافته, کامل, جامع و صالح نباشند، انتظار اصلاح جامعه و مبارزه با بزهکاری و از جمله شاکیان حرفهای، امری دست نیافتنی و بیهوده است.
فرایند نهادینه شدن یا جامعه پذیری زمانی قابل تحقق است که تمامی اعضای جامعه ارزشها و هنجارهای مشخصی را برای بقای زندگی خود قبول داشته باشند. بدون پذیرش این موضوع, قانونگذاری نقش خود را در حفظ نظم امنیت جامعه به خوبی ایفا نخواهد کرد. زمانی نقش قانونگذاری در جامعه به وضوح روشن میگردد که احترام به قانون در جامعه نهادینه شده باشد و زمانی قانون در جامعه نهادینه میگردد که تک تک افراد جامعه، احترام و التزام به قانون را موجب بقای خود بدانند.
پدیده شاکیان حرفهای به عنوان یک معضل در سیستم عدالت کیفری، موجب بروز مشکلات زیادی از قبیل صدمات شدید مادی و معنوی بر افراد بیگناه، تحمیل هزینههای هنگفت مالی بر سیستم قضایی، گرفتن وقت دادگاهها و پاسگاههای انتظامی و ایجاد حس عدم اعتماد به سیستم انتظامی و قضایی میشود. اگرچه اتهامات ناروا و شکایات خلاف واقع، قبلاً مورد توجه قانونگذاران و علمای حقوق بوده و موضوع شاکیان حرفهای مفهوم ناشناختهای برای دست اندرکاران دستگاه قضایی نیست، ولی به عنوان یک پدیده مجرمانه ومضرِ به دستگاه عدالت کیفری، بحثی است که دست کم در حقوق جزایی ایران مورد توجه واقع نشده و تاکنون هیچ گونه بحث و کار علمی در این زمینه انجام نگرفته است. در این مقاله ابتدا به اقسام شاکیان حرفهای و به خصوص انواع شاکیان حرفهای عادی میپردازیم. سپس از انگیزه شاکیان حرفهای و از عوامل مؤثر در بروز پدیده شاکیان حرفهای و آثار و پیامدهای اجتماعیاین پدیده بحث میکنیم.
واژگان کلیدی: شاکی حرفهای، شرخری، اتهام ناروا، قوانین ماهوی، قوانین شکلی، آسیبشناسی.
چکیده ۱
واژگان کلیدی: ۲
مقدمه ۲
الف. اقسام شاکیان حرفهای ۴
ب. انواع شاکیان حرفهای عادی ۶
۱٫ ب. شاکیان حرفهای چک (شرخرها) ۷
۲٫ ب. شاکیانی که با سوء استفاده از سیستم تعقیب جزایی کنونی در کشور اقدام به شکایت میکنند ۹
۳٫ ب. شاکیانی که با سوء استفاده از قوانین جزایی اقدام به طرح شکایت مینمایند ۱۳
۴٫ ب. شاکیان حرفهای قانون کار ۱۴
۵٫ ب.شاکیان حرفهای مزاحمت، تصرف عدوانی و اختلافات ملکی(زمین خواران) ۱۵
ج. انگیزههای شاکیان حرفهای ۱۸
۱٫ ج. انگیزههای بیمارگونه ۱۹
۲٫ ج. انگیزههای جنسی ۲۰
۳ . ج. انگیزههای سیاسی ۲۱
۴ . ج. انگیزههای مالی ۲۳
د. عوامل مؤثر در بروز پدیده شاکیان حرفهای ۲۴
۱٫ د. آسیب شناسی قوانین جزایی ماهوی در بروز شاکیان حرفهای ۲۴
۲٫ د. آسیب شناسی قوانین شکلی جزایی در بروز پدیده شاکیان حرفهای ۲۶
۳ . د. نبود سیستم اطلاعاتی و آماری در مورد شکات ۲۷
۴٫ آسیب شناسی عوامل اجتماعی مؤثر در بروز شاکیان حرفهای ۲۹
هـ . آثار و پیامدهای اجتماعی پدیده شاکیان حرفهای ۳۲
۱٫ هـ .تحمیل هزینههای بالا بر دستگاه قضایی ۳۲
۲٫ هـ . به کارگیری بیهوده نیروی پلیس ۳۳
۳ . هـ . به کارگیری بیهوده وقت دادگاه ۳۳
۴ . هـ . اخلال در نظم و امنیت قضایی ۳۴
۵ . هـ . کاهش اعتماد مردم به دستگاه قضایی ۳۵
و. نتیجه ۳۵
منابع ۳۹
انصاری، ولی الله، حقوق تحقیقات جنایی (مطالعه تطبیقی)، تهران، سمت، چاپ اول، ۱۳۸۰٫
التاویلا، انریکو، روانشناسی قضایی، ترجمه دکتر مهدی کینیا، تهران، مجد، چاپ اول، ۱۳۷۴، ج ۱٫
دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، تهران، انتشارات موسسه لغتنامه دهخدا، چاپ دوم، ۱۳۷۷، ج ۳۰٫
عزیزی، عباس، نهج البلاغه (موضوعی)، تهران، انتشارات عترت، چاپ اول، ۱۳۷۸٫
گلدوزیان، ایرج، حقوق جزای اختصاصی، دانشگاه تهران، چاپ هشتم، ۱۳۸۰٫
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ پانزدهم، ۱۳۷۲، ج ۴٫
همه کسانی که در سیستم قضایی کشور کار کردهاند, اگر مشغله کاری به آنها فرصتی داده باشد که با دقت نظر بیشتری به مراجعان دادگاهها به خصوص شعب کیفری بنگرند، مشاهده میکنند که به غیر از اصحاب دعوی، متهمان، مجرمان سابقه دار, وکلای دادگستری و کارمندان سیستم قضایی، عده دیگری در کسوت شاکی, مشتری همیشگی دادگاهها هستند! به راستی چرا اینها همیشه در معرض بزهدیدگی قرار میگیرند؟ آیا مجرمان برای اجرای مقاصد خود, فقطاین افرادِ مشخص را نشانه گیری کردهاند؟ یا اینکه اینها هم مانند سایر مجرمان جهت اجرای مقاصد پلید خود این شغل (شاکی حرفهای) را انتخاب نمودهاند؟!
آنچه در عالم حقوق مطرح میشود, غالباً به این شکل است که شکایت شاکی بی شائبه است. به طور طبیعی, تا کسی مورد ظلم و تعدی قرار نگیرد و تا حقوقش توسط دیگران مورد تعرض قرار نگیرد, دست به دادخواهی و تظلم بر نمیدارد و به دادگستری مراجعه نمینماید. اصل براین است که مردم به قدر کافی گرفتار مسائل و درگیریهای زندگی خود هستند و دیگر فرصتی برای طرح شکایت بی مورد و درست نمودن پا پوش برای دیگران ندارند .
اما دراین مقاله, منظور ما معطوف به شکایات و تهمتهای دیگری است که شکل قانونی به خود گرفته است: کسی که طلبی ندارد، ولی با در اختیار داشتن یک برگ چک, دیگری را مورد تعقیب کیفری قرار میدهد؛ کسی که مورد تجاوز قرار نگرفته، ولی دیگری را متهم به تجاوز مینماید؛ کسی که صاحب زمینی نیست, ولی با بهرهگیری از شرایط خاص, صاحب اصلی زمین را با تعقیب کیفری دچار مشکل مینماید و به تصرف آنچه متعلق به دیگری است اقدام مینماید؛ کسی که از وقوع جرم متحمل زیانی نشده, ولی با این وجود اعلام جرم مینماید. در حقیقت, مسئله اصلی این است که: ماهیتاین نوع شکایات چیست؟ سیستم دادخواهی و قوانین کیفری اعم از ماهوی و شکلی چه نقشی میتوانند در بروز این پدیده شوم داشته باشند؟ چگونه دستگاه عدالت کیفری، خود میتواند جرم آفرین باشد؟ مسائل اجتماعی تا چهاندازه در بروز این نوع پدیدههای مجرمانه تاثیر دارند و چگونه میتوان با آنها مقابله نمود؟ تقویت چه ارزشهایی در جامعه برای پیشگیری و مبارزه با این پدیده مؤثر است؟
در این مقاله ابتدا به اقسام شاکیان حرفهای (الف) و به خصوص انواع شاکیان حرفهای عادی(ب) میپردازیم. سپس از انگیزه شاکیان حرفهای (ج) و از عوامل مؤثر در بروز پدیده شاکیان حرفهای (د) و آثار و پیامدهای اجتماعیاین پدیده (هـ ) بحث میکنیم. در نهایت به عنوان نتیجهگیری (و) پیشنهادهایی برای مبارزه مؤثر با این پدیده مطرح میگردد.
برای شاکیان حرفهای میتوان تقسیمات مختلفی بیان نمود. مثلاً در یک تقسیم میتوان آنها را از نظر تعداد ارتکاب جرم به دو گروه تقسیم نمود و برای هر گروه تعریف مجزایی قائل شد.یک دسته از آنها اشخاصی هستند که در لباس و کسوت شاکی و خواهان، طرح دعوی میکنند و با امکاناتی که از نتیجه تعقیب حاصل میآید, کسب منفعت میکنند و از این راه ارتزاق مینمایند. به عبارت دیگر, حرفه اینان اقامه دعویِ خلاف واقع, ایراد تهمت و به کارگیریِ ابزارهای قانونی در جهت نیل به اهداف نامشروع و غیرقانونی است. دسته دیگر کسانی هستند که نه به طور همیشگی، بلکه گاه در طول عمر خود فقط یک بار (مجرم اتفاقی)، اقدام به طرح شکایت و اتهام به دیگری مینمایند, ولی به دلیل اینکه در طرح شکایت و شیوههای به کارگیریِ ادله اثبات به منظور مجرم قلمداد کردنِ متهم، تبحر خاص دارند، به آنها شاکی حرفهای میگوییم، و گرنه این گروه شغل خود را در این حوزه قرار نمیدهند و حتی شاید به دنبال منفعت مالی نیز نباشند.
از نظر طبقه اجتماعی, شاکیان حرفهای به دو گروه شاکیان حرفهای یقه سفید و شهروندان عادی تقسیم میشوند. ملاحظه میگردد که یقه سفیدها در جایگاههای قانونی و با ثبات و حتی گاه با عنوان مدعی العموم اقدام به طرح دعوی میکنند. گروه دوم با سوء استفاده از قوانین و ضعفهای سیستم قضایی اقدام به طرح شکایت مینمایند. این گروه را شاکیان حرفهای عادی مینامیم.
از نظر «شگرد» و نحوه ارتکاب جرم هم میتوان شاکیان حرفهای را در گروههای متنوعی تعریف نمود. به نظر میرسد که آنان نیز همچون مجرمان, هم به تقسیم کار اعتقاد دارند, هم به تخصصی بودن مشاغل؛ لذا هر گروه در حوزه خاصی فعالیت مینمایند: شاکیان حرفهای چک(شرخرها), شاکیان حرفهای زمینخوار (شرخرهای این حوزه), شاکیان حرفهای قانون کار, شاکیان حرفهای اعمال منافی عفت, وغیره.
جرم شهروندان عادی بر خلاف جرم یقه سفیدها آشکارتر است؛ چرا که از قدیم گفتهاند: «دو چیز همیشه مخفی است: یکی مرگ آدم فقیر و دیگری ننگ آدم غنی و همچنین دو چیز همیشه آشکار است: یکی مرگ آدم غنی و دیگری ننگ آدم فقیر.»
در اینجا هم علی رغم آسیبهای جدیتر و خطرناکتر, جرم یقه سفیدها کمتر در آمارها میآید و نیز کمتر به مرحله کشف و محاکمه میرسد. به همین دلیل جرم شهروندان عادی بیشتر مورد نظر قانونگذاران قرار گرفته و میدان وسیعتری برای فعالیت و تحقیق در این زمینه باز است؛ چرا که از طرفی دستگاه قضایی در اغلب کشورها در برخورد با افراد عادی و ضعیف قدرت بیشتری دارد و از طرفی بازگو کردن این جرائم و برخورد با آنها نیز مشکلات کمتری را برای دستگاه عدالت به وجود میآورد. بیجهت نیست که گفته میشود قانون مثل تار عنکبوت است و فقط توانایی به دام انداختن حشرات کوچک و ضعیف را داراست؛ حشرات بزرگ آن چنان با سرعت و قدرت این تار را در مینوردند که اثری هم از آن باقی نمیماند.
به دلیل آشنا بودن جامعه با پدیده شرخری چک، بحث را با این جرم آغاز میکنیم. شاکیان حرفهای چک بخش عمده شاکیان حرفهای را در سالهای گذشته در سیستم قضایی به خود اختصاص دادهاند. شرخری پدیده جدیدی نیست و تقریباً از گذشتههای دور در فرهنگ ایرانی وجود داشته است و به معنای شر خریدن و کارِ «بودار» و «مسئله دار» را قبول کردن آمده است. (دهخدا، ۱۳۷۷: ۳۰۹) از نظر حقوقی در معامله عوض باید معیّن باشد و در صورت معلوم نبودن یکی از عوضین، معامله محکوم به بطلان است. در شرخری معمول است که شخصی معاملهای را که دیگری میکند و به دلایلی نمیتواند آن را تمام نماید, به شرخر واگذار میکند. شرخر هم, با در نظر گرفتن سود یا زیان احتمالی, بدون اینکه به ماهیت معامله کار داشته باشد، با دادن مبلغی خود جانشین طرف معامله میشود و با ابزارهای گوناگون طرف دیگر معامله را وادار به انجام کامل معامله میکند. با این تعریف مشخص میگردد که اگر معامله اولیه دارای شرایط اساسی صحت معامله باشد, اشکال خاصی به وجود نمیآید؛ و در عمل اکثر معاملات سالم نیاز به شرخر ندارد؛ چرا که خود شخص به وسیله ابزارهای قانونی و یا واگذاری کار به وکیل به مقصود میرسد. در حقیقت نوع دومی از معاملات است که به دلیل نداشتن شرایط اساسی معامله, شبهه بطلان بر آن عارض میشود و به دلیل منافعی که میتواند داشته باشد, افراد را تحریک میکند که با ابزارهای مختلف به این منافع برسند. در اینجا شرخرها پیدا میشوند. در سالهای گذشته, چکهای تضمینی بابت معاملات ربوی, چکهای امانی, سفید امضا و…, حضور شرخرها را در سیستم قضایی پر رنگ کرده است و برخی وکلا هم شغل خود را تا حد یک شرخر تنزل دادهاند و به شرخری چک پرداختهاند.
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .