عنوان :

تحقیق عوامل مؤثر بر مطلوبیت آب آبیاری

تعداد صفحات : ۳۶

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

پنج عامل را درتعیین مطلوب بودن آب آبیاری می‌توان درنظرگرفت. این پنج عامل را می‌توان بصورت زیرخلاصه کرد.

۱-  ترکیب شیمیایی آب

۲-  محصول تحت آبیاری

۳-  خاک تحت آبیاری

۴-  آب وهوا

۵-  مدیریت آبیاری وزهکشی

به طورکلی بررسی کیفیت آب آبیاری جهت مصرف درامورکشاورزی برمنابع موارد ذیل انجام می‌پذیرد:

غلظت یا تراکم املاح محلول آب که از طریق فشاراسمزی برروی میزان عملکرد محصول اثرمی نماید.

تراکم یا غلظت یون بخصوص که ممکن است درنبات نوعی مسمومیت ایجاد نموده ویا کیفیت فرآورده های تولیدی را نامرغوب نماید.

بالاخره نسبت فی ما بین میزان کاتیونها موجوددرآب که امکان دارد موجب گسیختگی خاکدانه ها را فراهم آورد. ساختمان خاک را تخریب ودرنتیجه آن نفوذ پذیری خاک را کاهش می‌دهد.

بهرحال، کاربرد معیارهای ثابتی درطبقه بندی کیفیت آب مطلوب نمی باشد، زیرا لازمه ارزیابی تناسب کاربردی آن درتولید، ملحوظ نمودن فاکتورهایی از قبیل نوع محصول، تیپ خاک، شرایط زهکشی مزرعه و بالاخره درنظرداشتن شرایط اقلیمی محل میباشد و بر این مبنا ممکن است آبی با کیفیت مشخص دریک محل نامناسب ولی درشرایط محل دیگری قابل استفاده در امرآبیاری باشد.

واژه های کلیدی: آب آبیاری، خطرشوری، غلظت کربنات، غلظت بور، غلظت کلر

فهرست مطالب

ترکیب شیمیایی آب آبیاری    ۱
محصول تحت آبیاری    ۱
خاک تحت آبیاری    ۲
آب و هوا    ۲
مدیریت آبیاری وزهکشی     ۳
ارزیابی کیفیت آب آبیاری    ۳
الف ـ خطرشوری (غلظت کل املاح محلول)    ۳
ب: خطرسدیم    ۱۲
شاخص نفوذپذیری:    ۱۸
ج ـ خطربی کربنات     ۲۴
د ـ خطرکلر    ۲۵
ذ ـ خطربور:    ۲۶
و ـ سایر عناصرکم مصرف     ۲۸
ز ـ خطرمنیزیم:    ۲۹
خلاصه و نتیجه‌گیری    ۳۲
منبع    ۳۳

منبع:

 کیفیت و ارزیابی کیفی آب آبیاری، احمد غلامعلی زاده آهنگر، نشر علوم کشاورزی

 عوامل مؤثر بر مطلوبیت آب آبیاری

پنج عامل را درتعیین مطلوب بودن آب آبیاری می‌توان درنظرگرفت. این پنج عامل را می‌توان بصورت زیرخلاصه کرد.

۱-  ترکیب شیمیایی آب

۲-  محصول تحت آبیاری

۳-  خاک تحت آبیاری

۴-  آب وهوا

۵-  مدیریت آبیاری وزهکشی

۱-  ترکیب شیمیایی آب آبیاری

بطورکلی کیفیت آب آبیاری را می‌توان با توجه به دو عامل اصلی زیر تعیین نمود.

الف: مقدار کل املاح محلول:

که برحسب گرم برلیتر یا میلی اکی والان برلیتر بیان می‌شود. مقدار کل املاح محلول را می‌توان بوسیله هدایت الکتریکی نیز اندازه گرفت.

ب: ترکیب یونی آب آبیاری:

برای تعیین کیفیت آب بایستی علاوه برغلظت کل املاح محلول، ترکیبات آنیونی وکاتیونی موجود درآب آبیاری را نیز تعیین نمود. نسبت بعضی از یونها نیز درتعیین کیفیت آب مؤثراست. که درفصل پنجم به تفصیل بیان شده است. فقط درشرایط خاص بایستی مقدارعناصرکم مصرف را درآب آبیاری تعیین نمود.

۲- محصول تحت آبیاری

با توجه به اینکه مطالب بیان شده درکتاب راجع به تعیین کیفیت آب جهت مصارف کشاورزی می‌باشد. بنابراین محصول یکی از مهمترین عواملی است که بایستی درنظرگرفته شود. ارزیابی آب بایستی براساس مقاومت محصولات یا یک محصول خاص به مقدارکل نمک ویا یک یون خاص صورت گیرد. مقاومت یک محصول به شوری خاک درحقیقت نشان می‌دهد که کاهش مقدارعملکرد نسبت به حالتی که شرایط شوری وجود ندارد چقدر است.

درایالات متحده ۵۰ درصد کاهش عملکرد درمحصولات زراعی وعلوفه ای مربوط به کم بودن مقاومت این محصولات نسبت به شوری است. درهلند والجزایر این کاهش عملکرد بین ۲۰تا۲۵ درصد است. (۵۰ درصد کاهش عملکرد درایالات متحده با توجه به اینست که میزان شوری درانتهای منطقه ریشه اندازه گیری می‌شود درحالی که درهلند شوری درلایه بالای سطح خاک اندازه گرفته می‌شود) (جدول ۱-۴).

جدول ۱-۴: مقاومت برخی محصولات را نسبت به شوری درسه منطقه نشان می‌دهد.

 ۳- خاک تحت آبیاری

رفتارخاکی که با آب شور درارتباط است بستگی به خصوصیات فیزیکی اولیه خاک وهم چنین مقدار نمک موجود درخاک دارد. یکی از عواملی که می‌تواند روی ظرفیت جذب بوسیله خاک تأثیربسزایی بگذارد مقداررس موجود درخاک است.

سطح آب زیرزمینی نیز یکی از عواملی محسوب می‌شود که روی توزیع املاح درپروفیل خاک می‌تواند مؤثرواقع شود. ترکیب شیمیایی اولیه خاک پروسه های تبادلی درهنگامی که آب وخاک با هم درتماس اند را می‌تواند تحت تأثیرقراردهد.

استفاده از آب شوردریک خاک که شور نیست می‌تواند سبب شورشدن خاک را با گذشت زمان فراهم آورد. درحالی که استفاده از آبی با همین کیفیت دریک خاک شوردرصورتی که شرایط زهکشی مناسبی داشته باشد می‌تواند موجب کاهش املاح موجود درخاک گشته وشوری خاک را کاهش دهد. خاک های مختلف دارای نفوذپذیری متفاوت هستند. اگر دراین خاکها از آبی با کیفیت یکسان ویکنواخت استفاده کنیم بطبع میزان شورشدن خاکها با هم بسیارمتفاوت خواهد بود اگرچه آبی که درهمه خاکها مورد استفاده قرارگرفته است یکسان می‌باشد.

۴-آب وهوا

تبخیروتعرق وبارندگی دوعامل آب وهوایی هستند که درتعیین کیفیت آب مؤثرند. مقدارآب مورد استفاده درطول دوره رشد محصول بستگی زیادی به مقدارتبخیروتعرق دارد که آن نیز به نوبه خود روی رژیم آبیاری وهمچنین دینامیک حرکت املاح درپروفیل خاک تأثیربسزایی می‌گذارد.

مقداروتوزیع بارندگی دومین عامل آب وهوایی محسوب می‌شود که بایستی به آن توجه خاص داشت. وقتی که میزان بارندگی درطول فصل رشد گیاه بطوریکنواخت توزیع شده باشد، این توزیع یکنواخت باعث رقت محلول خاک می‌گردد ولی باعث آبشویی املاح پروفیل خاک نخواهد شد ولی اگر همین مقدار بارندگی دریک دوره کوتاه باریده شود اسباب آبشویی املاح از پروفیل خاک را فراهم خواهد ساخت.

۵-مدیریت آبیاری وزهکشی

روش آبیاری مورد استفاده درمزرعه می‌تواند روی تجمع املاح درخاک ویا گیاه مؤثر واقع شود. کاربرد آب درمقادیرکمتر ازحد مورد نیاز گیاه باعث تجمع املاح درمنطقه ریز وسفر خواهد شد. ولی اگر آب به مقداربیشتر از حد مورد نیاز گیاه مصرف شود باعث شستشوی املاح وخروج آن از منطقه ریز وسفرمی شود.

عدم زهکشی کافی وسطح آب زیرزمینی بالاباعث صعود کاپیلاری آب تحت الارض شده وشوری خاک را افزایش خواهد داد.

استفاده از آبهای نسبتاً شوردرآبیرای شیاری تأثیرسوء زیادی روی رشد گیاه نخواهد گذاشت. ولی اگر همین آب با همین کیفیت درآبیاری بارانی مورد استفاده قرارگیرد موجبات کاهش عملکرد محصول را فراهم می‌سازد.

ارزیابی کیفیت آب آبیاری

از جایی که انواع مختلف آب جهت آبیاری مورد استفاده قرارمی گیرد، پس لازم است که سیستم خاصی از استاندارد کیفیت آب برقرارشود. زیرا آبی که برای مصارف صنعتی، مصارف بهداشتی و… مورد استفاده قرارمی گیرد مناسب برای آبیاری نیست.

برای ارزیابی کیفیت آب آبیاری بایستی موارد زیردرنظرگرفته شود:

۱-  شوری (غلظت کل املاح محلول)

۲-  نسبت سدیم به سایر کاتیونها

۳-  غلظت کربنات وبی کربنات

۴-  غلظت بور، کلروسایر عناصرسمی

بطورکلی ارزیابی وارائه نوعی طبقه بندی آبیاری که درهمه مکانها وتحت همه شرایط مورد استفاده قرارگیرد امکان پذیرنیست. بنابراین دراینجا تحلیل ومقایسه ای از بعضی از روشهای طبقه بندی کیفیت آب موجود را ارائه می‌دهیم ونشان می‌دهیم چگونه می‌توان از این روشها استفاده کرد.

الف ـ خطرشوری (غلظت کل املاح محلول)

برای تعیین مقدارشوری آب آبیاری دو روش معمول وجوددارد که درزیربه آنها می‌پردازیم:

  ۱ـ کل نمکهای محلول TDS

کل نمکهای محلول یا مقدار باقیمانده خشک را می‌توان درصورتی که آب آبیاری فاقد بی کربنات باشد به سادگی با تبخیرحجم معینی از آب واندازه گیری وزن املاح باقیمانده تعیین کرد. درآبهایی که مقدار قابل توجهی بی کربنات وجوددارد بااستفاده ازاین روش ممکن است تنها نصف  وزن بی کربناتهااندازه گیری شود. چراکه حدودنیمی ازبی کربناتها دراثر حرارت ازبین رفته ومقدارTDS بدست آمده بامقدارواقعی آن متفاوت خواهدبود. کل نمکهای محلول یا مقدارباقیمانده خشک برحسب میلی گرم در لیتر(mg/I)ویا قسمت درمیلیونppm)) بیان می‌شود.

غلظت املاح محلول درآب باران کمتر از ۱۰ میلی گرم درلیتر(ppm) ودرآب دریاهای آزاد، مقدار متوسط آن حدود ۳۵ میلی گرم درلیتراست.

TDS عامل مهمی درکیفیت آب بوده واثرزیادی درجابجایی وتبدیل شیمیایی ویونیزه شدن مواد دارد. غلظت املاح محلول، نقش زیادی درتعیین جوامع آبزی جانوری وگیاهی داشته وبسیاری از گیاهان وجانوران آبزی به آبهای شیرین یا شور عادت دارند. غلظت املاح محلول درتعیین تناسب آب درمصارف شرب انسان ودام، کشاورزی وصنعت نقش مهمی دارد. درآب اشباع از Nacl، غلظت TDS به ۳۰۰ میلی گرم درلیترمی رسد.

۲- هدایت الکتریکی EC²

یکی از راههای ساده تعیین غلظت املاح محلول درآب، اندازه گیری هدایت الکتریکی است. آب مقطریا آب خالص تقریباً هادی جریان الکتریسیته نیست ولی اگر درآب نمکهای محلول وجود داشته باشد آب را هادی جریان الکتریسیته می‌کند، هرچه مقدار املاح حل شده درآب بیشتر باشد قابلیت هدایت الکتریکی نیز افزایش می‌یابد، به عبارت دیگر، مقاومت الکتریکی آن کاهش می‌یابد. با توجه به نقش درجه حرارت درمیزان هدایت الکتریکی آب، اندازه گیری ها نسبت به درجه حرارت استاندارد که همان ۲۵ درجه سانتیگراد است بایستی اصلاح گردد. هدایت الکتریکی به ازاء افزایش هردرجه سانتیگراد تقریباً ۲ درصد افزایش می‌یابد. که می‌توان آنرا بصورت زیرنشان داد.

(۱-۵)                                                                             EC_t=EC₂₅+%2(t-25)

واحدهای اندازه گیری هدایت الکتریکی درسیستم متریک عبارتند از:

موس برسانتی متر که بصورت EC نشان داده می‌شود.                          mhos/cm

میلی موس برسانتی متر که بصورت ۱۰^-۳ × EC نشان داده می‌شود.         millimhos/cm

میکروموس برسانتیمترکه بصورت ۱۰^-۶ × EC نشان داده می‌شود.            millimhos/cm

۱ mhos/cm = 1000 millimhos/cm = 1000000 micro mhos/cm

35,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .