عنوان :

تحقیق بررسی شیوع کودک آزاری در وابستگان به مواد افیونی مراجعه کننده به مراکز ترک

تعداد صفحات :۶۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

هدف اصلی این طرح بررسی شیوع کودک آزاری در وابستگان به مواد افیونی مراجعه کننده به مراکز ترک خود معرف شهر یزد بود.

گاربارینو (۱۹۷۶) از بدرفتاری با کودکان به عنوان نشانه های اجتماعی کیفیت زندگی خانواده ها یاد کرده است. او به رابطه بدرفتاری با کودک با عواملی مانند استرس های شدید و عدم حمایت خانواده و اطرافیان، وضعیت اقتصادی نامناسب و برخی ویژگی های روانشناختی اشاره کرده است. بررسی رابطه میان کیفیت زندگی والدین و ویژگی های جمعیت شناختی نشان داده که کیفیت زندگی با متغیر شغل پدر رابطه معنی داری ندارد،‌اما با متغیرهای دیگر مانند شغل مادر، تحصیلات پدر و مادر و وضعیت اقتصادی خانواده رابطه معنی داری نشان می دهد. نتایج یاد شده نشان می دهد که خانواده های دارای مادران شاغل در مقایسه های دارای مادران غیرشاغل از کیفیت زندگی بالاتری برخوردارند. لاچاریت و همکارانش در سال ۱۹۹۸ الگویی را مطرح کردند که در آن بی توجهی نسبت به کودک نه تنها با الگوی خاص ارتباط میان کودک و والدین مربوط می باشد بلکه با الگوی روابط زناشویی و نگاره رشد هر یک از والدین ارتباط دارد. گاربارینو نیز از بدرفتاری با کودک به عنوان نشانه های اجتماعی کیفیت زندگی خانواده ها یاد می کند. وی استرس های شدید خانواده، عدم دریافت حمایت های اجتماعی و وضعیت بد و نامناسب رفتاری والدین را در خانواده های سوء رفتارگر مؤثر می داند. آگاتونس و برادرانش در بررسی و مطالعه ای روابط زناشویی نامناسب را در خانواده های کودک آزار مورد توجه قرار داده است. همچنین در مطالعه ای که دکتر حمیدرضا احمدخانی ها و همکارانش در مورد تجاوز جنسی در کودکان خیابانی تهران انجام دادند، میزان سوء استفاده جنسی در این کودکان ۸/۲۰% گزارش شده است.

در ادامه مقاله درباره علائم بالینی و تشخیص، درمان و پیشگیری بحث می کند.برای تشخیص کودک آزاری هیچگونه علائم و نشانه های اختصاصی و تشخیصی خاصی وجود ندارد. تشخیص کودک آزاری با مجموعه ای از یافته های بالینی و شناخت خصوصیات والدین سوء رفتارگر و همچنین با کمک یک مصاحبه از والدین کودک و به دست آوردن اطلاعات جانبی میسر می گردد. کودکان آزاردیده سیمای متنوعی از انواع تأثیرات خلقی، رفتاری و جسمی را نشان می دهند، هر چند این علائم روان شناختی ممکن است بدون سابقه کودک آزاری نیز در کودکی مشاهده شود. مجموعه ای از علائم روانشناسی در کودکان آزاردیده به اضافه رفتارهای والدین کودک آزار ممکن است الگویی بالینی جهت تشخیص کودک آزاری در اختیار ما قرار دهد، هر چند در بسیاری از موارد این الگو کمک کننده است اما نباید فراموش کرد که به تنهایی نمی تواند جهت تشخیص کودک آزاری معیار قطعی محسوب شود.

واژه  های کلیدی: کودک آزاری، وابسته به مواد افیونی، درمان، پیشگیری

فهرست مطالب

مقدمه   ۵
کودک آزاری   ۵
تاریخچه   ۸
کودک آزاری در طبقه بندی علمی تشخیص بیماری های روانی   ۱۱
شیوع و همه گیرشناسی   ۱۳
سبب شناسی   ۱۶
علائم بالینی و تشخیص   ۲۳
علائم و خصوصیات کودکان آزاردیده جسمی   ۲۳
خصوصیات والدین سوء رفتارگر جسمی   ۲۶
معاینات و آزمایشات پاراکلینیکی   ۲۷
تشخیص های افتراقی   ۳۴
عوارض کودک آزاری   ۳۶
الف) عوارض سوء رفتار جسمی   ۳۷
ب) عوارض سوء رفتار جنسی   ۴۰
مبانی روانشناختی و خصوصیات والدین سوء رفتارگر   ۴۲
سیر و پیش آگهی   ۴۶
پیشگیری   ۴۸
درمان   ۴۹
الف- درمان کودک   ۵۰
ب- درمان والدین:   ۵۱
ج) درمان سوء رفتارهای جنسی   ۵۱
هدف اصلی   ۵۲
اهداف فرعی   ۵۲
تعریف واژه ها   ۵۳
کودک آزاری   ۵۴
۱- سهل انگاری و اهمال و غفلت   ۵۴
۲- آزارهای فیزیکی   ۵۴
۳- آزارهای روانی   ۵۵
۴- آزارهای جنسی   ۵۵
۵- آزارهای مراسم و آئین خرافی   ۵۵
محدودیت های پژوهش   ۵۵
مروری بر مطالعات انجام شده   ۵۷

مقدمه

کودک آزاری[۱]

کودک آزاری و مسامحه به کلیه صدمات و آزارهای جسمی[۲]، آزارهای روانی و خلقی[۳]، آزارهای جنسی[۴] و سهل انگاری[۵] یا بدرفتاری[۶] با کودک گفته می شود که توسط شخصی که عهده دار مسئولیت سلامتی جسمی و روانی و آسایش و رفاه کودک است، اعمال می‌شود و در نتیجه آن سلامتی جسمی، روانی، بهداشتی و یا آسایش و رفاه کودک صدمه دیده و آسیب می بیند و شامل طیف وسیعی از اعمال سوء رفتار گرایانه یا انجام ندادن وظایف و مسئولیت هایی است که در نتیجه آن رخداد حوادث و حالات مرضی و مرگ است و بر اساس طبقه بندی DSMIV کودک آزاری به سه نوع آزارهای جسمی، آزارهای جنسی و مسامحه می باشد ولی دو نوع دیگر کودک آزاری نیز ذکر شده که روی هم به پنج نوع زیر می باشد:

۱- آزارهای جسمی ۲- مسامحه ۳- آزارهای جنسی ۴- آزارهای روانی و خلقی ۵- آزارهای مراسم و آئین خرافی[۷].

۱- آزارهای جسمی: به کلیه اعمالی گفته می شود که نتیجه آن صدمات جسمی کودک است و عامدانه انجام می شود. از قبیل کتک زدن، گاز گرفتن، سوزن زدن، لگد زدن، سوزاندن و مسموم کردن که در اثر این عمال آسیب به پوست و بافت سطحی بدن، صدمه به سر، صدمه به ارگان های داخلی بدن و اسکلتی بدن کودک وارد می شود.

۲- مسامحه و اهمال کاری: عبارت است از انواع سهل انگاری و مسامحه و کوتاهی کردن در فراهم آوردن مناسب و کافی عواملی که در نگهداری مناسب از کودکان لازم است و به عبارت دیگر سهل انگاری در حفاظت کودک از خطرات و صدماتی که وی را تهدید می کند که این خطرات ممکن است خطرات محیطی و یا صدماتی باشد که از طرف دیگران یا به صورت جاهلانه و یا بدخواهانه به کودک وارد می شود که شامل صدمات فیزیکی یا خلقی و یا تربیتی است. کلاً مسامحه و سهل انگاری به انواع سهل انگاری های جسمی و یا سهل انگاری های خلقی و روانی، سهل انگاری های تربیتی و سهل انگاری در درمان بیماری های کودک و سهل انگاری های بهداشتی می باشد، این نوع کودک آزاری شایع ترین نوع کودک آزاری است.

۳- آزارهای جنسی: شامل طیف وسیعی از سوء رفتارهای جنسی با کودک می باشد که توسط یک فرد بالغ و یا کودکی دیگر که از او بزرگتر است از روی اجبار و زور اعمال می‌شود و از دستکاری و دستمالی از روی لباس تا زنای به عنف را شامل می شود. این اعمال می تواند بین دو جنس یکسان و یا دو جنس مختلف باشد. بزرگسالان و فامیل های کودک که ممکن است نسبت دوری با وی داشته باشند ولی بی واسطه در رابطه با کودک می باشند، بیشترین موارد کودک آزاری جنسی را مرتکب می شوند. بدین صورت کودکان معمولاً شخص آزاردهنده را می شناسند و او شخصی است که معمولاً مورد اعتماد و اطمینان و یا دارای شخصیت مثبت و مقبول در نزد خانواده می باشد و دسترسی وسیع به کودک دارد. کودک آزاری جنسی به علت طبیعت زشت و ناپسند آن و به علت احساس شرم و احساس گناه قربانیان آن و یا جهالت و نادانی آنها و یا به علت عادی شدن مسئله برای آنها و یا به علت تهدید از طرف متجاوزین جنسی که قربانیان را از بازگو کردن مسئله به شدت می ترسانند و به علل مختلف دیگر کمتر گزارش و ثبت می شود.

۴- آزارهای روانی و خلقی: آزارهای روانی معمولاً به اعمالی مانند حبس کردن و جدا کردن طفل و عدم دوست داشتن وی و یا واپس زدن کودک و یا بی ارزش جلوه دادن و یا خوار و ذلیل کردن وی و جلوگیری از ارتباطات اجتماعی کودک و تهدید کردن و ترساندن وی گفته می شود.

آزارهای خلقی به حملات و تهدیدها و ایجاد رعب و وحشت و هتک حرمت کودک و فحش و ناسزاگویی به صورت لفظی و شفاهی گفته می شود.

۵- آزارهای مراسم و آیین خرافی: شامل آزارهایی است که به سبب عقاید خرافی به کودک اعمال می شود و شامل آزارهای جسمی و جنسی و روانی و خلقی می باشد که در اثر اعتقادات خرافی و شیطانی کودک وادار به انجام کارهایی می شود که ننتیجه آن رخداد حوادثی است که به صدمات فیزیکی و انواع دیگر صدماتی که ذکر شد می انجامد. به عبارت دیگر کودک آزاری آئینی یک مفهوم ستیزه جویانه از نظر صاحبنظران است که یک پدیده وحشتناک در آمریکا می باشد. در صورتی که کسانی که کودکان را وادار به این اعمال می کنند، ممکن است عمیقاً مدعی باشند که دلایل و طرح و نقشه قانع کننده درباره اینگونه رفتارها دارند.

تاریخچه

از گذشته های دور و از هزاران سال قبل در همه قسمت های زمین سرکوب اطفال و انواع بدرفتاری با کودکان قسمتی از رفتارهای بشری بوده است.

از زمان های درازی در تاریخ اروپا و آمریکا تمایل ایجاد شد که در این زمینه جار و جنجال و سر وصدا ایجاد شود (کودک آزاری هایی که از نظر اجتماعی قابل قبول بود).

از دوره دوم تا اواخر دوره سوم بعضی از رفتارها مورد نکوهش قرار گرفت ولی کماکان تا حدود سال ۱۸۶۰ بدرفتاری با کودکان چندان مورد توجه قرار نگرفته بود تا چارلز دیکنز[۸] در کتاب (اولیور تویست[۹] ۱۸۳۹-۱۸۷۳) و ویکتورهوگو[۱۰] در کتاب (بینوایان[۱۱] ۱۸۶۲) در مورد کودکان رنج دیده مطلبی نوشتند. از آن زمان بدرفتاری با کودکان بیشتر مورد توجه قرار گرفت. در سال ۱۸۶۰ یک فرانسوی پاتولوژیست به نام آمبریوس تاردیو[۱۲] یافته های خود را در مورد کودکانی که به شدت مورد بدرفتاری قرار گرفته بودند و فوت کرده بودند بعد از اتوپسی از آنان بیان کرد که در سال ۱۸۷۴ در نیویورک ماری الن[۱۳] در مدت ۸ سال در مورد دخترانی که مورد بدرفتاری قرار گرفته بودند، تحقیقاتی انجام داد و مطاب زیادی با کارهایی که در کلیسا انجام داد، کشف کرد. اما آنها فهمیدند تنها مرکزی که موجود است و می تواند به انها کمک کند تنها یک مرکز حمایت از حیوانات می باشد بدین طریق آنها یک جامعه ای جهت پیشگیری از بی رحمی نسبت به کودکان یافتند.

بدین طریق نیویورک در سال ۱۸۷۵ اولین ایالتی بود که قانونی جهت حمایت از کودکان در آنجا وضع شد و این ایالت الگویی برای ایالات دیگر در آمریکا شد. در دوره چهارم تاریخی در سال ۱۹۴۶ در مورد کودک آزاری بازشناسایی جدید و کامل تری صورت گرفت این عمل توسط یک متخصص کودک و رادیولوژیست به نام جان کافی[۱۴] انجام شد. وی متوجه سندرمی در کودکان به نام صدمات جسمی متعدد و هماتوم های مزمن ساب دورال شد. در سال ۱۹۶۲ هنری کمپ[۱۵] و همکارانش جهت توجه پزشکان در هنگام گرفتن شرح حال و تاریخچه، به بدرفتاری با کودکان هشدارهایی دادند که تحت عنوان «سندرم کودک کتک خورده[۱۶]» می باشد.

در سال ۱۹۷۴ حکومت فدرال فعالیت هایی جهت جلوگیری و حمایت و درمان کودکان آزاردیده انجام داد. از جمله دادن اطلاعات یکسان و استاندارد جهت حمایت از کودکان آزاردیده. قانون مبارزه با کودک آزاری در ابتدا به پیدا کردن افرادی که مرتکب کودک آزاری می شدند و مجازات آنها می پرداخت اما اکنون توجه اصلی جهت متحد کردن خانواده ها و احیاء کانون خانواده و پیشگیری از بروز کودک آزاری می باشد. در سال های بعد مفهوم سوء رفتار به صورت طیفی از بدرفتاری ها شامل فقدان محبت، اهمال کاری، سوء تغذیه و… درآمد. با پیشرفت مطالعات و تحقیقات مشخص شد که آماری که از کودک آزاری منتشر می شود مانند قسمت بیرونی کوه یخ است که آن قسمتی که ما می‌توانیم ببینیم تنها بخش کودکی از آن است و قسمت عمده آن زیر آب قرار گرفته است. با وجود قوانین فوق هنوز هم سالیانه هزاران کودک از طرف والدین خود و یا افراد دیگر که سرپرستی کودک را به عهده دارند و یا در مدرسه، کتک می خورند، محبوس و زندانی می شوند، گرسنه می مانند، سوزانده می شوند و مورد تجاوز جنسی قرار می گیرند.

کودک آزاری در طبقه بندی علمی تشخیص بیماری های روانی

در اولین و دومین (DSMI, DSMII)DSM اشاره ای به بدرفتاری با کودکان نشده بود و فقط در کودکان با اختلالات مغزی اثرهای زیان آور سهل انگاری و مسامحه مانند سوء تغذیه و صدمات جسمی ذکر شده بود. در طبقه بندی در این سیستم که توسط گروه مجرب روانپزشکی انجام شد، اگرچه در مورد مسامحه و آزارهای جسمی اشارات خوبی شده بود، با این وجود این بدرفتاری با کودکان به طور مشخص در این سیستم در نظر گرفته نشده بود. در DSM II که توسط (APA)[17] منتشر شد، پنج مشخصه برای شرایطی که کودک در گروه کودکان با اختلالات مغزی گنجانده نشده بود در نظر گرفته شد. این ۵ مشخصه در واقع تمرینی برای طبقه بندی بین المللی بیماری بود در نهمین تجدید نظر (ICD-9-CM) مشخصات دقیقی برای بدرفتاری با کودکان در نظر گرفته نشده بود و یا وجود این کودک آزاری را در قالب (مشکل والدین- کودک)[۱۸] گنجانده بودند.

DSM II به طور اختصاصی مشخص کرد که به عنوان مثال (مشکل والدین- کودک) شامل کودک آزاری هایی نیز هست که ارتباطی به اختلالات مغزی والدین ندارد.

در بازنگری سومین چاپ از (DSM III-R)DSM یکسری یافته های مشترکی برای (مشکل والدین- کودک) پیش بینی شده بود. این یافته ها هم برای والدین و هم برای کودک، وقتی که رفتارهای آنها مورد توجه است و ظاهراً غیرمرتبط با ناهنجاری های مغزی در شخص است قابل استفاده بود.

در DSM IV قسمتی اختصاص یافته به حالت های دیگر، که ممکن است در کودک آزاری باشد، با تکیه بر یافته های بالینی، همچنین قسمت مخصوص دیگری به مسائل مربوط به بدرفتاری و مسامحه اختصاص یافته، که شامل جزء دیگری نیز هست که ارتباط با بدرفتاری با کودکان دارد.

برای اولین بار تشخیص واضح کودک آزاری جسمی، آزارهای جنسی در کودکان و سهل انگاری و مسامحه با کودکان آسان شد. به علاوه DSM IV تشخیص را آسان کرد، ائم از اینکه شخص آزاردهنده مورد ارزیابی قرار گرفته باشند و یا اینکه قربانی و کودک آزار دیده مورد ارزیابی قرار بگیرد. البته در DSMIV طبق دهمین بازنگری طبقه بندی آماری بین المللی[۱۹]، بیماری ها و مسائل بهداشت روانی (۱-CD-10) یک ترم مشترکی می باشند و فقط کد آنها با هم مختلف است.

شیوع و همه گیرشناسی

کمیته ملی پیشگیری از کودک آزاری هر سال اطلاعات مربوط به میزان وقوع بدرفتاری با کودکان را جمع آوری می کند. طبق برآورد این کمیته در سال ۱۹۹۷ در حدود ۲/۳ میلیون نفر قربانی بدرفتاری به سرویس های حمایتی گزارش شده است. در این گزارشات حدود۱ میلیون نفر با دلیل و مدرک، مورد آزار قرار گرفتنشان به اثبات رسیده بودکه این نشان دهنده این است که از هر ۱۰۰۰ کودک ۱۵ نفر مورد کودک آزاری واقع شده اند. از این یک میلیون نفر ۵۴ درصد مورد مسامحه و سهل انگاری و ۲۲ درصد مورد آزارهای جسمی و ۸ درصد مورد سوء رفتار جنسی واقع شده بودند. همچنین آزارهای روانی، خلقی ۴ درصد و موارد دیگر آزارها، ۱ درصد را به خود اختصاص داده بودند. همچنین این کمیته گزارش کرد که رد سال ۱۹۹۶ بالغ بر ۱۰۰۰ کودک در اثر بدرفتاری فوت کرده اند که ۳۸ درصد این موارد را کودکان زیر ۱ سال تشکیل می دادند.

طبق گزارش مرکزی ملی پیشگیری از کودک آزاری و مسامحه در سال ۱۹۹۵، میانگین سنی کودکان آزار دیده حدود ۷ سالگی بوده است که در حدود ۵۳ درصد آنها، دختر و ۴۷ درصد آنها، پسر بودند. در این گزارش ۷۹ درصد قربانیان توسط والدین خود و ۱۰ درصد توسط بستگان دیگرشان مورد کودک آزاری قرا گرفته بودند. همچنین ۵ درصد توسط افراد غیره و ۲ درصد توسط ناپدری و نامادری خود مورد آزار قرار گرفته بودند.

بر اساس اظهارات کمیته ملی پیشگیری از کودک آزاری حدود ۳ میلیون مورد کودک آزاری و مسامحه در سال ۱۹۹۴ به مراکز و آژانس های مربوطه گزارش شده است که حدود ۱ میلیون مورد آنها مورد آزار قرار گرفتنشان مستدل و به اثبات رسیده بود. هر سال در ایالات متحده حدود ۲۰۰۰ نفر در اثر کودک آزاری می میرند و هر ساله حدود ۱۵۰۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰۰ مورد جدید سوء رفتار جنسی گزارش می شود. تقریباً از هر سه یا چهار دختر و از هر هفت یا هشت پسر یک نفر تا سن ۱۸ سالگی مورد تهاجم جنسی واقع می شدند. بروز واقعی، احتمالاً بالاتر از این ارقام می باشد، زیرا بسیاری از کودکان قربانی بدرفتاری شناسایی نمی شدند و بسیاری نیز تمایل به گزارش سوء رفتار ندارند. طبق این گزارش در حدود ۲۴ درصد کمتر از ۵ سال سن داشتند و ۲۷ درصد بین ۵ تا۹ سال و ۲۷ درصد بین ۱۰ تا ۱۴ ساله و ۱۴ درصد حدود ۱۵ تا ۱۸ ساله بودند. بیش از ۵۰ درصد کودکان قربانی سوء رفتار و مسامحه هنگام تولد نارس و یا وزن هنگام تولد پایین داشتند. ۷۵ درصد فرد سوء رفتارگر، یکی از والدین کودک و ۱۵ درصد، بستگان، دیگر  حدود ۱۰ درصد، مراقبین غیرخویشاوند کودک بوده است.

اخیراً حملات جنسی به کودکان از سوی دیگر افزایش یافته است. ۱۶۰۰ جوان که کودکان را مورد تهاجم جنسی قرار داده بودند، در یک مرکز دانشگاهی پیشگیری از سوء رفتار مورد مطالعه قرار گرفتند و نتیجه آن این بود که ۲۵% این جوانان قب از ۱۲ سالگی مبادرت به تهاجم جنسی را شروع کرده اند، رهبران گروه اغلب خودشان مورد سوء رفتار جنسی قرار گرفته بودند. برآوردهای مربوط به میزان بروز بدرفتاری و سهل انگاری در کودکان متفاوت است و بستگی به تعریف و منبع آن دارد. در هر سال حدود ۱% کودکان تحت انواع بدرفتاری و سهل انگاری قرار می گیرند که حدود آنها مورد بدرفتاری جسمی و حدود  آنها مورد سوء استفاده جنسی و ۵% این کودکان رشد ناکافی در اثر تغذیه نامناسب و ناکافی دارند و درصد کمتر دیگر مورد سهل انگاری بهداشتی درمانی، عدم مراقبت کافی و مناسی، دارو خوراندن، مسموم شدن و بدرفتاری های هیجانی قرار گرفته بودند. در هر حال برآوردهایی که با بازدیدهای خانه به خانه در مورد کودک آزاری به دست آمده است به رقمی در حدود ۱ تا۴ میلیون مورد در سال بالغ می شود.

میزان گزارش بدرفتاری در مواردی که کودک سفید پوست و از خانواده مرفه است یا اگر مسئولیت بدرفتاری به مادر نسبت داده شود و یا اگر بدرفتاری جنبه عاطفی و روانی داشته باشد، کمتر می باشد.در خلال سال های ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۲ گزارشات مربوط به انواع بدرفتاری با کودکان در حدود ۵۰% افزایش نشان می دهد و از ۳۰ مورد از هر ۱۰۰۰ کودک یا به عبارتی ۳% به ۴۵ مورد از هر ۱۰۰۰ کودک (۵/۴%) افزایش یافته است. در سال ۱۹۹۲ حدود ۹۲۰۰۰۰۰ نه میلیون و دویست هزار مورد به سرویس های حمایت از کودکان گزارش شده است. همچنین۱۲۶۱ کودک در اثر بدرفتاری جان سپرده اند، البته افزایش گزارشات عموماً به دلیل پیشرفت موردیابی و اصلاح روش های گزارشگری بوده است، تا افزایش مطلق میزان بروز کودک آزاری. با ایجاد و پیدایش گروه های بازنگری در مرگ کودکان انتظار می رود موارد بیشتری از مرگ های ناشی از بدرفتاری با کودکان کشف گردد. با این حال میزان بروز واقعی کودک آزاری نامشخص است و حدس زده می شود که تقریباً ۱۵-۱۰% حوادث اطفال که در اورژانس های بیمارستان ها درمان می شوند در نتیجه کودک آزاری است. در بیش از ۸۰% از موارد کودک آزاری، فردی که مرتکب این سوء رفتار با کودکان شده بود، یکی از افرادی بوده که در همان خانه سکونت داشت. در این بین پدر ۲۱%، مادر ۲۱%، پرستار ۸%، ناپدری۵% و حدود ۸% موارد کودک با هر دو والد زندگی می کردند و در ۲۰% موارد والدین از هم جدا شده بوند و سن مادر حدود ۲۶ و سن پدر حدود ۳۰ سال بوده است.

سبب شناسی