عنوان :

تحقیق بررسی رنگرزی طبیعی و شیمیایی بر روی الیاف پشم و مقایسه ثبات نوری در رنگرزی

تعداد صفحات :۱۰۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده :

تاریخ رنگرزی بطور دقیق مشخص نیست ولی گفته می شود که پارچه های رنگ شده که از مکان های مقدس در مصر بدست آمده مربوط به ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح است طبق مطالعاتی که شده معلوم گردیده است که این هنر از مناطق باختر و از هند به سایر نقاط جهان کشانده شده و انگیزه آن لکه های بجا مانده از آب میوه روی پارچه که بطور تصادفی پیش آمده بوده است.
استفاده از مواد رنگرزی طبیعی حاصل از گیاهان (ریشه, ساقه, برگ, گل, میوه و دانه) و حشرات و صدف های دریائی در دربارهای سلطنتی تا قرن نوزدهم ادامه داشت. در طی قرون وسطی تقریباً تعداد محدودی رنگزا وجود داشت و رنگرزان اروپائی نیازهای خود را از خاور دور و نزدیک تامین می کردند طی قرون پانزدهم و شانزدهم با کشف یک نوع رنگزای طبیعی در امریکا این کشور نیز به منابع تامین مواد رنگزا اضافه شد و درست در همین دوره بود که اسپانیا و پرتقال به دلیل کشف یک درخت در آمریکای جنوبی که می شد از آن رنگ قرمز خیلی عالی به دست آورد در کار رنگرزی زبانزد شدند.

رنگرزی هنر کهن ایران زمین و دستان خلاق انسان در طول تاریخ با هنر زیبا و بی مثال دستباف همراه بوده و در گذر زمان شاهد فراز و نشیب های بوده با ورود رنگ رزی شیمیایی به ایران شیوه کار بسیار آسان تر شد. رقابت بین این دو در نتیجه صنعت رنگرزی سنتی و در نهایت رویکرد به رنگرزی شیمیایی شد اما با آگاهی انسان از مضرات رنگهای مصنوعی و مواد افزودنی و استفاده در فرآیند رنگرزی و سلامت انسان و محیط زیست قابل استفاده از رنگزاهای طبیعی نیازمند بهینه سازی و استانداردسازی است در این تحقیق بررسی رنگرزی شیمیایی و طبیعی تأثیر آن بر وی الیاف پشم مورد بررسی قرار گرفته است.

واژه های کلیدی: رنگرزی شیمیایی ، رنگرزی طبیعی ،الیاف پشم، روناس، رنگزای کرومی

فهرست مطالب

مقدمه   ۱
فصل اول
نگاهی به تاریخ رنگرزی   ۳
فصل دوم
رنگرزی پشم با روناس   ۱۱
طرزتهیه ریشه روناس   ۱۱ رنگرزی پشم با روناس   ۱۳
رنگرز ی روناس با دندانه قلع   ۱۶
روناس از لحاظ شیمیایی   ۱۶
خواص فیزیکی پشم   ۱۸
نحوه رنگرزی پشم با روناس   ۲۰
رنگرزی پشم با مواد رنگزای خمی (نیل)   ۲۸
فصل سوم
رنگرزی پشم با مواد رنگزای کرومی   ۳۳
رنگرزی پشم با مواد رنگزای ری اکتیو   ۳۴
رنگرزی پشم با مواد رنگرزی اسیدی   ۳۵
رنگرزی پشم با مواد رنگرزی متال کمپلکس   ۳۷
رنگرزی پشم با مواد رنگزای اسیدی   ۳۸
فصل چهارم
کاربرد مواد رنگزا   ۴۰
اشکال گوناگون رنگرزی بافته ها و مواد خام نساجی   ۵۰
فصل پنجم
رنگرزی طبیعی با گیاهان   ۵۷
فصل ششم
خط قرمز رنگرزی   ۶۴
رنگ و رنگرزی و مواد رنگزا:   ۶۵
رنگرزی   ۶۶
مواد رنگزا   ۶۸
رنگزاهای طبیعی   ۷۲
فصل هفتم
رنگزاهای طبیعی   ۷۴
ارتباط رنگ با ساختار آن   ۷۵
تئوری پیشرفته   ۷۶
اصول نورشیمی   ۷۸
مکانیسم های کمرنگ شدن رنگهای آزو   ۸۴
مکانیسم های کمرنگ شدن رنگهای آنتراکینونی   ۸۵
ثبات رنگهای طبیعی   ۹۴
خواص عمومی مواد رنگ شده   ۹۶
نتیجه گیری   ۹۸
منابع   ۹۹

منابع :

الف : دکتر سعادتجو، نقی،۱۳۶۴، شیمی و تکنولوژی رنگ،نیما،تبریز

ب: پروفسور دکتر ریس و پروفسور دکتر زولینجه، ۱۳۸۰،اصول شیمی و کاربرد مواد رنگزا، دانشگاه صنعتی امیر کبیر

ج: جهان شاهی افشار، ویکتوریا، ۱۳۷۵ ، فرایند روشهای رنگرزی الیاف با مواد طبیعی، دانشگاه هنر

د: تألیف نویسندگان ، ۱۳۸۲، مجموعه مقالات ، مرکز تحقیقات فرش دستباف ایران

ه: سایت های اینترنتی نشریه گنجام

مقدمه :

صنعت رنگ و رشته های دانشگاهی مرتبط با آن در تمامی کشورهای صنعتی جایگاه ویژه ای را یافته و در دانشگاههای معتبر دنیا به عنوان رشته ای جدا از خانواده گروه شیمی تلقی میشود .

به طور کلی رنگرزی فرایند پیچیده ای است که درک عمیق آن نیاز به دانش کافی از شیمی- فیزیک و فرایندهای نفوذ و جذب و خواص فیزیکی و شیمیایی الیاف مورد رنگرزی و مواد رنگرزی دارد. مواد رنگزا به دو دسته غیرمحلول در آب و به سختی محلول در حلالهای آلی و محلول در آب تقسیم بندی می شوند در نوع اول مواد رنگزا به طریق لنگراندازی مکانیکی بر روی لیف قرار می گیرند و در رنگرزی الیاف مصنوعی کاربرد دارند .

بطور کلی هدف از رنگرزی انتقال رنگزا از حمام رنگرزی به کالای موجود در حمام است (الیاف نخ و یا پارچه).

و فام به دست آمده عمدتاً بستگی به میزان رنگزای منتقل شده به الیاف دارد.

۲)رنگ :

اهمیت رنگ در زمینه های مختلف آنقدر گسترده است که در علم امروز جای پراهمیتی را به خود اختصاص داده است.

بطور کلی درک رنگ از طرف انسان یک برداشت ذهنی است که به کمک تکنیک اندازه گیری رنگ (Colorimetry) و از طریق تعبیر نتایج و آزمایشات فیزیکی می توان به چگونگی آن پی برد. پایه و اساس کالریمتری نتایج تجربی آزمایشاتی است که بر روی افراد متعددی انجام شده است.

اشیاء رنگ شده برای انسان تنها در صورتی به عنوان شیئی رنگی قابل درک است که مورد تابش نور قرار گیرد.

برای بیان رنگ سه ویژگی اصلی وجود دارد که به ترتیب زیر می باشند.

۱-  hue یا فام یا ته رنگ: این ویژگی بیان حالت و ظاهر رنگ است مثلا صورتی- کرم- بژ- آبی و غیره

۲-  Value یا کم رنگی: این ویژگی درجه سفیدی, سیاهی و یا سایه رنگ یک فام را بیان می کند. به این ترتیب که هرچه فام به سفید نزدیک تر باشد روشن تر و یا کم رنگ تر و هرچه به سیاه نزدیک باشد تیره تر و یا سیاه تر است.

۳-  Chroma(کروما): خلوص و یا اشباع رنگ. این واژه برای تعریف کدورت, شفافیت, غلظت, شدت و یا خلوص یک رنگ به کار می رود به طوری که هنگامی که رنگی شفاف و دارای شدت زیادی است می گویند که کرمای آن زیاد است در حالی که وقتی رنگ مات است گفته میشود دارای کرومای کمی است.

فصل اول

نگاهی به تاریخ رنگرزی

پشم و مو و هر الیاف دامی از همان آغاز در ریسندگی و بافندگی جای خاصی یافت . در مناطقی نظیر مصر و بین النهرین به دلیل هوای گرم و رطوبی، کتان و پنبه کاربرد بیشتری داشت و قطعاتی از بافته های این الیاف در مقایر مربوط به امرا و شاهزادگان سلسله های حکومتی مصر دیده می شود که قدمت آنها بعضاً به ۶۰۰۰-۷۰۰۰ سال پیش می رسید . برخی از یافته های به دست آمده از مصر سپس آناتولی و بین النهرین که قدمت آنها به عصر نوسنگی ، از هزاره ششم قبل از میلاد، می رسد.

پارچه هایی است که بافت ساده با نخ های ظریف ریسیده شده بعضاً رنگ شده دارد و رنگ های به کار رفته عموماً رنگ های گیاهی است .

در برخی از نقاط اطراف دریای مدیترانه که احتمالاً مسکونی بوده آثاری از تور، طناب، نمد ونخ های تابیده پرزدار عمدتاً کتانی با رنگ آبی رنگ شده یافت شده است . قطعه ای از پارچه ای ضخیم مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد در دست است که احتمالاً متعلق به چادری مقدس(معبد) بوده و زردرنگ  است . در منطقه ای که این پارچه یافت شده(در سواحل مصر) مقادیری پارچه کتانی و بافته های دیگر به دست آمده است که نشان از تجاری بودن منطقه دارد.

همان طور که گفته شد وجود چرخه های ریسندگی در منطقه ایلام ، در غرب ایران متعلق به هزاره پنجم قبل از میلاد از وجود بافندگی و برخی تولیدات به آن خبر می دهد با فترتی در حدود دو هزار سال قبل در این منطقه پدید آمد. آثار نساجی و بافت پارچه را در مناطق زیر نفوذ سومری ها و آشوری ها و به خصوص بافت پارچه های رنگین را در بابل می توان پی گرفت . کشف میله ای مسی که نوعی ابزار ریسندگی است در تپه حصار دامغان .از تداوم ریسندگی و بافندگی در ایران در هزاره دوم پیش از میلاد خبر می دهد با تجدید حیات فرهنگ اقوام قومی ایرانی و افزایش اقتدار مادها و اینکه آنان اقوامی گله دار و دامدار بوده اند می توان استفاده از پشم و الیاف دامی را درآن دوره به خوبی توجیه کرد .اسناد و مدارک بعدی حاکی از آن است که امرا و حکام ماد به موازات کسب اقتدار و افزایش تجملات و شکوه دربارهای خویش استفاده از لباس ها  پارچه های گران بها و زینتی را نیز افزایش دادند به شکل  تزئینات لباس های دربار ماد چه در همان زمان و چه در حکومت های بعدی از جمله پارسها توجه و ازآنها تقلید می شده است.

امپراطوری گسترده و قدرتمند هخامنشی نه تنها خود از صنایع و تولیدات دنیای زیر سلطه اش در تجملات وتزیینات دربار و پایتخت خویش استفاده می کرد بلکه با حمایت از حرفه ها و صنایع به تولید بسیاری از کالاها و به خصوص انواع پارچه نیزمی پرداخت پارچه هایارغوانی که امرا و سرداران هخامنشی استفاده می کردند به احتمال زیاد با رنگ ارغوانی مشهور به دست آمده از صدف های دریایی رنگ می شد و شهرت جهانی داشت .

فرش پازیریک که در حدود سالهای ۱۹۴۵ میلادی، پرفسور رودنکو روسی در گور یکی  امرای سکایی در دره آلتایی در مرز مغولستان  سیبری کشف کرد به گواهی غالب باستان شناسان فرشی است که به دلیل شباهت مطلق نقوش آن با طرح های رایج عصر هخامنشی ایرانی است و به احتمال زیاد این فرش درپاریس ویا نواحی زیر سلطه فرهنگی ، سیاسی ایران بافته شده است .

وجود این فرش که فرشی کارگاهی است و طراحی شده با بافت و ساختاری دقیق است نه فقط بر وجود صنعت گسترده فرش بافی بلکه بر وجود صنایع پیشرفته نساجی گواهی می دهد. رنگ های به کار رفته در این فرش که در نهایت زیبایی و هم آهنگی است از وجود مراکز رنگرزی که درآنها از رنگ های گیاهی و یا رنگ های رایج زمانه از جمله صدف های ارغوان و غیره استفاده می شد، خبر می دهد.

بعداز سقوط حکومت هخامنشی به دست اسکندر وی بسیارسعی کرد که فرهنگ یونانی از جمله پوشاک و شیوه زندگی یونانی را در ایران گسترش دهد. اگرچه معدود مجسمه ها و آثار باقیمانده از آن دوران نمودار رواج این فرهنگ به خصوص لباسهای پرچین با رنگ های ساده و روشن یونانی است ، در کمتر از یک قرن شهرت بافته های ساسانی به هویت و فرهنگ خاص ایرانی مرزهای عالم را در می نوردد.

در دوره ساسانی ایجاد راههای کاروان رو، فراوانی وسایل حمل و نقل و ایجاد ایستگاه ها و کاروانسراها گسترش تولیدات مختلف نظیر شیشه سازی و ساخت ابزارفلزی و به خصوص منسوجات پشمی و ابریشمی را به دنبال داشت همچنین تسلط ایران بر راههای کاروان رو تجاری واردات ابریشم لازم برای نساجی ایران را موجب شد.

از سوی دیگر نظیر امپراطورهای قدرتمند گذشته، استفاده از صنعتگران و هنرمندانی که از کشورهای دیگر به اسارت گرفته می شدند امری عادی و رایج بود با آنکه صنعت نساجی و قالی بافی دوره ساسانی در حد شکوفایی  پیشرفت بود از وجود برخی از این صنعتگران به خصوص بافندگان رومی دررشد و بهبود صنایع نساجی مناطقی نظیر شوشتر یاد شده است . علاوه بر تولید فرش ، تولید پارچه های ابریشمی و دیبای شوشتر و تافته ها و حریرهای ابریشمی بخصوص با استفاده ازابریشم های وارداتی از چین در مراکز عمده تولید نظیر شوشتر و شوش و جندی شاپور و به طور کلی سیستان و خوزستان رواج کامل داشت برخی از پارچه های باقیمانده از ذوران ساسانی در قبور حکمرانان مصر وبعدها در کلیساهای اروپا در قرون وسطی پیدا شده است .

کشف نمونه هایی از پارچه های دوره ساسانی که شاهکارهایی از ذوق و ظرافت وهنر طراحی رنگ رزی به حساب می آیند ناشی از وجود صنایع پیشرفته رنگرزی و نساجی و بی تردید بافت فرش است که افسانه فرش بهارخسرو(بهارستان) اعتبارآن را به اوج می رساند.

شرح این فرش افسانه ای درغالب نوشته های مربوط به قرون اولیه اسلامی آمده است آنچه درباره این فرش گفته می شود علاوه بر اشاره به استفاده ازسنگ ها و جواهرات و تزیینات گران بها و بی مانند استفاده از رنگ های زیبایی است که تمام  فصول را به نحو حیرت انگیزی در مقابل نگاه بیننده قرار می داده است.

به رغم دوران فترت و انفعال ایرانیان درقرون اولیه اسلامی تداوم تولید پارچه و قالی به خوبی احساس می شود در کمتر از صد سال بارگاه باشکوه خلفای تازه به قدرت رسیده به خصوص عباسیان وارث هنر و مهارت و تجربه صنایع شکوفای دوره ساسانی می شود. جامه های رسمی و پرده های ابریشمی فاخری که شهرت بسیار داشتند، فرش های عالی جهرم. بافته های حریر و پرند اصفهان ، گلابتون مرغوب طبرستان و نیشابور . طلاسان های عالی کرمان و دیبا و فرش های نخی ابریشمی شوشتر کالاهایی است که حتی در قرون وسطی نیز به همراه نام ایرانی به همه دنیا می روند . در تمام این سالها همواره فرشهای دستباف چه به صورت غنایم و چه به صورت هدایا از سی شهرهای ایران در دربار خلفا و حکمرانان  عرب حضور دائمی داشت .

تأثیرهنرهای ایرانی نظیر معماری و سفال گری و به خصوص پارچه در غال کشورهای دور و نزدیک و در حوزه گسترده حکومت بیزانس در تمام قرون وسطی دیده می شود. در قرون بعد نیز در دوران آل بویه و سپس سلجوقیان به وجود کارگاه های رنگرزی  بافت به صورت کارگاه های صنعتی و تولیدی در بسیاری شهرهای ایران نظیر یزد، کاشان و اصفهان اشاره شده است. در این کارگاه ها علاوه بر بافندگان، رنگ رزان به طور دائم حضور داشتند و تجربه و مهارت و ذوق خود را در این رنگرزها به کار می گرفته اند. شهرت ایرانیان در رنگ سازی و دریافت ارزش رنگها به خصوص در زمینه های مربوط به کتاب سازی و منیاتور نیز به مرزی رسیده بود که با گسترش مکتب هنری برجسته ای نظیر مکتب هرات ایرانیان به عنوان استادان رنگ ساخته می شدند.

کلاویخو در سفرنامه اش از نگار جامه یاد می کند و می گوید:همان طور که از اسم آن پیداست پارچه ای دارای نقش و نگار بود و در تار وپود آن از رشته های زر یا نخ های رنگین استفاده می شد . به دست پارچه بافان زبردست بافته می شد و لطف و زیبایی آن معرف ثروت سلاطین و فروانوایان وقت بود این لباسهای فاخر را تنها سلطان نمی پوشید بلکه گاه به عنوان خلعت به دیگران اعطا می شد .کسی که مأمور صباغی و رنگ پارچه ها و ابزار کار بافندگان و حقوق آنان بود خدایگان طراز خوانده می شد.

درباره زیبایی و ظرافت نقاشی ها و مینیاتورهای مکتب هرات که بعدها به تبریز و سپس اصفهان منتقل شد، بسیار گفته شده است طراحان و نقاشان این هنرها طرح ها و نقوش درخور تحسین منیاتور را به شیراز منتقل کردند و با وجود دقت و ظرافت و مهارتی که در این طرح ها به کاررفته است نمی توان آنها را بدون توجه به رنگ های انتخابی برایشان که نتیجه و شاهکار تلاش و زحمت هنمرندان گمنام رنگرز است در نظر گرفت . رنگ های درخشان و بی بدیل منیاتورها عمدتاً حاصل رنگهای معدنی شناخته شده از ترکیبات و سنگ های معدنی رنگینی نظیر کرم و اخرا و لاجورد و غیر بودکه همراه باطلا برای تذهیب  تشعیر منیاتورها به کار می رفت اما رنگ های فرش با استفاده از گیاهان و طبیعی  به کمک مهارت استادکاران رنگرز به حد و دامنه ای رسید که به تدریج دیگر هنرها و صنایع دستی را ر سایه قرارداد روناس و نیل و اسپرک و پوست گردو  پوست انارو زعفران وسایر رنگهای گیاهی که ازصدها سال پیش بشر شناخته بود به دست هنرمندان رنگرز ایرانی جلوه ای یافت که در هیچ کجای دیگر جهان تقلید شدنی نبود.

به دلایل بسیار روشن که مهمترین آن نا امنی شغلی و اجتماعی بود صنعتگران از جمله رنگرزان سعی در مخفی نمودن رموز کارخویش داشتند شاید به همین دلیل است که ما امروز اشارات اندکی از روش کارشان و از آن کمتر نام وارزش کار آنان در دست داریم .

 دانشمند انگلیسی هلکوت که در قرن شانزدهم می زیست به یکی از بازگانان هم میهن خود می گوید: در ایران فرشهایی از پشم زبر که در دو طرف دارای ریشه های نخی است خواهی دید . این فرشها بهترین انواع فرش عالم  رنگ های آنها بهترین و زیباترین رنگهاست . تو باید به این کشورها بروی و به انواع وسایل باید متوسل شوی تا بتوانی از مردم آنجا طرزرنگ کردن(خامه) قالی را یاد بگیری . زیرا اینها به طوری رنگ شده که باران و سرکه و شراب در رنگشان تأثیر نمی کند چون تو این علم را از آنها آموختی به اسرار آن دست خواهی یافت و خواهی توانست در رنگ کردن فرش آن را به کار بری و به تداوم آن اطمینان داشته باشی زیرا  رنگی که در رشته های زبر ثابت باشد قطعاً در رشته های باریک منسوجات ثابت تر است البته باید از رنگ های مایع و وسایل رنگرزی و بهای آنها آگاه شوی.

شاردن نیز در سفرنامه خود با تحسین و ستایش از تولیدات نساجی و مخمل و حریر کاشان می گوید: صنعت رنگرزی در ایران بیشتر از اروپا توسعه و ترقی یافته است چون رنگهای این کشور دارای روشنی و جرم نسبی بیشتر است و چندان زود زایل نمی شود ولی افتخار این فن بیشتر از هنر صنعتی ایارانیان . منوط به خصوصیات هوا و اقلیم آن کشور است زیرا محیط خشک و صاف  این سرزمین موجب درخشش مخصوص رنگهاست  و همین طور عناصری در رنگ آمیزی و رنگرزی به کار می برند گل یا خاک سرخ و روناس( اپوپوناکس) است و این دو عنصر در ایران فراوان اند بقم قرمز که از اروپا داده می شود و بقم ژاپن و نیل هندی که از هندوستان می آید رنگرزان علاوه بر مواد مزبر از نباتات نیز استفاده می کنند رستنی های بسیار و نباتات طبی متعددد  خود کشور صمغات و پوست های درختان میوه مانند گردو انار و عصاره لیمو و لاجورد که کلمه آزور را ما از آن ساخته ایم از سرزمین همسایه ایران ازبکستان وارد می شود ولی کشور ایران مخزن عمومی آن است.

بعد از دوران صفویه بر اثر حوادث تاریخی و دردهایی که بر ایران می گذرد سقوط عمومی در صنایع و تولیدات ایران شاهدیم در عصر قاجار این سقوط به نفع واردات کالاها و تولیدات خارجی افزایش می یابد با این وصف اسناد تجاری در دست است نشان می دهد که حتی دوران قاجار صادرات ایران در بعضی از اقلام دارای ارزش بوده و بر واردات پیشی داشته است بهترین نمونه را در رشد  شکوفایی و گسترش صارات فرش در اواخر دوره قاجار می توان دید به رغم آسیب جدیی که به بسیاری از صنایع و تولیدات بومی و سنتی وارد شد فرش دستباف رشد چشمگیری یافت در اینباره تجار خارجی دخالت و نظارت مستقیم داشتند حاصل این امر اگر چه به نفع فرش ایران بود ولی به دلیل تأثیر و نفوذ بازارهای خارجی آسیب هاییی بر فرش ایران وارد آمد که دلایل آن را قبل از هرچیز در نفوذ تولیدات صنعتی از جمله رنگهای سنتزی می توان یافت.

رنگرزان محلی درکارگاههای رنگرزی از رنگهای طبیعی است استفاده می کردند و آنها را تبدیل به خامه های رنگین و زیبایی می کردند که نقوش فرش را تجسم می بخشید در دوره صفویه فرش بافی رسمی(کارگاهی) برای بافت فرشهای بزرگ پارچه رشد یافت که خواست دربار و یا برای هدیه به کشورهای خارجی بود.

در تمام ااین احوال و بعدها نیز در دوران رشد مشارکت شرکتهای خارجی در تولید فرش ایران وجود رنگ های گیاهی و طبیعی و استفاده از رنگرزان ماهر و کارگهای رنگرزی محلی امری جدایی ناپذیر از بافت پارچه و فرش بوده است.

با گسترش کار این شرکتها و نیاز بیشتر به شم رنگ شده به تدریج رنگهای شیمیایی که چندان زمانی از تولید آنها نمی گذشت به کارگاههای رنگرزی راه یافت در گزارشی مربوط به سال ۱۸۹۴ با تحسین از کار شرکت های خارجی و رؤسای شرکت زیگلر که از تولیدکنندگان بزرگ آن سالها در اراک بودند آمده است : آنها در این تأسیسات دارای خامه های مسکونی برای کارکنان و مأمورینشان و انبارها و بالاتراز همه صباغ خانه بودند و آنها می خواستند مرغبوترین رنگ را به دست آورند…. آنها کهکشانی ازرنگ تلانبار کرده بودند

 در ادامه همین گزارش درباره چندین شرکت دیگر در همین زمان با تأسف می گوید: آنها به خاطر یک امساک بی اهمیت در رنگرزی از رنگهای جوهری استفاده می کنند ولی در اثر استفاده از رنگهای قرمز و سبز و آبی که همه از پشم های با رنگ جوهری است …….. جای تعجب است که ایرانیان که تولیدات کارگاههای قالی بافی نسل های سابق کشور خود را می شناسند و به آن مباهات می کنند یک چنینی ناهم آهنگی را در قالی های مورد مسامحه قرار داده ….. شاهد ورود رنگهای جوهری را به ایران قدغن کرد ولی هنوز وارد می شود……. به من گفتند که این جوهر بیشتر ازآلمان وارد می شود و در جعبه های قند از بغداد و در حلبی های نفت از قفقاز به صورت قاچاق وارد ایران می شود.

این واقعیت تلخ که بعدها با نام رنگهای انیلینی حضور آشکاری در فرشهای ایران پیدا کرد چندین بار مورد اعتراض و ممانعت مسئولان وقت قرار گرفت از جمله تشکیل کمیسیونی در سالهای اوایل بعد از انقلاب مشروطه بود که بازرگانان را از صدور فرش های رنگ شده با انیلین مانع می شد و متأسفانه به علت مقاومت و اعتراض و ناآگاهی برخی از تجار این مسئله پی گرفته نشد.

درتحولاتی که طی صد سال اخیر در فرش ایران پیش آمده است  تاریخ آن درکتاب های دیگر به تفصیل بیان شده همواره بر این اصل تأکید شده است که تصور از فرش خوب و با ارزش ایرانی بدون نقش و رنگ های اصیل آن غیرممکن است هر دو این عناصر ارزش ماهیتی و هویتی در فرش ایران داشته اند و بی هیچ تردیدی تغییر رنگهای اصیل و کهن ایرانی در فرش ، زیانی کمتر از تغییر بی دلیل نقشهای بومی و اصیل ایرانی ندارد این مطلبی است که در این کتاب بدان پرداخته خواهدشد.

فصل ۲

رنگرزی پشم با روناس

روناس از در کلیه زبانها مترادف با رنگ قرمز بوده است. انواع مختلف روناس را می توان در بیشتر کشورهای عالم یافت. این گیاه در نقاط سردسیر و گرمسیر عالم می روید، ولی در آسیا و اروپا بیشتر یافت می شود. روناسی ایرانی بیشتر از نوع rubia perogrina است. مناطق کشت روناس در ایران استانهای آذربایجان و مازندران و در بعضی از نقاط کرمان می باشد و به طور وحشی در تمام ایران دیده می شود. بهترین روناس مخصوص اطراف یزد است. قسمتی از روناس که حاوی رنگ است ریشه آن می باشد. رنگ در بین پوسته خارجی ریشه و مغز چوبی آن قرار گرفته است. در رنگرزی فقط از ریشه روناس استفاده می شود. برگ و ساقه آن غذای بسیار خوبی برای گاو و گوسفند می باشد. ریشه روناس در زمین به مقدار زیاد فرو و در اراضی شنزار تا دو متر میرسد. قدرت رنگی ریشه روناس مربوط به مدت زمانی است که ریشه در خاک قرار می گیرد هر چه ریشه بیشتر از عمرش گذشته باشد مقدار ماده رنگی آن زیادتر است. در گذشته ریشه روناس را مدت شش ماه در خاک باقی می گذاشتند ولی امروز تازه از خاک بیرون آورده و به فروش می رسانند.

طرزتهیه ریشه روناس

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .