عنوان :

تحقیق راهکارهای مبارزه با قاچاق محصولات کشاورزی در ایران از دیدگاه اساتید کشاورزی

تعداد صفحات :۱۴۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

محصولات کشاورزی اعم از زراعی و باغی از آنجا که بخش عظیم نیازهای غذایی و تغذیه ای مردم را بعهده دارد، و از آنجا که محصولات کشاورزی علاوه بر وجه تغذیه ای و تأمین بخش عمده ای از نیازهای غذایی مردم نقش اقتصادی و معاش مردمی و نیز واردات و صادرات دولت ها را نیز تشکیل می دهد. از چند جهت اهمیّت پیدا می کند.

 علاوه بر همۀ این موارد محصولات کشاورزی زمینه اقتصادی و اشتغال بخش عظیمی از مردم را فراهم می آورد. و نیز به صورت غیرمستقیم خدمات جانبی گسترده ای در ترابری و فراوری و جابجایی و نقل و انتقال و فروش و بازاریابی و … را نیز فراهم می آورد.

قاچاق کالا اعم از عمده و جزئی تحت شرایط مختلف و از راه های مختلف و با اهداف متفاوت در ماه های مختلف و تحت عناوین خاص صورت می گیرد.

 نظریه کارشناسان در مورد علل و عوامل عمده قاچاق کالا کاملاً منطقی و عقلانی به نظر می رسد.

 عدم استفاده زیربنایی از کارشناسان در بخش های مختلف کشاورزی و توزیع در حدود ۹۰% عامل و علّت قاچاق کالا شمرده شده است.

 اگر فقط یک مورد از نظر کارشناسی را عنوان کنیم. رأی و نظر خواننده با نظر کارشناسان همسو و همنظر خواهد شد.

در این تحقیق به پرداختن درباره راهکارهای مبارزه با قاچاق محصولات کشاورزی از نظر اساتید و کارشناسان کشاورزی شهرستان ابهر، سعی شده است، با پرداختن به همۀ زمینه های مبحث کشاورزی و انواع محصولات و نیز قاچاق محصولات خاص (باصطلاح محصولاتِ استراتژیک) دیدگاه و نظرات مختلف کارشناسان کشاورزی در شهرستان اعم از اساتید و کارشناسان و نیز صاحب نظران را جویا شویم.

نتایجی که از تحقیق می گیریم:

۱ ) امروزه برای هر واحد کالایی بارکُد (رمز) تهیه می شود که این رمز و بارکُد علاوه بر کنترل کیفی و ایمنی بودن محصول از نظر اطمینان از عدم انتقال بیماریها و سایر عوامل دارای رمز ورودی در گمرک است و جنسی که این بارکُد را نداشته باشد، ترخیص نمی شود و از طرف دیگر کالایی که بارکُد نداشته باشد در بازار فروش قاچاق و تقلبی محسوب می شود و از این رهگذر قاچاقچیان در صورت هرگونه قاچاقی در شکست می شوند.

۲ ) متأسفانه دست هایی در صادرات و واردات ایران خارج از حوزه بخش بازرگانی و خدمات کشاورزی به چشم می خورند که صرف نظر و بدون توّجه به نیازها و برنامه های کشاورزی و بازرگانی مستقیماً اقدام به وارد یا صادر نمودن کالاهایی در ایران می کنند و چون قدرت ماورای قانونی دارند. و قوانین نمی تواند جلو آنها قرار گیرد. باعث صادرات و واردات شده و نظم و تعادل کالاها و تولیدات بهم خورده و باعث بی نظمی و قاچاق در بقیه لایه ها می شوند.

۳ ) توزیع خود بخش عمده خدمات کالایی است که دولت با استفاده از کوپن و اعلام شماره های کوپنی و یا از طریق دفترچه های خواربار کارمندی و کارگری و یا از طریق دفترچه های خاص کمیته های امداد و خانواده های شهداد ایثارگران اقدام به پخش کالاها و محصولات استراتژیکی می کنند. بقیه موارد به صورت آزاد در معرض فروش و خرید مردم قرار دارد.

۴ ) متأسفانه رشوه خواری در بین کارکنان رواج داشته و به علّت عدم تطبیق و تناسب درآمدها کارمندان دولت بخصوص در بخش های اقتصادی و گلوگاه های خروجی و ورودی کالا و مأموران بازرسی و انتظامی اقدام به اخذ رشوه و اجازه کالا و قاچاق آنها را می دهند که در روزنامه ها گاهگاهی لو رفتن و گرفتار شدن عده ای از آنها را در جراید و روزنامه ها و رادیو تلویزیون شاهد هستیم.

  ۵ ) چون بازار قاچاق و تجارت قاچاق از هر نوع دارای درآمد زیادی است فلذا میل و ورود به قاچاق و باندهای قاچاق بشدّت رواج دارد.

 واژه های کلیدی: قاچاق محصولات کشاورزی، راهکارها

 فهرست مطالب

فصل اول   ۳
مقدمه :   ۴
بیان مسأله :   ۶
اهمیت و ضرورت مسأله :   ۱۰
اهداق تحقیق :   ۱۲
اهداف اصلی :   ۱۲
اهداف فرعی :   ۱۲
متغیرهای تحقیق :   ۱۴
فصل دوم   ۱۷
پدیده قاچاق کالا :   ۲۲
سایۀ رکود بر اقتصاد ایران   ۳۸
چای ایرانی به نام خارجی به کام قاچاقچی :   ۵۴
مصرف سرانه از ۸۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم در نوسان :   ۵۶
کیفیت چای داخلی سازگار ذائقه ایرانی :   ۵۷
برداشت چای غنچه دو برگ :   ۵۷
شبکه قاچاق چای :   ۶۰
اعتراضات مردم و چای کاران :   ۶۲
راهکارهای جدید و آینده تاریک :   ۶۴
روزنامه مردم سالاری   ۷۶
رقبایی که نادیده گرفته شدند   ۷۸
اقدامات حمایتی :   ۷۹
بسته ۵۰ میلیارد ریالی صادرات زعفران :   ۸۱
صادرات ۲ میلیارد یورویی زعفران در افق ۱۴۰۴ :   ۸۱
قاچاق گندم از فارس به افغانستان و عراق :   ۸۸
سرویس صنایع دام، طیور، آبزیان و مکملهای غذایی :   ۹۵
کاهش ذخایر :   ۱۰۲
مدیریت ذخیره و حفاظت :   ۱۰۴
استحصال خاویار با عمل سزارین :   ۱۰۴
ایران صاحب سالم ترین خاویار دنیا :   ۱۰۶
تولید چرم از ماهیان خاویاری :   ۱۰۶
بازار در دست میوه های زرد :   ۱۰۸
ایران ششمین وارد کننده نارگیل :   ۱۱۱
مسیر قاچاق موز   ۱۱۴
فصل سوم :   ۱۲۳
نظرات کارشناسی در قاچاق محصولات :   ۱۲۵
مجموع دیدگاههای اساتید کشاورزی در ارتباط با عوامل قاچاق کالا :   ۱۲۷
فصل چهارم   ۱۲۹
نتیجه گیری :   ۱۳۰
تجزیه و تحلیل یافته ها :   ۱۳۴
قاچاق کالا از نظر نوع محصول :   ۱۳۵
فصل پنجم :   ۱۴۱
محدودیت ها و مشکلات تحقیق :   ۱۴۲
پیشنهادها و توصیه ها :   ۱۴۴
منابع و مأخذ :   ۱۴۵

 منابع و مأخذ :

 ۱ ) ژان گازینو، قدرت تلویزیون، ترجمه علی اسدی، امیرکبیر، تهران، ۱۳۶۴ ؛

 ۲ ) خبرگزاری انسیا، هفته چهارم تیرماه؛

 ۳ ) خبرگزاری ایرنا، هفته چهارم تیرماه؛

 ۴ ) مجله اقتصاد و روزنامه اقتصاد، هفته چهارم تیرماه.

 مقدمه :

 معمولاً در تحولاّت فنّی و علمی و حتی علوم انسانی و هنری رنسانس منشاء و سرچشمه این تحوّلات و تغییرات ذکر می گردد. شاید بی ارتباط نباشد که موضوع قاچاق کالاهای کشاورزی را نیز از این نقطه تصوّر کنیم[۱]، زیرا تحوّلات عظیم صنعتی و علمی لاجرم منجر به تولید ماشین آلات مختلف از جمله سیستم های نوین در عرصه کشاورزی گردید. که با ورود وسایل و ابزار و آلات کشاورزی و استفاده از سیستم های نسبتاً مدرن آبیاری و اصلاح نبات و تسطیح زمین ها و مبارزه با آفات و غیره سطح زیر کشت افزایش یافته و بهره وری محصولات نیز بیشتر شد. و طبیعی بود در کنار فناوریهای مختلف فن آوری پزشکی و بهداشت و کاهش مرگ و میر نیز تحقیق یافت و در کنار افزایش روزافزون جمعیّت و افزایش تقاضا و بالا رفتن سرانه مصرف مواد غذایی بتدریج تحولات گسترده و عمیقی در همۀ زمینه های کشاورزی اعم از بذر و نبات و نهال و نحوۀ کاشت و داشت و برداشت و نگهداری آنها ابتدا در اروپا و سپس به موازات ورود فناوریهای جدید این افکار و سیاست ها نیز در اغلب کشورهای کشاورزی و پرمحصول رونق یافت که هم اکنون در برخی از کشورها برخی از محصولات سرنوشت و حیات اقتصادی کشوری را به عهده دارند. و توانائی تأمین بخشی از مصرف کره خاکی را دارا هستند که متأسفانه در جنبه منفی خشخاش در افغانستان و قهوه در کوبا (مثبت) و یا برنج ژان گازیتو در تایلند و بنگلادش و پاکستان و برنج در امریکا از این دسته هستند.

 رشد فناوریهای ارتباطی و قدرت عظیم و سریع ارتباطات و حمل و نقل در جهان سبب شده که سرعت نقل و انتقال محصولات کشاورزی اعم از زراعی و باغی و حتی فراوری آنها (تبدیل شده) در سراسر جهان از مبدء عرضه و مبدء و مقصد تقاضا فرستاده شود. که این خود یکی از سیاست های اشباع بازار از نظر تولید کنندگان انحصاری است که رقیبان را از صحنه خارج کنند. با وجود این حساسیّت و نیاز مبرم مردم به مواد غذایی و کشاورزی و سیاست های دولت ها در برآورد نیازها و تأمین آنها از طریق واردات و یا فروش محصولات مازاد از طریق صادرات، گروه ها و باندهایی در عرض سیاست های دولت ها اقدام به قاچاق محصولات کشاورزی و خرید و فروش آنها و ایجاد بازارهای کاذب و گاه تنش زا برای برنامه های آتی باعث بهم ریختن تعادل محصولات و گرانی آنها و گاه احتکار و گرانفروشی آنها و مبارزه با دولت ها می زنند تا آنجا که امروزه قاچاق محصولات کشاورزی اعم از خرید یا فروش (صادر یا وارد) یکی از مهم ترین دل مشغولی دولت ها و نگرانی های آحاد مردم شده است.

گاهی سیستم های پیچیده و پنهان آنها با پیش بینی بازار و تبلیغات و شایع سازی در نبود و کاهش کالایی حساسیت مردم را تحریک و میلیونها تن محصول را با چند برابر نسبت وارد خانه های مردم می کنند و یا گاهی از همان سیاست با نگرش منفی میلیونها تن محصول را از تولیدکنندگان می خرند که در رأس آنها چای و برنج و قند و شکر و میوه های فصلی گندم و جو و ذرّت از مهمترین آنها می باشد. در این تحقیق سعی نموده ایم با استفاده از نظرات کارشناسان و اساتید کشاورزی در شهر ابهر به راهکارها و عوامل مختلف مبارزه با قاچاق کشاورزی را برآورد سازیم. و راه های مبارزه با آن را از منظر اساتید مختلف جویا شویم.

 بیان مسأله :

 محصولات کشاورزی اعم از زراعی و باغی از آنجا که بخش عظیم نیازهای غذایی و تغذیه ای مردم را بعهده دارد، و از آنجا که محصولات کشاورزی علاوه بر وجه تغذیه ای و تأمین بخش عمده ای از نیازهای غذایی مردم نقش اقتصادی و معاش مردمی و نیز واردات و صادرات دولت ها را نیز تشکیل می دهد. از چند جهت اهمیّت پیدا می کند.

 علاوه بر همۀ این موارد محصولات کشاورزی زمینه اقتصادی و اشتغال بخش عظیمی از مردم را فراهم می آورد. و نیز به صورت غیرمستقیم خدمات جانبی گسترده ای در ترابری و فراوری و جابجایی و نقل و انتقال و فروش و بازاریابی و … را نیز فراهم می آورد[۲].

 این فرآیند آنچنان در هم تنیده و پیچیده و حجیم است که معمولاً دولت ها بخش های کلان اقتصادی را در سه بخش صنعت و خدمات و کشاورزی تعریف می کنند.

 با توضیح اینکه حتی خود این سه بخش هم باز در هم پیچیده و مرتبط هستند که مثلاً اگر صنعت کارخانجات چای پیشرفته و بهینه باشد، تولید چای و کیفیت محصولات چایی بالا می رود و خدمات ترابری و صادرات و فروش آن جنبه جهانی و بازار جهانی پیدا می کند. این ارتباطات در مورد همۀ محصولات حتی در ابعاد فنّی تر مثل انبارداری و سیاست های بازاریابی و بسته بندی و تبلیغات و غیره هم تعمیم پیدا می کند.

 امّا واژه قاچاق محصولات کشاورزی برای عموم مردم خاطره تلخ و برای رهبران اجتماعی یک معضل و برای مافیای قاچاق یک فرصت و ایده و موقعیت طلایی است.

 یعنی مردم از اینکه محصولات موردنیاز کشاورزی از طریق قاچاق به دست آنها برسد احساس خوشایندی ندارند و یا اگر محصولات تولیدی خود آنها بدون استفاده در بازار داخلی به خارج از کشور قاچاق شود، نگرانی دارند.

 دولت ها و مسئولین نیز از اینکه با همۀ سیاست ها و برنامه های کلان پیشگیرانه قادر به کنترل بازار قاچاق نیستند سردرگم و ناراحت هستند و گناه این ناتوانی و مافیای قاچاق را به نهادها و سازمانهای موازی دستگاه خود متوجه می سازند.

 امّا اقشار و گروه ها و کسانیکه دست اندرکار قاچاق کالاهای کشاورزی در ایران هستند و یک شبه و یک ماهه و یک ساله، ره هزار ساله پیموده و صاحب میلیونها و میلیاردها تومان ثروت و دارایی شده اند از این واژه احساس فرح و خرسندی می کنند. هرچند این گروه ها معمولاً فعالیت های مخفی داشته و در قالب تجارت محصولی محصول دیگر را قاچاق می کنند و یا با کسب امتیاز قانونی X به صادرات و واردات محصول Y اهتمام دارند. و با هزاران روش و دسیسه و راه های میان بُر و با اطلاع از راه های قانونی و دور زدن مراحل تدوین شده از طرق گوناگون اقدام به قاچاق مواد کشاورزی و محصولات در ابعاد گسترده و جهانی می کنند که گاهی شاهد این موارد از طریق جراید و رادیو و تلویزیون و مافیاهای مختلف محصولات کشاورزی در جهان قرار می گیریم.

–        حال براستی قاچاق چیست[۳]؟

–         قاچاق محصولات کشاورزی شامل چه محصولاتی است؟

–         در ایران چه محصولاتی در سبد قاچاق سوداگران قرار دارد؟

–         از چه زمینه هایی قاچاقچیان اقدام به این امر می کنند؟

–         مبدأ قاچاق محصولات کشاورزی قاچاق شده کجاست؟

–         چه محصولاتی به ایران قاچاق می شود؟

–         چه محصولاتی از ایران قاچاق می شود؟

–         روش های مختلف قاچاق خرد و کلان در ایران کدامند؟

–         فصول و زمان قاچاق محصولات مختلف چگونه تدوین می شود؟

–         مردم چه نقشی در زمینه قاچاق محصولات کشاورزی دارند؟

–         دولت چه نقشی در قاچاق محصولات کشاورزی دارند؟

–         اساتید و صاحب نظران چه نقشی در این زمینه ایفا می کنند؟

–    چه عواملی از نظر اساتید دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر باعث قاچاق محصولات شده و راهکارهای مبارزه با آن از نظر اساتید چگونه است؟

–    ضمن بحث در زمینه های مختلف و سؤالات ذکر شده قصد تحقیق حاضر به پاسخ دادن به سؤال آخر یعنی راهکارهای مبارزه با قاچاق محصولات کشاورزی از نظر اساتید دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر و کارشناسان کشاورزی است.

در این تحقیق با طرح سؤال قبلی یعنی راهکارهای مبارزه با قاچاق محصولات کشاورزی از نظر اساتید و کارشناسان کشاورزی شهرستان ابهر، سعی شده است، با پرداختن به همۀ زمینه های مبحث کشاورزی و انواع محصولات و نیز قاچاق محصولات خاص (باصطلاح محصولاتِ استراتژیک) دیدگاه و نظرات مختلف کارشناسان کشاورزی در شهرستان اعم از اساتید و کارشناسان و نیز صاحب نظران را جویا شویم.

 شاید در استان محصول خاصی از استان قاچاق نشود. ولی یقیناً به استان قاچاق می شود.

 که میوه موز از معروف ترین میوه هاست. چای وبرنج از محصولاتی هستند که به استان قاچاق می شوند.

 گندم و تیزاب (خشک شده شیمیایی انگور) محصولاتی هستند که معمولاً به خارج از استان و حتی خارج از کشور قاچاق می شود.

 با این وجود ما قصد بررسی محصولات خاصی در استان را نداریم. و نظر کلی و عمومی کارشناسان را در مورد قاچاق محصولات کشاورزی از نظرگاه ملّی و ملیتی را داریم. و قاچاق به و یا قاچاق از نیمی حساسیتی به صادرات و واردات هم نداریم. بلکه درصدد تحلیل توصیفی و عمومی و عواقب و تبعات آن هستیم.

 اهمیت و ضرورت مسأله :

 قاچاق محصولات کشاورزی از چند بُعد و جهت دارای اهمیّت می باشد.

 ۱ ) محصولات کشاورزی انرژی تأمین کننده حیات و زندگی آدمی و انسانها به شمار می روند؛

 ۲ ) محصولات کشاورزی با توّجه به میزان تقاضای داخلی تأمین و یا تولید می گردد و بیش از آن و یا به اندازه نیاز واردات و صادرات انجام می گیرد و قاچاق محصولات کشاورزی این تعادل و توازن را بر هم زده و باعث عطش تقاضا یا انباشت عرضه و احتکار و یا ضایع شدن محصولات می گردد؛

 ۳ ) قاچاق محصولات کشاورزی از آنجا که از قرنطینه بهداشتی عبور نمی کنند ممکن است آفات و یا بیماریهایی را به کشور مقصد انتقال دهد، چنانکه این موضوع در صادرات مرغ و گوشت و یا حتّی مسافرت های توریستی با بیماریهای جهانگیر و هزینه برداری مثل انفولانزای مرغی و یا گاوی و خوکی و حتّی طیور و غیره را دامن می زنند؛

 ۴ ) زمینه های اشتغال پنهان و ناامنی روانی افراد و خانواده را سبب می گردد ؛

 ۵ ) بی کفایتی و بی لیاقتی دولت ها و مبارزات ملّی را افزایش می دهد. و زمینه های ناخشنودی و نارضایتی ملی را فراهم می آورد؛

 ۶ ) برنامه ریزی و آینده نگری میزان تقاضای محصولات کشاورزی را بر هم زده و تعادل و توازن عرضه و تقاضا را بهم می زند؛

 ۷ ) ناامنی های اقتصادی که خود زمینه ناامنی های اجتماعی و سیاسی را تقویت می کند، بوجود آورده و اطمینان و اعتماد ملّی را کاهش می دهد؛

 ۸ ) چون تعّهد و ضمانتی در فروش و یا خرید محصولات برخود نمی دانند با ترکیب کردن و یا تلفیق کیفی محصولات مرغوب و نامرغوب زمینه نارضایتی محصول شناخته شده ای را تضعیف می کنند و با تقلید از تبلیغات اصلی محصولات درجه دوم و سوّم و بدلی را به جای محصولات اصلی قالب می کنند که در آینده با عدم استقبال عمومی از محصول اصلی را هم بدنبال دارد ؛

 ۹ ) در فرایند تغییر کیفی محصولات کشاورزی گاهی با استفاده از مواد شیمیایی نگهدارنده و جذاب و بازارپسند زمینه بروز بیماریهای پوستی و یا حداقل کاهش کیفی و عدم استقبال واقعی توسط مردم را به وجود می آورند؛

 ۱۰ ) اقدامات و تمهیدات بازدارنده دولت ها و مردم در شناسایی محصول اصلی از فرعی و راه های مبارزه با مافیای قاچاق مستلزم هزینه های فراوان ملّی است که در نهایت در سرانه سبد سرانه خانوار محاسبه می شود و باعث پرداخت هزینه های اضافی خانواده ها به محصولات کشاورزی فقط به دلیل هزینه های مبارزاتی نهادها و موسسات و اُرگانها می گردد که توسط دولت ها طراحی و به اجرا در می آید.

 این موارد دهگانه فقط بخشی از اهمیت و ضرورت پرداختن به موضوع را دنبال می کند و زمینه های دیگری در ابعاد سرمایه گذاریها و گردش روان تجارت و ارزش ارزی و نیز مناسبات دولت ها با یکدیگر و ده ها موارد و ابعاد دیگر که در لابلای فصول بعدی به آنها اشاره شده است.

 اهداق تحقیق :

 هدف های عمده این تحقیق متناسب با اهمیّت و ضرورت مسأله و ذکر بیان مسأله است. یعنی مواردی که در اهمیّت و ضرورت مسأله و نیز بیان مسأله عنوان گردید. به شکلی از اهداف تحقیق نیز به شمار می رود، با این توضیح که توصیف هر بخشی مستلزم جمله بندی و ادبیات خاصّی است.

 اهداف اصلی :

 ۱ ) شناخت راه های مبارزه با قاچاق مواد و محصولات کشاورزی از دیدگاه کارشناسان کشاورزی در ابهر.

 اهداف فرعی :

 ۱ ) شناخت راه های اداری و بازدارنده ؛

 ۲ ) شناخت عوامل و نیروهای قاچاق کننده توسط مسئولان ذی ربط؛

 ۳ ) رویارویی با قاچاق محصولات کشاورزی از طریق آگاهی بخشی عمومی؛

۴ ) راه های مقابله با قاچاق محصولات کشاورزی از طریق ارائه به موقع و یا خرید به موقع و تمام شده؛

 ۵ ) استفاده از مبارزات تئوریک و تجارب سایر کشورها؛

 ۶ ) اتخاذ و اتفاق عمومی در مبارزه با قاچاق کشاورزی (محصولات) به جای تک روی و انحصاری؛

 ۷ ) فنّی کردن و مکانیزه کردن واردات و صادرات با مطالعات دانشگاهی و پیش دستی کردن به قاچاقچیان؛

 ۸ ) استفاده از جراید و رادیو و تلویزیون و شفاف سازی مبارزات ؛

 ۹ ) استفاده از سیستم های کد دار در عرضه و تقاضای محصولات (بارکُد)؛

 ۱۰ ) نظارت مستمر و پیوسته و کافی در بازار مصرف و یا بازار تولید تا بازار فروش و یا مصرف.

 اهداف تحقیق هرچند کلّی و عمومی هستند ولی از این جهت که موضوع تحقیق را تبیین می کنند کافی هستند، بخصوص اهداف فرعی که تقریباً همه راه های اصیل و امروزی کنترل بازار عرضه و تقاضا را دربر دارند. و تعیین بارکُد و رمز مستطیلی در حاشیه بسته بندی ها روش و شگرف خوبی در خرید این محصولات از طریق کارت های پولی و کارت های رمزی است. که تا حد زیادی کالاهای قاچاق از غیرقاچاق را جدا می کند ولی متأسفانه در بخش کشاورزی این فرآیند بسیار اندک و اصلاً اتفاق نمی افتد.

 گاهی برچسب هایی در روی میوه هایی در فصول خاص و ایام خاص (شب عید) مشاهده می شود که مثلاً محصول متعلق به چین و یا برزیل و یا حتّی اخیراً (اسرائیل) است.

 و عده ای با چاپ کامپیوتری و چسباندن مارک مزبور بر روی میوه های درجۀ سه و چهار و بازار بی اعتمادی و بی رونقی را در ایام پرتقاضای شب عید فراهم می آورند. و دولت گاه فقط تماشاکننده است و در مقابل عملی واقع شده است که هیچ راه و چاره ای جز تماشا کردن و هل مِن مبارزطلبی برای مراحل بعدی کارعملی و مؤّثر نمی تواند انجام دهد.

 و میوه کیلوئی ۲۰۰ تومانی در سفر و سبد خانوار تا ۲۰۰۰ تومان خریده می شود. امّا اقدامات پیشگیرانه و تأمینی دولت مثلاً در ارئه فیش و کوپن هایی به کارمندان و خانوارها و تعهد تأمین میوه شب عید از طریق تعاونی ها این عطش و خرید ولع آمیز را کاهش می دهد. گاه این کار را بعد از تحقق آرمان قاچاقچیان به عمل می آورد.

 متغیرهای تحقیق :

 تحقیق حاضر از آنجا که تک متغیّری و توصیفی است، و فقط یک متغیر یعنی راه های مبارزه با قاچاق محصولات کشاورزی از نظر اساتید کشاورزی در ابهر را تعقیب می کند. فلذا متغیّر راه های مبارزه با قاچاق محصولات کشاورزی است.

 اگر موضوع قدری متفاوت می شد، یعنی مثلاً به شکل راه های مبارزه با قاچاق محصولات کشاورزی و تأثیر آن در کاهش اشتغال طرح می شد. دارای دو متغیر می شد که کاهش اشتغال به عنوان متغیر وابسته قابل طرح بود. ولی از آنجا که فقط قصد بررسی راه های مبارزه با قاچاق محصولات کشاورزی از نظر اساتید و کارشناسان کشاورزی در ابهر هستیم.

 متغیرهای وابسته و غیره نداریم. امّا در جریان بررسی به سؤالات متنوّعی می رسیم که معمولاً در تحقیقاتی که متغیّر یگانه و توصیفی است، مطرح می گردد، مثلاً :

 ۱ ) قاچاق شامل چه نوع محصولاتی است؟

 ۲ ) حجم و میزان این قاچاق چقدر است؟

 ۳ ) راه کارهای بازدارنده کدامند؟

 ۴ ) نقش مردم در راه مبارزه با قاچاق محصولات کشاورزی چیست؟

 ۵ ) نقش دولت کدام است؟

 ۶ ) نقش جراید و اساتید و صاحب نظران چگونه تعریف می شود؟

 ۷ ) از چه راه هایی قاچاق صورت می گیرد؟

 ۸ ) از چه ابعادی این قاچاق برخوردار است؟

 ۹ ) از چه منبع و مرکزی این افکار (قاچاق) دپو و ساپورت می شود؟

 ۱۰ ) چه عواقب و تبعاتی قاچاق محصولات بدنبال دارد؟

 و ده ها سؤال دیگر که در اهمیت و ضرورت تحقیق نیز با بیان مشروح تری اشاره گردید.

 به هر تقدیر قاچاق از انواع مختلف (قاچاق مواد مخدر، قاچاق دختران، قاچاق و سرقت کودکان، قاچاق دارو، قاچاق مسافران و ناراضیان، قاچاق اسلحه، قاچاق پارچه، قاچاق اشیاء تاریخی و عتیقه، قاچاق بافت و اندام های بدن انسانی، قاچاق حیوانات، قاچاق طلا و جواهر و قاچاق محصولات کشاورزی از ویژگیهای شهرنشینی و تمدن صنعتی و مدرن امروزی است. و دولت ها به موازات این اقدامات قوانین مصوب و وضع می کنند و این مراکز و افراد هم راه ها و روشهای فراتر از قانونی را طراحی و بکار می گیرند و این سبقت و رقابت همواره ادامه دارد.

 قاچاق محصولات کشاورزی به دلایل دهگانه ای که در بخش اهمیت و ضرورت مسأله ارائه گردید، از اهمیت و جایگاه بسیار بالا و با ارزشی برخوردار است. گاهی این مئارد آنچنان دامن زده می شود که به سرنگونی دولتی منجر می شود که در جریانات مبارزات مردم کوبا با استعمار لفظ جنگ شکر آشنای هر فرد نسبتاً آگاهی است و یا جریان تحریم تنباکو در معاهده رژی و فتوای میرزای شیرازی مورد و توق همه مردم و ملّت با شرافت و سرافراز ایران است.

 ۱ ) قاچاق محصولات کشاورزی؛

 ۲ ) اقتصاد بیمار و آلوده به قاچاق در جمهوری اسلامی ایران؛

 ۳ ) صادرات محصولات کشاورزی در بوته تهدید؛

 ۴ ) کاهش تولید داخلی و افزایش واردات و قاچاق در ایران؛

 ۵ ) نارسائی حمل و نقل و مشکلات صادرات از این ناحیه؛

 ۶ ) کنترل واردات کشاورزی با تعرفه ۹۰ درصدی؛

 ۷ ) تهیه آرم ملی محصولات کشاورزی؛

 ۸ ) تهیه و برپایی مراکز و پارک های علمی و فناوری کشاورزی؛

 ۹ ) افزایش ۶۵ درصدی ارزش خرید محصولات کشاورزی سال ۸۷ ؛

 ۱۰ ) چای ایرانی به کام قاچاقچی (واردات غیررسمی قاچاق چای، شبکه قاچاق چای، اعتراضات چای کاران، راه های جدید و آینده تاریک، قاچاق چای وارداتی با بسته بندی ایرانی، لایحه مجلس)؛

 ۱۱ ) قاچاق برنج و لوایح جدید در آستانه طرح در مجلس؛

 ۱۲ ) قاچاق خشکبار؛

 ۱۳ ) قاچاق زعفران، پیاز و زعفران، تهدیدات، اقدامات، تدابیر دولتی، صادرات؛

 ۱۴ ) قاچاق گندم؛

 ۱۵ ) قاچاق آبزیان و خاویار؛

 ۱۶ ) قاچاق موز؛

 ۱۷ ) قاچاق گوشت؛

 ۱۸ ) قاچاق شیرخشک؛

 ۱۹ ) قاچاق چوب.

 قاچاق محصولات کشاورزی (دلایل، اثرات و راهکارها) :

 به طوری که دامنه وسیعی از تعاریف و اصلاحات دیگر نظیر اقتصاد پنهان، اقتصاد سرمایه ای، اقتصاد زیرزمینی، اقتصاد غیربازاری و غیره نیز در این مقوله مطرح شده است.

 امروزه اقتصاد غیررسمی عارضه ای است که کشورهای مختلف جهان با آن مواجه اند. بررسی وضعیت اقتصادی، اجتماعی و حتی قوانین حاکم نشان می دهد که جوامع مختلف در طول زمان به کارگیری شیوه ها و ابزارهای مناسب سعی در حذف یا کاهش این نوع فعالیت ها و هدایت آن به سمت فعالیت های رسمی دارند این در حالی است که توجه اقتصاددانان به اقتصاد غیررسمی طی چند دهه گذشته به دلیل ناکارآمدی تئوری های اقتصاد رسمی در توجیه بحران ها و نوسانات اقتصادی بیشتر شده است. به طوری که دامنه وسیعی از تعاریف و اصلاحات دیگر نظیر اقتصاد پنهان، اقتصاد سرمایه ای، اقتصاد زیرزمینی، اقتصاد غیربازاری و غیره نیز در این مقوله مطرح شده است.

 شواهد و قرائن موجود، احتمال گستردگی حضور این پدیده در اقتصاد ایران را تقویت می کند. تأکید تجربه و مطالعات مربوط به اندازه گیری اقتصادی غیررسمی در کشورهای مختلف به ویژه کشورهای در حال توسعه و دیدگاه و نظر مسئولان و سیاستگذاران ذیربط در مورد برآوردهای ارقام و سهم فعالیت های اقتصادی غیرقانونی در حوزه های گوناگون و همچنین شواهد ملموسی که همه افراد جامعه با آنها رو به رو هستند، همگی بیانگر نقش گسترده اقتصاد غیررسمی در عملکرد عمومی اقتصاد کشور است و هرچه دامنه نوسانات فعالیت های غیررسمی در مقایسه با تغییرات نسبی در اقتصاد زیاد باشد، حذف و یا کنارنهادن آن در برآورد، برنامه ریزی و سیاستگذاری در حوزه اقتصاد، موجب خواهد شد تا قدرت پیش بینی در اقتصاد به شدت کاهش یابد و این در حالی است که آثار و پیامدهای آن بر بخش های مختلف اقتصادی کشور به صورت آشکار و پنهان بروز خواهد کرد.

 در متون اقتصادی فعالیت های غیررسمی به چهار بخش تقسیم می شود :

 الف ) بخش خانوار :

 در این بخش کالاها و خدماتی تولید می شود که خود مصرف کننده آن است. ویژگی بخش خانوار این است که محصولاتش کمتر به بازار عرضه می شود و فقدان قیمت برای کالاها و خدمات تولید آن باعث می شود که ارزیابی ارزش کالاها و خدمات دشوار باشد و در نتیجه در حساب های ملی نادیده گرفته شود. در تمام کشورها فعالیت های بدون دستمزد که در منزل انجام می شود نظیر خدمات خانم خانه دار، تولیدات خانگی در جوامع روستائی و بخش کشاورزی سنتی، اشتغال افراد خانوار در امور کشاورزی (شامل کاشت، داشت و برداشت محصول) و غیره در حساب های ملی منظور نمی شود در حالی که اصل قضیه، همان تولید کالا و خدمت از طرف عاملین تولید، ممکن است مجاز و صحیح باشد.

 ب ) بخش غیررسمی :

 این بخش شامل تولیدکنندگان جزء و کارکنان آنها و همچنین کسبه و پیشه وران بدون کارگر و کارکنان خدمات تجاری، حمل و نقل و دیگر خدمات غیررسمی است. با آنکه فعالیت کسبه و دوره گرد، از بارزترین نوع این فعالیت هاست ولی کارگاه های کوچک بدون کارگر که اغلب در خانه ها فعالیت می کنند از نظر تعداد اهمیت بیشتری دارند. تفاوت این بخش با بخش خانوار این است که تولیدات این بخش در بازار غیررسمی صورت می گیرد در صورتی که فعالیت های بخش خانوار مبادلات بازاری ندارد.

 ج ) بخش نامنظم :

 تمام فعالیت های طبقه بندی شده در این بخش ماهیت غیرقانونی دارد که از آن جمله می توان به فعالیت هائی نظیر پول شوئی (تطهیر پول)، قاچاق کالا، فرار از مالیات و عوارض، فرار از مقررات و نقلب در بیمه های اجتماعی اشاره کرد. ویژگی اصلی این بخش آن است که با وجود قانونی و مجاز بودن اصل تولید کالا و خدمات، نحوه تولید یا توزیع آن امری خلاف و غیرقانونی است.

 د ) بخش غیرقانونی (جزائی و جنائی) :

 این بخش فعالیت ها و تولید کالاها و خدمات خلاف قانون مانند دزدی، اخاذی، اختلاس، تولید و خرید و فروش مواد افیونی و فحشا را شامل می شود. از آنجا که این گروه فعالیت های خود را گزارش نمی دهند و مالیات نیز پرداخت نمی کنند لذا بدیهی است که دولت هر کشوری با به کارگیری ساز و کارهائی سعی در پایان بخشیدن به اینگونه فعالیت ها دارد و نه کسب مالیات.

 به طور کلی وجه مشترک اقتصاد غیررسمی در همه دیدگاه های اقتصادی عبارت است از :

 «نیاز و کوشش مردم برای کسب درآمد بیشتر بدون اینکه برای آن درآمد، مالیات و عوارضی بپردازند.» علی رغم این وجه مشترک، حجم، اشکال و آثار فعالیت های غیررسمی در هر کشور به شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و حقوقی آن بستگی دارد. به این ترتیب باتوجه به تقسیم بندی فوق همانطور که اشاره شد، علی رغم مجاز و قانونی بودن اصل تولید کالا و خدمات، به دلیل غیرقانونی بودن نحوه تولید و مبادله قاچاق کالا این پدیده در بخش نامنظم جای می گیرد. در حالی که شاید قبل از ارائه تعاریف فوق چنین تصور می شد که اقتصاد غیررسمی و زیرزمینی همان قاچاق است ولی تقسیم بندی مزبور قاچاق کالا را از دیگر بخش های اقتصاد غیررسمی متمایز می سازد.

 پدیده قاچاق کالا :

---