عنوان :

تحقیق مقایسه میزان اضطراب در بین دانشجویان پسر و دختر

تعداد صفحات :۱۵۸

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

عقیده بر آن است که اضطراب و تحمل ناپذیری نقش مهمی در رفتار ناسازگار دارند . اضطراب وقتی ایجاد می شود که با کشمکش هایی= رو می شویم که باید به آن پاسخ بدهیم . شروع سال جدید درس ، مواجه با مرگ افراد خانواده یا زندگی در محیط جنایت آمیز نمونه هایی از این کشمکش ها هستند . از طریق کوششی که درباره شناخت اضطراب به عمل می آوریم به آن واکنش نشان می دهیم . برای مثال : وقتی خانه ی همسایه ی ما را دزد می زند ممکن است یک سیستم دزدگیر در منزل نصب نماییم اما ممکن است برخی از افراد پاسخ های کم اثری را بر گزینند . مثلا ممکن است در مقابله با اضطراب زندگی در یک ناحیه جنایت آمیز تفنگ هایی را بخرند و سگ محافظ تهیه نمایند یا بعد از تاریک شدن هوا از منزل خارج نشومد . روان شناسی نابهنجار، درباره ی رفتاری بحث می کند که از شکست در انصباق موثر در مقابل تقاضا ها ، فشارها و فرصت هایی که همه ما در طی زندگی آن را تجربه می کنیم نتیجه می دهد .

شکست های انسان در سازگاری که مربوط به روان شناسی نا بهنجاری می شود ، معمولا نمی توان تنها با تجربه اضطراب تبیین نمود . اگر بخواهیم رفتار ناسازگار مردم را بشناسیم و کاری را برای انها انجام بدهیم ، لازمم است سرچشمه های آسیب پذیری افرادی را که دچار چنین شکست هایی هستند به خوبی مورد بررسی قرار دهیم .

اختلال های ناشی از فشار روانی به اختلال هایی گفته می شوند که در آن ها فرد مبتلا ، استرسی هیجانی را تجربه کرده است که شهرت آن عملا برای هر کس آسیب رسان خواهد بود . بر همین اساس وجود فشار روانی از موارد مرکزی این اختلال به حساب می آیند . اختلال های ناشی از فشارهای روانی را می توان تحت دو عنوان فشار اختلال پس آسیبی و اختلال فشار روانی حاد مورد مطالعه قرار داد  .

هدف کلی از پژوهش حاضر، تعیین وضعیت دانشجویان سراسری و آزاد در سال ۸۸-۱۳۸۷ مشغول به تحصیل می باشند، متغیرهای مورد پژوهش اضطراب، وسواس، ترس مرضی ، خود بیمار انگاری می باشد. بدین منظور یک نمونه ی ۹۰ نفری که ۴۵ نفر از دانشجویان سراسری و ۴۵ نفر از دانشجویان آزاد، مشغول به تحصیل می باشند، به صورت روش تصادفی برگزیدیم.

از آن جا که روش پژوهش پس رویدادی (عملی-مقایسه ای) می باشد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه SCL90R استفاده گردید، سپس برای بدست آوردن نتایج تحقیق از روش آماری، از آزمون t استفاده گردید.

واژه های کلیدی: اضطراب، وسواس، خوبی (ترس مرضی) ، خود بیمار انگاری

 فهرست مطالب

فصل اول – کلیات تحقیق
مقدمه   ۹
۱-۲ بیان مسئله    ۱۴
۱-۳ اهداف و ضرورت پژوهش    ۱۶
۱-۴سوالات پژوهش    ۱۷
۱-۵فرضیه های پژوهش    ۱۷
۱-۶ متغیرهای پژوهش    ۱۸
متغیرهای مستقل    ۱۸
متغیرهای وابسته    ۱۸
۱-۷تعاریف مفهومی    ۱۸
۱-۸تعاریف عملیاتی   ۱۹
فصل دوم – پیشینه و ادبیات تحقیق
۲-۱ دیدگاه و و نظریه ها در رفتار ناسازگار   ۲۱
۲-۲ تعاریف و دیدگاه های نظریه پردازان در رابطه با اضطراب   ۲۴
۲-۳ اختلالات اضطرابی   ۳۸
۲-۳-۱ اضطراب تعمیم یافته   ۳۹
۲-۳-۲ وسواس فکری – عملی   ۴۰
۲-۳-۲-۱ ویژگی های اختلالات وسواس   ۴۲
۲-۴ علل اختلالات اضطرابی (از دیدگاه های مختلف)   ۴۳
۲-۴-۱ دیدگاه زیست شناختی   ۴۴
۲-۴-۲ دیدگاه روان پویایی   ۴۴
۲-۴-۳ دیدگاه رفتار گرایی   ۴۷
۲-۴-۴ دیدگاه شناختی   ۴۹
۲-۴-۵ دیدگاه انسان گرایی و اصالت وجودی   ۵۲
۲-۴-۶ دیدگاه اجتماعی   ۵۷
۲-۵ تفاوت ها و تشابهات اختلالات اضطرابی    ۵۷
۲-۶ درمان اختلالات اضطرابی   ۵۷
۲-۶-۱ دیدگاه زیست شناختی   ۵۷
۲-۶-۲ دیدگاه تحلیل روانی   ۵۸
۲-۶-۳ دیدگاه یادگیری   ۵۹
۲-۶-۴ دیدگاه شناختی   ۶۱
۲-۷ وسواس – اجباری   ۶۴
۲-۸ ویژگی های اختلال وسواس فکری – عملی   ۶۷
۲-۹ نظریه ها و درمان اختلال وسواس فکری – عملی   ۶۸
۲-۹-۱ نظریه های روان کاوی در رابطه با OCD    ۷۳
۲-۹-۲ نظریه های رفتاری و شناختی   ۷۴
۲-۹-۳ درمان روانکاوی   ۷۵
۲-۹-۴ درمان رفتاری هیجانی خردمندانه    ۷۶
۲-۹-۵ درمان شناختی   ۷۶
۲-۹-۶ درمان بیولوژیکی   ۷۷
۲-۱۰ ویژگی های بالینی OCD    ۷۸
۲-۱۱ تشخیص اختراقی OCC    ۸۱
۲-۱۲ فوبی (ترس مرضی)   ۸۲
۲-۱۲-۱ فوبی های خاص   ۸۳
۲-۱۳ نظریه ها و درمان فوبی خاص   ۸۸
۲-۱۴ بیماری جسمانی یا اختلال جسمانی شکل    ۹۵
۲-۱۵ اختلال جسمانی کردن و اختلال های مربوط   ۹۸
۲-۱۶ ویژگی های تشخیص اختلال جسمانی کردن   ۱۰۱
۲-۱۷ نظریه ها و درمان اختلال جسمانی شکل    ۱۰۲
۲-۱۸خود بیمارانگاری از لحاظ روانپزشکی    ۱۰۷
۲-۱۸-۱دلایل آغاز بیماری    ۱۰۸
۲-۱۸-۲ سابقه ی مشکل و شیوع آن    ۱۰۹
۲-۱۸-۳ سیر بیماری   ۱۱۱
فصل سوم – روش تحقیق
جامعه آماری    ۱۱۶
نمونه و روش نمونه گیری    ۱۱۶
روش اجرا    ۱۱۶
ابزار اندازه گیری    ۱۱۷
نمونه گیری آزمون    ۱۱۷
اعتبار آزمون    ۱۱۸
پایانی آزمون    ۱۱۹
روش جمع آوری اطلاعات    ۱۲۱
روش آماری    ۱۲۱
فصل چهارم
مقدمه    ۱۲۳
مقایسه میاگین ها    ۱۲۴
آزمون فرضیه    ۱۲۴
فصل پنجم
نتیجه گیری    ۱۳۰
محدویت ها و پیشنهادات   ۱۳۲
پیوست     ۱۳۴

منابع   ۱۵۴

منابع فارسی

۱-   آزاد، حسین (۱۳۷۷) ، آسیب شناسی روانی، تهران، انتشارات رشد.

۲-   اتکینسون، ریتا، ل – اتکینسون ، ریچارد ، س- وهیلگارد، ارنست، د (۱۳۸۴) ، زمینه ی روانشناسی براهنی، محمدتقی و همکاران (جلد اول) ، انتشارات رشد.

۳-   شاملو، سعید (۱۳۷۸) ، بهداشت روانی، تهران، انتشارات رشد.

۴-   سلیکمن و روزنهان (۱۳۸۵) ، آسیب شناسی روانی (جلد ۱)، ترجمه سیدمحمدی، یحیی، تهران، نشر ساوالان.

۵-   کارلسون، نایل ، آر (۱۳۸۴)- ترجمه پژهان، مهرداد- اصفهان- انتشارات غزل.

۶-   گنجی، حمزه (۱۳۸۲) – بهداشت روانی- انتشارات ارسباران.

۷-   محمدی، مینا- پایان نامه کارشناسی ، بررسی و مقایسه ی بهداشت روانی دانشجویان دختر و پسر  دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران – مرکز، مجتمع ولیعصر (عج)

۸-   نعمتی، لیلا- پایان نامه ی کارشناسی، بررسی ارتباط OCD در بین زنان ۲۰ تا ۳۵ سال ، دانشگاه آزاد اسلامی (۱۳۸۵)

۹-   DSM-IV-IR ، راهنمای تشخیصی اختلالات روانی (انجمن روان پزشکی امریکا) ترجمه نیکخو، محمدرضا(۱۳۸۵)، تهران.

هالجین، ویتبورن (۱۳۸۵)، آسیب شناسی روانی (جلد ۱) ، ترجمه سیدمحمدی، یحیی- تهران، نشر روان.

مقدمه :

انسان روزانه تحت فشارهای گوناگون قرار می گیرد ، نگرانی در تمام نشدن کار به موقع و سر وقت نرسیدن و انجام ندادن مسئولیت محوله و هزاران مورد دیگر ، حال این که انسان چگونه تحت این گونه فشارها واکنش از خود نشان می دهد . موضوعی است که از دیرباز ذهن روان شناسان را به خود مشغول کرده است . روان شناسان برای تبیین این گونه واکنش ها و واکنش هایی که در روبرو شدن با شکل های دیگر فشار روانی ابراز می شود . مفهوم اضطراب[۱] را به میان آورده اند . (پایدار ، ۱۳۷۰)

با شناخت مشکلات جوانان می توان تا حدی اضطراب و تعارض های ناخواسته آنها را کم کرد .

ولی متاسفانه جامعه ی ما نه تنها در پی کشف مشکلات نوجوانان و جوانان نمی باشد ، بلکه باید گفت در جامعه راهی برای راهنمایی و مشاوره نوجوانان و جوانان در خانواده و اجتماع وجود ندارد . مشکلات و تعارضات روانی با اضطراب به پایان نمی رسد . این دوره مراحل خود را طی می کند ، اما مشکلات در زندگی آینده فرد هم نقش بازی می کند . پس با گذشت این دوره مشکلات به پایان نمی رسد . (پاک نیت ، ۱۱۳۸۱)

اضطراب به منزلدی بخشی از زندگی هر انسان در همه افراد تا حدی اعتدال آمیز وجود دارد و در این حد به عنوان یک پاسخ سازش تلقی می شود ، به گونه ای که می توان گفت ، اگر اضطراب نبود همه ما پشت میزهایمان به خواب می رفتیم . فقدان اضطراب ممکن است ما را با مشکلات و خطرات قابل ملاحظه ای مواجه گرداند (دباغ ۱۳۷۲ ) . بر اساس آخرین طبقه بندی تشخیصی و و آماری تجدید نظر شده ی روانی ، یعنیDSMIII-Rنابهنجاری های روانی مورد می کند و ممکن است از چند ثانیه تا چند ساعت به طول انجامد .

یکی دیگر از موضوعاتی که باید در اینجا در موردش بحث شود ، فوی می باشد . فوبی[۲] ترسی است دائمی از بعضی اشیاء یا موقعیت ها که هیچ خطر واقعی برای شخص نداشته و بی تناسب با جدی بودن واقعی آنها اغراق آمیز شده است . فوی از واژه یونان فوبوس[۳] (نام خدای ترس یونان ) گرفته شده است . که با نقاب به صورت و زره بر تن برای ترساندن دشمنان درصحنه حاضر می شد .

فوبی ممکن است نه فقط به یک ترس مخصوص نسبت به اشیاء یا موقعیت ها دلالت کند ، بلکه ممکن است به یک الگوی کلی ترس و رفتار اجتنابی دلالت داشته باشد . تاثیر کلی که این موضوع ترس بر روش کلی زندگی فرد دارد ، در۱۹۶۸اسنیت[۴] را بر آن داشت که معتقد شود باید عبارت “ترس های مربوط به نا ایمنی نا مشخص” جایگزین ترس از مکان های سرباز شود . اغلب افراد ممکن است ترس های بی دلیل کمی داشته باشند . ولی در فوبی این ترس ها شدید است . افراد مبتلا غالبا می پذیرند که هیچ دلیلی وجود ندارد که از چنین شیی یا موقعیتی عینی بترسند ولی اظهار می دارند که قادر نیستند خود را از آن رها سازند و اگر به جای اجتناب از موقعیت ترس آور ، کوشش کنند بدان نزدیک شوند اضطراب بر آنان غلبه خواهد کرد . موضوع دیگری که باید در آن مورد بحث شود . خود بیمارانگاری می باشد . خود بیمار انگاری به نوعی اشتغال ذهنی بیمار به ترس از بیمار شدن یا اعتقاد وی مبنی بر ابتلا به یک بیماری جدید گفته می شود ، که بیمار نشانه ها یا کارکردهای بدنی را اشتباه نتفسیر می کند . اصطلاح خود بیمار انگاری[۵] از اصطلاح طبی قدیمی هیپوکوندریوم مشتق شده که به معنای زیر دنده ها است . خود بیمار انگاری ناشی از تعابیر غیر واقع گرایانه یا نادرست بیمار از نشانه ها یا احساس جسمی است .

موضوع مورد بحث دیگر ، اختلال وسواس فکری- عملیOCD[6] می باشد . OCD یک اختلال اضطراب است که در آن ذهن با افکار پیوسته و غیر قابل کنترل پر می شود و فرد مجبور است کارهای معینی را بارها و بارها تکرار کند . اختلال وسواس فکری – عملی شیوع مادام العمر به میزان ۱ تا۲ درصد دارد و بیشتر روی زن ها تاثیر می گذارد تا روی مردها و در اوایل سنین بزرگسالی شروع می شود اغلب بعد از یک حادثه ی استرس زا مثل حاملگی ، زایمان ، کشمکش های خانوادگی یا مشکلات در سرکار بروز اولیه در میان مردها رایج تر است و با چک کردن  کارها مرتبط است . بروز بعدی درمیان زنان مکرر تر است و به وسواس کلی مرتبط است . اختلال وسواس فکری – عملی با دیگر اختلالات اضطراب مرتبط است . به ویژه همواره با هراس ، ترس بی مورد و با اختلالات شخصیت مختلف . فرد وسواسی در مجموع فرد باهوشی است . آیا می توان برای متقاعد کردن او از هوش کمک گرفت ، نه ، بیش از ما خود فرد وسواس ، بارها با دلیل و منطق سعی کرده  با بیماری خود مبارزه کند ، اما کوچکترین پیشرفتی حاصل نکرده است . ترغیب و تشویق او هیچ فایده ای ندارد او می گوید همه این ها را می دانم ، اما نمی توانم قبول کنم ، آنچه در ذهن من وجود دارد ، قویتر از همه ی دلایلی است که شما می گوید . فرد وسواس می گوید کاملا قبول دارم که نباید دست هایم را اینقدر بشویم ، شب و روز به این فکر هستم و دائما آن را تکرار می کنم ، اما نمی توانم حتی یک قدم هم عقب نشینی کنم .(گنجی ، ۱۳۸۳)

فکر وسواسی یک فکر ، احساس ، حس مزاحم و تکرار شونده است . عمل و وسواس فکر با رفتار خودآگاه میزان شده تکراری نظیر شمارش می باشد .

فکر وسواس موجب افزایش اضطراب شخص می گردد . در حالیکه انجام عمل وسواسی اضطراب شخص را کاهش می دهد . معهذا ، وقتی شخص در مقابل انجام عمل وسواسی مقاومت می کند ، اضطراب زایش می شود. (سید محمدی ۱۳۸۴)

بیان مسئله

عصر ما را عصر اضطراب نامگذاری کرده اند . در چنین عصری تظاهرات همراه با اضطراب مانند ترس وسواس ، ترس های مرضی و شکایات جسمانی که ریشه ی آن ها در داشتن اضطراب می باشد بسیار فراوان است .

در گستره ی فعالیت های بالینی هنگامی که تشخیص به منظوری روان[۷] درمانگری یا به دلیل مسائل مربوط به قلمرو پزشکی داخلی که تنیدگی های زندگی آنها را به وجود آورده اند ، صورت می گیرد . تعیین دقیق هر یک از این تنش ها (اضطراب ، وسواس ، ترس های مرضی ، ، شکایات حسبانی و) به هر صورتی دقیق و قابل اعتقاد از پیش ضرورت پیدا می کند . همچنین در موقعیت های متعددی از روان شناسی اجتماعی[۸] و یا آموزشگاهی[۹] وجود دارد که در آنها بخش طراز این گونه اختلالات از اهمیت خاصی برخوردار است .

روان شناسان معتقدند که هر موقعیتی که بهزیستی جاندار را به خطر اندازد حالت تنیدگی و اضطراب را به وجود می آورد . تعارض ها و ناکامی ها ، یکی از خاستگاه های این گونه اختلالات از قبیل اضطراب ، وسواس ، ترس مرضی ، شکایت جسمانی هستند . هم چنین خطر آسیب پذیر به خطر افتادن عزت نفس[۱۰] و وارد آمدن فشار برای انجام کارهایی فراتر از توانمندی های آدمی ، باعث ایجاد این دسته از مشکلات در فرد می شوند (هیلگارد[۱۱] ، ۱۹۸۳ ، نرجمه براهنی)

روان شناسان این مسئله را مورد اهمیت قرار می دهند که اگر نیازهای روانی و جسمانی انسان برآورده نشود موجب پیدایش اختلالات و بیماری های مرضی می شوند . (پاک نیت ، ۱۳۸۱)

اختلال های ناشی از فشار روانی به اختلال هایی گفته می شوند که در آن ها فرد مبتلا ، استرسی هیجانی را تجربه کرده است که شهرت آن عملا برای هر کس آسیب رسان خواهد بود . بر همین اساس وجود فشار روانی از موارد مرکزی این اختلال به حساب می آیند . اختلال های ناشی از فشارهای روانی را می توان تحت دو عنوان فشار اختلال پس آسیبی و اختلال فشار روانی حاد مورد مطالعه قرار داد . ( لطفی کاشانی ، وزیری ، ۱۳۸۳) .

مشکلاتی وجود دارد که دانشجویان را تحت فشار قرار می دهد و اظطراب و وسواس ، ترس مرضی ، خود بیمار انگاری را در بین دانشجویان آزاد و سراسری مورد بررسی قرار می دهند و میزان تفاوت دانشجویان آزاد و با تب این شاخص ارزشیابی می کند تا بررسی کنند که وجود دانشگاه خالص می تواند در بوجود آوردن این شاخص ها موثر باشد یا چند .

ضرورت پژوهش :

 چون جوانان دانشجو و متخصص فعال ترین و بهترین جامعه هستند که در آینده اداره ی بخش هایی از جامعه را به دست می آورند و به همین علت باید بیشتر مورد توجه باشند . تا اگر دچار مشکلات شدند بتوانیم هر چه سریعتر آن را شناسایی و رفع کنیم و نیز می دانیم که مشکلات روانی از این قبیل به دلیل جو حاکم بر جامعه در جوانان بیشتر یافت می شود و هدف ما از این پژوهش ، مشخص کردن و شناسایی و درمان این نوع مسائل و مشکلات در جوانان دانشگاهی می باشد .

اهداف پژوهش :

۱-   مقایسه میزان اضطراب در دانشجویان پسر و دختر دانشگاه آزاد و سراسری

۲-   مقایسه میزان وسواس در دانشجویان پسر و دختر دانشگاه آزاد و سراسری

۳-   مقایسه میزان ترس مرضی در دانشجویان پسر و دختر دانشگاه آزاد و سراسری

۴-   مقایسه میزان شکایات جسمانی در دانشجویان پسر و دختر دانشگاه آزاد و سراسری

سوالات پژوهشی :

۱-     آیا در میزان اضطراب بین دانشجویان پسر و دختر دانشگاه آزاد و سراسری تفاوت معناداری وجود دارد ؟

۲-     آیا در میزان وسواس بین دانشجویان پسر و دختر دانشگاه آزاد و سراسری تفاوت معناداری وجود دارد ؟

۳-     آیا در میزان ترس مرضی بین دانشجویان پسر و دختر دانشگاه آزاد و سراسری تفاوت معناداری وجود دارد ؟

۴-     آیا در میزان شکایات جسمانی بین دانشجویان پسر و دختر دانشگاه آزاد و سراسری تفاوت معناداری وجود دارد ؟

فرضیه پژوهش :

۱-     بین میزان اضطراب در دانشجویان دانشگاه آزاد و سراسری تفاوت معناداری وجود دارد .

۲-     بین میزان وسواس در دانشجویان دانشگاه آزاد و سراسری تفاوت معناداری وجود دارد .

۳-     بین میزان ترس مرضی در دانشجویان دانشگاه آزاد و سراسری تفاوت معناداری وجود دارد .

۴-     بین میزان شکایات جسمانی در دانشجویان دانشگاه آزاد و سراسری تفاوت معناداری وجود دارد .

تعیین متغیرها :

متغیرمستقل : دانشگاه آزاد و سراسری بودن دانشجویان

متغیر وابسته : میزان اضطراب ، وسواس ، ترس مرضی ، شکایات جسمانی

تعاریف مفهومی :

تعریف اضطراب : اضطراب یک هیجان طبیعی است که درجه متوسط آن می تواند به سبب افزلیش دادن کوشش فرد نیروی مفیدی به شمار آید . اما در جهات زیاد آن ، کارایی را کاهش می دهد و مانعی به حساب می آید . اضطراب یک احساس منتشر ، بسیار ناخوشایند و اغلب مبهم دلواپسی است که با یک یا چند گونه از احساس های جسمی همراه می گردد. اضطراب یک علامت هشدار دهنده است . خبری از قریب الوقوع می دهد و شخص را برای مقابله با تهدید آماده می سازد . (پور افکاری ، ۱۳۷ ، ص ۲۰)

تعریف وسواس : نوعی ختلال اضطرابی که با وسواس های فکری و عملی مکرر مشخص می شود . بسیار وقت گیر هستند و پریشانی و اختلال زیادی ایجاد می کنند .

تعریف ترس مرضی : ترس غیر منطقی از شی ء ، فعالیت یا موقعیتی خاص

تعریف دانشگاه آزاد : دانشگاه خصوصی می باشد .

تعریف شکایات جسمانی (اختلالات بدنی شده ) : نوعی اختلال جسمانی شکل که به موجب آن ، نشانه های متعدد و مکرر جسمانی که احساس فیزیولوژیکی ندارند ، ابراز مسائل روان شناختی هستند .

تعریف دانشگاه سراسری : دانشگاه سراسری ، دانشگاهی است که تحت حمایت دولت می باشد .

تعریف عملیاتی : متغیر های مذکور توسط پاسخ نامهSclgor  سنجیده شده که دارای ۹۰ سوال بوده ، که متغیر های مذکور توسط آزمونSclgor        که شامل ۹۰ سوال برای ارزشیابی علائم روانی است که بوسیله ی پاسخگر گذارش می شود سنجیده شده و این آزمون اولین بار برای نشان دادن جنبه های روان شناختی بیماران جسمی و روانی طرح ریزی گردیده است . فرم اولیه ی آزمون توسط دراگوتیس ، ایپمن و کووی (۱۹۷۳) معرفی شد و بر اساس تحربیات روان سنجی از آن مورد تجدید نظر قرار گرفته و فرم نهایی آن تهیه گردید (در گوتیس ، ویکلزوراک ، ۱۹۷۶)

ادبیات و پیشینه تحقیق :

دیدگاه و نظریه ها در رفتار ناسازگار :

عقیده بر آن است که اضطراب و تحمل ناپذیری نقش مهمی در رفتار ناسازگار دارند . اضطراب وقتی ایجاد می شود که با کشمکش هایی= رو می شویم که باید به آن پاسخ بدهیم . شروع سال جدید درس ، مواجه با مرگ افراد خانواده یا زندگی در محیط جنایت آمیز نمونه هایی از این کشمکش ها هستند . از طریق کوششی که درباره شناخت اضطراب به عمل می آوریم به آن واکنش نشان می دهیم . برای مثال : وقتی خانه ی همسایه ی ما را دزد می زند ممکن است یک سیستم دزدگیر در منزل نصب نماییم اما ممکن است برخی از افراد پاسخ های کم اثری را بر گزینند . مثلا ممکن است در مقابله با اضطراب زندگی در یک ناحیه جنایت آمیز تفنگ هایی را بخرند و سگ محافظ تهیه نمایند یا بعد از تاریک شدن هوا از منزل خارج نشومد . روان شناسی نابهنجار، درباره ی رفتاری بحث می کند که از شکست در انصباق موثر در مقابل تقاضا ها ، فشارها و فرصت هایی که همه ما در طی زندگی آن را تجربه می کنیم نتیجه می دهد . (پور افکاری ، ۱۳۶۹ ، ص ۴۰ )

شکست های انسان در سازگاری که مربوط به روان شناسی نا بهنجاری می شود ، معمولا نمی توان تنها با تجربه اضطراب تبیین نمود . اگر بخواهیم رفتار ناسازگار[۱۲] مردم را بشناسیم و کاری را برای انها انجام بدهیم ، لازمم است سرچشمه های آسیب پذیری افرادی را که دچار چنین شکست هایی هستند به خوبی مورد بررسی قرار دهیم . بین افراد از جهت غلبه بر اضطراب تفاوت های بزرگی وجود دارد . هیچ کس شخصی خارق العاده نیست . همگی در مقابل تجارب معینی که نوع آن به حساسیت فردی شخصی بستگی دارد و آسیب پذیر هایی داریم . وقتی که دکمه ها فشار وارد شود کارایی در مقابل اضطراب کاهش می یابد و احساس می کنیم ناشایسته و ناخوشنودتر از معمول هستیم . قهرمان جنگی ، که با تهدید طلاق گرفتن از طرف همسرش مواجه است درحالی که او را دوست دارد و کودکی که با معلمان خود خشنود است اما نمی تواند با همکلاسی های خود کنار بیاید هر دو نشان می دهند که ممکن است افراد در موقعیت های معینی آسیب پذیر باشند و در واقع دیگر قدرت مقاومت بیشتری در برابر دشواری ها داشته باشند . (بیرشک ، ۱۳۷ ، ص ۱۴)نقش نظریه در روان شناسی نابهنجاری : هر کس ، از جمله دانشمندان مایلند بدانند که چرا این امور اتفاق می افتند . نظریه های علمی آنچه را می دانیم سازمان می دهد و آن ها را تبیین می کند . چون را های مختلفی در نگاه کردن به آنچه می دانیم وجود دارد و چون ما تمام مطالب را نمی دانیم ، نظریه های ما هرگز کامل نیستند . اما حتی یک نظریه ناکامل نیز به شکلی که دیدگاهی برای بررسی اطلاعاتی تهیه نماید سودمند است . نظریه ی خوب همچنین در تعیین اطلاعات جدید مورد نیاز به ما کمک می کند . متخصصان و محققان بالینی بر اساس نظریه های مرسوم عمل می کنند و نیز نظریه های غیر مرسوم که بر اساس تجارب گذشته بنا شده است به کار می برند . روانپزشک ، روان شناس بالینی و مددکار اجتماعی که بر روی یک مورد کار می کنند برای تجزیه و تحلیل اطلاعاتی که راجع به افراد مبتلا گرد آوری شده است از دیدگاه نظریه ی خاصی استفاده می کنند . دیدگاه و نظریه ها مانند عدسی هایی هستند که مفاهیم مربوط به ماهیت انسان را منعکس می نمایند و به آن شکل می دهند و ما را وا می دارند که انواع معینی از سوالات را مطرح نماییم . برای مثال سرماخوردکی شدید نظریه یک فرد به عنوان عفونت ویروسی و طبق نظریه ی فرد دیگر دو (خواست خدا) ، مطابق نظر ما در آن شخص دو« تقصیر خود فردها» محسوب می شود .

اختلاف نظریه ها در روان شناسی نا بهنجاری زیاد است . در اینجا ما شش دیدگاه و نظریه را که به خصوص امروزه نفوذی دارند ، مرور می کنیم هر کدام از این نظریه ها توجه خود را بر انواع معینی از روابط متمرکز نموده اند . این تئوری ها عبارتند از : ۱- دیدگاه زیست شناختی (بیولوژیکی) که بر نقش فرایندهای بدنی تاکید دارد .۲- دیدگاه روان پویایی که بر نقش اضطراب و تعارض درونی تاکید می کند . ۳- دیدگاه شناختی که در آن به نقض تفکر و حل مسئله به عنوان علل اضطراب (نابهناری رفتاری) نگاه می شود . ۴- دیدگاه اصالت انسان : اصالت وجود که بر فردیت افراد = آزادی تصمیم گیری درباره ی خود تاکید دارد . ۵- دیدگاه اجتماعی .

دیدگاه اجتماعی که به نقش روابط اجتماعی و تایید شرایط اجتماعی-           اقتصادی بر رفتار نابهنجار اشاره می کند

از نظر فرهنگ لغت اضطراب را به آشفتگی ،لرزیدن،بی تابی و بی قراری معنی کرده است اگرچه اضطراب و دلهره از مدت ها پیش از این به عنوان یکی از عوامل نابسامانی روانشناختی شناسایی شده بود ولیکن درقرن حاضر به لحاظ اهیت زیر بینایی اضطراب در بروز سایر دست اند کاران ذیربط قرار گرفته است یا به همین دلیل نیز تعاریف زیادی که هر یک از جنبه ای خاص به اضطراب می نگرند صورت گرفته است . (شاملو ۱۳۶۸ ، ص ۴۴)

تعریف اضطراب