عنوان :

مقاله آمد و شد با جهانگرد غیر مسلمان

تعداد صفحات : ۴۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این مقاله درباره احکام معاشرت مسلمانان با کافران، کتاب و سنّت، اصل چهاردهم قانون اساسی، بهره گیرى پیامبر(ص) از موقعیتهاى جهانگردى، حد و مرزهاى آمدوشد با کافران، و پاک بودن ذاتى اهل کتاب و …. توضیح می دهد.

 در اسلام, آمدوشد و همزیستى با غیرمسلمانانى که رفتار و اندیشه ستیز و خیانت نداشته باشند, بازداشته نشده است, بلکه مسلمانان به همزیستى و پیوند مسالمت آمیز با آنان خوانده شده اند.

 رعایت اصول انسانى و آداب و اخلاق نیک در معاشرت و آمد وشد با غیر مسلمانان, مورد سفارش دین است و از هرگونه کنش و واکنشى که ناسازگار اصلِ عدالت در رفتار باشد, بازداشته شده است.

 همزیستى با غیرمسلمان, نباید به مرز همدلى و دوستیِ فرمانبردارانه در برابر او بینجامد.

 اسلام, معاشرت و ارتباط دوستانه با آن دسته از کافران که خوى سرکشى و منش استکبارى را بر کفر خود افزوده اند, روا نمى داند و از مسلمانان مى خواهد که هیچ گونه پیوندى با آنان نداشته باشند.

ولى آمد و شد دوستانه با غیر مسلمانانى که سر ستیز و خیانت ندارند, روا مى داند.

همچنین موقعیت جهانگردى و گردشگرى شهر مکه و بهره بردارى درست پیامبر(ص) از آن موقعیت, عامل اصلیِ رشد و گسترش اسلام بوده به واقع باید آن را به عنوان مهم ترین عامل دانست.

شخصیتهاى برجسته و صحابه بزرگ پیامبر چونان: بلال حبشى, ابوذر غفارى, سلمان فارسى و… در آغاز, کافرانى بودند که با سفر به دارالاسلام و تماس با پیامبر(ص), به حقایق زلال و نورانى اسلام آشنا شدند و به تمام وجد جذب اسلام و پیامبر گردیدند.

بنابراین پذیرش جهانگرد و بازگشایى این صنعت در کشورمان مى تواند تریبون و ابزار مناسبى براى ابلاغ پیام اسلام به انسانهایى باشد که یا هنوز اسلام به ایشان نرسیده و یا قرائتى ناقص, نادرست و تحریف شده از اسلام شنیده اند. در هر یک از این دو صورت, اکنون که امکان ابلاغ و عرضه اسلام از راه ورود جهانگرد و هم سخنى و آمدوشد با او فراهم است, این مهم اگر هم متعلّق حکم واجب بودن ابلاغ و انذار نباشد, دست کم, متعلّق حکم جواز خواهد بود.

بدون تردید معاشرت پسندیده و خوش رفتارى با جهانگردان غیرمسلمان, جاذبه هاى فرهنگى مى آفریند و روح و فکر آنان را متوجه آموزه هایِ انسانى در اسلام مى کند. این به نوبه خود به گونه اى دعوت و تبلیغ عملى براى دین گسترى در میان انسانهاست.

واژه های کلیدی: معاشرت، افراد غیر مسلمان، اهل کتاب، قرآن، سلام کردن، حد و مرز آمد و شد، جهانگردی، نیکی و احسان

فهرست مطالب

آمد و شد با جهانگرد غیر مسلمان    ۱
معاشرت مسلمانان با کافران    ۴
جایز بودن معاشرت    ۵
کتاب و سنّت    ۶
۱ . پذیرش صلح و هم زیستى:    ۶
۲ . بخشش و گذشت    ۷
۳ . پرهیز از ستم و دست اندازى    ۹
۴ . نیکى و احسان    ۱۰
اصل چهاردهم قانون اساسى:    ۱۰
سیره معصومان    ۱۳
فهم عقلى    ۱۸
جهانگردى بستر ابلاغ دینى    ۱۸
بهره گیرى پیامبر(ص) از موقعیتهاى جهانگردى    ۲۰
حد و مرزهاى آمدوشد با کافران    ۲۱
بازداشتن از گرایش و خود باختگى:    ۲۲
بازداشتن از ارتباط با کافران مستکبر    ۲۴
نتیجه:    ۲۶
سلام بر غیرمسلمان    ۲۷
پاک بودن ذاتى اهل کتاب    ۳۱
اشکال:    ۳۴
دعوت و میهمانى    ۳۶
منابع:    ۳۹

منابع:

۱ . سوره (نساء), آیه۱۴۱ .
۲ . سوره (منافقون), آیه۸ .
۳ . (جواهر الکلام), محمد حسن نجفى, ج۱۳۶/۲۱, بیروت.
۴ . (وسایل الشیعه), شیخ حرّ عاملى, ج۳۷۶/۱۷, ح۱۱ بیروت; (من لایحضره الفقیه), شیخ صدوق, ج۲۴۳/۴٫
۵ . (جواهر الکلام), ج۳۳۴/۲۲ ـ ۳۳۵ و ج۲۸۴/۲۱; (احکام اهل الذمه), ابن قیم, ج۲۷۶/۱٫
۶ . (قواعد الفقهیه), بجنوردى, ج۱۶۲/۱, اسماعیلیان.
۷ . (مبسوط), شیخ طوسى, ج۷۹/۲, مرتضوى.
۸ . (وثائق السیاسیه), محمد حمید الله ۵۱۹/, بیروت.
۹ . سوره (انفال), آیه ۶۱٫
۱۰ . (حقوق اقلیتها), عمید زنجانى۴۱, دفتر نشر فرهنگ اسلامى, تهران.
۱۱ . سوره (نساء), آیه ۹۴٫
۱۲ . (نهج البلاغه), ترجمه شهیدى۳۳۸ .
۱۳ . سوره (بقره), آیه ۱۰۹٫
۱۴ . سوره (حجر), آیه ۸۵٫
۱۵ . (المیزان فى تفسیر القرآن), علامه محمد حسین طباطبایى, ج۱۹۰/۱۲, بیروت.
۱۶ . (تفسیرنمونه), مکارم شیرازى, ج۱۲۸/۱۱ ـ ۱۲۹, دار الکتب الاسلامیه.

آمد و شد با جهانگرد غیر مسلمان

در پى دستیابى بشر به تمدن و صنعت و بهره مندى از رسانه هاى مسافرى سریع و راحت, آمد و شد و پیوند میان انسانها به گونه اى شگفت رو به فزونى و گسترش نهاد.

شاید بتوان گفت اکنون گستره و حجمِ رفت وآمد فرامرزیِ انسانها و پیوند مردمانِ کشورها و قارّه ها با یکدیگر همان اندازه است که رفت و آمد میان افراد یک قوم و قبیله در گذشته و نیز همان گونه سهل و آسان. نکته در خور توجه آن که: چه بسا به همان اندازه مورد نیاز و ضرور براى بشرِ امروز و براى ادامه حیات و زندگیِ انسانهایى که در این روزگار مى زیند.

بشر امروز, در چرخه زندگى ماشینى و در لابه لاى غبار تیره, نفس گیر و جانکاهِ دنیوى گرى و مادیت گرفتار آمده است. گرچه به تن آسایى و شادکامیهایى دست یافته; اما معنویت درونى و شادابیِ روحى خویش را از کف داده است. حال در نهان ناخودآگاهش به چیزى مى اندیشد که روشناى وجودش را بازآورد و درونش را نرمى و صفا بخشد. بدین منظور به گردشگرى و سیاحت و تفرّج در جاى جاى پهنه زمین مى رود تا به گمانِ خویش, در دیدن جلوه هاى زیباى طبیعت و لمسِ نمادهاى روح بخشِ پیشینیان و درک زیباییهاى اسطوره اى, گوهر معنوى خود را بجوید و گم شده اش را باز یابد.

از این نظر, گردشگرى و سیاحت یک تجربه درون گرایانه است. بشر مى خواهد لَختى به چنگ آورد که جان و روحِ خسته, مکدَّر, تاریک و متلاشى شده اش به آزادى, فراخى, لذّت و زیبایى مینوى و ماورایى برسد. مى خواهد از این راه معنویتِ زندگى اش را تأمین و فروریختگیِ درونش را جبران کند.

البته اینها یک روى سکّه است. در روى دیگر آن, بر انگیخته شدنِ احساسى در بشرِ متمدن دیده مى شود که او را به شناخت و آگاهى از فرهنگها, تمدنها, سنّت و آداب ملتها و بازکشف پدیدارهاى تاریخیِ نوع و نسل خویش دعوت مى کند. این احساس, بسان گذشته, در افرادى معیّن و محدود وجود ندارد, بلکه عموم مردمان را به حرکت و گردش درآورده است.

به هر روى, عوامل و انگیزه هاى گونه گون دست به دست هم داده و گردشگرى را به صورتى فراگیر مورد نیاز بشر امروز درآورده است, تا جایى که هم اکنون به عنوان یک صنعت درخور و سودمند شناخته مى شود.

چگونگى بهره گیرى از این صنعت و کوشش براى گسترش آن در کشور اسلامى ما, از جهتهاى گوناگونى نیازمند تحقیق و بررسى است: تبیین مسایلِ مربوط به سیاست, اقتصاد, فرهنگ, ارتباطات و گسترش و مانند آنها. از یک جهت این موضوع به تحقیق و پژوهشهاى حوزوى نیاز دارد; یعنى روشنگرى مسائلى که با احساس دینى و باورهاى اسلامى مردمان این سرزمین پیوند دارند.

در این مجال به چگونگى پیوند و معاشرت مسلمانان با جهانگردان غیرمسلمان و احکامى که در این باره وجود دارد, پرداخته خواهد شد. مسائلى که پیوند میان دولت و حکومت اسلامى با حکومتهاى غیرمسلمان را مى نمایاند, خارج از بحث ماست. بنابراین, این نوشتار به روشنگرى پایه هاى تئوریک و نشان دادن چشم اندازهاى فقهى و در نهایت به دست آوردن یک مدل و تئورى واقع بینانه درباره پیوندهاى فردى و مسائلى فقهى پیرامون آن, ویژه خواهد بود.

پیش از پرداختن به اصل موضوع, بیان دو نکته ضرور مى نماید:

۱ . مراد از (غیر مسلمان) همه انسانهایى هستند که در باور نداشتن به اسلام یکسانند. از این کسان با واژه (کفار) یاد مى شود که به طور کلى به سه گروه تقسیم مى شوند: اهل کتاب, مشرک و ملحد. فقیهان براى هر یک از این گروهها تقسیم بندیهاى جزئى و جداگانه بیان کرده اند. اکنون مجال بیان هموندیها و جداییها و تفسیر اصطلاحى هر کلام وجود ندارد اگر چه در لابه لاى بحثها به تناسبِ بحث اشاره به احکام آنان خواهد شد.

توجه ما در این نوشتار, بیش تر نسبت به کسانى است که جداى از باورشان به عنوان یک انسان قانونمند, در رفتار و زندگى و یا دست کم در پیوندها و پیوستگیهاى اجتماعى خود, به دیگر انسانها با هر اعتقاد و باورى نگاه و برخوردى انسانى دارند و به موجودیت و حقوق انسانیِ هم نوع احترام مى گذارند. در اصطلاح فقهى به چنین کسانى (کفّار غیر حربى) گفته مى شود; یعنى کافرانى که بر اساس پیمان با مسلمانان به صلح و مسالمت مى زیند. از دو واژه (کفار) و (غیرمسلمان) در این نوشتار, چنین کسانى منظور خواهد بود.

۲ . در فقه اسلامى, هرگاه سخن درباره موضوعى باشد که به گونه اى پیوستگى میان مسلمان و کافر را در برگیرد, توجه به یک اصل و قاعده فقهى ـ قرآنى ضرورى دانسته مى شود و بدون در نظر داشتن آن قاعده, فقیه حق ندارد درباره آن گزاره, حکم پژوهى کند: (قاعده نفى سبیل) و یا (اصل عزت و برترى اسلام). اساس این قاعده آیات زیر است:

* (ولَنْ یجعل اللّه لِلکافرینَ عَلى المؤمنین سبیلاً.)۱

وخداوند, هرگز, براى کافران راهى براى چیرگى بر مؤمنان قرار نداده است.

* (وللّهِ العزّهُ ولِرَسوله وللمؤمنین.)۲

و عزّت و اقتدار از آنِ خداست و از آنِ پیامبرش و از آنِ مؤمنان.

روایت زیر نیز پایه قاعده قرار گرفته;۳ اما از جهت سند مورد خدشه است:

پیامبر اکرم(ص) فرمود:

(الاسلام یعلو ولایعلى علیه.)۴

اسلام برتر است و هیچ چیزبر آن برترى نمى یابد.

این اصل از اصول و قواعدى است که فقها بر پیوستگیهاى گوناگون مسلمانان با کافران و فرعهاى مختلف آن, برابر مى کنند۵ زیرا از دلیلها و قواعد ثانویه است و بر دلیلهاى احکام اولیه حکومت دارد.

مفهوم قاعده را چنین دانسته اند: خداوند در مقام تشریع و قانون گذاریِ اسلام, حکم و قانونى که سبب چیرگى و برترى یافتنِ کافر بر مسلمان گردد, جعل نکرده است.۶

بنابراین, سخن گفتن درباره معاشرت و مراوده با جهانگردان غیرمسلمان و تعیین پهنه و گستره آن, باید در چارچوب اصل عزّت و سیادتِ مسلمانان و حفظ شخصیت اسلامى باشد. بر پایه این اصل, تنظیم الگو و تئورى آمدوشد و پیوندى که سبب از میان رفتن عزّت و سربلندى مسلمانان شود و یا به نفوذ و چیرگى کافران بینجامد, بى اعتبار خواهد بود.

معاشرت مسلمانان با کافران

پیش از آن که احکام رفت وشد با کافران بررسى شود, این مسأله باید مفروض گرفته شود که پذیرش جهانگرد غیر مسلمان در کشور اسلامى جایز است و کافران مى توانند به سرزمینهاى اسلامى وارد شوند و در میان مسلمانان حضور یابند. حکم جواز برابر اصل اوّلى است و در صورتى که حضور آنان با مصالح عمومى مسلمانان و ارزشهاى شناخته شده اسلامى ناسازگارى نداشته باشد اشکالى ندارد. فقیهان درمورد ورود تاجران غیرمسلمان به شهر و کشورهاى اسلامى به جز سرزمین حجاز, بى هیچ شرطى حکم به جواز داده اند.

شیخ طوسى مى نویسد:

(و اما اهل الذّمه اذا اتّجروا فى سایر بلاد الاسلام ماعدا الحجاز لم یمنعوا من ذلک لانّه مطلق لهم, ویجوز لهم الاقامه فیها ما شاؤوا.)۷

رفت وآمد بازرگانان اهل کتاب در سرزمینهاى اسلامى, به جز سرزمین حجاز, ناروا نیست, زیرا تجارت ایشان در این شهرها آزاد است و سکونت در آنها به هر مقدار که بخواهند رواست.

آمدوشد تاجران غیرمسلمان به سرزمینهاى اسلامى, در صدر اسلام نیز امرى متداول و رایج بود و جز مبلغى که به عنوان گمرگ از آنان گرفته مى شد, محدودیت دیگرى براى ایشان نبود.۸

بى گمان, با ورود توریست به کشور اسلامى, آمدوشد با کافران و یک سلسله پیوندهاى فردى و روزمره با ایشان, در زندگى مسلمانان, پرهیز ناپذیر خواهد بود. بنابر این مسایل زیر درخور بررسى و پژوهش اند:

* آیا معاشرت مسلمانان با غیر مسلمان جایز است.

* این معاشرت تا چه مرزى مى تواند گسترش یابد.

* در فقه اسلامى چه حدودى براى آن بیان شده است.

جایز بودن معاشرت

قانون و اصل اوّلى جایز بودن معاشرت و آمد و شد میان تمامى انسانهاست. ساختار وجودى انسان به گونه اى است که بدون ارتباط با هم نوع و داد وستد همه جانبه: فکرى, جسمى, روحى و مادى با دیگر انسانها نمى تواند به زندگى ادامه دهد و به خواسته ها و تکامل حیات خویش برسد. بدین جهت او را موجودى بالفطره اجتماعى دانسته اند. هر میزان که تعامل و تبادل و مشارکت خود را با انسانها افزون کند و قلمرو پیوندش را در میان آدمیان بگسترد, موفقیت و پیشرفت او در زندگى و بهره مندى در آفرینشهاى خداوند بیش تر خواهد بود. اسلام نیز پیوستگى و پیوند مسلمانان به عنوان انسانهایى که نیازمند ارتباط با هم نوعان خود هستند, نادیده نگرفته است و قانونهاى فقهى, آمدوشد و پیوند با کسانى که کیش و مذهب دیگر دارند, نفى و طرد نمى کند, بلکه به آن شکل و چهارچوب قانونى مى بخشد.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .