عنوان :

مقاله آیا مرور زمان در حقوق ایران مسکوت است؟

تعداد صفحات : ۲۱

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

قاعده مرور زمان یک تأسیس حقوقی بسیار مهم و پرکار برد و همچنین مفید برای حقوق هر کشور است ، همچین باعث ثبات اوضاع حقوقی می شود .

دادسراها و دادگاهها جمهوری اسلامی ایران مرور زمان کیفری را مورد توجه قرار نمی دهند و به کلیه جرمهای ارتکابی بدون ملاحظه تاریخ وقوع آن رسیدگی می کنند و حتی عدهِ ای بحث و گفتگو در چگونگی مشروعیت مرور زمان را بی فایده می دانند .

اما حقیقت این است که روش مراجع کیفری تحت نفوذ مسائل سیاسی ـ اجتماعی حاکم به وجود آمده و بر پنداری مخدوش متکی است .

نظریه های مشورتی اداره حقوقی و کمیسیون استفتائات شورای عالی قضائی نیز مبنای درست و موجهی ندارد ! در هیچ یک از نظریه های مراجع یاد شده ، دلیل منطقی و قانع کننده ای بر نسخ قوانین مرور زمان کیفری و یا مغایرت مطلق آنها با موازین شرعی بیان نشده است. با عنایت به نقش مهّم و ارزنده ای که تأسیس حقوقی مرور زمان در فصل پرونده های کیفری دارد نمی توان چنین قوانین مهم و حساسی را با توجیهات غیر موجه و نسنجیده نادیده گرفت و بدون مداخله مقنن و یا احراز دقیق مغایرت آن با قوانین شرع به منسوخ بودنش فتوی داد و از فوائد عملی آن چشم پوشید.

شورای نگهبان که نگهبان شرع در قانون است ، مرور زمان در امور حقوقی را منسوخ اعلام کرده و دعاوی حقوقی که با استناد به مرور زمان موقوف اعلام می شد ، دیگر چنین نمی شود . در حال حاضر استناد به مرور زمان را در امور حقوقی به کلی ممنوع اعلام شده است و این امر هم در قانون و هم در آراء وحدت رویه و نظریات شورای نگهبان با صراحت بیان شده است .

واژه های کلیدی: مرور زمان، امور کیفری، امور حقوقی

فهرست مطالب

مقدمه :    ۱
مرور زمان [ La prescription ] :    ۵
معنی واژه :    ۵
و به گفته ناصر خسرو :    ۵
علت و فلسفه وضع مرور زمان :    ۶
الف). دلایل موافقان :    ۶
دلایل مخالفان :    ۸
مرور زمان از دیدگاه فقه :    ۹
در دفاع برای بقاء قوانین مرور زمان می توان چنین گفت :    ۱۰
نتیــــــــجه :    ۱۲
پاورقی :    ۱۳
نظر مشورتی اداره حقوقی بشرح زیر است :    ۱۵
ماده ۱۰ قانون صدور چک سابق .    ۱۵
منابع :    ۱۸

منابع :

دکتر آشوری ، محمد ؛ آیین دادرسی کیفری ؛ جلد اول ؛ تهران ۱۳۸۴؛ سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها ( سمت )

دکتر آخوندی ، محمود ؛ آیین دادرسی کیفری ؛ جلد اول ؛ سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

لوح فشرده لغت نامه دهخدا ، دانشگاه تهران

قانون آیین دادرسی کیفری ؛ تدوین جهانگیر منصور

مقالات و مطالب موجود در اینترنت

مقدمه :

قاعده مرور زمان یک تأسیس حقوقی بسیار مهم و پرکار برد و همچنین مفید برای حقوق هر کشور است ، همچین باعث ثبات اوضاع حقوقی می شود . اگر این قاعده وجود نداشته باشد ، مجنی علیه ای که در احقاق حق خود کوتاهی کرده است و یا به خاطر کوتاهی دستگاه تعقیب ، متهم تعقیب نشده است و یا به دلیل کوتاهی دستگاه قضا حکم صادر نشده است و یا به خاطر تقصیر مجرم که که از مجازات فرار کرده است ؛ نمی توان راهروهای دادگاهها را شلوغ کرد و وقت قضات را با دعاوی کهنه گرفت . همچنین اثبات دعوایی که مدت زمانی پیش اتفاق افتاده کار چندان آسانی نیست چرا که اکثر ادله اثبات جرم پس از گذشتن زمان از بین خواهند رفت . مثل شهود و امارات . و چه بسا مجرمی که بعد از گذشتن مدت زمانی که مشمول مروز زمان شده است ، همیشه در فکر مجازات و گریختن از او بوده به اندازه کافی از نظر روانی مجازات شده است و اگر دوباره به مجازات برسد خاطره ارتکاب جرم در ذهن مجرم و جامعه زنده شده و این عمل باعث ایجاد ناامنیتی در جامعه می شود و مردم به دستگاه قضا و عدالت بدبین می شوند . چرا که جرمی در چندین سال پیش اتفاق افتاده و مجرم پس از چند سال ، اینک مجازات می شود.

داستان زیر به خوبی تأثیر این نهاد حقوقی و عدم وجود را نمایان می کند :

« کوروش تنها فرزند خانواده بود و از وقتی که به دنیا آمده بود کانون خانواده دکتر گودرزی و خانم پرستار ژیلا محمدی را گرم و پر محبت کرده بود ، دکتر و خانواده اش هر روز صبح فرزندشان را با شادی و نشاط به کودکستان می بردند و سپس دکتر، همسرش را به محل کارش می برد و خود نیز به مطب می رفت و کارش را آغاز می کرد

زندگی با شادی و نشاط ادامه داشت تا اینکه روزی یکی از بیماران دکتر ،که زن جوانی بود در حین عمل جراحی فوت کرد ، همسر این زن معتقد بود که دکتر گودرزی در کار خود کوتاهی کرده و با این که عمل ساده ای بود و هر پزشکی اگر می بود به راحتی از عهده آ بر می آمد، دکتر از پس آن بر نیامده است .

بعد از ظهر آن ر.ز هنگامی که دکتر داشت آخرین بیماران را ویزیت می کرد و همسرش هم در مطب منتظر بود تا کار شوهرش تمام شود و باهم به خانه برگردند ، مرد به مطب آمد و با خشم و عصبانیت دکتر را مسئول مرگ همسرش دانست و دکتر اول سعی کرد مرد را توجیح کند اما مرد که درد بزرگی روی کولش سنگینی می کرد و دکتر را قاتل خطاب می کرد ، دکتر که خسته و عصبانی بود گفت : آره من کوتاهی کردم ، شما هم قبل از عمل تعهد دادی که اگر بیمار در حین عمل جراحی فوت کند بنده هیچ مسئولیتی ندارم ، حالا هم اگر شکایت داری برو شکایت کن من می آیم و جواب می دهم سپس به پلیس زنگ زد و پلیس نیز مرد مزاحم را از مطب بیرون انداخت . مرد که عصبانیتش دو چندان شده بود به دکتر گفت : انتقام مرگ همسرم را از تو خواهم گرفت و طعم این درد را به خانواده ات خواهم چشاند .

چند ماه از ان موضوع گذشت و همه چیز به خوبی و خوشی می گذشت ، کوروش و مادرش برای چند ماه عازم خارج از کشور بودند تا خانم محمدی دوره خود را بگذاراند . مقدمات سفر آماده شد و دکتر گودرزی همسر و فرزندش را با شادمانی به خارج فرستاد.

هنوز یک ماه نگذشته بود که با خانم ژیلا محمدی در خارج تماس گرفتند و خبر قتل دکتر گودرزی را دادند .

زندگی به کام خانواده دکتر تلخ شد ، خانم محمدی بدون هیچ شک و شبهه ای از آن مردی که همسرش را تهدید به مرگ کرده بود شکایت کرد . اما آن مرد پسرش را به خانواده همسرش سپرده و خودش متواری شده بود . کوروش در اوان کودکی یتیم شد ، او از مادرش می پرسید : بابا کجاست ؟ مادرش هم هر دفعه یک پاسخ به سؤالش می داد ، کوروش با همه کودکی می دانست پدرش را دیگر نخواهد دید ، خانواده گودرزی خیلی دوره سختی را می گذراندند …

***

اینک بیست سال از آن ماجرا گذشته است خانم ژیلا محمدی چند سال بعد از آن ماجرا به شهرستان رفت و پسرش را انجا بزرگ کرد تا اینکه راهی دانشگاه شد . تقریباً همه چیز فراموش شده بود . کوروش به حرفه ی پدر علاقه داشت و راه پدر را ادامه داد و در دانشگاه پزشکی می خواند .

کوروش بعد از یک سال در دانشکده با دختری آشنا شد و با او ازدواج کرد و بعد از یک سال صاحب فرزندی شدند که به احترام پدر نام او را بر فرزندش گذاشت ، زندگی آنها شور و شعف خاصی پیدا کرده و شادی از دست رفته به خانواده باز گشته بود .

در همین حین از کلانتری تماس گرفتند و به آنها اطلاع دادند که قاتل پدرش پیدا شده است .

از فردا دوباره رفت و آمد به دادگاه شروع شد. کوروش تمام خاطرات کودکی را دوباره به خاطر آورد ، خانم ژیلا محمدی زخمش دوباره سر باز کرد و بعد از چند ماه مرد که اینک پیر مردی به نظر می آمد محکوم به اعدام شد و کینه ای دیگر در دل فرزند مرد و خانواده دکتر به وجود آمد …. »

*******

مطابق ماده شش قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۲۸/۶/۱۳۷۸، تعقیب امر جزایی و اجرای مجازات که طبق قانون شروع شده باشدموقوف نمی شود، مگر در موارد زیر:

اول ـ فوت متهم یا محکوم علیه در مجازاتهای شخصی

دوم ـ گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم قابل گذشت

سوم ـ مشمولان عفو

چهارم ـ نسخ مجازات قانونی

پنجم ـ اعتبار امر مختومه

ششم ـ مرور زمان در مجازاتهای بازدارنده

اینک ما در این مقاله تنها بند ششم این ماده را مورد رسیدگی قرار می دهیم .

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .