عنوان :
تعداد صفحات : ۴۷
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
این مقاله به روش پژوهش در حوزه پژوهش در عملیات اختصاص دارد. در یک دستهبندی عمومی، اگر پژوهش برای حل مسائل مشخص و موجود انجام شود نوع پژوهش از جهت خروجی، کاربردی خواهد بود و اگر توسعه تئوریها و روشهای عمومی برای تولید دانش هدف باشد نوع پژوهش، محض خواهد بود.
با هدف تدوین روش پژوهش برای پژوهش در عملیات، در این مقاله دستهبندی عملیتری از انواع پژوهش در پژوهش در عملیات ارائه میکنیم. در این دستهبندی سه نوع پژوهش قابل تشخیص است؛
حل مسائل واقعی
توسعه مدل یا روش حل برای مسائل کلاسیک
توسعه تئوریها یا فنون عمومی.
واژه های کلیدی: پژوهش در عملیات، استخراج مسئله، مدلسازی، اعتبارسنجی مدل، پیادهسازی مدل
۱- مقدمه ۱
۲- انواع پژوهش در پژوهش در عملیات ۱
۳- روش پژوهش در حل مسائل واقعی ۳
۳-۱- استخراج مسئله ۴
۳-۲- مدلسازی ۱۰
۳-۲-۱- تعریف مدل ۱۰
۳-۲-۲- هدف استفاده از مدل ۱۰
۳-۲-۳- دلایل استفاده از مدل ۱۱
۳-۲-۴- هدف از مطالعه سیستمها و عملیات از طریق مدل ۱۲
۳-۲-۵- انواع مدلها (موردیک و مانسون ۱۹۸۶، ۵۴-۵۶) ۱۲
۳-۲-۶- اصول مدلسازی (فیلیپس، راوین داران و سولبرگ ۱۹۸۷، ۴) ۱۸
۳-۲-۷- مدلهای کلاسیک پژوهش در عملیات ۲۸
۳-۲-۸- روش مدلسازی ۳۱
۳-۲-۹- سادهسازی مدلها ۳۲
۳-۳- حل مدل ۳۲
۳-۴- اعتبارسنجی مدل ۳۵
۳-۵- پیادهسازی مدل ۳۶
۴- روش پژوهش در توسعه مدل یا روش حل برای مسائل کلاسیک ۳۸
۴-۱- توسعه مدل ۳۸
۴-۱-۱- مطالعه مسئله ۳۹
۴-۱-۲- مدلسازی ۳۹
۴-۱-۳- حل و اعتبارسنجی مدل ۴۰
۴-۲- توسعه روش حل برای مسائل کلاسیک ۴۰
۵- روش پژوهش در توسعه تئوریها و فنون عمومی ۴۱
مراجع ۴۴
Golden, B. L. and A. A. Assad. 1984. A decision-theoretic framework for comparing heuristics. European Journal of Operational Research. 18 167-171.
Miller, D. M. and J. W. Schmidt. 1984. Industrial Engineering and Operations Research. New York: John Wiley & Sons.
Murdick, R. G. and J. C. Munson. 1986. MIS concepts & design. 2nd ed. New Jersey: Printice Hall.
Philips, D. T., A. Ravindaran and J. J. Solberg. 1987. Operations Research: methods and practice. New York: John Wiley & Sons.
Saaty, T. L. 1988. Mathematical methods for operations research. New York: Dover
این مقاله به روش پژوهش در حوزه پژوهش در عملیات اختصاص دارد. در این مقاله کلیات روش پژوهش مدنظر قرار میگیرد و از جزئیات فنون سخنی به میان نمیآید و خواننده میتواند برای مطالعه بیشتر در زمینه فنون پژوهش در عملیات، به موضوعات مربوط مراجعه کند. آنچه که در این مقاله مورد تأکید است انواع پژوهش و خصوصیات آنان در حوزه پژوهش در عملیات است و روشهای جمعآوری دادهها، آزمونهای آماری و مهارتهایی که هر پژوهشگر باید کسب نماید شرح داده نمیشوند و به جای آن ابزار اصلی پژوهش در عملیات، مدلها، مورد بررسی قرار میگیرند.
در یک دستهبندی عمومی، اگر پژوهش برای حل مسائل مشخص و موجود انجام شود نوع پژوهش از جهت خروجی، کاربردی خواهد بود و اگر توسعه تئوریها و روشهای عمومی برای تولید دانش هدف باشد نوع پژوهش، محض خواهد بود.
با هدف تدوین روش پژوهش برای پژوهش در عملیات، در اینجا دستهبندی عملیتری از انواع پژوهش در پژوهش در عملیات ارائه میکنیم. در این دستهبندی سه نوع پژوهش قابل تشخیص است؛
حل مسائل واقعی
توسعه مدل یا روش حل برای مسائل کلاسیک
توسعه تئوریها یا فنون عمومی.
در حل مسائل واقعی، متخصص پژوهش در عملیات با مسئلهای مربوط به یک عملیات در حال اجرا روبروست. صرفنظر از اینکه مشکل چه باشد و چگونه توسط سفارشدهنده مطرح شده باشد ممکن است از دیدگاه پژوهش در عملیات ناشناخته بوده، و به درستی تعریف نشده باشد یا چیزی به غیر از آنچه باشد که مدنظر سفارشدهنده است. بنابراین تعریف مسئله در این نوع پژوهش از اهمیت بالایی برخوردار است. واقعی بودن مسئله ضرورت دقت در تعیین مفروضات، جمعآوری دادهها، تعیین پارامترها و روابط و تدوین اهداف عملیات و شاخصهای اثربخشی را دوچندان مینماید. عوامل اشاره شده نقش تعیینکنندهای در تعریف مسئله و دستیابی به راهحل دارند. راهحل پیشنهادی در حل مسائل واقعی زمانی ارزشمند است که بتواند در عمل پیاده شود. یعنی تطبیق و تعدیل راهحل پژوهش به شکلی که به راهحل عملیاتی و واقعی منجر شود بسیار مهم است.
مسائل کلاسیک، مسائلی هستند که به دلیل تشابه در بسیاری از عملیات مختلف، پژوهشهای متعدد برای ارائه راهحل و دارا شدن سابقه علمی در کتابها و مقالههای مربوط به پژوهش در عملیات، به شکل کلاسیک در آمدهاند. مسئله فروشنده دورهگرد۱، مسئله مسیریابی وسایل ترابری۲، مسائل برش و چیدمان۳، تعادل خط مونتاژ۴، مسئله زمانبندی خدمه پرواز۵، مسئله تخصیص مضاعف۶ و زمانبندی کارگاهی۷ از مسائل کلاسیک به شمار میآیند. این مسائل کاملاً شناخته شده هستند. اهداف، شاخصهای اثربخشی، محدودیتها و قیود، پارامترها و مفروضات هر یک از مسائل کلاسیک مشخص و روشن هستند. خصوصیات راهحل، مشخص و به صورت مستقیم قابل کاربرد در موارد واقعی هستند. نیازی به جمعآوری دادههای واقعی نیست و داده های فرضی که به شرایط واقعی این نوع مسائل شبیه باشد کفایت میکند. در حل این نوع مسائل، پژوهشگر با توسعه مدلی از مسئله، روش حل مسئله یا هر دو روبروست.
در توسعه تئوریها یا فنون عمومی، حل مسئله واقعی یا کلاسیک مدنظر نیست بلکه پژوهشگر قصد دارد تئوریهای جدیدی را در قالب قضایا و روابط برای مفاهیم، اصول و فنون موجود بیان دارد یا فن جدیدی را برای استفاده در حل مدلها ابداع نماید. در اینجا هدف، کاربرد نتایج پژوهش در حل مسائل نیست (اگر چه ممکن است از آنها استفاده شود) بلکه تولید دانش در حوزه پژوهش در عملیات است. در این نوع پژوهش، پژوهشگر با تعریف مسئله، جمعآوری دادهها، مدلسازی و کاربرد نتایج حل مدل روبرو نیست و بنابراین روش پژوهش، متفاوت و کمتر قابل مستندسازی خواهد بود.
همانطور که مشاهده میشود روش پژوهش در هر دسته متفاوت از دیگر دستهها خواهد بود. دسته اول و دوم براساس تعاریف، پژوهش کاربردی هستند اما ممکن است پژوهشهای دسته اول منجر به انجام پژوهشهای دسته دوم و سوم و پژوهش دسته دوم منجر به پژوهش دسته سوم گردد. پژوهش در دسته سوم، پژوهش از نوع محض است. در ادامه روش پژوهش در این دستهها شرح داده میشوند.
در حل مسائل واقعی باید مراحل مشخصی راطی کرد:
مسئله عبارتست از فاصله بین آنچه که میخواهیم وجود داشته باشد و آنچه که در عمل وجود دارد. در استخراج مسئله سه مرحله (۱) شناسایی مسئله،(۲) تعریف مسئله و (۳) تنظیم صورت مسئله باید طی شود.
با توجه به تعریف واژه مسئله، برای شناسایی مسئله باید دو موضوع تعریف شوند؛ خواستهها و واقعیتها. آْرمانها و اهداف عملیات یا سیستم دربردارنده آن عملیات، خواستههایی هستند که درک مشترکی از چگونگی شرایط مطلوب برای سفارش دهنده و تحلیلگر مسئله ارائه میکنند. واقعیتها شرایط فعلی را بیان میدارند. خلأ بین خواستهها و واقعیتها مسئله را تشکیل میدهد. به عنوان مثال یکی از آرمانهای یک کارخانه تولیدی دستیابی به ۱۰۰۰۰ واحد پول سود در سال است اما در شرایط فعلی سود در سطح ۷۰۰۰ واحد پول در سال میباشد. اختلاف بین شرایط فعلی و آرمانی از جنبه سود کارخانه موجب پدید آمدن مسئله شده است.
وقتی مسئله شناسایی شد میتوان آن را تعریف نمود. شناسایی و تعریف مسئله یکی نیستند. تا زمانی که علل بروز مسئله روشن نباشد نمیتوان آن مسئله را حل کرد. کار تعریف مسئله همانند کار فرضیهسازی یک دانشمند یا تشخیص بیماری توسط یک پزشک است. دانشمند با مشاهده یک پدیده فرضیهای را فرموله کرده و سپس آزمایشهایی را برای تست فرضیه خود طراحی میکند. پزشک علایم بیماری را مشاهده نموده، علل ممکن بیماری را مشخص کرده و سپس آزمایشهایی را برای تست هر یک از علل انجام میدهد. در تعریف مسئله نیز تحلیلگر سیستم ابتدا مسئله را شناسایی نموده، علل ممکن را فهرست نموده و سپس هر یک از علل را از طریق مصاحبه با کاربران و مطالعه سیستم موجود بررسی میکند. بنابراین با شناسایی علل بروز مسئله، مسئله تعریف میشود. علل ممکن بروز مسئله را میتوان در قالب نمودار علت و معلول، همانند شکل ۳ بیان نمود.
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .