عنوان :

مقاله اپیدرمی و اکولوژی ویروس‌ها

تعداد صفحات : ۶۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

درک و شناخت اکولوژی یک ویروس در یک محصول و محل معین، جهت توسعه روشهای مناسب برای کنترل بیماری ویروسی لازم و ضروری است. همانند اغلب پارازیت‌های اجباری، عوامل اکولوژیکی عمده ای که باید در نظر گرفته شوند، بیشتر شامل همان روشهایی است که موجب انتشار ویروس از گیاهی به گیاه دیگر شده و نیز راه‌هایی است که سایر عوامل روی انتشار ویروس تأثیر می‌گذارند.

مقاله در دو فصل می باشد. فصل اول اکولوژی ویروس‌ها در سه قسمت خصوصیات ویروسها و گیاهان میزبان آنها، انتشار و منابع آلودگی  توضیح می دهیم.

در فصل دوم اپیدمیولوژی ویروس ها را بررسی می کند. جنبه‌های کمی اکولوژی عوامل بیماریزا و چگونگی گسترش اپیدمی‌ها در جمعیت‌های میزبان در مبحث اپیدمیولوژی مورد بررسی قرار می‌گیرند، حتی اگر هیچ نوع اپیدمی، به مفهوم ویژه خود، یا حمله شدید انجام نگرفته باشد. اپیدمیولوژی امکان اندازه گیری مکانیسم‌های مؤثر در بیماری را، به منظور سنجش خطرات ناشی از توسعه اپیدمی و به وجود آمدن خسارت اقتصادی ، فراهم می‌کند. هدف نهائی از پیش بینی اپیدمی‌ها، استفاده آن به عنوان اساس یا مبنابرای کنترل مؤثر بیماری می‌باشد. مطالعه اپیدمیولوژی بیشتر بر اساس جستجوی آلودگی ویروسی در گیاهان و محصولات و حمله ناقلین و جمع آوری ناقلین در محیط و تعیین تراکم‌های جمعیتی و ویروسی بودن آن‌ها استواراست. فنونی مانند ELISA برای ردیابی ویروس در تعداد زیادی از نمونه‌ها از جمله آلودگی‌های مخفی، تحقیق اپیدمیولوژی را به طور وسیع گسترش داده است.

اپیدمیولوژی بروز بیماری ( گاهی اوقات چیره شدن یا زیادی نسبی ) را، به عنوان تابعی ناشی از زمان، ویروس و میزبان، تعداد منابع آلودگی، نوع و تعداد ناقلین و فاصله از منابع آلودگی، بررسی می‌کند.

در فصل سوم ارزیابی خطر و پیش‌بینی را بررسی می کند.

واژه پیش بینی ( forecasting )، در چارچوب اپیدمیولوژی، اصطلاحی است که معمولاً برای پیش آگاهی دادن گسترش احتمالی اپیدمی ویروس‌ها و سایر آفات که به طور مرتب به گیاهان زراعی حمله می‌کنند، به کار برده می‌شود. در عمل، به معنی مقابله به موقع و مؤثر می‌باشد که در این صورت ارزیابی میزان خسارت اثرات کمی بعدی را از نظر اقتصادی، مورد تأکید قرار می‌دهد. ارزیابی احتمالی خطر( risk assessment )، مشخص می‌کند که چه موقع خسارت وارده از نظر اقتصادی فراتر می‌رود. اصطلاح ” پیش بینی” از نظر کمی، دقت کمتری دارد. بنابراین، این دو اصطلاح ( پیش بینی و سنجش ریسک ) به یکدیگر مرتبط هستند، اما مترادف نمی باشند. عوامل مؤثر در ارزیابی احتمال خطر نیز باید در پیش بینی، منظور شده برای کنترل، در نظر گرفته شوند.

در فصل چهارم نتیجه گیری را بیان می کند. از آنچه که ارائه شد می‌توان نتیجه گرفت که فاکتور‌ها و واکنشهای بین آنها که اکولوژی و اپیدمیولوژی را در بر می‌گیرد نهایتاً یک کمپلکس پیچیده را بوجود می‌آورند. این مسئله را
می توان در پرو.سه دربرگیرنده  پراکنش Luteovirus‌ها در داخل یک محصول و بین محصولات زراعی توضیح داد.

واژه های کلیدی: ویروس‌ها، اکولوژی، اپیدمیولوژی، ارزیابی خطر، پیش بینی،

فهرست مطالب

مقدمه    ۲
نمودارها    ۲
اکولوژی ویروس‌ها    ۶
عوامل بیولوژیکی    ۸
۱)خصوصیات ویروسها و گیاهان میزبان آنها    ۸
۱-۱ پایداری فیزیکی و غلظت نهایی ویروسها    ۸
۱-۲ میزان حرکت و انتشار در گیاهان میزبان    ۸
۱-۳ شدت بیماری    ۸
۱-۴ تغییرپذیری و انتخاب نژاد    ۹
۱-۵ دامنه میزبانی    ۹
۲)انتشار    ۱۰
۲-۱ ناقلین هوازاد    ۱۰
۲-۲ ویروسهای خاکزاد    ۱۳
۲-۳ انتقال با بذر و گرده    ۱۵
۲-۴ انتقال بوسیله مهره داران    ۱۶
۲-۵ انتشاردر مسافتهای دور    ۱۶
۳) منابع آلودگی    ۲۱
۳-۱ گیاهان زراعی    ۲۱
۳-۲ گیاهان وحشی    ۲۴
۳-۳ علفهای هرز و سایر میزبانهای واسط    ۲۴
۳-۳-۱ علفهای هرز درون محصول    ۲۵
۳-۳-۲ منابع مجاور محصول    ۲۶
۳-۳-۳  منابع دور    ۲۷
۳-۴ منابع دیگرآلودگی    ۲۹
عملیات باغبانی و کشاورزی    ۳۰
۱- عملیاتی که دارای اثرات موضعی است.    ۳۰
۱-۱ تاریخ کشت    ۳۰
۱-۲ تناوب زراعی    ۳۱
۱-۳ عملیات تهیه زمین و کا شت    ۳۲
۱-۴ اندازه مزرعه    ۳۲
۱-۵ اندازه گیاهان و تراکم کشت    ۳۲
۱-۶ همگن بودن گیاه زراعی    ۳۳
۱-۷ تأثیر گلخانه‌ها    ۳۳
۱-۸ عملیات گرده افشانی    ۳۴
۱-۹ نهالستان‌ها به عنوان منابع آلودگی    ۳۴
۲- عملیاتی که دارای اثراتی در مقیاس بزرگ می‌باشند.    ۳۴
۲-۱ انتخاب گیاهان و اصلاح نبات    ۳۴
۲-۲ روش‌های پیوند زدن    ۳۴
۲-۳ کشت در مناطق دست نخورده    ۳۴
۲-۴ جا به جایی محصولات گیاهی به کشور‌های دور    ۳۴
۲-۵ اثر کشت تک محصولی یا تناوب کوتاه مدت بر ویروسها    ۳۵
نتیجه    ۳۷
عوامل فیزیکی    ۳۷
۱) بارندگی    ۳۷
۲) باد    ۳۸
۳) دمای هوا    ۳۸
۴) خاک    ۳۸
۵) نقش تغییرات فصلی و آب و هوایی در توسعه اپیدمی‌ها    ۳۹
بقا در طول چرخه فصلی    ۴۰
اپیدمیولوژی    ۴۳
۱- زمان    ۴۳
۲- ویروس و میزبان    ۴۴
۳- تعداد منابع آلودگی    ۴۶
۴- نوع و تعداد ناقلین    ۴۶
۵- مسافت    ۴۹
ارزیابی خطر و پیش‌بینی    ۵۳
ارزیابی احتمال خطر    ۵۳
پیش بینی    ۵۴
نتیجه گیری    ۶۰

منابع

۱)     پوررحیم، رضا. فرزادفر،شیرین. گلنراقی، علیرضا. مبانی ویروس شناسی گیاهی (ترجمه) ، انتشارات سامان پیشه گر، ۱۳۸۱٫

۲)     جعفرپور، بهروز، جعفرپور،بیتا، ووس شناسی گیاهی کاربردی (ترجمه)، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد،۱۳۸۲٫

۳)     سخندان بشیر،نعمت. ویروسهای گیاهی (عوامل بیماریزای بی همتا و گمراه کننده)، انتشارات دانشگاه تبریز،۱۳۸۳٫

۴)     Hull, Roger. Matthews’ Plant Virology, Academic Press (Fourth edition) ,2002

۵)     Irwin,M.E.& Thresh,J.M.,1990. Epidemiology of barley yellow dwarf: a study in ecological complexity. Annual Review of Phytopathology, 28:393-414.

۶)     Polslon,J.E.& Anderson,P.K., 1997. The emergence of whitefly-transmitted Gemniviruses in tomato in the western hemisphere. Plant Disease ,81:1356-1369.

۷)     Thresh,J.M.,1982. Cropping practices and virus spread. Annual Review of Phytopathology, 20:193-218.

۸)     Wisler,G.C., Duffus ,J.E., Liu, H.Y. & Li . R.H.,1997. Ecology and epidemiology of whitfly-transmitted closteroviruses. Plant Disease, 82:270-280.

مقدمه

به منظور تبدیل اطلاعات گلخانه ای و آزمایشگاهی موجود در مورد ویروسها به یک تصویر کلی از طبیعت آن‌ها یعنی اکولوژی ( از وازه یونانی Oikos یعنی خانه وLogos به معنی سخنرانی )، که همیشه متغیر است نیاز داریم.

ویروسهای گیاهی برای بقاء باید دارای : (۱) یک یا چند گونه گیاهی میزبان برای افزایش؛ (۲) روشی مؤثر برای انتشار و ایجاد آلودگی در گیاهان میزبان جدید و ( ۳) ذخیره ای از گیاهان میزبان مناسب سالم به منظور انتشار بیماری باشند.موقعیت واقعی هر ویروس معین در یک محل خاص یا در مقیاس جهانی، نتیجه برهمکنشهای پیچیده بین بسیاری از عوامل فیزیکی و بیولوژیکی خواهد بود(شکل۱، پائین صفحه) درک و شناخت اکولوژی یک ویروس در یک محصول و محل معین، جهت توسعه روشهای مناسب برای کنترل بیماری ویروسی لازم و ضروری است. همانند اغلب پارازیت‌های اجباری، عوامل اکولوژیکی عمده ای که باید در نظر گرفته شوند، بیشتر شامل همان روشهایی است که موجب انتشار ویروس از گیاهی به گیاه دیگر شده و نیز راه‌هایی است که سایر عوامل روی انتشار ویروس تأثیر می‌گذارند.

بررسی نموداری، در وهله اول، ارتباط عواملی که توصیف خواهد شد را در یک چشم انداز اکولوژیکی، با اشاره به پیچیدگی تعامل‌های آنها، نشان خواهد داد. آنگاه مداخله و تعامل‌های کیفی عوامل اکولوژیکی را می‌توان بررسی نمود. سپس با خلاصه ای در مورد چگونگی گسترش کمی آلودگی در گیاهان زراعی یامورد حمله قرار گرفتن آنها یا جمعیت‌های گیاهی دیگر دنبال خواهد شد. این، نکته اصلی اکولوژی کمی است که اپیدمیولوژی نامیده می‌شود(ازکلمه یونانی Epi به معنی”برروی”و Demos برای”مردم وجمعیت”وLogosبه معنی سخنرانی ).اپیدمیولوژی از کمیت و مدل سازی صحبت می‌کند. و هم اکنون به طور چشمگیر مورد حمایت فنون جدید ردیابی در گیاهان و ناقلین ، قرار دارد.

نمودارها

بیماری ویروسی در یکایک گیاهان و در جمعیت‌های گیاهی در نتیجه عکس العمل بین ویروس، میزبان و محیط ناشی می‌شود. این موضوع به صورت مثلث بیماری در شکل۱ به سادگی نشان داده شده است (Hull,1991b ).با وجود این، این چنین تعامل‌ها و اثر محیط بسیار پیچیده تر هستند.

 (شکل ۲) شامل گروههای اصلی عوامل مداخله کننده در اکولوژی ویروس‌ها می‌باشد که نمایانگر اکوسیستم ویروسی است. عوامل اصلی ویروس‌ها هستند، که تمایل دارند در همه جا ظاهر شوند و اگر موجب وقوع خسارت بشوند باید تحت کنترل قرار گیرند. گیاهان میزبان به محصولات هدف که باید حفاظت شوند و منابع آلودگی که ویروسهای گیاهی اکثراً از آنها نشأت می‌گیرند، اشاره می‌کند.

اکولوژی ویروس‌ها

اثری که ویروس‌ها می‌توانند در گیاهان به جای بگذارند با مشخصات زیست شناسی آن‌ها، معمولاً روابط ناقلی و اختصاصی بودن میزبان، تعیین می‌شود. ویروس‌ها و حتی نژادهای ویروسی ممکن است از نظر تهاجم و بیماریزایی تفاوت فاحشی داشته باشند و حتی ویروس‌هایی که باعث بیماریهای مشابه می‌شوند از نظر اکولوژی ممکن است کاملاً متفاوت باشند. بنابراین تشخیص دقیق نیازمند تحقیق روی اکولوژی و اپیدمیولوژی و کنترل نهایی ویروس می‌باشد. ویروس‌ها به طور فزاینده در همه جا در هر گونه گیاهی از قارچ، جلبک‌ها و سرو‌ها گرفته تا تمامی انواع گیاهان دانه دار کشف یا ظاهر می‌شوند.

اطلاعات روزافزون از تحقیقات مداوم انجام گرفته روی ویروس، از روش‌های ردیابی پیشرفته و بررسی مداوم وجود ویروس‌ها در گیاهان زراعی و پوشش گیاهی وحشی حاصل می‌شود. معلوم می‌شود که تک تک ویروس‌ها دارای طیف‌های میزبانی وسیعی بوده و پراکنش وسیع تراز آنچه که برای مدت‌ها تصور می‌شد، دارند.برای نمونه، چنین بررسی‌های انجام گرفته در حبوبات در دو دهه اخیر در سراسر آسیای غربی و آفریقای شمالی توسط ایکاردا ( مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در نواحی خشک ( ICARDA ) در حلب سوریه به وجود آمدن حداقل ۱۲ نوع ویروس را در این گیاهان مشخص کرده اند و معلوم شده است که اکثر این ویروس‌ها دارای پراکندگی وسیعی بوده و اغلب از احتمال وقوع بالایی برخوردار می‌باشند. برخی از این ویروس‌ها قبلاً گسترش یافته اند و اکثر آنها، به علت سرایت از طریق بذر، خطری نسبت به برنامه‌های به نژادی زراعی محسوب می‌شوند. به عنوان نمونه، بروموویروس پیسک باقلا که با سوسک منتقل می‌شود ابتدا به صورت تصادفی در انگلستان در سال ۱۹۵۱ ردیابی شد و مدت‌ها تصور می‌شد که تنها از نظر علمی و آکادمیک مهم است. هم اکنون معلوم شده است که در مراکش، الجزایر، تونس، سودان، مصر، و سوریه نیز یافت می‌شود. این ویروس در مراکش در ۵۶%  مزارع بازرسی شده باقلا، با حداکثر وقوع ۳۳%  در یک مزرعه، بوجود می‌آید. این ویروس نخود ایرانی، عدس و نخود فرنگی را نیز آلوده می‌کند. نانوویروس زردی نکروتیک باقلا، که ابتدا در اوائل دهه ۱۹۹۰ از سوریه گزارش گردید، بلافاصله معلوم شد که سبب اپیدمی ناگهانی ویروسی در مصر در سال ۱۹۹۲ بوده است. مسترویروس کوتولگی کلروتیک نخود ایرانی که در سال ۱۹۹۳ در هند گزارش گردید، اخیراً به عنوان عامل یک ناهنجاری مهم در باقلا، که مشابه برگ قاشقی لوبیا بوده و برای مدت‌های طولانی در سودان شناخته شده است، ردیابی شد. این ویروس هم اکنون در یمن و برخی کشورهای دیگر یافت می‌شود.

چند نمونه از چگونگی افزایش سریع شیوع ویروسها و اهمیت یا افزایش پراکندگی آن‌ها از منطقه پیدایش وجود دارند: (۱) به وسیله انسان از طریق عملیات زراعی (۲) از راه تجارت روزافزون بین مناطق و قاره‌ها و (۳) بین المللی شدن فزاینده به نژادی گیاهان زراعی از طریق مبادله در مقیاس وسیع (الف) ژرم پلاسم و مواد اصلاحی برای انجام آزمایش چندمکانی و (ب) ازدیاد تجارتی مواد تکثیر گیاهی. حتی برخی از ویروس‌ها ممکن است، بدون دخالت انسان، در مسافتهای طولانی، به عنوان مثال به همراه حشرات، از طریق جریانات هوا و باد و پخش بذر توسط آب، باد و حیوانات گسترش یابند. کلیه ویروس‌ها، با توجه به مفهوم تئوری ” اجتناب ناپذیری استقرار” بالاخره ممکن است به هر جائی راه یابند اما ظهور آن‌ها فقط در شرایط اکولوژیکی مساعد، امکان پذیراست. بنابراین، در کشاورزی امروزی ویروس‌ها از اهمیت روزافزونی برخوردار می‌باشند. پیدایش بیماری‌های ویروسی جدید ممکن است در نتیجه تغییرپذیری ویروس ناشی شود. ویروس‌ها از نظر دامنه میزبانی، قدرت بیماریزایی و داشتن ناقل اختصاصی، همیشه در حال تغییر هستند. ویروس‌ها به طرق مختلف به شرح ذیل تغییرمی یابند: (۱) جهش و گزینش از راه سازگاری مانند گذر از میزبان‌های ویژه، انواع جدید گیاه یا کولتیوار محصول، (۲) تعامل مستقیم نژادهای ویروس یا ویروس‌های مختلف در آلودگی‌های مخلوط که منجربه (الف) کپسیدی شدن ناهمگن، نوترکیبی کاذب یا حتی(ب) نوترکیبی ژنی بین ویروس‌های مختلف می‌شوند.

اطلاعات اندکی در مورد اثر مستقیم شرایط اقلیمی بر روی ویروس‌ها وجود دارد. برخی از ویروسها ممکن است در دمای بالا فعال باشند، در صورتی که ویروس‌های دیگر دماهای پائین تر را ترجیح می‌دهند یا در دماهای پائین، بیماری زاتر می‌شوند. در دمای بالا، ویروس‌ها یا نژادهای مقاوم به گرما، مانند کوکوموویروس موزاییک خیار ( CMV )، ممکن است غالب شوند. اکثر ویروئیدها فوق العاده بیماریزا هستند، به غلظت‌های فوق العاده بالا می‌رسند و علائم را در دماهای بالاتر از ۳۰ درجه سانتی گراد، در مقایسه با دماهای پائین تر، زودتر بروز می‌دهند. با وجود این، اثر دما اغلب بر روی میزبان، و نه ویروس، است. مثالی در این مورد، تغییر علائم از واکنش لکه‌های موضعی نکروتیک در ۲۰ درجه سانتی گراد در گیاه Nicotiana glutinosa مایه زنی شده با ویروس موزاییک توتون، به موزاییک سیستمیک در ۳۰ درجه است. چند روز پس از پائین آوردن دما به ۲۰ درجه، موزاییک به نکروز سیستمیک تغییر می‌یابد.

عوامل بیولوژیکی

۱)خصوصیات ویروسها و گیاهان میزبان آنها

۱-۱ پایداری فیزیکی و غلظت نهایی ویروسها

در ویروسهای وابسته به انتقال مکانیکی، احتمال بقاء و انتشار ویروسی که داخل و خارج از گیاه پایدار بوده و غلظت آن نیز در بافت خیلی بالاست، بسیار بیشتر از ویروسی است که پایداری و غلظت کمتری دارد. به نظر می‌رسد که بقا و انتشار برخی ویروسها، عمدتاً به پایداری زیاد و مقادیر بالای تولید شده آنها در بافت‌های آلوده بستگی دارد. به عنوان مثال، TMV  ممکن است برای مدت طولانی در مواد گیاهی مرده و در خاک دوام پیدا کند. به این ترتیب منبعی برای آلودگی محصولات بعدی فراهم  می‌گردد.TMV همچنین در فرایند تولید توتون از بین نرفته و در سیگارها نیز یافت می‌شود.

۱-۲ میزان حرکت و انتشار در گیاهان میزبان

ویروسها یا نژادهای ویروسی که در گیاه میزبان و از محل آلودگی  به کندی حرکت
می کنند، در مقایسه با ویروسهایی که دارای سرعت حرکت بیشتری هستند، از قدرت انتشار و بقای کمتری برخوردار می‌باشند.سرعت حرکت ویروس در گیاه مهم بوده و نسبت به طول عمرهر یک از گیاهان میزبان اندازه گیری می‌شود. ویروسهایی که درختچه‌ها و یا درختان ( با عمر طولانی ) را آلوده می‌کنند، در مقایسه با ویروسهایی که در گیاهان یکساله آلودگی ایجاد می‌کنند، می‌توانند با سرعت بسیار بسیار کمتری در میزبان خود حرکت کنند. همچنین ویروسهایی که قادرند به درون بذر حرکت کرده و در آنجا بقا یابند، در انتشار و بقای خود دارای مزیت مهمی می‌باشند.

۱-۳ شدت بیماری

احتمالاً ویروسی که در میزبان خود به سرعت توسعه پیدا کرده و بیماری سیستمیک تولید نماید به طوری که موجب مرگ میزبان خود گردد، در مقایسه با ویروسهایی که بیماری ملایم یا متوسطی ایجاد می‌کنند، از احتمال بقای بسیار کمتری برخوردار می‌باشد. در بیماری ملایم و یا متوسط ، میزبان می‌تواند بقاء یافته و به صورت مؤثرتری تولید مثل کند. به نظر می‌رسد در مزرعه علیه نژادهایی که موجب مرگ سریع میزبان خود می‌گردند، انتخاب طبیعی وجود دارد.

۱-۴ تغییرپذیری و انتخاب نژاد

احتمال تولید نژادهای جدیدویروس بر اثر موتاسیون و یا نوترکیبی حقیقی و کاذب
اسید نوکلئیک در ویروسهایی که ژنوم چند بخشی دارند، وجود دارد. این نژادهای جدید ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شده و خسارات شدیدی به محصولی که تا به آن زمان آن ویروس خاص راتحمل می‌کردند و یا آلوده نمی شدند وارد نمایند.

مثلاً ویروس کوتولگی ذرت سالها در نیشکر شیوع داشت، و خسارات زیادی را در بسیاری از کشورها موجب شد تا اینکه  ابتدا ارقام متحمل و سپس مقاوم به این ویروس معرفی گردید. نژادهای متعددی از این ویروس وجود داشت ولی به ندرت ذرت را آلوده می‌کردند مگر اینکه ذرت در مجاورت نیشکر کشت می‌شد. اخیراً شرایط در بسیاری از نقاط ایالات متحده به شدت تغییر کرده است وویروس ذرت را آلوده می‌کند و خسارات زیادی در بسیاری از نواحی که کاملاً از مزارع نیشکر جداهستند ایجاد کرده است. تغییر در شدت بیماری بر اثر افزایش ایجاد نژادهای جدید ویروس است.

به طور کلی  میزان توانایی جهش یک ویروس برای تولید نژادهای جدیدی که بتواند به صورت مؤثری با تغییرات محیطی سازگار باشند، ممکن است تأثیر زیادی بر بقاءو انتشار ویروس مورد نظر داشته باشد. مشخص شده است که عوامل  زیر تحت شرایط خاصی، در فشارهای انتخابی نقش مهمی ایفا می‌نمایند: (۱) گونه و رقم گیاه میزبان؛ (۲)گونه و نژاد ناقلین بی مهره؛ (۳) تغییرات فصلی و آب و هوایی، به خصوص تغییر در درجه حرارت. در فصول مختلف  ممکن است نژادهای غالب یک ویروس در یک محصول متفاوت باشد و (۴) عملیات کشاورزی، به ویژه در محصولاتی که به صورت رویشی ازدیاد پیدا می‌کنند، می‌تواند موجب انتخاب نزادهای خاصی از یک ویروس شود.

۱-۵ دامنه میزبانی

ویروسها از نظر دامنه میزبانی گونه‌های گیاهی  که می‌توانند آلوده کنند، بسیار متفاوت هستند. به نظر می‌رسد بعضی از ویروسهای عامل بیماری در توت فرنگی، محدود به جنس Fragaria باشند. در حالیکه ویروسهای دیگر ممکن است بتوانند طیف وسیعی از گیاهان را آلوده نمایند. به عنوان مثال ویروس موزاییک خیار(CMV ) می‌تواند گونه‌های متعلق به بیش از ۱۰۰ خانواده گیاهی را آلوده نماید. به نظر می‌رسد عامل بقاء در ویروسهایی که دارای دامنه میزبانی محدودی هستند، ناشی از داشتن میزبانهای چندساله و ازدیاد رویشی آنها یا انتقال مؤثر ویروس از طریق بذر باشد.

تنوع و گوناگونی میزبانهای یک ویروس، فرصت زیادتری برای حفظ، بقا و انتشار بیشترویروس فراهم می‌آورد. ویروسهایی که دارای میزبانهای زینتی چند ساله مثل گل کوکب و سوسن هستند، همانند گونه‌های زراعی و باغی در سراسر دنیا گسترش یافته اند. علف‌های هرز، گیاهان وحشی، بوته‌های پرچین، درختان زینتی و درختچه‌ها ممکن است به عنوان منبع نگهدارنده ویروس عمل کنند. اهمیت واقعی  انواع مختلف میزبانهای ویروسی برای محصولاتی که در مجاورت آنها کاشته می‌شوند، به عوامل متعددی به ویژه حضور ناقلین بی مهره فعال بستگی دارد.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .