عنوان :

مقاله بررسی تفسیر آیات سوره بروج از تفاسیر مختلف

تعداد صفحات : ۵۰

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

سوره بروج مکی است و بیست و دو آیه دارد. و رسول خدا فرمود: هر کس این سوره را بخواند، خداوند بر تعداد تمام کسانی که در نماز جمعه اجتماع می کنند و تمام کسانی که در روز عرفه در عرفات جمع می شوند ، ده حسنه به او می دهد و تلاوت آن انسان را از ترسها و شدائد رهایی می بخشد.

بیان آیات این سوره مشتمل بر انذار و بشارت است ،‌و در کل این سوره به دو بخش می تواند تقسیم شود: بخش اوّل: پیروان اخدود (‌از آیه یکم تا شانزدهم ) و بخش دوّم : حدیث سپاه (از آیه هفدهم تا بیست و دوّم)

در این سوره به دو نمونه آشکار از آنها یعنی قوم فرعون و ثمود اشاره می کند ، که بعضی شرق و غرب را زیر سلطه خود قرار دادند و بعضی دل کوه ها را شکافتند و خانه های عظیم ساختند که خداوند گروه اوّل را با آب و گروه دوم را با باد که هر دو وسیله حیات آدمی است در هم کوبید. تا مشرکان عرب بدانند کاری از آنها ساخته نیست، جایی که خداوند از آن لشکرهای عظیم انتقام گرفت در حالیکه آنان ضعیف ترند.

و مقصود خداوند این است که یاد کن ای محمد داستان آنها را ، که چگونه تکذیب کردند پیامبران خدا را و چگونه عذاب به ایشان فرود آمد و چگونه پیامبران خبر کردند و چگونه خدا آنها را یاری کرد. پس تو هم صبر کن  چنانچه آنها صبر کردند تا نصرت الهی به تو رسد، چنانچه به ایشان رسید. و این مختصر گوئی علم بدیع واشاره فصیح چنان است که کلام صریح هم جای آن را نگیرد.

واژه های کلیدی: سوره بروج،قرآن، پیروان اخدود، حدیث سپاه، قوم فرعونف قوم ثمود

فهرست مطالب

«کلیات تحقیق»    ۴
-چکیده ای در مورد سوره مبارکه بروج    ۴
-اهمیت این سوره    ۴
-پیشینه تحقیق    ۴
– فرضیه تحقیق    ۴
سؤالات تحقیق    ۴
به نام خدای بخشاینده مهربان    ۵
چکیده ای در مورد سوره بروج:    ۸
اهمیت این سوره:    ۹
تفسیر سوره مبارکه بروج    ۱۰
از تفاسیر مختلف    ۱۰
وَالْسَّماءِ ذاتِ الْبُروُجِ   (۱)    ۱۱
وَالْیَومِ الْمَوعُودِ  (۲ )    ۱۲
وَشَاهِدٍ وَ مَشهُودٍ ( ۳ )    ۱۳
قُتِلَ اَصحابُِ الأُخدودِ( ۴ )    ۱۷
اَلّنَارِ ذَاتِ الوَقُودِ ( ۵ )    ۱۸
إِذْ هُمْ عَلَیها قُعودٌ( ۶ )   هنگامی که اینان برگرد آن آتش نشسته بودند.    ۱۹
وَهُم عَلی ما یَفْعَلونَ بِالمُومِنینَ شُهُودٌ( ۷  )    ۱۹
وَهُم عَلی ما یَفْعَلونَ بِالمُومِنینَ شُهُودٌ( ۷ )    ۲۰
تفسیر عمومی آیات ۴ تا ۷ سوره بروج است:    ۲۱
وَ ما نَقَموا  مِنهُم اِلاّ اَن یُومِنوا بِاللهِ العَزیزِ الحَمید( ۸ )    ۲۲
اَلَّذی لَه ملکُ السَّمواتِ وَالاَرضِ وَاللهُ عَلی کلِّ شَی ءٍ شَهیدٌ( ۹ )    ۲۴
متن ذیل، تفسیر عمومی آیات ۱ تا ۹ سوره بروج می باشد:    ۲۶
نکته ها:    ۲۶
اِنَّ الَّـذینَ فَتَـنُوا المُـؤمِنـینَ وَالمُؤمِناتِ ثُمَّ یَتوبوا فَلَهُم عَذابُ جَهَنَّمَ وَ لَهُم عَذابُ الحَریقِ (۱۰  )    ۲۹
اِنَّ الَّذینَ ءامَنوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ لَهُم جَنّاتٌ تَجری مِن تَحتِهَا الاَنهارُ ذلِکَ الفَوزُ الکَبیرُ(۱۱)    ۳۱
اِنَّ بَطشَ رَبِّکَّ‌ لَشدیدُ( ۱۲ )    ۳۲
اِنَّهُ هُوَ یُبدِیُ وَیُعیدُ( ۱۳ )    ۳۴
وَ هُوَ الغَفورُ الوَدودُ( ۱۴ ) و او آمرزنده و دستدار مؤمنان است.    ۳۶
ذُوالعَرشِ المَجیدُ( ۱۵ )صاحب عرش مجید است.    ۳۷
فَعّالٌ لِما یُریدُ( ۱۶ ) و آنچه را بخواهد انجام می دهد.    ۳۸
متن ذیل تفسیر عمومی آیات ۱۴ تا ۱۶ سوره بروج است:    ۳۹
«هَل اَتیکَ حَدیثُ الجُنودِ»( ۱۷ ) آیا داستان لشکرها به تو رسیده است .    ۴۰
فِرعونَ وَثَمودَ( ۱۸ )    ۴۱
تفسیر عمومی آیات ۱۷و ۱۸:    ۴۲
بَلِ الَّذینَ کَفَروا فی تَکذیبٍ( ۱۹ )    ۴۳
وَاللهُ مِن وَرائِهِم مُحیطٌ( ۲۰ )    ۴۴
تفسیر عمومی آیات ۱۹و۲۰ : آری آنها که رو به کفر رفته اند در تکذیب به سر می برند.۱۹ و خداوند از ورائشان احاطه دارد. ۲۰    ۴۵
بَل هُوَ قَرءانٌ مَجیدٌ( ۲۱ ) بلکه آن قرآن مجید است.    ۴۶
فی لَوحٍ مَحفوظٍ( ۲۲ )    ۴۷
تفسیر عمومی آیات ۲۱تا ۲۲: آری آن قرآنی است گرامی۲۱ در لوح محفوظ ۲۲    ۴۸
فهرست منابع:    ۵۰

فهرست منابع:

ترجمه تفسیرمجمع البیان- شیخ ابوعلی بن الحسن الطبرسی(م ۵۴۸ق) ترجمه سید ابراهیم میر باقری و همکاران – انتشارات فراهانی- چاپ اول – تهران – ۱۳۵۰-۱۳۶۰ش- ۲۷ جلد.

جلاء الاذهان و جلاء الأحزان (تفسیر گازر) – جرجانی، (م اواخر قرن نهم)- انتشارات دانشگاه تهران- چاپ اوّل- ۱۳۳۷ ش- ۱۰جلد.

پرتوی از قران – سید محمود طالقانی(م ۱۳۵۸ ش)– انتشارات شرکت سهامی انتشار–تهران –۱۳۵۸–۱۳۶۶ش–۶ جلد.

ترجمه تفسیر المیزان–سید محمد حسین طباطبائی (م ۱۴۰۲ق) – ترجمه سید محمد باقر موسوی–دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم–۱۳۶۳ش–۲۰جلد.

مخزن العرفان در علوم قرآن (کنز العرفان) – بانوی اصفهانی- انتشارات نهضت زنان مسلمان – ۱۳۶۱ ش- ۱۰ جلد- تهران.

تفسیر نمونه – ناصر مکارم شیرازی- انتشارات دارالکتاب الاسلامیه – تهران- ۱۳۵۳ تا ۱۳۶۶ش – ۲۷ جلد.

تفسیر رهنما- زین العابدین رهنما- تهران- بی نا- چاپ اول و دوم- ۱۳۵۴-۱۳۶۶ش – ۴ ج.ارها

فرضیه تحقیق:

«سوره مبارکه بروج ، بیان اختصاری سرنوشت اقوامی خاص، اثر تربیتی عمده ای دارد.»

سؤالات تحقیق:

اصحاب الاخدود چه گروهی بودند؟

شکنجه مسلمانان در صدر اسلام برای چه هدفی صورت پذیرفته بود؟‌

اثر بیان اختصاری داستان فرعون و ثمود در این سوره چیست؟‌

اثر این سوره بر تربیت اخلاقی جوامع چگونه است؟

پیشینه تحقیق:

اکثر تفاسیری که تا انتهای قرآن به تفسیر سور قرآن پرداخته اند، به تفسیر این سوره نیز پرداخته اند.

سوره بروج مکی است و بیست و دو آیه دارد.

بیان آیات این سوره مشتمل بر انذار و بشارت است ،‌و در آن به سختی کسانی را انذار کرده که مردان و زنان مسلمان را به جرم این که به خدا ایمان آورده اند شکنجه می کنند. نظر مشرکین مکه که با گروندگان به رسول خدا(ص) چنین می کردند، آنان را شکنجه می کردند تا از دین اسلام به شرک سابق خود برگردند.

بعضی از این مسلمانان صبر می کردند و برنمی گشتند و لو شکنجه به هر جا که خواست برسد. و بعضی برگشته و مرتد می شدند و اینها افرادی بودند که اینها افرادی بودند که ایمان ضعیفی داشتند، همچنان که در آیه “ وَمِنَ النّاسَ مِن یَقول امنا بِالله فاذا اوذی فی الله جَعَل فتنه الناس کعذاب الله، وَ مِن الناسُ مِن یعبد الله علی حرف فَاِنَّ اصابَه خیر اطمَان به وَ اِن اصابته فتنه انقلب علی وَجهَهُ ” به وضع آنان اشاره می کند. خدای سبحان در این آیات قبل از اینکه اشاره ای به اصحاب اخدود می کند و این خود تشویق مؤمنان به صبر در راه خدای تعالی است، دنبال این داستان، اشاره ای هم به سرگذشت لشکریان فرعون و ثمود دارد، و این مایه دلخوش رسول خدا و وعده نصرت به آن جناب و تهدید مشرکین است و این سوره به شهادت سباق آیاتش درمکّه نازل شده است[۱].

در کل این سوره به دو بخش می تواند تقسیم شود: بخش اوّل: پیروان اخدود (‌از آیه یکم تا شانزدهم ) و بخش دوّم : حدیث سپاه (از آیه هفدهم تا بیست و دوّم) در بخش اول این سوره قسم به ستارگان و روز موعود و شاهد و مشهود است و جواب این قسم در آیه چهارم آمده که به اصحاب اخدود و لعنت فرستاده شده[۲] تناسب نامگذاری این سوره به سوره بروج نیز به تناسب سوگندی است که در آیه اوّل آمده است.[۳]

اهمیت این سوره:

این سوره بیست و دو آیه دارد و رسول خدا (ص) فرمود،‌هر کس سوره بروج را بخواند خداوند به عدد هر روز آدینه و روز عرفه که در دنیا بوده ده حسنه برای او بنویسد و هر کس در نماز فریضه بخواند، موقف حشروی با انبیاء مرسلین باشد.

از مصباح کفعمی است: کسیکه این سوره را در رختخواب بخواند یا موقع بیرون رفتن از منزل ، خانه و اثاث البیت و اهل و عیال همه محفوظ مانند[۴].

روی هم رفته این سوره، سوره استقامت و پایمردی در برابر فشارهایی است که از ظالمان و مستکبران بر مؤمنان وارد می شود و در لابلای آن وعده نصرت الهی نهفته است.

در فضیلت این سوره همین بس که رسول خدا فرمود: هر کس این سوره را بخواند، خداوند بر تعداد تمام کسانی که در نماز جمعه اجتماع می کنند و تمام کسانی که در روز عرفه در عرفات جمع می شوند ، ده حسنه به او می دهد و تلاوت آن انسان را از ترسها و شدائد رهایی می بخشد[۵].

تفسیر سوره مبارکه بروج

 از تفاسیر مختلف

«بسم الله الرحمن الرحیم »

وَالْسَّماءِ ذاتِ الْبُروُجِ   (۱)

« نخست می فرماید: سوگند به آسمان که دارای برجهای بسیار است.

بروج جمع «برج» در اصل به معنی قصر است و بعضی آن را به معنی«شی ء ظاهر و آشکار» می دانند . و نامگذاری قصرها و عمارتهای بلند و مرتفع را به این نام به خاطر وضوح و ظهورشان دانسته اند. به همین جهت قسمت مخصوص از دیوار اطراف شهر یا محل اجتماع لشکر که بروز و ظهور خاصی دارد«برج » نامیده می شود.

و هنگامی که زن زینت خود را آشکار سازد، “تبرجت المرأ‏ه ” می گویند. برجهای آسمانی یا به معنی ستارگان درخشان و روشن آسمان است و یا به معنی“صورتهای فلکی” ، یعنی مجموعه ای از ستارگان که در نظر ما شباهت به یکی از موجودات زمینی دارد،‌و برجهای دوازده گانه دوازده صورت فلکی است که خورشید حرکت نمی کند، بلکه زمین به دور آن می گردد.

(ولی به نظر می رسـد کـه خورشـید جابه جا می شود و محاذی یکی از صورتهای فلکی می گردد.)  

سوگند به هر یک از این معانی باشد حکایت از عظمت آن می کند، عظمتی که شاید در آن زمان در نظر عرب روشن نبود، ولی امروز برای ما کاملاً شناخته شده است، هر چند بیشتر به نظر می رسد که منظور همان ستارگان درخشان آسمانی باشد . لذا در حدیثی آمده است که از پیغمبر (ص) تفسیر این آیه را خواستند، فرمود:‌“منظور کواکب و ستارگان است”.[۶]

وَالْیَومِ الْمَوعُودِ  (۲ )

سپس می افزاید: و سوگند به آن روز موعود،‌ (روز رستاخیز) همان روزی که تمام انبیاء و پیامبران الهی آن را وعده داده اند و صدها آیه قرآن مجید از آن خبر می دهد،‌همان روزی که میعاد و وعده گاه همه اولین و آخرین است و روزی است که باید حساب همگان تصفیه شود.[۷]

این جمله عطف است برکلمه «اسماء» یعنی سوگند به آسمان داریث برج ها و سوگند به روز موعود.[۸]

وَشَاهِدٍ وَ مَشهُودٍ ( ۳ )

و در سومین و چهارمین سوگند می فرماید: “و قسم به شاهد و مشهود” در اینکه منظور از شاهد و مشهود چیست؟‌تفسیرهای بسیار فراوانی ذکر کرده اند که بالغ برسی تفسیر می شود، و مهمترین آنها تفسیرهای زیر است:

«شاهد» شخص پیغمبر(ص) است . چنانکه قرآن می گوید:‌“یا اَیُّها النَبی اِنّا ارسلناکَ شاهِداً و مُبَشِّراً وَنَذیراً : ای پیغمبر ما تو را شاهد و بشارت دهنده و بیم دهنده فرستادیم۰ (احزاب/۴۵) و «مشهود» همان روز قیامت است، چنانکه قرآن می فرماید: ذلِکَ یَوم مجموع لَه الناش وَ ذلک یوم مشهود: روز قیامت روزی است که همه مردم در آن جمع می شوند و روزی است کاملاً مشهود و آشکار. (هود/۱۰۳).

شاهد گـواهان عمل انـسانند، مـانند اعضـای پـیکر او چنـانکه در آیه ۲۴ سوره نـور می خوانیم: «یوم تشهد علیهم السنتهم و ایدیهم و ارجلهم بما کانوا یعملون: روزی که زبانها و دستها و پاهایشان به اعمالی که انجام داده اند گواهی می دهد و مشهود انسانها و اعمال آنها هستند.

[۱] -تفسیر المیزان- ج ۲۰ – ص ۴۱۱ .

[۲] -تفسیر نمونه- ج ۲۶-ص ۳۲۳٫

[۳] -تفسیر اهنما- زین العابدین رهنما- ج ۴- ص ۵۱۷٫

[۴] -تفسیر مخزن العرفان- ج ۴ – ص ۷۳٫

[۵] – تفسیر نمونه- ج ۲۶-ص ۳۲۳

[۶] -مکارم شیرازی- ناصر- تفسیر نمونه- انتشارات دارالکتاب الاسلامیه – تهران – ۱۳۵۳-۱۳۶۶ – ج ۲۶-ص ۳۲۷٫

[۷] -تفسیر نمونه- مکارم شیرازی- ج۲۶-ص ۳۲۹٫

[۸] – المیزان- ج ۲۰- ص ۴۱۴٫

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .