عنوان :
مقاله تاریخ اسلام
تعداد صفحات : ۳۲
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
در این مقاله درباره دولت ساسانیان و انقراض آن در ایران و دوران حکومت پیامبر اکرم (ص) و پیامبر اسلام، مؤسس دولت اسلامی و صدور و ابلاغ بخش‌نامه‌های دولتی برای فرمانروایان بحث می شود.
دوره ساسانیان را میتوان، عصر تکوین امپراطوری ایران قبل از اسلام دانست. این امپراطوری که در عهد هخامنشیان بنیان گذاری شده و نیمی از سرزمینهای جهان باستان را از آن خود کرده بود، در عهد ساسانیان به اوج خود رسید و عنوان یکی از دو امپراطوری بزرگ جهان را به خود اختصاص داد.
در انتها در فتح نهاوند آخرین بازمانده گنجهای ساسانی و خسروانی نیز به دست فاتحان افتاد. پس از آن نیز دیگر ایرانیان را ممکن نشد که لشکری فراهم آورند و در برابر عرب درایستند. همه چیز و همه جا، در دست عرب بود و از این روی بود که عرب این پیروزی را فتح الفتوح خواند. سقوط نهاوند در سال ۲۱ هجری، چهارده قرن تاریخ پر حادثه و با شکوه ایران باستان را که از هفت قرن قبل از میلاد تا هفت قرن بعد از آن کشیده بود پایان بخشید. این حادثه فقط سقوط دولتی با عظمت نبود، سقوط دستگاهی فاسد و تباه بود.
بدین ترتیب، کاری که دولت بزرگ روم یا آیین قدیم ترسایی نتوانست در ایران از پیش ببرد، دولت خلیفه عرب با آیین نو رسیده اسلام از پیش برد و جایی خالی را که آیین ترسایی نتوانسته بود پر کند، آیین مسلمانی پر کرد. بدین گونه بود که اسلام بر مجوس پیروزی یافت.
همچنین با طلوع اسلام، و به ویژه پس از هجرت پیامبر اکرم به مدینه، تحولی ژرف و عمیق در زندگی سیاسی و اجتماعی مردم جزیره‌العرب پدید آمد، و افرادی که قبل از اسلام، از نظم اجتماعی واحدی به صورت پایدار برخوردار نبوده و یک رژیم سیاسی، بر سرزمینشان حاکمیت نداشته، و از حضور و اقتدار رهبری اجتماعی به صورت دولت، محروم بودند، برای اولین بار، سایه دولت اسلامی، به رهبری پیامبر اکرم بر آنان گسترده گردید و نهادهای مورد نیاز دولت، در آن دیار و سرزمین تأسیس گردید.
در نخستین دولت اسلامی، اداره حکومت، برعهده شخص پیامبر بود و آن حضرت مستقیماً در سامان دادن به امور اجتماعی و مدیریت جامعه دخالت داشت. امور سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و قضایی، با نظر آن حضرت، و برطبق صلاح‌دید او انجام می‌گرفت.
واژه های کلیدی: دولت ساسانی، فتح نهاوند، دوران حکومت پیامبر اکرم (ص)، حکومت اسلامی، مدینه، مکه، عقد پیمان‌های سیاسی
فهرست مطالب
مقدمه ۱
فتح نهاوند ۱
آغاز یک فاجعه ۳
انقراض دولت ساسانی ۵
پیام محمد ۹
دوران حکومت پیامبر اکرم (ص) ۱۱
هستههای نخستین حکومت اسلامی ۱۱
حکومت پیامبر(ص) ۱۴
اداره و مدیریت ۱۶
اداره امور مالی و اقتصادی، مالیات، عاملان صدقات ۱۷
قضی ۱۷
امور دفاعی ۱۸
مسائل و مشکلات اجتماعی ۱۹
روابط خارجی ۲۰
پیامبر و دولت اسلامی ۲۰
پیامبر اسلام، مؤسس دولت اسلامی ۲۱
صدور و ابلاغ بخش‌نامه‌های دولتی برای فرمانروایان ۲۲
نصب حاکمان و فرمانروایان ۲۳
عقد پیمان‌های سیاسی ۲۴
سرکوب فتنه‌گران ۲۶
کنترل بازار و تجارت ۲۶
نتیجه ۲۶
-منابع و مآخذ ۲۹
-منابع و مآخذ
-کتاب دو قرن سکوت نوشته دکتر عبدالحسین زرین‌کوب
-کتاب ایران در زمان ساسانیان تألیف آرتورکریستین سن ترجمه رشید یاسیمی
-کتاب: جامعه سیاسی اسلامی تألیف شیخ محمدمهدی شمس‌الدین
کتاب: دین و دولت در اندیشه اسلامی تألیف محمد سروش
مقدمه
دوره ساسانیان را میتوان، عصر تکوین امپراطوری ایران قبل از اسلام دانست. این امپراطوری که در عهد هخامنشیان بنیان گذاری شده و نیمی از سرزمینهای جهان باستان را از آن خود کرده بود، در عهد ساسانیان به اوج خود رسید و عنوان یکی از دو امپراطوری بزرگ جهان را به خود اختصاص داد.
در هر امپراتوری لازم تحصیل منابع مادی، به منظور تأمین مقاصد توسعه طلبانه – چه داخلی و چه خارجی-سیاست تجاوز است، و این اصل، از همان آغاز، موجبات فروپاش امپراتوریها را همین اصل مهم فراهم ساخته است. طبعاً امپراطوری ساسانی هم از این قاعده مستثنی نبوده است.
سردمداران این امپراتوری برای پیشبرد اهداف توسعه طلبانهشان، نیاز مبرم به منابع مادی دانستند و برای تحمیل این منابع مادی، بر جامعه تحت سلطه خود فشار وارد میآورند و آن را در مقابل عوامل گوناگون، آسیب پذیر میساختند.
فتح نهاوند
سپاه ایران نیز به سرداری فیروزان یا مردان شاه، ساز و برگ بسیار آماده کرده بودند. دو لشکر در نزدیک نهاوند خیمه زدند و چندی در برابر یکدیگر نشستند. چون ایرانیان جنگ را نیاغازیدند و هر روز نیز به آن ها از هر سوی کشور مدد میرسید، عریان ستوه گشتند و به هراس افتادند و رأی چنان دیدند که باید آوازه دراندازند که خلیفه مسلمانان در مدینه مرده است و باید سپاه جنگ ناکرده باز گردد چنین کردند و آهنگ بازگشت نمودند. ایرانیان از سنگرها و قلعههای خویش برآمدند تا عربان را دنبال کنند و بدین بهانه پراکنده شدند، تا به تازیان رسیدند تازیان برگشتند و جنگی سخت در پیوستند و چند روز بکشید و از هر دو سوی خلقی بسیار کشته شد. سرانجام سپاه ایران بشکست و بگریخت و نهاوند نیز به دست عرب افتاد. از آنجا راه همران و آذربایجان رفتند و دیگر ایرانیان را بیش یارای مقاومت نبود. فتح نهاوند در واقع راه تصرف تمام ایران را بر روی اعراب بگشود و این آخرین مقاومت منظم بود که دولت ساسانی در برابر تازیان از خود نشان داد. از این پس دیگر نه دولتی در کار بود و نه کشور). همه چیز به دست عرب افتاده بود. سال بعد همدان و کاشان و اصفهان و استخر نیز به دست تازیان افتاد و یزدگرد از فارس به کرمان و از آنجا به سیستان رفت و سرانجام به مرد کشید.
در فتح نهاوند آخرین بازمانده گنجهای خسروانی نیز به دست فاتحان افتاد. پس از آن نیز دیگر ایرانیان را ممکن نشد که لشکری فراهم آورند و در برابر عرب درایستند. همه چیز و همه جا، در دست عرب بود و از این روی بود که عرب این پیروزی را فتح الفتوح خواند.
آغاز یک فاجعه
سقوط نهاوند در سال ۲۱ هجری، چهارده قرن تاریخ پر حادثه و با شکوه ایران باستان را که از هفت قرن قبل از میلاد تا هفت قرن بعد از آن کشیده بود پایان بخشید. این حادثه فقط سقوط دولتی با عظمت نبود، سقوط دستگاهی فاسد و تباه بود. زیرا در پایان کار ساسانیان از پریشانی و بیسرانجامی در هم کارها فساد و تباهی راه نداشت. جور و استبداد خسروان، آسایش و امنیت مردم را عرضه خطر میکرد و کژخویی و سسترایی موبدان اختلاف دینی را میافزود. از یک سو سخنان مانی و مزدک در عقاید عامه رخنه میانداخت و از دیگر سوی، نفوذ دین ترسایان در غرب و پیشرفت آیین بودا در شرق قدرت آیین زرتشت را میکاست.
روحانیون نیز چنان در اوهام و تقالید کهن فرو رفته بودند که جز پروای آتشگاهها و عواید و فواید آن را نمیدانستند و از عهده دفاع آیین خویش هم برنمیآمدند.
وحدت دینی در این روزگار تزلزلی تمام یافته بود و از فسادی که در این اخلاق موبدان بود،هوشمندان قوم از آیین زرتشت سرخورده بودند و آیین تازهای میجستند که جنبه اخلاقی و روحانی آن از دین زرتشت قویتر باشد و رسم و آیین تازهای میجستند که جنبه اخلاقی و روحانی آن از دین زرتشت قویتر باشد و رسم و آیین طبقاتی کهن را نیز در هم فرو ریزد. نفوذی که آیین ترسا در این ایام، در ایران یافته بود از همین جا بود. عبث نیست که روز به ین مرزبان، یا چنان که بعدها خوانده شد،سلمان فراسی آیین ترسا گزید و بازخرسندی نیافت. ناچار در پی دینی تازه در شام و حجاز میرفت. باری از این روی بود که در این ایام زمینه افکار از هر جهت برای پذیرفتن دینی تازه آماده بود و دولت نیز که از آغاز عهد ساسانیان با دین توأم گشته بود، دیگر از ضعف و سستی نمیتوانست در برابر هیچ محلهای تاب بیاورد. و بدین گونه، دستگاه دین و دولت با آن هرج و مرج خون آلود و آن جور و بیداد شگفتانگیز که در پایان عهده ساسانیان وجود نداشت. دستگاهی پریشان و کاری تباه بود که نیروی همت و ایمان ناچیزترین و کممایهترین قومی میتوانست آن را هم بپاشد و یکسره نابود و تباه کند. بوزنطیه – یا چنان که امروز میگوید: بیزانس – که دشمن چندین ساله ایران بود نیز از بس خود در آن روزها گرفتاری داشت نتوانست این فرصت را به غنیمت گیرد و عرب که تا آن روزها هرگز خیال محله به ایران را نیز در سرنمیپرود جرأت این اقدام را یافت.
بدین ترتیب، کاری که دولت بزرگ روم یا آیین قدیم ترسایی نتوانست در ایران از پیش ببرد، دولت خلیفه عرب با آیین نو رسیده اسلام از پیش برد و جایی خالی را که آیین ترسایی نتوانسته بود پر کند، آیین مسلمانی پر کرد. بدین گونه بود که اسلام بر مجوس پیروزی یافت.
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
