عنوان :

مقاله تجزیه و تحلیل مهارتهای پیچیده ورزشی

تعداد صفحات :۷۱

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این مقاله به بررسی تجزیه  و تحلیل مهارتهای پیچیده رشته های ورزشی از جمله دو میدانی، شنا، ژیمناستیک، وزنه برداری و … می پردازد.

ژیمناستیک را به طور عمومی می‌توان شامل تعداد زیادی از حرکات که روی وسایل مختل انجام می‌شود، دانست و می‌توانند به حرکات دستی، نگهدارنده و پرشی تقسیم شوند.

ترکیبی از بسیاری از حرکات، به تجزیه و تحلیل دقیق اجزایی که اجرا را تعیین می‌کنند، نیاز دارد.

از آنجا که تجزیه و تحلیل همه حرکات ژیمناستیک بر اساس تحلیل آناتومیکی در این کتاب ممکن نیست، لذا تنها تعدادی از مثالهای خاص برای هر وسیله بر طبق نیازهای دینامیک و مشخصات آناتومیکی مورد مطالعه قرار خواهد گرفت، بسیاری از حرکاتی که توضیح داده میشود و می‌تواند در مورد تنوعی از حرکات دیگر که در اینجا بحث نخواهند شد، کاربرد داشته باشند.

به عنوان یک مقدمه می‌توان گفت که عضله سه سر بازویی به طور عمومی در حرکات نگهدارنده مهم است. خم‌کننده‌های دست در حرکات دستی، مهم است و باز کننده‌های مفصل ران و زانو و خم‌کننده‌های مچ پا، باز کننده‌ها و خم‌کننده‌های دست در حرکات پرشی اهمیت دارند. در بعضی از حرکات آویزان شدن، مانند چرخش کامل روی میله عمودی یا دار حلقه، خم‌کننده‌ای دست و انگشتان بایستی بر چند برابر  کل وزن بدن فائق آیند.

واژه های کلیدی: دو میدانی، شنا، ژیمناستیک، وزنه برداری

فهرست مطالب

تجزیه و تحلیل مهارتهای پیچیده ورزشی   ۱
دو و میدانی   ۱
راه رفتن   ۱
عضله‌های فعال در مرحله نوسان   ۲
استارت و دو سرعت   ۵
پرش طول   ۷
پرش سه گام   ۸
پرش ارتفاع   ۸
پرش با نیزه   ۹
فعالیت دستها   ۱۰
پرتاب نیزه   ۱۲
پرتاب وزنه   ۱۶
شنا   ۱۷
شنای قورباغه   ۱۸
خم‌کننده‌های مفصل ران و زانو   ۱۹
شنای کرال سینه   ۲۱
شنای پروانه   ۲۲
شنای کرال پشت   ۲۳
شیرجه   ۲۴
واترپلو   ۲۵
ژیمناستیک   ۲۵
میله افقی   ۲۶
پارالل   ۲۷
بالانس   ۲۷
دار حلقه   ۲۸
حرکت زاویه   ۳۰
خرک حلقه   ۳۰
ورزشهای زمینی   ۳۱
جست و خیز و پریدن   ۳۲
میله‌های ناهموار   ۳۲
چوب موازنه   ۳۳
وزنه‌برداری   ۳۳
عضلات دست   ۳۴
عضلات پا   ۳۴
رشته‌های هنری   ۳۵
تیراندازی   ۳۹
عضله‌های شرکت کننده   ۴۰
تیراندازی با کمان   ۴۱
ورزشهای آبی   ۴۲
قایق‌رانی پارویی (پدالی)   ۴۳
قایقرانی بادبانی   ۴۴
دوچرخه‌سواری   ۴۵
فوتبال   ۴۶
هاکی روی چمن   ۴۶
هندبال   ۴۷
بسکتبال   ۴۷
والیبال   ۴۸
تنیس   ۴۸
بحث جانبی   ۴۸
سبب‌شناسی   ۴۹
ورزشهای زمستانی   ۵۲
اسکی دور کشوری   ۵۳
اسکیت سرعتی   ۵۴
اسکیت نمایشی   ۵۵
سورتمه سواری   ۵۵
سورتمه رانی   ۵۵
اسکی پرش   ۵۶
هیپرفلکشن دستها   ۶۰
دور کردن ران   ۶۳
نزدیک کردن ران   ۶۴
چرخش داخلی ـ خارجی ران   ۶۴
باز کردن مفصل زانو   ۶۴
خم کردن مفصل زانو   ۶۵
چرخش داخلی و خارجی ساق پا   ۶۵
دورسی اکتنشن در مفصل فوقانی مچ پا   ۶۶

تجزیه و تحلیل مهارتهای پیچیده ورزشی

یک توصیف سیستماتیک تقریباً از همه رشته‌های ورزشی المپیک، خواننده را با اطلاعات جدیدی در رشته ورزشی مورد علاقه‌اش آشنا می‌کند. در صورتی که اطلاعات بیشتری مورد نیاز باشد توضیحات قبلی در مورد عضلات یا تجزیه و تحلیل حرکات تنه و اندامهای انتهایی می‌تواند سودمند باشد.

تصاویر در مورد عضله‌هایی که به حرکت ویژه مربوط است، محدود می‌باشد و حرکات ورزشی ویژه در اوج انقباض عضلانی ترسیم شده‌اند (که به صورت قرمز نشان داده شده‌اند).

از آنجا که مسابقات دو و ومیدانی به عنوان پایه و مبنای بسیاری از مسابقات ورزشی است و به لحاظ اینکه اصول و حرکاتی که مختص رشته‌های دو و میدانی است، به طور مستقیم یا با کمی تغییر در اکثر دیگر مسابقات ورزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد لذا این مسابقات به صورت جزئی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

دو و میدانی

گروه‌های عضلانی مشابهی در راه رفتن، دویدن و پریدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. تفاوتها در افزایش درگیری گروه‌های عضلانی مختلف است.

راه رفتن

در راه رفتن، ما باید یک مرحله  ایستایی جلویی و عقبی (پای ثابت) و یک مرحله نوسان جلویی و عقبی (پای متحرک) را تشخیص دهیم. دوره کامل حرکت راه رفتن و فعالیت عضلانی باید بر اساس مفاد و دو گام، تجزیه و تحلیل شود (شکل ۱ ـ ۵).

عضله‌های فعال در مرحله نوسان

مرحله نوسان عقبی: مرحله نوسان پای متحرک، هنگامی شروع می‌شود که پای عقب از زمین  جدا می‌شود، این عمل مقدمتاً با استفاده از عضله سه سر ساقی انجام می‌شود. این جدا شدن از زمین سبب برقراری عمل اهرمی پای حمایت کننده جلویی می‌شود. در خلال مرحله نوسان خلفی، انقباض عضله‌های ورکی تحتانی، نیز در خلال مرحله حمایت جلویی و عقبی ادامه می‌یابد این مرحله منجر به خم شدن زانوی پایی می‌شود که به زودی باید وزن بدن را حمل کند (به قسمت b شکل ۱ ـ ۵ مراجعه شود). در حالی که ران وضعیت عمودی را در خلال مرحله تاب عقبی به وسیله نیروی ثقل حفظ کرده است، ساق پا به وسیله عضلات ورکی تحتانی، مقدار کمی در جهت حرکت تاب بالا می‌آید، این تاب به طرف جلوی پا به وسیله دورسی اکتنشن همزمان پا در مفصل فوقانی مچ همراه است (عمدتاً به وسیله عضله درشت‌نی قدامی).

مرحله نوسان  جلویی: همچنان که مفصل ران زیادتر خم می‌شود (بالا آمدن ران) به وسیله انقباض عضله‌های راست‌ رانی، سوئز خاصره‌ای، کشنده پهن نیام و عضله‌ها دیگر (به قسمت c شکل ۱ ـ ۵ مراجعه شود)، عضله‌های ورک تحتانی به طور زیادی کشیده می‌شوند. نتیجه آن افزایش خم شدن زانوست که همراه با افزایش بالا رفتن ران است، این حرکت غیرفعال، قرارگیری صحیح پا را روی زمین به دنبال دارد. در انتهای مرحله نوسان به طرف جلو، باز شدن زانو انجام می‌شود، در راه رفتن آرام و گامهای کوتاه، باز شدن زانوی پا صرفاً  به وسیله نیروی ثقل انجام می‌شود. در راه رفتن سریع و گامهای بلند، این باز شدن نیاز به شرکت عضله چهار سر رانی دارد.

در انتهای مرحله نوسان به طرف جلو پاشنه پای نوسان با زمین برخورد می‌کند، بعد از این مرحله به وسیله عضله‌های ورکی تحتانی متوقف می‌شود. در این نقطه مرحله ایستایی جلویی پای حامی یا ثابت آغاز می‌شود.

مرحله ایستایی جلویی: قرارگیری پاشنه، ماشه انقباضی، عضله سرینی بزرگ را می‌کشد. عضله سرینی در انجام عمل خود به عنوان باز کننده مفصل لگن، توسط عضله‌های نزدیک کننده و ورکی تحتانی همراهی می‌شود (به قسمت d شکل ۱ ـ ۵ مراجعه شود).

ساق پا به طرف پا مقدمتاً به وسیله عضله درشت‌نی قدامی خم می‌شود. عضله سه سر ساقی کف پا روی زمین قرار می‌گیرد و در لحظه‌ای که انگشتان زمین را لمس می‌کنند، انقباض به حداکثر میزان خود می‌رسد. عضله‌های ویژه پا در این حرکت شرکت می‌کنند.

ثبات ساق پا به عنوان ستون حمایتی به عهده عضله چهار سر رانی است، و بیشترین انقباض را زمانی دارد که قسمت کروی پا زمین را لمس می‌کند، و عضله سه سر ساقی از طریق مسیر درشت‌نی خاصره‌ای، باز شدن و ثبات مفصل زانو را کامل می‌کند.

زمانی که پای حامی از وضعیت عمودی حرکت می‌کند، مرحله ایستایی عقبی شروع می‌شود (به قسمت c شکل ۱ ـ ۵ مراجعه شود).

مرحله ایستایی عقبی: باز شدن کامل مفصل ران جهت مرحله جدا شدن به وسیله عضله‌هایی که قبلاً ذکر شد یعنی سرینی بزرگ و ورکی تحتانی انجام می‌شود، در لحظه‌ای که پا از زمین جدا می‌شود، همه باز کننده‌های مفصل ران و مفصل زانو (عضله چهار سر رانی) و پلنتارفلکسورها (عضله سه سر ساقی و سایر خم‌کننده‌ها) دومین و حداکثر انقباض خود را به کار می‌گیرند (به قسمت a شکل ۱ ـ ۵ مراجعه شود).

به طور خلاصه راه رفتن به وسیله یک سری انقباض‌های عضلانی انجام می‌‌شود که روی مفاصل متفاوت عمل می‌کنند و به طور ظریفی جهت همکاری با هم تنظیم شده‌اند و اجزای راه رفتن را به طور نرم و روان تغییر می‌دهند و حرکت به طرف جلو را موزون و هماهنگ می‌سازند.

عضله‌هایی که وضعیت راه رفتن را تعیین می‌کنند: طول و  تواتر گامها، سرعت راه رفتن را تعیین می‌کند. در مرحله نوسان، خم‌کننده‌های مفصل ران تعیین کننده هستند (عضله‌های راست رانی، سوئز خاصره‌ای، کشنده پهن نیام) در مرحله ایستایی و جدا شدن باز کننده‌های مفصل ران (عضله سرینی بزرگ) و بازکننده‌های زانو (عضله چهار سر رانی) و پلانتار فلکسورها (عضله سه سر ساقی) غالب هستند.

استارت و دو سرعت

با وجودی که در استارت، در وضعیت استقرار، دستها مقداری تکیه‌گاه ایجاد می‌کنند و تاب متناقش جانبی دستها در خلال دویدن کمک می‌کند، با این حال نیروی حرکت به طرف جلو به وسیله ساختار عضلانی اندام تحتانی ایجاد می‌شود، به این دلیل توضیحات بعدی این موضوع را روشن می‌کند.

وضعیت استقرار عضله‌های دویدن را از قبل دچار کشش می‌کند و آنها را در زاویه مطلوب تحت تأثیر قرار می‌دهد، مهمترین مورد جهت کشش عضله سه سر، ساقی است که به واسطه فشار نیرومند پاشنه در مقابل تخته استارت به طور مؤثری ایجاد می‌شود، این وضعیت نیروی جدا شدن و شتاب اولیه را افزایش می‌دهد. به طوری که به واسطه این خاصیت تمام نیروی پا در مقابل کل تخته استارت به کار گرفته می‌شود (شکل ۲ ـ ۵).

شلیک تپانچه استارت، ماشه باز شدن پای جلویی استارت را می‌کشد، که این به وسیله باز شدن همزمان مفصل ران و زانو و همچنین مرحله نهایی پالمار فلکشن به وسیله عضله سه سر ساقی صورت می‌پذیرد.

خم شدن انفجاری مفصل ران در طرف پای در حال نوسان، مقدمتاً به وسیله عضله‌های راست‌نی، سوئز خاصره‌ای، کشنده پهن نیام انجام می‌شود.

 به راحتی می‌توان دید که در استارت و دو سرعت، عضله‌های مشابه با راه رفتن به کار می‌روند. تشخیص عوامل مؤثر در دو سرعت، به طور قابل توجهی کل اجرا را افزایش می‌دهد و به طور برجسته‌ای عمل شتاب گرفتن و سرعت را افزایش می‌دهد. تعدادی از تمرینهای پیچیده قدرتی جهت باز کننده‌های مفاصل ران و زانو و پلانتار فلکسورها مانند چرخش از حالت چمباته، تمرینهای گام بلند با انتهای Push off و غیره وجود دارد.

همچنین تمرینهای انتخابی جهت قدرتمند کردن گروه‌های عضلانی خاصی مانند بالا رفتن و پائین آمدن از تپه در حالیکه روی نوک پنجه ایستاده‌ایم (شکل ۳ ـ ۵ قسمت a) (عضله سه سر ساقی)، خم کردن پا در مقابل مقاومت (عضله ورکی تحتانی (شکل ۳ ـ ۵ قسمت b) و راست کردن پاها در تمرین دستگاهی پا شکل ۳ ـ ۵ قسمت c) توصیه می‌شود.

پرش طول

پریدن نیز از گروه‌های عضلانی مشابه دو سرعت استفاده می‌کند. در آمادگی برای فرود، وضعیت ویژه خم‌کننده‌های مفصل ران و عضله‌های شکل ضروری می‌شود. خم‌کننده‌های مفصل ران، بالا رفتن مورد نیاز پاها را ممکن می‌سازد.

در صورتی که عضله‌های شکم به وسیله ثابت کردن لگن و چرخش به طرف عقب آن، در حرکت شرکت می‌کنند.

از آنجا که خم کردن مفصل ران به وسیله مقاومت کششی عضله‌های ورکی تحتانی دو مفصلی تحت تأثیر قرار می‌گیرد، لذا کاملاً ضروری است که برای اجرای مطلوب، پتانسیل توسعه کشش این عضلات را تقویت نمود (شکل ۴ ـ ۵)

پرش سه گام

ساختار عضلانی که عملکرد لی‌لی، گام و پرش سه‌گام تعیین می‌کند در ارتباط دقیق با عضله‌های استفاده شده در پرش طول است و به هر صورت،  فرود دو بخش میانی، به قدرتمندی عضلاتی نیاز دارد که مفصل ران و ران را ثابت کند و از انحراف لگن به طرف جلو خودداری کند.

در لحظه فرود، (تصویر ۵ ـ ۵ قسمت a، b) عضله‌های پرش به روش ضد دینامیک عمل می‌کنند. مثلاً آنها اثرهای اضافی پرش و آرامش را خنثی می‌کنند. این وضعیت به وسیله یک عمل پویای مثبت عضلات دنبال می‌شود (تصویر ۵ ـ ۵ قسمت c). مثلاً انها منقبض می‌شوند.

این ترکیب نیاز به انجام تمرینات ویژه دارد (پرشهای چندگانه مکرر، پریدن از بلندی و غیره) در زمان مشابه، عضله‌های مفصل ران همچنین باید پا را ثابت کنند.

انجام تمرینهای ویژه برای قدرتمند کردن نزدیک‌کننده‌ها و دور کننده‌ها در تمرینهای بدنسازی معمول بیشتر ضروری است و می‌تواند به وسیله تمرینهایی مانند بلند کردن جانبی تنه هنگامی که فرد با پاهای خمیده دراز کشیده یا بالا بردن پاها با تنه خمیده (تمرینهای دور کننده) انجام شود.

پرش ارتفاع

زمانی که پرش آغاز می‌شود، عضله‌های مشابه با دو سرعت، پرش طول و پرش سه‌گام مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگرچه باید افزایشی در نیروی شتاب وجود داشته باشد، زیرا در این رشته ورزشی کل بدن باید از یک وضعیت عمودی به یک وضعیت افقی شتاب بگیرد و بالا کشیده شود.

جهت توسعه تاب پا در روش استرادل و جهت ایجاد قوس پشت در هنگام جدا شدن از زمین[۱] به نیروی انقباضی زیاد عضله‌های موافق (خم کننده مفصل ران و باز کننده‌های پشت) و خاصیت ارتجاعی زیاد عضله‌های مخالف (به ویژه مفصلهای ورکی تحتانی و شکمی) نیاز است (شکل ۶ ـ ۵).

پرش با نیزه

پرش با نیزه یک مهارت بسیار پیچیده است، مراحل متفاوت این پرش نیاز بسیار زیادی به عضله‌های پا، تنه و دستها دارد.

عضله‌هایی که در عملکرد شرکت دارند

مرحله آغاز پرش: فعالیت پای جهش و پای نوسان‌دار (به دو سرعت و پرش طول مراجعه شود).

فعالیت دستها

ـ آوردن یا فشار دستها به پائین: عضله سه سر بازویی.

ـ بالا بردن یا کشیدن دستها به بالا: عضله سینه‌ای بزرگ و خم‌کننده‌های بازو (عضله‌های دو سر بازویی، بازویی و بازویی زند اعلایی).

تاب و حلقه شدن: عمل فشار و کشش دستها ادامه می‌یابد. از آنجا که تنه باید به دستها نزدیک شود، نزدیک کننده‌های دستها باید فعال شوند (برگشت نقاط ثابت شده و جنبش‌پذیر).

لگن همچنین باید به وسیله انقباض عضله‌های شکم و مفصل لگن و خم‌کننده‌های ران به طرف دستها نزدیک شود. (شکل ۷ ـ ۵). به عنوان یک تمرین سودمند ویژه برای قدرت در این مرحله از پرشها، تمرینهای مکرر hang-to-support روی میله افقی و تمرینهای بالا بردن مکرر پا از وضعیت آویزان بر روی یک میله افقی را توصیه می‌کنیم. این تمرینها خم‌کننده‌های مفصل ران و عضله‌های شکم و عضله‌های پائین آورنده، بازوان را در همه زمانهای مشابه تقویت می‌کنند.

باز شدن و چرخش داخلی: باز شدن نیز، به وسیله باز شدن همزمان مفصل ران (عضله سرینی بزرگ به وسیله عضله ورکی اندام تحتانی حمایت می‌شود)، تنه (عضله راست کننده ستون مهره‌ها) و مفصل زانو (عضله‌های چهار سر رانی) صورت می‌پذیرد. دست پائین‌تر خم شده، به طرف مفصل ران کشیده می‌شود (عضله دو سر بازویی، بازویی قدامی و عضله بازویی زند اعلایی) به طوری که تنه را به نیزه نزدیک می‌کند.

زمانی که مفصل ران به سطح بالای دست می‌رسد، چرخش حول محور طولی آغاز می‌شود (چرخش عضله‌های تنه)، در صورتی که دست بالایی شروع به خم شدن می‌کند و دست پائینی باز می‌شود.

بالا رفتن و عبور از میله: زمانی که شانه دست بالا، بالاتر از دست خودش می‌رود، دست پائین‌تر شروع به فشار بر روی نیزه می‌کند و دست بالایی به سرعت در جای مناسب قرار می‌گیرد. در هر دو حالت عضله سه سر بازویی، عضله فعال است.

تمرینهای ویژه قدرتی: برای باز شدن و چرخش تنه، تمرین خوابیدن از حالت بالانس (با پا بدون یک نیم‌برگشت)، چرخیدن به طرف عقب یا بالانس آنی، خم کردن دست، بالا رفتن از یک میله، حرکت بارفیکس برای بازکننده‌ه‌ای دست، راه رفتن روی دست، پریدن در حالت بالانس و شنا رفتن توصیه می‌شود.

پرتاب نیزه