عنوان :

مقاله تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم ها

تعداد صفحات : ۵۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در محیط اطراف ما سیستمهاى مختلفى  نظیر سیستم عبور و مرور شهرى، سیستم مدیریت بانک، سیستم هواپیمائى و مدیریت فرودگاه  و … وجود دارند. سیستمهاى مختلف داراى پیچیدگى‏هاى مختلفى نیز هستند. سیستم عبور و مرور یک شهر بزرگ در مقایسه با سیستم عبور و مرور یک روستا بسیار پیچیده‏تر و داراى مشکلات بیشتر است. و همینطور سیستم کنترل فرودگاه و هواپیمائى، بسیار پیچیده‏تر از سیستم یک تعاونى اتوبوسرانى در یک شهرستان کوچک است. هر چه پیچیدگى سیستم افزایش پیدا مى‏کند، نیاز آن سازمان به سیستم منظم‏تر، منسجم‏تر و حساب شده‏تر بیشتر مى‏شود. به عبارت دیگر، وجود یک سیستم کارا و دقیق براى یک سازمان داراى ساختار پیچیده، اهمیت بسیار زیادترى از یک سازمان با ساختار ساده دارد.

و سیستم براى سازماندهى فعالیت مجموعه‏اى از عناصر ایجاد مى‏شود. سیستمها تنها مقررات نیستند. بلکه شامل عناصر، رویه‏ها و ارتباطات بین عناصر نیز مى‏گردند.

بدون وجود سیستم مناسب در یک مجموعه، فعالیت تمام عناصر و اجزاء دچار مشکل مى‏شود و صرف هزینه و خرید تجهیزات پیشرفته به بهبود وضعیت کمکى نخواهد کرد. هر چه پیچیدگى سیستم بیشتر مى‏شود، نیاز سازمان به سیستم بهتر و کاملتر افزایش مى‏یابد.

ایجاد سازمانهاى بزرگتر با تکنولوژى جدید باعث شد تا سرعت افزایش نیازهاى سازمانى به مراتب بیشتر از سرعت افزایش منابع شود. بدین ترتیب فاصله بین منابع و احتیاجات، روز به روز بیشتر شده و هر روزه اهمیت اختصاص منابع موجود نسبت به نیازها بیشتر مى‏شود. باید منابعى نظیر بودجه، نیروى انسانى، تسهیلات و امثال آن را سازماندهى و در جهت تحقق بخشیدن به هدف‏هاى سازمان از آنها بهره‏بردارى کرد. بدین ترتیب در اداره امور سازمانها، تنها انجام دادن وظایف مدیریت کافى نیست. از این رو تکنیکها و روشهائى از جمله تجزیه و تحلیل سیستمها مورد استفاده قرار گرفت. تجزیه و تحلیل و طراحى سیستم، فنونى است که چگونگى بررسى و ایجاد و سازماندهى یک سیستم صحیح را در یک سازمان مشخص مى‏کند. تحلیلگر سیستم شخصى است که این فنون را بکار مى‏گیرد. هدف یک تحلیلگر سیستم، مطالعه و ایجاد سیستمى است که بتواند فعالیت یک سازمان را هدایت و سازماندهى کند.

علم تجزیه و تحلیل سیستم یک علم رهیافتى است. یعنى مطالب بیان شده در این علم تنها رهنمودى است براى تحلیلگر براى انتخاب روش و ابزار مناسب، و تحلیلگر خود باید با استفاده از خلاقیت خود، چگونگى بکارگیرى این رهنمودها را دریابد و در محل مناسب بکارببندد.

هدف اصلى تجزیه و تحلیل سیستم، ایجاد یک “سیستم خوب” است. یک سیستم خوب سیستمى است که عوامل و شرایط و عناصر آن به نحو مطلوب عمل مى‏کنند و همه چیز در جاى خود قرار دارد. یک سیستم خوب منجر به ایجاد “چرخه بازخورد مثبت” شده و وضع سازمان هر روز بهتر مى‏شود. در حالیکه یک سیستم بد باعث ایجاد “چرخه بازخورد منفى” شده و وضع هر روز بدتر مى‏شود.

از معیارهاى یک سیستم خوب مى‏توان به نظم، مستندات، عدم اتکاء و وابستگى به فرد، اتکاء به تخصص، امکان ارزیابى سیستم، کارائى و بهره‏ورى و مبتنى بودن بر استاندارد را نام برد.

یک تحلیلگر سیستم براى فکر کردن بر ابعاد یک سیستم باید از شیوه‏هاى تفکر سیستمى بهره ببرد.

خصوصیات تفکر سیستمى در تصور ارگانیک، کل نگرى و وحدت، مدلسازى، بهبود شناخت، دقت، نظم، سیستم تفکر، طبقه بندى تفکر، مستدل بودن، در موارد لزوم کمى و قابل ارزیابى، و تجزیه خلاصه مى‏شود.

واژه های کلیدی: سیستم، تجزیه و تحلیل سیستم، علم تجزیه و تحلیل سیستم، رهیافتى بودن

فهرست مطالب

اهداف  و موضوعات    ۱
نکات  قابل توجه براى یادگیرى    ۲
سیستمها در محیط اطراف ما    ۳
سیستم    ۳
سیستمهاى پیچیده‏تر و متشکل از زیر سیستمها    ۵
اهمیت سیستم    ۷
مسئله پیچیدگى و نیاز به سیستم    ۱۰
تجزیه و تحلیل سیستم، تحلیلگر سیستم    ۱۰
انواع سیستمها، سیستمهاى سازمانى-انسانى    ۱۱
تنوع سیستمها    ۱۱
طبقه بندى سیستمها    ۱۳
واکنش انسانها در پذیرش تغییرات در سیستمها    ۱۶
سیر تحول و پیدایش علم تجزیه و تحلیل سیستم    ۱۸
نظریه مدیریت علمى    ۱۹
نظریه عمومى سیستمها    ۲۰
مهندسى سیستم و علم تجزیه و تحلیل و طراحى سیستمها    ۲۴
نگاهى کلى به فراروند تجزیه و تحلیل و طراحى سیستم    ۲۷
دیدگاهها از علم تجزیه و تحلیل سیستم    ۲۹
محیط سیستمهاى ادارى – عملیاتى ایران    ۳۰
رابطه علم مهندسى نرم‏افزار و علم تجزیه و تحلیل سیستمها    ۳۱
رهیافتى بودن تجزیه و تحلیل و طراحى سیستمها    ۳۳
اهداف عمومى تجزیه و تحلیل سیستم    ۳۵
برخى از معیارهاى یک سیستم خوب    ۳۸
داراى نظم    ۳۸
مستند سازى شده    ۳۹
عدم اتکاء و وابستگى به فرد    ۳۹
امکان ارزیابى سیستم    ۴۱
کارائى و بهره‏ورى    ۴۱
مبتنى بر استاندارد    ۴۲
تفکر سیستمى    ۴۲
۱- تصور ارگانیک    ۴۳
۲- کل نگرى و وحدت    ۴۳
۳- مدلسازى    ۴۴
۴- بهبود شناخت    ۴۴
۵- دقت    ۴۵
۶- نظم    ۴۶
۷- سیستم تفکر    ۴۶
۸- طبقه بندى تفکر    ۴۷
۹- مستدل    ۴۷
۱۰- در موارد لزوم کمى و قابل ارزیابى    ۴۸
۱۱- تجزیه    ۴۸
نتیجه گیری    ۴۹
منابع    ۵۲

منابع

 [م‏م‏ن۷۵] – منصورکیا منصور – تجزیه‏وتحلیل سیستمها و روشها – انتشارات مروارید – ۱۳۷۵٫

[ع‏رض۷۶] – رضائیان على – تجزیه‏وتحلیل و طراحى سیستمها – سمت – ۱۳۷۶٫

[ف‏ل‏ن۷۰] – فیفنر جان .م، لین س اون  – ترجمه تیمور کوشا – تجزیه و تحلیل سیستمهاى ادارى – انتشارات دانشگاه اصفهان – ۱۳۷۰٫

[م‏ج‏ا۷۷] – مجیدى اردوان – نقش اصلاح نظام ادارى و اطلاعاتى دستگاههاى دولتى در برنامه‏ریزى کشور – اولین همایش تدوین برنامه سوم توسعه کشور – سازمان برنامه و بودجه – ۱۳۷۷٫

IRWIN – DESIGN METHODS & SYSTEM ANALYSIS – Whitten,Bentley,Barlow – [WBB90]

.۱۹۹۰ – TOPPAN

Fraser & Boyd – STRUCTURES SYSTEM DEVELOPMENT – Powers,Cheney,Crow – [PCC90]

.۱۹۹۰ –

Prentice – SYSTEM ANALYSIS AND DESIGN -.Kendall Julie E ,.Kendall K.E – [KKJ92]

.۱۹۹۲ – Hall

John – concept,Methodologies and applicayion : Systems – .Wilson B – [WLB90]

.۱۹۹۰ – wiley

,McGraw-Hill – System theory – (Elijah).E ,Polak – .Lotfi Asker ,Zadeh – [ZAD69]

.(۱۹۶۹)

 اهداف  و موضوعات

در این فصل مباحث عمومى و مقدماتى تجزیه و تحلیل و طراحى سیستمها مورد بحث قرار مى‏گیرد. خواننده با مطالعه این فصل در مى‏یابد که اصولاً سیستم چیست، چه خصوصیاتى دارد، داراى چه ابعادى است، چه انواعى دارد، ضرورت توجه به سیستم چیست و تحلیلگر سیستم کیست.

همچنین در این فصل پس از ارائه یک طبقه بندى براى انواع سیستمها، سیستمهاى مورد نظر این کتاب را که سیستمهاى سازمانى- انسانى هستند مورد بحث قرار مى‏دهد و برخى از خصوصیات اینگونه سیستمها را برمى‏شمرد. سپس چگونگى پیدایش علم تجزیه و تحلیل سیستم و علومى که شالوده این علم را تشکیل دادند، مورد بررسى مختصر قرار مى‏گیرد. پس از آن مطالبى کلى و کلیدى پیرامون فعالیتهائى که در تجزیه و تحلیل سیستم انجام مى‏شود بیان شده و خواننده در مى‏یابد، اصولاً تجزیه و تحلیل سیستم چگونه انجام مى‏شود.

تفاوتهاى دیدگاهها از علم تجزیه و تحلیل و دیدگاه این کتاب از علم تجزیه و تحلیل سیستم و نیز ارتباط فراروند تجزیه و تحلیل و طراحى سیستم با فراروند مهندسى نرم‏افزار، در ادامه مورد بحث قرار خواهد گرفت و مهندسین نرم‏افزار جایگاه خود را در برخورد با مطالب این کتاب در مى‏یابند.

در انتها نیز مهمترین خصوصیت تجزیه و تحلیل سیستم که رهیافتى بودن آن است مورد بحث قرار گرفته و اهدافى که از تجزیه و تحلیل سیستم دنبال مى‏شود به همراه مفاهیم تفکر سیستمى به طور مختصر بیان مى‏شود.

 نکات  قابل توجه براى یادگیرى

این فصل، دید اولیه و اساسى را به خواننده براى ورود به مباحث اصلى کتاب که در فصول آینده مطرح مى‏شود مى‏دهد و بسیارى از نکات کلیدى براى یادگیرى فصول آینده در این فصل مطرح مى‏شود. پیشنهاد مى‏شود که مطالعه این فصل با دقت کافى انجام شود.

بحث پیرامون چگونگى پیدایش این علم، براى درک بهتر خواننده از مطالب و پیدا کردن دید کافى براى مباحث بعدى است. به خاطر سپردن جزئیات این مباحث لزومى ندارد. اما خواننده باید کلیات را تشخیص دهد.

 سیستمها در محیط اطراف ما

سیستم

سیستم کلمه‏اى است که براى گوش اغلب ما آشنا است. از این عبارت هر روزه استفاده مى‏کنیم و یا به نحو غیر مستقیم با آن سر و کار داریم. با نگاهى گذرا به محیط اطراف خود، سیستمهاى مختلفى را مشاهده مى‏کنید. وقتى از خانه بیرون مى‏روید و وارد خیابان مى‏شوید، در خیابان اتومبیل‏ها محدوده خاصى براى حرکت خود دارند و افراد پیاده نیز همینطور. اتومبیل‏ها در محدوده سواره رو از نیمه سمت راست مسیر حرکت مى‏کنند. بدین ترتیب تصادفى بین اتومبیل‏هائى که خلاف جهت یکدیگر حرکت مى‏کنند رخ نمى‏دهد. میانه خیابان با خط سفیدى مشخص شده است. این خط در حالتهاى ممتد یا مقطع ایجاد مى‏شود و هر کدام از این حالتها، معناى خاصى براى رانندگان دارند. افراد پیاده در پیاده‏روئى که معمولاً در دو حاشیه خیابان تعبیه شده حرکت مى‏کنند. محل تقاطع مسیر افراد پیاده با خیابان بصورت خط کشى شده مشخص و براى رانندگان و عابران معناى خاصى دارد. اتومبیل‏ها براى حرکت و توقف در خیابانها از مقررات خاصى تبعیت مى‏کنند. …

 همه آنچه که گفته شد، از وجود سیستمى در مدیریت معابر و عابرین پیاده یا سواره حکایت مى‏کند. البته ما هر روزه با چنین سیستمى سروکار داریم، اما ممکن است با دید یک سیستم به آن نگاه نکنیم. اشتباه نکنید، این سیستم فقط مقررات راهنمائى و رانندگى نیست. بلکه این مقررات فقط بخشى از این سیستم را تشکیل مى‏دهد. عابرین، پلیس، اتومبیل‏ها، خیابانها، چراغهاى راهنمائى، تعاریف و پیش‏فرض‏ها، خطکشى‏ها و … اجزاء دیگر این سیستم را تشکیل مى‏دهند و وقتى همه اینها دست به دست هم دهند و همه اجزاء، وظایف خود را به خوبى انجام دهند، آنوقت مى‏گوئیم این شهر سیستم عبور و مرور مناسبى دارد.

 از خیابان عبور مى‏کنید و براى دریافت حقوق خود وارد بانک مى‏شوید. در محوطه بانک چندین کارمند در محل‏هاى خاصى که طبق خصوصیات مشخص در کنار یکدیگر قرار گرفته حضور دارند. بر بالاى سر هر یک از کارمندان تابلوئى نصب شده و وظیفه هر یک را مشخص مى‏کند. هر یک از این کارکنان مشغول انجام دادن کار خاصى است. به باجه پس‏انداز مراجعه مى‏کنید و دفترچه خود را ارائه مى‏کنید. پس از رسیدن نوبت شما در صف انتظار، کارمند به مجموعه‏اى از کارت‏ها که در کنار وى طبق نظم بخصوصى (که شاید براى شما چندان مشخص نباشد) چیده شده است مراجعه و کارتى را خارج مى‏کند. سپس وى عملیاتى را روى کارت و دفترچه شما انجام داده و پس از پرسیدن مبلغى که مى‏خواهید دریافت کنید، برگه‏اى از دفترچه رإ؛ؤؤ به شما مى‏دهد تا امضاء کنید. سپس وى پس از انجام عملیاتى دیگر، دفترچه را در جعبه باجه کنارى (صندوق) قرار مى‏دهد و …

اینها هم همه نشانگر سیستم خاصى است که در بانک مورد نظر حکم‏فرما است. گاهى اوقات در مقایسه بین دو بانک مختلف، مى‏گوئید فلان بانک کار را سریعتر انجام مى‏دهد یا بهمان بانک بهتر است. معیار شما براى بهتر بودن یک بانک چیست؟ احتمالاً خواهید گفت، انجام سریع‏تر کار، ارائه خدمات بیشتر، نظم، احترام و ادب کارکنان و … اما در یک جمع بندى ممکن است به این نتیجه برسید که بانکى که سیستم بهترى داشته باشد، همه اینها را بدست خواهد آورد. پس بانکى بهتر است که داراى سیستم بهترى باشد.

  سیستمهاى پیچیده‏تر و متشکل از زیر سیستمها

سیستم عبور و مرور و سیستم بانک سیستمهائى هستند که مکانیزم عملکرد آنها تا حد بسیار زیادى براى شما روشن است. اما شما ممکن است با سیستمهاى پیچیده ترى هم سروکار داشته باشید. بیائید به یک سفر شما با هواپیما نگاه کنیم.

فرض کنید قصد مسافرت دارید و مى‏خواهید از هواپیما براى مسافرت استفاده کنید. به دفتر مسافرتى خود مى‏روید و به کارمند مربوطه، زمان و مقصد سفر خود را اعلام مى‏کنید. وى با استفاده از کامپیوتر خود، نزدیک‏ترین زمان و مسیرهاى میانى را مشخص کرده و به شما اعلام مى‏کند. شما نیز یکى از پروازها را انتخاب کرده و وى بلیط این پرواز را با دریافت وجه مربوطه براى شما صادر مى‏کند. وى همچنین صدور بلیط شما را در سیستم کامپیوترى خود که وصل به سیستم کامپیوترى مرکزى هواپیمائى است، اعلام مى‏کند تا جاى شما در آن پرواز محفوظ بماند. در تاریخ مقرر به فرودگاه مى‏روید. ابتداى درب ورودى فرودگاه، کیف و ساک شما را در دستگاهى قرار داده و آنرا بازرسى مى‏کنند و شما را نیز مورد بازرسى بدنى قرار مى‏دهند. سپس به محل تحویل بار رفته از بین باجه‏هاى مختلف تحویل بار، شماره پرواز خود را در یکى از باجه‏ها شناسائى مى‏کنید و بلیط خود را به آن باجه ارائه کرده و بار خود را تحویل مى‏دهید. کارمندى که در آن باجه ایستاده است، تکه‏اى از یک برچسب را بر دسته ساک شما چسبانده و تکه دیگرى را بر روى بلیط شما مى‏چسباند. اگر دقت کنید، شماره روى هر دو تکه برچسب یکسان است. سپس وى ساک شما را روى ریلى که دهها ساک دیگر بر روى آن درحال حرکت است قرار داده و ساک از محوطه خارج مى‏شود. او به شما کارت پروازى مى‏دهد که با رنگ خاصى مشخص شده و شماره صندلى شما بر روى آن نوشته شده. شماره دیگرى نیز بر روى آن نوشته شده که شماره سریال کارت‏ها است. …

 اگر بخواهیم به همین صورت تنها جزئیات سفر شما با هواپیما را شرح دهیم، سراسر این کتاب تنها به همین موضوع اختصاص پیدا خواهد کرد. همه این موارد نشان دهنده وجود زیر سیستمهاى مختلفى است که در یک فرودگاه، پرواز هواپیماها را پشتیبانى و مدیریت مى‏کند. به عبارت دیگر، سیستم فرودگاه و هواپیمائى، از چندین زیر سیستم مختلف ساده یا پیچیده تشکیل شده است. یک زیر سیستم وظیفه ذخیره جا و صدور بلیط را بر عهده دارد. زیر سیستم دیگر بازرسى و امنیت پرواز، دیگرى کنترل بلیط و صدور کارت پرواز، دیگرى جمع‏آورى، حمل و توزیع بار. برخى دیگر از این زیر سیستمها عبارتند از :

زیرسیستم نگهدارى تاسیسات فرودگاه.

زیرسیستم حمل و نقل مسافران در محوطه پرواز.

زیرسیستم نظافت محوطه فرودگاه.

زیرسیستم بازبینى فنى هواپیماها.

زیرسیستم تامین منابع و سوخت هواپیما.

زیرسیستم نظافت داخل هواپیما.

زیرسیستم تامین تغذیه پرواز مسافران.

زیرسیستم کنترل و هدایت پرواز (برج مراقبت).

زیرسیستم ایمنى باند پرواز.

زیرسیستم جلوگیرى از ورود پرندگان به باند پرواز.

….

تعداد این زیر سیستمها بسیار زیاد است. هر یک وظیفه خاصى را بر عهده دارد. اما نکته بسیار مهم در آن است که تمام این زیر سیستمها با نظم بسیار زیاد، با هم هماهنگ هستند. اگر از شما سئوال کنند که کدامیک از این زیر سیستمها داراى اهمیت زیادى است، ممکن است بگوئید زیرسیستم کنترل و هدایت پرواز (برج مراقبت). پاسخ شما درست است. زیرا جان همه سرنشینان، به هدایت درست این زیرسیستم بستگى دارد. اما باقى زیرسیستمها نیز اهمیت کمى ندارند. اگر یکى از زیر سیستمهاى به نظر کم اهمیت، مثلاً زیر سیستم حمل بار مسافران، دچار اشکال شود و کار خود را به خوبى انجام ندهد، فعالیت باقى زیر سیستمها نیز دچار اختلال مى‏شود. همه در هواپیما منتظر نشسته و همه چیز آماده است، بجز بار. بسیارى از اوقات تاخیرهائى که در پروازها بوجود مى‏آید، ناشى از تاخیر عملکرد یکى از این زیرسیستمهاى به ظاهر کم‏اهمیت است.

 از طرف دیگر، در همان هنگامى که آن کارمند، بار شما را روى ریل قرار مى‏دهد، چندین ساک و چمدان و بسته دیگر نیز از باجه‏هائى که مقصد پرواز آنها شهر دیگرى است روى همان ریل قرار مى‏گیرد. تفکیک بسته‏ها چگونه انجام مى‏گیرد. چقدر عصبانى خواهید شد، اگر در مقصد اصفهان پیاده شده و متوجه شوید که ساک شما اشتباها به شیراز فرستاده شده است!

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .