عنوان :
مقاله جایگاه علم و دین
تعداد صفحات : ۲۳
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
در این مقاله به جایگاه علم و دین، رابطه علم و دین، هماهنگی بین علم ودین در اندیشه امام خمینی، ریشههاى جدا انگارى علم و دین از منظر امام خمینى قدسسره، رابطه علم ودین از نظر علامه طبا طبایی و رابطه علم ودین از نظر شهید مطهری می پردازد.
موضوع رابطه علم و دین از زوایاى مختلف و گوناگونى مورد بحث قرار گرفته است، مثلا ازجنبه معرفت شناسی که صورت آن اینست که نسبت معرفت دینی و معرفت تجربی چیست.
و یا در فلسفه علم بررسی شود که در آن صورت ساختار قوانین علمی با ساختار گزاره های دینی مقایسه می گردد. و یا در فلسفه دین که در این صورت معرفت تجربی و دینی باهم مقایسه می شوند .
به هر حال پیرامون رابطه علم ودین سه دیدگاه مطرح شده است: تعارض میان علم ودین، تفکیک یا تباین میان علم ودین، تعاضدو سازگاری علم ودین
اسلام که کاملترین دین الهى است ، موضع کاملا دوستانهاى با علم و دانش دارد. اسلام از انسان مىخواهد که براى کسب علم و معرفت تلاش کند و هرگونه سختى و دشوارى را در این راه بر جان و دل بپذیرد.
استاد مطهری می نویسد:
علم وایمان نه تنها با یکدیگر تضادی ندارند بلکه مکمل و متمم یکدیگرند… بدیهی است که نه علم می تواند جانشین ایمان گردد…و نه ایمان می تواند جانشین علم گردد ، طبیعت را بر ما بشناساند و قوانین آن را بر ما مکشوف سازد و خود ما را به ما بشناساند. تجربه های تاریخی نشان داده است که علم از ایمان خسارت های غیر قابل جبران به بار آورده است.
ایمان را در پرتو علم باید شناخت . ایمان در روشنایی علم از خرافات دور می ماند. با دور افتادن علم از ایمان ، ایمان به جمود، تعصب کور و با شدت دور خود چرخیدن و راه را به جایی نبردن تبدیل می شود.
واژه های کلیدی: علم، دین، رابطه، تعارض، سازگاری، اسلام، امام خمینى قدسسره، علامه طبا طبایی، شهید مطهری
فهرست مطالب
جایگاه علم و دین ۱
رابطه دین با علم ۲
تعارض میان علم ودین ۳
تعاضدو سازگاری علم ودین ۵
سازگاری علم و دین در اندیشه اسلامی ۵
هماهنگی بین علم ودین در اندیشه امام خمینی ۷
ریشههاى جدا انگارى علم و دین از منظر امام خمینى قدسسره ۱۱
الف: نقشه های استعمار ۱۱
ب: تبلیغات دامنهدار علیه منادیان دین ۱۱
ج:اختلاف اندازى بین دانشگاهیان و روحانیت ۱۲
د: نظریه دیدگاه جدایى دین از سیاست ۱۲
و: جدا سازى مراکز فرهنگى و علمى جدید و قدیم ۱۲
ه: وابستگى به قدرتهاى جهانى عامل جدایى از دین ۱۳
ی:ممانعت از وحدت دو قشر متفکر حوزه و دانشگاه ۱۴
رابطه علم ودین از نظر علامه طبا طبایی ۱۴
الف: معیار و ملاک و میزان بودن عقل ۱۴
ب: مصباح و چراغ نورانى بودن عقل ۱۵
ج: مفتاح بودن عقل نسبت به شریعت ۱۵
د: وحى به عقل نور مىدهد ۱۶
رابطه علم ودین در اندیشه شهید مطهری ۱۸
منابع : ۲۰
منابع :
ماهنامه اندیشه حوزه ،سال هفتم، شماره ششم، ص۳۴
ایان بار بور ، علم ودین ، ص۳
آینه معرفت فصلنامه پژوهش های فلسفه و کلام ، ص ۳۴ – ۳۰
ماهنامه پاسدار اسلام شماره ۳
استاد شهید مرتضی مطهری ، بیست گفتار
مو، انسان و ایمان
همو ، اصول فلسفه و روش رئالیسم
جایگاه علم و دین
وقتی درمورد جایگاه علم ودین صحبت می کنیم ، در واقع می خواهیم بدانیم این مسأله از مسائل کدام علم است ، در کجا و چه دانشی درباره علم ودین صحبت می شود.
مسأله علم ودین بیشتر در دو دانش مورد توجه و محل بحث است، یکی الهیات و دیگری فلسفه دین از آنجا که این دو دانش با مسائل دینی سرو کار دارند ، به بحث علم ودین و مناسبات بین آن دو می پردازند، اما این مسأله برای فرد متدین نیز که طالب علم هم هست ولو اینکه در فلسفه دین و الهیات کار نکند، مطرح است، چون او هم تحت تأثیر کنجکاوی فطری ، در طلب علم است و علم را دوست دارد و از آن سو دین را هم می خواهد ، پس بحث علم ودین از این حیث برای فرد متدین مطرح می شود.
بنابر این جایگاه این مسأله دانش فلسفه دین و الهیات است و هر کدام از جهتی به این مسأله می پردازند.متألهان از باب شبهه شناسی به مسأله علم ودین و به ویژه به مسأله تعارض علم ودین می پردازند.
وظایف متألهان علی العموم عبارت است از تبیین مفاهیم و اثبات عقاید دینی و دفع شبهات ، به این لحاظ الهیات موضوع و روش واحد ندارد و برای انجام وظایف یاد شده در موضوعات متعدد وارد می شود و از روشهای مختلف بهره می گیرد و به سخن دیگر الهیات کثیر الموضوع و کثیرالروش است. محور وحدت بخش مسائل الهیات غایت واحد و آن دفاع از دین است.
ولی نگاه فلسفه دین به مسأله مناسبات علم ودین از منظر دیگری است ، فیلسوفان دین از منظر برون نگر مسائل دینی را مورد بحث قرار می دهند و مباحثی از قبیل بررسی ادله اثبات وجود خدا ، زبان دین ، وجه حاجت بشر به دین ، مناسبات علم ودین و … را تبیین و تحلیل می کنند.
رابطه دین با علم
نظام معرفت دینی همیشه رقیب داشته است . این رقابتها مسأله ای تحت عنوان عقل و وحی به وجود آورده است . مسأله علم ودین همان مسأله عقل و وحی نیست ولی مسبوق به به آن می باشد .
در مورد تاریخچه بحث باید گفت بعد از رنسانس و رشد خیره کننده علم جدید ، علم جدید به راه علم قدیم نرفت . در قرون وسطی ، علم و دین و فلسفه هم سرنوشت بودند و این نکته بسیار مهمی است. علم قدیم زمین خورد و علم جدید متولد شد.
علم جدید در درون خود ، نطفه تعارض با دین داشت ، لذا مسأله ای به وجود آورد بنام تعارض علم ودین . بعدها به تدریج این مسأله به شکل یک مسأله کلامی در آمد و با عنوان نسبت علم ودین موضوع مطالعه فیلسوفان دین قرار گرفت. اکنون یکی از مسائل مهم فلسفه دین همین مسأله می باشد.
موضوع رابطه علم و دین از زوایاى مختلف و گوناگونى مورد بحث قرار گرفته است، مثلا ازجنبه معرفت شناسی که صورت آن اینست که نسبت معرفت دینی و معرفت تجربی چیست.
و یا در فلسفه علم بررسی شود که در آن صورت ساختار قوانین علمی با ساختار گزاره های دینی مقایسه می گردد.
و یا در فلسفه دین که در این صورت معرفت تجربی و دینی باهم مقایسه می شوند .
و نیز در الهیات و کلام و جامعه شناسی و روانشناسی می تواند قابل بررسی باشد.
و نیز دیده می شود که مورخان و جامعهشناسان علم، مساعدتها و موانعى را که دین و یا نهاد دینى در طول تاریخ براى پیدایش و رشد علم فراهم کرده است، مورد بحث قرار مىدهند.
و یا متکلمین و فلاسفه دین از سازگارى و عدم سازگارى محتواى دین با دستاوردهاى علوم بحث مىکنند.
به هر حال پیرامون رابطه علم ودین سه دیدگاه مطرح شده است:
الف: تعارض میان علم ودین
ب: تفکیک یا تباین میان علم ودین
ج:تعاضدو سازگاری علم ودین
تعارض میان علم ودین
سوالی که ازدیر هنگام مطرح است ، اینست که رابطه میان علم ودین ، بر مبنای تعارض است یا توازی؟
از وقتی که یافته های چشمگیر و روز افزون دانشمندان در عصر جدید ، با معتقدات علمی کلیسا آشکارا در تعارض قرار گرفت و در این راستا ، طرفداران ماتریالیسم علمی ، به ویژه با تمسک به نظریات نیوتن و تبیین مکانیکی جهان ، در کنار پوزیتویست ها ی منطقی ، کل دین را داستانهایی پوچ و بی فایده دانسته ، یگانه بها را به علم دادند.
سپس برخی متالهه و نیز دانشمندان متدین ، برای رفع این تعارض راه حل هایی ارائه دادند، به این صورت که ، بنا بر تعارض میان علم و دین، ، اعتقاد به جدایی قلمرو و نیز تفاوت زبانی آن دو را بلامانع دانسته، برای هر کدام وظایف جداگانه ای بر شمردند، و حتی عده ای تعارض میان علم ودین در مباحث مشترک مثلا در مبحث آفرینش را با استدلال به سمبولیک بودن و قابل تفسیر بودن زبان دین ، برعکس زبان علم ، امری ظاهری دانستند.
درباره نخستین چالش علم ودین ایان باربور می گوید: در عصر پیدایش علم جدید، نخستین چالش عمده علم با دین ، از موفقیت های چشمگیر روشهای علمی ناشی شد.
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
