عنوان :

مقاله دادورزی

تعداد صفحات : ۲۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

مقاله حاضر به دادورزی در ایران باستان، بررسی تحول قانونگزاری اجرای قانون و همچنین مبانی حقوقی آنها و جایگاه دین در دادورزی میپردازد.

دیوان عدالت به معنی دستگاه قضایی و دادگستری گفته می شود که مامورین آن موظف به رسیدگی موارد قانونی می باشند.

طبعا پیچیدگی این دیوان  به دوره های مختلف باستان بستگی داشته است. به عنوان مثال در دوره ماد می توان ادعا کرد تازه وحدت ملی اندکی بین حکومتها بسیار کوچک محلی شکل گرفته بود و دولت ماد تشکیل گردیده بود در قوانین شکل پیچیده ای نداشتند و اما در دوره ساسانیان که دولت با یک بینش مذهبی و وحدت قوی ملی ایجاد شده بود مسائل اداری و قضایی پیچیدگی بسیاری داشتند.

 واژه های کلیدی: داد ورزی، تحول قانونگزاری، مردم، مبانی حقوقی، دیوان عدالت، دین،

فهرست مطالب

مقدمه:    ۱
منابع:    ۲
دوره تاریخی:    ۳
شاه و مردم:    ۶
دیوان عدالت :    ۸
تحول دادورزی :    ۱۱
مبانی حقوقی:    ۲۰
دین:    ۲۳
نتیجه:    ۲۴
فهرست منابع:    ۲۵

فهرست منابع:

 ۱- اعتماد السلطنه.محمد حسن خان.۱۳۷۱٫چاپ اول.تاریخ اشکانیان.انتشارات اطلس.چاپ نقش جهان

۲-اومستد.ا.ت.۱۳۷۸٫چاپ سوم.تاریخ شاهنشاهی هخامنشی.محمد مقدم.چاپ تهران:سپهر

۳-دیاکونوف،میخائیل میخائیلوویچ،۱۳۸۰چاپ دوم،تاریخ ایران باستان،روحی ارباب،تهران:شرکت انتشارات علمی و فرهنگی

۴ – دیاکونوف،میخائیل میخائیلوویچ.۱۳۸۰ چاپ ششم.تاریخ ماد .کریم کشاورز.شرکت انتشارات علمی و فرهنگی

۵-رضایی،عبد العظیم،۱۳۷۸چاپ اول،پیشینه ایرانیان از ایران باستان تا انقراض قاجاریه ،ج۱،تهران:اقبال و مروی

۶-طوسی،ابو علی حسن بن علی خواجه نظام الملک،۱۳۷۴چاپ۷،سیرالملوک (سیاستنامه)،به کوشش جعفر شعار،تهران:سپهر با همکاری امیر کبیر

۷-کریستن سن،آرتور امانوئل،۱۳۸۰،چاپ دوم،ایران در زمان ساسانیان ،رشید یاسمی،تهران :صدای معاصر

۸-گریشمن،رومن،۱۳۸۳چاپ پانزدهم،ایران از آغاز تا اسلام،محمد معین،تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی

۹-مشکور.محمد جواد۱۳۴۷٫چاپ اول.تاریخ اجتماعی ایران در عهد باستان.ج دوم.چاپ دانشسرای عالی

۱۰-مشکور .محمد جواد.۱۳۴۳در تاریخ اقوام پادشاهان پیش از اسلام.چاپ تهران: سازمان تربیت معلم و تحقیقات تربیتی

۱۱-نیکخواه بهرامی،حبیب،(روزنامه ایران)،سال دهم ،شماره۲۹۱۶

۱۲-یارشاطر(کمبریج.مجموعه مورخان).۱۳۷۷٫چاپ اول.تاریخ ایران.ج۳-قسمت دوم.حسن انوشه.چاپ تهران:سپهر

مقدمه:

دادورزی در ایران باستان و عنوان مقاله ایست که در پیش رو دارید .این موضوع به بررسی تحول قانونگزاری اجرای قانون و همچنین مبانی حقوقی آنها و جایگاه دین در دادورزی میپردازد.

داد و دادگری موضوع قابل بحثی است که چندان مورد توجه قرار نگرفته است و کمتر تحقیق مستقلی از آن میتوان یافت .

هدف از این تحقیق ارائه تاریخ دادورزی میباشد البته با توجه به بحث گسترده دادورزی مسائل مهمتری نیز در تحقیق حقوق باستان وجود دارد که از عهده این مقاله بر نمیآید.

پیش بینی میشود که دین در نحوه اجرا و وضع حقوق نقش بسزایی داشته باشد .انتخاب این مساله به عنوان فرضیه تحقیق به دلیل آگاهی مخصری از تاریخ باستان واست که موبد موبدان نقش موثری در سیاست جامعه داشتند به طوریکه تنها دلیل حمایت قباد از مانی تلاش او برای کاهش نفوذ روحانیون بوده است که البته موفقیت آمیز نبود یا اینکه در دره اشکانی تسامح مذهبی برقرار بود

در کل برای بسط و تفصیل موضوع تاثیر دین را باید در سلسله های مختلف بررسی نمودکه متاسفانه در این تحقیق فرصت نشد .

 منابع:

در مورد کمبود منابع در ایران باستان سخن فراوان است و علی رغم تلاش مورخان هنوز هم تاریخ دو هزار ساله باستان در پرده ابهام فرو رفته است هر چقدر از زمان ساسانیان پیشتر میرویم تاریخ گنگتر و دو پهلو تر میشود به طوریکهدیاکنوف مدت سلطنت مادها را ۱۲۸ سال تخمین میزند کتاب تاریخ ماد دیاکنوف از جمله تحقیقات موثر در این زمینه میباشد که علی رغم مفصل بودن مطلبی در مورد دادورزی دیده نمیشود .

تنها مساله ای که در مورد دادورزی دیده میشود واژه “ارتا”میباشد به معنی عدالت البته این کلمه معانی دیگری هم دارد مانند مقدس و…

آیا براستی جامعه ماد به دلیل نو پا بودن از حوق محروم بوده است ؟؟

مسلما پادشاهی ماد  حقوق جایگاهی داشته است که مردم باستان این جمله را در باره آن به کار برده اند “مگر این مطلب قانون ماد است که تغییر نکند “[۱]

کتاب تاریخ هخامنشی اومستد و تاریخ اجتماعی دکتر مشکور از  جمله منابعی بودند که کمک موثری در این تحقیق مختصر نمودندباقی کتب نیز با دشتن نظریات مشابه کمک به روشن نمودن و تایید فرضیه نمودند البته منابع بسیاری هم هستند که اینجانب استفاده نکردم

  دوره تاریخی:

دوره تاریخی که مورد بررسی قرار میگیرد از اواخر قرن هشتم یا اوایل قرن هفتم ق.م تا سال (۶۵۲م)میباشد.

  این دوره هزارو پانصد ساله با سلسله ماد آغاز میشود .موسس سلسله ماد شخصی به نام دیاکو بود که وحدت ملی را برای اولین بار در شمال غرب ایران ایجاد نمود و ابتدای تاریخ باستانی ایران  از همان زمان میباشد .که مطابق گفته دیاکنوف این دوره ۱۲۸ سال به طول انجامید.

 رقبای اصلی مادها سکاییها و آشودیها بودند به طوریکه مدتی نیز این سلسله تحت انقیاد آنها در آمد اما سقوط واقعی مادها هنگامی شکل گرفت که کورش هخامنشی طی شورشی قدرت را به دست گرفت مخمد جواد مشکور سال غلبه کورش بر آستیاگس پدر بزرگش ۵۵۰ق.م تخمین زده است.

کورش  کبیر که باعظمت ترین و خوشنام ترین سلسله  ایرانی را تشکیل داد جزو ابر مردان تاریخ است تساهل و مدارای او با مغلوبین نظیری در تاریخ ندارد اما پس از مرگ ناگهانی او شورشی عظیم در ایران رخ داد که نزدیک بود بساط این دولت نوپا به زودی از هم بپاشد .

اما این بحران با ظهور داریوش از بین رفت و او فصل طلائی دیگری به دوران آغازین تاریخ ایران افزود درباره اهمیت نقش داریوش در مساله حقوق توضیح خواهیم داد و گوشه ای از خدمات او را بیان خواهیم کرد.

اغتشاشهایی که در مرزهای غربی این کشور به وجود میآمد روز به روز بیشتر اثرات زوال را نشان میداد این وضعیت از زمان داریوش آغاز شد وتا پایان هخامنشیان هم ادامه یافت این جنگها قوای ایران را تحلیل برد وبا حمله اسکندر مقدونی و سقوط پرسپولیس در ۳۳۰ق.م عمر این سلسله به پایان رسید.