عنوان :

مقاله زن

تعداد صفحات : ۳۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این مقاله درباره سخن بزرگان درباره زن، زن در ایران باستان و زن در دوره بعد از اسلام  و شاعران زن مورد بررسی قرار گرفته است.

زن در دین باستانی ایران یعنی مزدیسنا مقامی بس ‌ارجمند داشته چنانکه معلوم است زن در سراسر اوستا و نوشته‌های دینی پهلوی و پازند نه فقط با مردان برابر شناخته شده، بلکه از بعضی خصوصیات نسبت به جنس مخالف خود برتری دارد…. زناشوئی بنا به دستور دین زرتشت مبتنی بر یک همسری بوده مقام رن در دوران مادی‌ها و سپس پارس‌ها( عهد مشعشع و با عظمت ههخامنشی) ارجمند و والا بوده است… این حقوق در عهد هخامنشیان نیز در حق زنان برقرار بوده است. زن در این زمان مورد احترام خاص جامعه بوده و گاه بدین لحاظ ابراز شخصیت‌های شایانی از خود می‌نموده است.

دین اسلام زنان ایران را از اوضاع طبقاتی خارج کرد. پایه فضلیت و برتری را در جامعه‌علم و اخلاق قرار داد و برای زنان حقوق اجتماعی و سیاسی مقرر نمود. در این دوره زن فقیر از لحاظ حقوق اجتماعی با زن ثروتمند  تفاوتی نداشت. مردان قدرت و نفوذ سابق خود را درباره زنان از دست دادند. در این دوره زن می‌توانست در مقابل تعدّیات مرد و شوهر خویش دفاع نماید و مادر فرزندان خود و کدبانوی خانه خویش باشد.

دنبال تحصیل دانش و کسب هنر برود، در محاکم قضایی از حقوق خویشتن دفاع نماید و صاحب ثروت و مایملک خود باشد.

 چنانکه در تاریخ آمده، نخستین زن شاعر و ادیب ایران، دختر کورش کبیر بوده که به ازدواج داریوش بزرگ در آمده‌بود. نام وی را » آتوسا« ضبط کرده‌اند که در معنی خاتون شاه می‌باشد.

رابعه » این شاعر غزل‌گوی قرن چهارم هجری(قرن دهم میلادی) نخستین زنیست که نام او در شمار شاعران ایران ثبت شده است« رابعه‌بنت کعب نخستین زن پارسی سرای بعد از اسلام است که به دانش و خرد و اندیشه‌عالی و عمیق سرآمد روزگار خود بود.

واژه های کلیدی: زن، سخن بزرگان، ایران باستان، دوره بعد از اسلام، رابعه‌بنت کعب، ترکان خاتون،

فهرست مطالب

پیشگفتار    ۱
سخن بزرگان درباره زن    ۶
فصل اول    ۸
زن در ایران باستان    ۸
فصل دوم    ۱۴
زن در دوره بعد از اسلام    ۱۴
» اولین سراینده زن ایرانی«    ۱۷
»کتابنامه«    ۳۴

»کتابنامه«

شریک مرد، محبی خدایار، چاپ سوم ۱۳۲۵

قدرت و مقام زن در ادوار تاریخ، انصافپور غلامرضا، چاپ ۱۳۴۶

دایره المعارف گنجینهسخن، مهرین مهرداد، جلد ۱، چاپ ۱۳۴۷

اندیشه‌ها واندرزها، اکبری‌علی اکبر، چاپ پیام آبانماه ۱۳۴۳

گنج سخن جلد یک، صفا ذبیح الله، چاپ ۱۳۶۷

تعلیم و تربیت اسلامی، دکتر شریعتمداری علی، چاپ ۱۳۶۷

آئینه پروین، حاج آقا محمد عباعلی، چاپ ۱۳۶۸

نظام حقوق زن در اسلام ، دکتر مطهری مرتضی، چاپ اسفند ۱۳۳۶

تعدد زوجات، استاد علامه طباطبایی، ناشر، انتشارات آزادی

فاطمه، فاطمه است، دکتر شریعتی علی، چاپ آن در اوایل انقلاب توسط شاگردانش بوده .

زن مسلمان، دکتر شریعتی علی، چاپ آن در اوایل انقلاب توسط شاگردانش بوده

پیشگفتار

دنیا بطور کلی زن را در زندان ذلت و خواری محبوس میداشت بطوریکه ناتوانی و زبونی  طبیعت ثانیه وی شده بود و گوشت و استخوانش بر آن روئیده حیات و مماتش با آن بستگی پیدا کرده بود، و کلمات زن  و ناتوانی و خواری با هم مترادف شده بود و عجب این است که  امر نزد خود زنان هم بدین منوال بود.

هیچ ملتی از وحشی و متمدن نیست جز اینکه مثلهائی از ضعف و زبونی زن دارد، و در تمام لغات عالم با همه اختلافی که در ریشه و روش و لحن دارد، و در تمام لغات کتابها انواع استعارات و کنایات و تشبیهات مربوط به لفظ زن  موجود است که با آنها ترسو و خوار و زبون و بدبخت و بیچاره و توسری خور مورد تعریض و سرزنش قرار می‌گیرد و همین کافی است که اعتقاد جامعه انسانی را درباره زن برای اهل  بحث و تحقیق اثبات کند ولو اینکه کتب تاریخی که نظریات ملل مختلف را راجع به زن جمع‌آوری کرده و در دسترس نباشد، زیرا صفات و روحیات هر جمعیتی در لغت و ادبیاتشان جلوه می‌کند. از پیشینیان هم چیزی که موقعیت زن را در اجتماع تثبیت کند و اهمیت شأن او را برساند نقل نشده مگر مختصری در تورات و سفارشی که از عیسی بن مریم درباره سهل گرفتن کار بر زبان و ارفاق بایشان نقل شده است.

و اما اسلام یعنی آئین پاکی که بوسیله قرآن نازل شده و در حق زن کاری کرد که دنیا از قدیمیترین ایام آنرا نمی‌شناخت و ساختمان فطری را که دنیا از روز اول ویران نموده و آثارش را محو کرده بود از نو بنیانگذاری نمود اعتقادی را که درباره هویت زن داشت و عملاَ بر طبق آن رفتار می‌کرد ملغی ساخت.

اسلام بیان  کرد که زن مانند مرد انسان است، و در ماده و عنصر هر انسانی چه نر و چه ماده دو انسان شرکت دارد و هیچکس بر دیگری برتری ندارد جز بواسطه تقوی، در آیه(۱۳) از سوره حجرات می‌فرماید:

»یا ایهاالذین انا خلقانکم من ذکر و انثی  جعلناکم شعوباَ و قبایل لتعارفوا ان اکرمکم عندالله اتقیکم.«

در این آیه هر یک از افراد بشر مأخوذ و مرکب از دو انسان نر و ماده قرار داده شده که هر دو بیک نسبت ماده وجود اویند و او مجموع ماده‌ای است که از آن دو گرفته شده، این سخن مانند گفتار آن شخص نیست که گوید:

نبو نابنوا أنبائنا نباتنا                                       نبو هن انباء الرجال الأباعدا

یعنی پسران پسران ما پسران مایند، و اما دختران ما، پسرانشان پسران مردان بیگانه‌اند.

بلکه همه را مخلوق و ترکیب شده از همه شمرده و بنابراین همه مانند هم خواهند بود مگر کسی که تقوایش بیشتر باشد و بیانی کاملتر و بلیغتر از این بیان نیست.[۱]

» شک نیست که قرن ما یک سلسله بدبختیها را از زن گرفت ولی سخن این است که یک سلسله بدبختیهای دیگر برای او ارمغان آورد. چرا؟ آیا زن محکوم است به یکی از این دو بدبختی و جبراً باید یکی را انتخاب کند؟ یا هیچ مانعی ندارد که هم بدبختیهای قدیم خود را طرد کند و هم بدبختیهای جدید را؟

حقیقت این است که هیچ جبری وجود ندارد، بدبختیهای قدیم غالباَ معلول این جهت بود که انسان بودن زن به فراموشی سپرده شده بود و بدبختیهای جدید از آن است که عمداً یاسهواً  زن بودن زن و موقع طبیعی و فطریش، رسالتش، تقاضاهای غریزیش، استعدادهای  ویژه‌اش به فراموشی سپرده شده است….  در نظرگرفتن وضع طبیعی و فطری هر یک از زن و مرد، باتوجه به تساوی آنها در انسان بودن و حقوق مشترک انسانها، زن را در وضع بسیار مناسبی قرار می‌دهد که نه شخصش کوبیده شود و نه شخصیتش«….[۲]

» … ما مسلمانیم، زن جامعه ما که میخواهد به مرحله استقلال و انتخاب خویش برسد و وابسته به یک تاریخ، فرهنگ ، مذهب و جامعه‌ای است که روح و سرمایه‌اش را از اسلام گرفته است و زنی که در این جامعه، می‌خواهد خودش باشد و خودش را بسازد و یکبار دیگر متولد شود و دراین تولد جدید( رنسانس) خود، مامای خود باشد و نه ساخته وراثت و نه پرداخته تقلید و نمی‌تواند از اسلام بی‌نیاز و نسبت به آن بی‌تفاوت بماند… «[۳]

» … او زنی است که نه چهره موروثی را می‌پذیرد و نه چهره تحمیلی صادراتی و پست‌‌ترین و پلید‌ترین دشمنان انسانیت را هر دو را آگاه است و هر دو را هم می‌داند آنکه بنام سنت تحمیل می‌شود و در جریان آن به وراثت می‌رسید، آن مربوط به اسلام نیست مربوط به سنتهای دوره پدر سالاریست و حتی دوره بردگی آنکه امروز از غرب می‌آید نه علم است، و نه بشریت است، نه آزادی است، و نه انسانیت است، و نه مبتنی بر حرمت زن است، مبتنی بر حیله‌های پست قدرتهای پست انحرافی و تخدیرکننده بورژوازی است ، می‌خواهد در این میانه انتخاب کند چه چیز را ؟ آن کدام تصویر است؟ نه تصویر زن ارتجاعی سنتی و نه تصویر زن مدرن تحمیلی بلکه تصویر زن مسلمان است برای اینکه تصویر این چهره سوم را بفهمد خوشبختانه هم مواد در دست ما است و هم تاریخ و هم بهتر از مواد، مجسم‌تر از تاریخ و معین‌تر و محسوس تر از مباحث علمی و فقهی تصویر غیبی شخصیت‌های نمونه… « [۴]

شخصیت‌هائی چون فاطمه و زینب که در محدوده زمان و  مکان نگنجیده‌اند و متعلق به تمام زمانهایند در تمام مکانها و چنین الگوهای مجسمی که می‌تواند زنان را از تعلق بآنچه رنگ مادی دارد وارهاند و راهی فراسوی این تنگناها در برابرش بگشاید.

اگر زن مسلمان این عبارت زیبای علی علیه السلام را همواره در نظر داشته باشد که:

» حکمت گمشده مؤمن است«[۵]

آنگاه در پی آن گمشده چه راهها که بپیماید و چه دشواریها ک بجان پذیرا شود و تا به مقصد نرسد از حرکت باز نایستد.

 سخن بزرگان درباره زن

جهان بازاریست که بهترین متاع  آن زن است.( حضرت محمد ص)۱

این درست است ک زن را صف‌آرائی زیبنده نیست ولی زنان هم در دنیای خود می‌توانند جهاد کنند (علی (ع)۲)

در آغاز هر کار مهم زن وجود دارد.( لامارتین)۳

هر چیزی که در زندگی من یافت می‌شود نتیجه صمیمیت و همکاری زن من است.( کنفوسیوس).۴