عنوان :

مقاله سوادآموزی

تعداد صفحات :۶۳

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

مسألۀ بی سوادی یکی از مهمترین مسائل جامعۀ بشری مخصوصاًکشورهای جهان سوّم است.اهمیّت این مسأله از این روست که بی سوادی وحتی کم سوادی خود ریشه بسیاری از مسائل دیگر،ازجمله مسائل اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی وسیاسی جوامع می باشد.به این دلیل است که گسترش آموزش وپرورش وکاهش درصد بی سوادی یکی از شاخص های مهّم پیشرفت محسوب می شود.

زیرا اگر محور اصلی ما در پیشرفت وتوسعه ،رشدوتعالی انسانها باشد،اولّین اقدام ،مجهز ساختن آنها به مهارتهایی است که بتوانند به بهترین شکل با یکدیگر ارتباط برقرار کنند وخود را برای ایفای نقش سازنده واصیل در جامعه آماده نمایند.از این رو تعلیم وتربیت وزیر بنای آن یعنی بی سوادی یکی از راههای مهمّ محسوب می شود.

روش های آموزش بزرگسالان از دوجهت مورد بررسی قرار می گیرند:

اول )روشهایی که همۀ کشورها به طور کلی برای ارائه برنامه های آموزش بزرگسالان،بر حسب شرایط وامکانات خود اتخاذ می کنند.

     دوم) روش هایی که به منظور رسیدن به اهداف ویژۀ درسی انتخاب می شوند.

همچنین به نظر می آید که سمینار عملی در قلمرو و سواد آموزی موفق بوده واکنون در دیگر ابعاد آموزش وپرورش به کار می رود مثلاًبرای کار آموزی پرسنل آموزشی ،برنامه ریزی مواد درسی ،تغییر شکل مدرسه روستا ونقش خلاق آن در زمینه سواد آموزی وغیره در این تغییر بنیادین ،سواد وآموزش وپرورش ،عناصر اساسی موفقیت محسوب می شدند که این نیزبر پایه مشارکت وتصمیم جامعه بنا شده است.

نهضت سواد آموزی در نظر دارد که افراد بی سواد در جامعه وجود نداشته باشد ودر حد خواندن ونوشتن باشند واینکه بی سوادی را در جامعه ریشه کن کند.

واژه های کلیدی: نهضت سواد آموزی، آموزشیاران، برنامه ریزی، ارزشیابی

فهرست مطالب

مقدمه    ۳
تاریخچه    ۶
پیش گفتار    ۷
فصل اول
تعریف و مفهوم سواد    ۱۰
نحوه تاسیس نهضت    ۱۲
تشکیل سازمان نهضت سواد آموزی    ۱۵
اساسنامه نهضت سواد آموزی   ۱۶
وظایف نهضت سواد آموزی اساسنامه    ۱۶
اهداف نهضت سوادآموزی   ۱۷

فصل دوم
نقش آموزشیاران در آموزش های بزرگسالان    ۱۹
هدف از تشکیل گرئوه    ۲۰
دوره های نظام آموزشی سازمان نهضت سواد آموزی    ۲۲
محتوای آموزش گروه های پیگیر   ۲۴
فصل سوم
آشنایی با آموزش بزرگسالان    ۲۹
سمینار علمی چیست ؟   ۳۰
فضا و مکان سواد آموزی    ۳۳
آموزش ضمن خدمت روسای نهضت   ۳۳
فصل چهارم
توصیف و عملکرد و تحلیل آن       ۳۵
عملکرد مراکز یادگیری    ۳۶
انواع برنامه ریزی   ۳۷
مدیریت و برنامه ریزی   ۳۸
برنامه ریزی سواد آموزی    ۳۸
فصل پنجم
ارزیابی چیست    ۴۲
چه نکاتی باید ارزیابی شود    ۴۳
ارزشیابی پیشرفت تحصیلی    ۴۴
فرایند ارزشیابی    ۴۶
فصل ششم
تاریخچه نهضت سواد آموزی در ابهر    ۴۸
اهداف نهضت در شهرستان ابهر    ۴۹
فصل هفتم
نتیجه گیری    ۵۷
پیشنهادات    ۵۸
محدودیت تحقیق   ۵۸
منابع   ۵۹

منابع :

۱-   ابراهیم زاده ، عیسی . آموزش بزرگسالان ، مرکز چاپ و انتشار دانشگاه پیام نور چاپ اول آبان ۱۳۷۲ ، چاپ دوم خرداد ۱۳۷۳

۲-   تقی پور تظهیر ، علی . مقدمه ای بر برنامه ریزی آموزش درسی ، چاپ نهم تابستان ۱۳۵۷ چاپ نیل

۳-   جانستون ، آنتون . مترجم مرتضی مشتاقی . سواد آموزی بزرگسالان در جهان سوم ، چاپ اول : تابستان ۱۳۱۱  انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

۴-   صباغیان ، زهرا و ناشر دفتر تحقیق تالیف نهضت سواد آموزی مراکز سال ۱۳۷۲ چاپ دوم ، دفتر تحقیق و تالیف نهضت سواد آموزی ، اصول و فنون آموزشیاری ( ۱ ) شناخت بزرگسال روش های سواد آموزی

۵-   صفری ، جلیل . گزارش عملکرد سازمان نهضت سواد آموزی در بیست سال اخیر. سال انتشار ۱۳۷۹ چاپ اول .

۶-   کرد رستمی ، مجید . کتب و فن آوری آموزش معاونت آموزش سازمان  نهضت سواد آموزی ۱۳۸۴ چهار مقاله علمی آموزش بزرگسالان نوبت چاپ اول سال انتشار ۱۳۸۴ شابک

۷-   مدیریت آموزش مداوم . برنامه گروه های پیگیر معاونت آموزش . تابستان ۱۳۷۵

۸-   مرکز فرهنگی آسیا – اقیانوسیه ای یونسکو .مترجم : دکترزهره میر حسینی ویرایش علمی : دکتر بهمن زندی . چاپ اول انتشار ۱۳۸۲ ناشر نهضت سواد آموزی . راهنمای تهیه و تولید مواد و رسانه های یادگیری بزرگسالان در سطح محلی

۹-   معاونت آموزش مدیریت آموزش مداوم . برنامه آموزشی دوره کوتاه مدت

۱۰-یونسکو . مترجم : دفتر پژوهش برنامه ریزی و تولید مواد آموزشی ، ویراستار علمی : دکتر بهمن زندی ، چاپ  اول ، سال انتشار ۱۳۸۱ ، ناشر : سازمان نهضت سواد آموزی . مجموعه کتاب های فرادرسی راهنمای توسعه مراکز یادگیری

 ۱۱-یونسکو : ترجمه دکتر زهرا صباغیان . چاپ اول . زمستان ۱۳۷۲ . درس های سواد آموزی

۱۲-مصاحبه از آقای مقدم

۱۳-استفاده از دفتر ۱۹٫

مقدمه

توفیق بزرگی برای مراکز فرهنگی آسیا /اقیانوسیه یونسکو(Accu)ودفتر منطقه ای آسیا واقیانوسیه یونسکو(PROAP)است که راهنمایی برای تهیه مواد یادگیری بزرگسالان در سطح محلی تهیه نموده اند این راهنما یک راهنمایی برای تهیّه مواد یادگیری بزرگسالان در سطح محلی تهیّه نموده اند این راهنما یک راهنمای ساده وراهبردی برای همۀ برنامه ریزان مواد یادگیری به ویژه در حوزۀآموزش مداوم بزرگسالان است.

مسألۀ بی سوادی یکی از مهمترین مسائل جامعۀ بشری مخصوصاًکشورهای جهان سوّم است.اهمیّت این مسأله از این روست که بی سوادی وحتی کم سوادی خود ریشه بسیاری از مسائل دیگر،ازجمله مسائل اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی وسیاسی جوامع می باشد.به این دلیل است که گسترش آموزش وپرورش وکاهش درصد بی سوادی یکی از شاخص های مهّم پیشرفت محسوب می شود.

زیرا اگر محور اصلی ما در پیشرفت وتوسعه ،رشدوتعالی انسانها باشد،اولّین اقدام ،مجهز ساختن آنها به مهارتهایی است که بتوانند به بهترین شکل با یکدیگر ارتباط برقرار کنند وخود را برای ایفای نقش سازنده واصیل در جامعه آماده نمایند.از این رو تعلیم وتربیت وزیر بنای آن یعنی بی سوادی یکی از راههای مهمّ محسوب می شود.

تجربه های گوناگونی که از برنامه های سواد آموزی در سطح جهانی وکشوری بدست آ»ده نشان می دهد که هر گاه سواد پایه تداوم نیابد وتقویت نشود ،بازگشت به بی سوادی را به دنبال خواهد داشت.فراگیران طرح ملّی جلساتی گرد هم آمده مبادرت به مطالعه کتاب ها وکسب مهارتهای کاربردی می نمایند.

امیدوارم روزی برسد که جوامع بتوانند کلیه استعدادهای نیروی انسانی خود را شکوفا ساخته وبه نحو مطلوبی از آن ها بهره برداری نمایند.

ضرورت واهمیت تحقیق

امروز سهم بسیار مهمّی از بودجه دولت ها در کشورهای در حال توسعه است که صرف امور تحقیقات می شود تحقیقات آموزشی وتبلیغات آموزشی در این میان از اهمیّت فراوان برخوردار است که امروزه آموزش وپرورش هزینه زیادی را برای از بین بردن بی سوادی متقبل می شود.سواد آموزی مقوله ای است که جنبه سیاسی دارد،جدا از راهبرد تدریجی «آموزش وپرورش عمومی ابتدایی»چند نمونه تاریخی از طرح های «ضربتی»نیز در زمینه سواد آموزی بزرگسالان وجود دارد.

هدف تحقیق

توانایی خواندن ونوشتن است که جوامع را با گذشته،حال وآینده پیوند می دهد وموجبات ثبت وضبط تجربیات وعلوم وفنون را فراهم می کند ودر نهایت موجب شکوفایی انسان می شود.هدف جلوگیری از بازگشت به بی سوادی ورواج فرهنگ مطالعه از طریق خود آموزی است وهدف ما از این تحقیق معرفی نهضت سواد آموزی وفعالیت های که انجام می دهد وسال تأسیس آن به پژوهندگان معرفی نمائیم.

اهداف کلی مقطعی ـــ مصلحتی که بیشتر در جاهایی وجود دارند که برای سواد آموزی اولویت کمی قائلند ،لکن به سبب درخواست عمومی وفشارهای بین المللی اقدام به تدارک آن می کنند.

تاریخچه

پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در بهمن ماه ۱۳۵۷فصل جدیدی در تاریخ سواد آموزی ایران گشوده شد.بعد از گذشت تقریبی یک سال از تأسیس جمهوری اسلامی در ایران وبا توجه به شکست ها وضعف های سازمان های سواد آموزی گذشته وبا برنامه هایی که توسط آنها به اجرا در آمده بود واز توفیق ناچیزی برخوردار بود در ۷ دی ماه ۱۳۵۸ به فرمان امام خمینی (ره)وبر اساس مصوبه شورای انقلاب اسلامی سازمان جدیدی تحت عنوان نهضت سواد آموزی تشکیل شده در نخستین اساسنامه نهضت سواد آموزی آمده است:

«به منظور تحقق بخشیدن به اصل سی ام وبند ۳از اصل سوّم قانون اساسی جمهوری اسلامی در زمینه ازوم تعلیم آموزش در میان همۀ افراد جامعه ونظر به فرمان تاریخی امام در زمینه بسیج عمومی برای ریشه کن کردن بی سوادی وگسترش تعلیم وتربیت به همۀ شهرها وروستاها وتأکید بر اینکه همۀکشوررا به یک مدرسه تبدیل کنیم،سازمان نهضت سواد آموزی تشکیل می شود.»

پیش گفتار

آن قدر که بشر از قلمهای صحیح نفع برده از چیز دیگری نفع نبرده است.

                                                                                             «امام خمینی(ره)»

آموزش بزرگسالان به عنوان شاخه ای از علوم تربیتی امروزه رشد وتوسعۀ بیشتری پیدا کرده واهمیّتی را که بایستی به این شاخه از علوم تربیتی داده می شد ،کسب کرده است.سواد آموزی نیز که بخش عمده ای از مباحث آموزش بزرگسالان را به خود اختصاص داده ویکی از معضلات کشورهای در حال رشد به شمار میرود،از اهمّیت ضرورت خاصّی برخوردار شده است.اکنون که انقلاب اسلامی ایران با رهبریهای راهیانۀ امام فقیدمان (ره)پس از پشت سر گذاشتن آزمایشات سخت وخنثی کردن توطئه های دشمنان ،درصدد ریشه کن کردن جهل وبی سوادی به عنوان پایه ومایۀ اصلی استقلال فرهنگی وتوسعه اجتماعی بر آمده است،می رود که گامهای ارزنده ای در این راه بردارد.

از آنجا که ضرورت توجه به وضع یادگیری بزرگسالان وتفاوت آن با خرد سالان مورد توجه مسئولان نهضت سواد آموزی قرار گرفته است وتوجه به این ضرورت تنها از طریق آموزش صحیح ودر خور این وظیفۀ خطیر آموزشیاری صورت عملی به خود می گیرد،دفتر تحقیق وتألیف برحسب وظیفۀ ومسئولیتی که به عهده دارد در جهت نیل به این هدف ارزنده وتحقق آرمان های امام راحلمان تصمیم به تدوین یک مجموعۀدرسی،تحت عنوان«اصول وفنون آموزشیاری»به منظور تربیت آموزشیاران،این برادران وخواهران تلاشگر وفداکاری که عهده دار وظیفۀ سنگین آموزش سواد به بزرگسالان هستند گرفت تا بتوانند با کسب مهارت ها ومعلومات اساسی در مورد آموزش بزرگسالان ،مسئولیت سنگین خود را به درایت وآگاهی بیشتر ایفا نمایند.

برای این منظور دفتر تحقیق وتألیف نهضت سواد آموزی با همکاریهای ارزندۀجمعی از اساتید دانشگاهها برنامه ریزی این سری متون درسی را آغاز کرد وکتاب حاضر اولین بخش از مجموعه فوق است که تحت عنوان شناخت بزرگسالان وروشهای سوادآموزی تقدیم آموزشیاران عزیز وسایر دست اندرکاران مسائل آموزشی بزرگسالان می گردد.

امید است با مطالعه وعمل به توصیه های آن بتوانند در راه این جهاد مقّدس موفق ومشمول عنایات الهی شوند.

تعریف ومفهوم سواد

همان طور که می دانید در گذشته های نه چندان دور ،تعلیم وتربیت در اغلب ممالک طبقاتی ودر انحصار اعیان واشراف بوده است.آنان به تناسب وضعیت طبقاتی ودوری ونزدیکی به هیأت حاکمه از سطوح مختلف آموزشی از ابتدائی تا عالی بهره مند می شودحتی تحصیل در رشته هائی فلسفه وادبیات وهنر وتاریخ در انحصار کامل اشراف زادگان بوده است.

به هر حال تعابیر وتفاسیر مربوط به بی سوادی و باسوادی از دو دیدگاه ونگرش ریشه می گیرد.

دیدگاه اوّل:

همان دیدگاه سنتی است که منظور از سواد توانائی خواندن،نوشتن وحساب کردن یعنی همان سه مهارت اصلی می داند .

دیدگاه دوّم:

دیدگاه جدید ونوینی است که در آن منظور از سواد ،توانائی آمادگی افراد برای مشارکت در سرنوشت خود وپیشرفت وتوسعه جامعه ارزیابی می شود.

«سواد عبارتست از توانائی خواندن ونوشتن یک برنامۀ ساده به هر زبانی که شخص تکلم می کند»

باسواد کسی است که مطالبی را که می خواند درک کند وبتواند وقایع سادۀ زندگی روزانۀخود را بنویسد کسی که فقط خواندن بداند شبیه با سواد ونیمه باسواد است.

با سواد کسی است که مطالبی را که می خواند درک کند وبتواند وقایع سادۀ زندگی روزانۀخودرا بنویسد کسی که فقط خواندن بداند باسواد ونیمه باسواد است.

به عبارت دیگر در دیدگاه جدید،سوادآموزی اهداف دیگری به جز خواندن ونوشتن را تعقیب می کند. یعنی آموزش سواد همۀابعاد زندگی فرد را شامل می شود وبر تمام شئونات زندگی او تأثیر می گذارد[۱] .

نحوه تأسیس نهضت