عنوان :

مقاله شخصیت‏ حقوقی سازمانهای بین‏ المللی

تعداد صفحات : ۵۱

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

شخصیت‏ حقوقى عبارت است از: صلاحیت دارا شدن حقوق و تکالیف براى موضوعات غیر انسانى.

در حقوق بین‏ الملل نیز یک نهاد حقوقى تنها در صورتى مى‏تواند داراى حقوق و تکالیف بین‏المللى شود که داراى شخصیت‏حقوقى بین‏المللى باشد.

موضوعى که در این مقاله بدان خواهیم پرداخت این است که آیا سازمانهاى بین‏المللى نیز داراى شخصیت‏ حقوقى بین‏ المللى هستند یا نه؟ و از این فرضیه حمایت مى‏کنیم و آن را به اثبات مى‏رسانیم که مسلما سازمانهاى بین‏المللى از شخصیت‏حقوقى برخوردارند.

و از آنجایى که سازمانهاى بین‏المللى داراى دو تقسیم بین‏الدولى و غیر دولتى هستند در این نوشتار، در دو مبحث نخست، طى چهار گفتار به ترتیب زیر به بحث پرداخته و در مبحث‏سوم از آثار ر ایج‏ شخصیت‏ حقوقى سازمانهاى بین‏ المللى سخن خواهیم گفت:

۱- شخصیت‏حقوقى سازمانهاى بین‏الدولى در تئورى (بررسى دکترین).

۲- شخصیت‏حقوقى سازمانهاى بین‏الدولى در اسناد بین‏المللى.

۳- شخصیت‏حقوقى سازمانهاى غیر دولتى در تئورى.

۴- شخصیت‏حقوقى سازمانهاى بین‏المللى در اسناد و آراء.

 واژه های کلیدی: شخصیت‏حقوقى، حقوق بین‏الملل، سازمانهاى بین‏المللى، تئورى واقعى بودن، تئورى فرضى بودن

فهرست مطالب

چکیده    ۱
مقدمه    ۲
نمونه‏هاى از این مصادیق عبارتند از:    ۳
مبحث اول: شخصیت‏ حقوقى سازمان‏هاى بین الدولى (۴)    ۵
گفتار اول: شخصیت‏ حقوقى سازمانهاى بین‏ المللى از جهت نظرى    ۷
۱ – تئورى واقعى بودن شخصیت‏ حقوقى (۱۰)    ۷
۲ – تئورى فرضى بودن (۲۰) شخصیت‏ حقوقى    ۱۰
گفتار دوم: بررسى اسناد    ۱۹
الف) بررسى منشور ملل متحد    ۱۹
ب) آراى مشورتى دیوان دادگسترى بین‏المللى    ۲۱
مبحث دوم:شخصیت‏ حقوقى سازمانهاى غیر دولتى (۴۵)    ۲۴
گفتار اول: نگاهى به دکترین:    ۲۵
گفتار دوم: شخصیت‏ حقوقى سازمانهاى غیر دولتى در اسناد حقوقى:    ۲۶
مبحث‏سوم: آثار شخصیت‏ حقوقى سازمانهاى بین‏ المللى    ۲۸
۱- نظریه «عدم مسئولیت جزایى اشخاص حقوقى‏»    ۳۸
۲- نظریه مسئولیت جزایى اشخاص حقوقى    ۳۹

منابع

۱- براى مطالعه مفصل تعریف مفهوم شخصیت‏حقوقى ر.ک: دکتر محمد جواد صفار: شخصیت‏حقوقى، صص ۸۳-۷۰٫

۲- ر.ک: دکتر منوچهر محسنى: مقدمات جامعه شناسى، چاپ ۱۳۷۱، ص ۴۰۱٫

۳- ر.ک: دکتر سید حسین صفایى: حقوق خانواده، ج‏۱، ص‏۵٫

۴- Legal personality of Intergovernmental organizations

۵- براى مطالعه مفصل تعریف مفهوم شخصیت‏حقوقى ر.ک: دکتر محمد جواد صفار: شخصیت‏حقوقى، صص ۸۳-۷۰٫

۶- ۷۵٫ Robert L.

Bledsoe and Boleslaw A.Boczek: International law dictionary, p

۷- Ibid, p. 76

۸- Legal personality of international organization

۹- International Legal personality of international organization

۱۰- Reality theory

۱۱- Collectivism

۱۲- La Volonite colective

 ۱۳- به نقل از دکتر محمد جواد صفار: پیشین، ص‏۱۰۰٫

۱۴- همان، ص ۱۰۸٫

۱۵- دکتر سید على شایگان: حقوق مدنى ایران، ص‏۲۶۷٫

مقدمه

شخصیت‏حقوقى از مفاهیم اعتبارى است که بر اساس نیازها و ضرورتهاى خاصى پیدا شده و همراه با تحول این نیازها تحول و توسعه یافته است.

به عنوان مثال پیدایش خانواده این ضرورت را ایجاد نمود که داراى حقوق و تکالیفى باشد.

با پیشرفت جوامع بشرى، تشکیل دولت و توسعه و پیچیده شدن روابط اجتماعى و اقتصادى موضوعات و موجودات دیگرى در صحنه‏هاى حقوقى، اقتصادى، سیاسى اجتماعى و فرهنگى ظاهر شدند که ضرورى است داراى حقوق و تکالیفى باشند.

بدین ترتیب در کنار اشخاص حقیقى یعنى انسانها، موضوعات دیگرى که ما امروز اشخاص حقوقى مى‏نامیم متولد و صاحب حق و تکلیف شدند.

پیدایى این اشخاص در صحنه‏هاى مختلف حیات اجتماعى انسان ناشى از نیازها و ضرورتها بوده و بر پایه همین مصالح و ضرورتهاست که مفهوم شخصیت‏حقوقى پا به عرصه حقوق گذاشته و مورد پذیرش دولتها قرار گرفته است و در حقیقت مى‏توان گفت‏شخصیت‏حقوقى در هر سیستم حقوقى تابعى از متغیر ملاحظات مختلف سیاسى، اقتصادى، اجتماعى و سیستماتیک مربوط به آن نظام حقوقى بوده است.

این ضرورتهاى اجتماعى از اولین روزهاى زندگى اجتماعى بشر با او همراه بوده و تنها این ضرورتها در هر عصر و دوره‏اى داراى شدت و ضعف بوده و از این رو مفهوم شخصیت‏ حقوقى هم متناسب با نیازها و ضرورتهاى هر دوره و عصرى ضیق وسعت پیدا نموده است.

مثلا اولین شخص حقوقى که پا به عرصه وجود گذاشته نهاد خانواده است که جامعه شناسان از آن به عنوان یک نهاد اجتماعى نام مى‏برند (۲) .

جامعه شناسان «خانواده‏» را قدیمى‏ترین و اولین واحد اجتماعى انسانى مى‏دانند; چه آنکه در همه ادوار تاریخ، انسان همواره ناگزیر از زندگى در خانواده بوده که کوچکترین این واحد متشکل از اجتماع تنها دو نفر یعنى زن و شوهر ناشى از ضرورت طبیعى بوده است.

مسلما کوچکترین واحد اجتماعى یعنى خانواده داراى حقوق و تکالیفى است‏یعنى از شخصیت‏حقوقى برخوردار است (۳) .

با تحول و پیشرفت جوامع و پیچیده‏تر شدن روابط اجتماعى، ضرورت، ایجاد شخصیت‏هاى حقوقى دیگرى را ایجاب نمود، که مى‏توان دولت را به عنوان مهمترین شخصیت‏حقوقى حقوق عمومى و دیگر مؤسسات، سازمانها و تشکیلات دولتى را به عنوان اشخاص حقوقى حقوق عمومى و شرکت‏هاى تجارى و مؤسسات غیر تجارتى را به عنوان اشخاص حقوقى حقوق خصوصى نام برد.

در حقوق اسلام نیز بعضى از موضوعات غیر انسانى وجود دارد که به اعتبار مالکیت‏یا صاحب ذمه بودن آن مصادیق مى‏توان شخصیت‏حقوقى براى آنها فرض نمود و از آن به عنوان شخص حقوقى یاد کرد.

نمونه‏ هاى از این مصادیق عبارتند از:

۱- دولت (منصب امامت و رهبرى) که مالک انفال است و این اموال ملک شخصى امام نیست‏بلکه ملک عنوان امامت است.

 ۲- امت: قرآن کریم براى امت‏شخصیت مستقلى از آحاد مردم قایل است و براى آن حیات و مرگ تصور مى‏کند.

۳- وقف از جمله موضوعاتى است که مى‏تواند علاوه بر تملک، داین و مدیون واقع گردد.

۴- عناوین عامه یکى از موضوعاتى است که صلاحیت مالک شدن را دارد، مثلا عنوان کلى فقیر که مالک زکات است.

۵- جهات عامه همچون مساجد، مدارس، مشاهد مشرفه و دیگر اماکن عبادى یا مکانهاى عمومى.

یکى از موضوعاتى که ضرورتهاى اجتماعى در عرصه بین‏المللى به وجود آورده است عبارت است از سازمانهاى بین‏ المللى.

موضوعى که در این مقاله بدان خواهیم پرداخت این است که آیا سازمانهاى بین‏المللى نیز داراى شخصیت‏ حقوقى بین‏ المللى هستند یا نه؟ و از این فرضیه حمایت مى‏کنیم و آن را به اثبات مى‏رسانیم که مسلما سازمانهاى بین‏ المللى از شخصیت‏ حقوقى برخوردارند.

و از آنجایى که سازمانهاى بین‏المللى داراى دو تقسیم بین‏الدولى و غیر دولتى هستند در این نوشتار، در دو مبحث نخست، طى چهار گفتار به ترتیب زیر به بحث پرداخته و در مبحث‏سوم از آثار و ایج‏شخصیت‏حقوقى سازمانهاى بین‏المللى سخن خواهیم گفت:

۱- شخصیت‏حقوقى سازمانهاى بین‏الدولى در تئورى (بررسى دکترین).

۲- شخصیت‏حقوقى سازمانهاى بین‏الدولى در اسناد بین‏المللى.

 ۳- شخصیت‏حقوقى سازمانهاى غیر دولتى در تئورى.

۴- شخصیت‏حقوقى سازمانهاى بین‏المللى در اسناد و آراء.

مبحث اول: شخصیت ‏حقوقى سازمان‏هاى بین‏ الدولى (۴)

پیش از ورود به بحث لازم است تعریفى از سازمانهاى بین‏المللى و شخصیت‏حقوقى به دست دهیم و نکته‏اى را نیز متذکر گردیم.

الف – تعریف شخصیت‏حقوقى: شخصیت‏حقوقى عبارت است از: صلاحیت دارا شدن حقوق و تکالیف براى موضوعات غیر انسانى و شخص حقوقى موضوع و موجود غیر حقیقى است که از نظر علم حقوق از قابلیت دارا شدن حقوق و تکالیف را برخوردار است.

(۵)

ب – تعریف سازمانهاى بین‏المللى: سازمان بین‏المللى تجمعى از دولتهاست که به وسیله آنها با یک معاهده به وجود مى‏آید و در ماوراى مرزهاى ملى و با ارکان دایمى خود و مستقل از دولتهاى عضو و تابع حقوق بین‏الملل به فعالیت مى‏پردازد.

(۶)

از تعریف مزبور مى‏توان استفاده نمود که سازمان بین‏المللى داراى ویژگیهاى زیر است و به عبارت دیگر معیارهاى لازم جهت تاسیس یک سازمان بین‏المللى عبارتند از:

۱- تجمع گروهى از دولتها.

البته چنانکه خواهد آمد این معیار در سازمانهاى بین‏المللى غیر دولتى وجود ندارد.

۲- وجود اهداف مشترک و ارگان‏ها و تجهیزات لازم براى تحقق آن اهداف.

۳- دارا بودن استقلال و اراده و قدرت حقوقى مستقل از اعضا.

۴- صلاحیت انجام وظایف و اختیارات در ماوراى مرزهاى ملى و در عرصه بین‏المللى.

۵- تاسیس سازمان بر اساس معاهده منعقده بین کشورها.

۶- فعالیت‏بر اساس حقوق بین‏الملل و رعایت مقررات آن.

ج – نکته قابل ذکر این است که سازمانهاى بین‏المللى اعم از بین‏الدولى و غیر دولتى، هر چند از نیمه اول قرن نوزدهم پا به عرصه وجود گذاشته، پس از آن توسعه و گسترش یافتند اما مساله شخصیت‏حقوقى بین‏المللى آنها در دهه‏هاى اخیر مطرح گردید و حتى پیش از سال ۱۹۵۰ بسیارى از نویسندگان به ویژه نویسندگان روسى مایل به پذیرفتن خصیت‏حقوقى سازمانهاى بین‏المللى نبودند، بلکه با قبول دیدگاه سنتى بر آن بودند که تنها کشورها داراى خصیت‏حقوقى هستند.

(۷) همچنین شایان ذکر است که پاره‏اى از حقوقدانان بین‏الملل عنوان مساله را «شخصیت‏حقوقى سازمانهاى بین‏المللى (۸) »قرار داده و برخى دیگر به «شخصیت‏حقوقى بین‏المللى (۹) »تعبیر کرده‏اند که تعبیر دوم صحیح‏تر است چه آنکه چنانکه مبرهن خواهیم ساخت اصل شخصیت‏حقوقى سازمانهاى بین‏المللى مسلم است و سخن در بین‏المللى بودن شخصیت‏حقوقى آنهاست.

گفتار اول: شخصیت‏ حقوقى سازمانهاى بین‏ المللى از جهت نظرى

در این گفتار چهار تئورى را مورد بررسى قرار مى‏دهیم که بر اساس دو تئورى مى‏توان شخصیت‏حقوقى سازمانهاى بین‏المللى را پذیرفت و مطابق دو تئورى دیگر سازمانها فاقد شخصیت‏حقوقى خواهند بود.

۱ – تئورى واقعى بودن شخصیت‏ حقوقى (۱۰)

پاره‏اى از علماى حقوق تحت تاثیر افکار و نظریات فلاسفه، جامعه‏شناسان و روان‏شناسان طرفدار مکتب اصالت اجتماع (۱۱) ، شخص حقوقى را یک واقعیت‏به شمار مى‏آورند که به محض اینکه وجود خارجى مى‏یابد شخصیت‏حقوقى آن محقق مى‏گردد و بر جعل و فرض قانون مبتنى نیست، بلکه واقعیتى است که خود را بر قانونگذار تحمیل مى‏کند.

این شخصیت موجودیت و هویتى مستقل و مجزاى از افراد خود دارد، این جمع وجدان، روح و اراده مشترکى دارند که خارج از مصلحت و اراده قانونگذار وجود دارد و فعالیت مى‏کند.

این تجزیه و تحلیل از شخص حقوقى، بیشتر بر ملاحظات روان‏شناسى اجتماعى و ایده‏ها و مطالعات جامعه شناسى مبتنى است.

50,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .