عنوان :

مقاله شرکت‌های چند ملیتی

تعداد صفحات : ۱۰۰

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این مقاله با تاریخچه شرکتهای چند ملیتی، شرکت بین المللی کوکاکولا، شرکت های بین المللی BP ، شرکت های بین اللملی Bombardier ، شرکت بین المللی Microsoft و راهکارهای ورود ایران به بازارهای بین المللی آشنا می شویم.

سلسله تحقیقاتی که در سراسر جهان درباره شرکتهای چند ملیتی جریان دارد. مانند تحقیقات کمسیون‌های روابط خارجی و مالیه سنای امریکا- جامعه اقتصادی اروپا- سازمان ملل متحد و سایر دولتها همه گواه بیم و نگرانی‌ فزایند‌ای است که برای سیاستمداران پیش‌آمده، اینان از آن بیمناک هستند که در دنیایی بدون مرز و سیطره شرکتهای جهانی، اختیار حکومت از دستشان خارج شود. همین نگرانی کنفرانسی را که در سال ۱۹۷۲ در کاخ سفید تحت عنوان جهان صنعتی بعد از سال ۱۹۹۰ تشکیل شده بود را تحت تاثیر قرار داد. شرکتهای بزرگ چند ملیتی زمام امور حکومت را از دست کنگره و هیات دولت گرفته‌اند.

یک شرکت بزرگ عبارت است یک ساخت تجاری که تنها علت وجودیش تحصیل سود از راه تولید با هزینه هر چه کمتر و فروش تولیداتش به قیمت هر چه بیشتر است برای شرکت اهمیت ندارد که تولیداتش موجب خیر است یا شر. آنچه اهمیت دارد آن است که تولیداتش مصرف شود. آن هم به مقدار هر چه بیشتر، از آنجا که هدف نهایی همه عملیات شرکتها سودآوری است برای کارکنانش موجبات رضایت فردی فراهم نمی‌کند. و شرکتهای چند ملیتی می توانند قوانین و مقررات داخلی کشور را با حیله‌گری زیر پا گذاشته‌ و چهارچوب تفکر و عمل براساس مفهوم دولت ملی دارای حاکمیت مقتدر شکل گرفته است در حالی که شرکتهای چند ملیتی این مفهوم را بی‌اعتبار ساخته اند.

با توجه به اینکه امروزه تقریباً مرزها از بین رفته و فاصله کم و به سمت یک دهکده‌ی جهانی پیش می رویم و فعالیت شرکتهای چند ملیتی هر روزه گسترش می یابد. سهیم بودن در شرکتهای جهانی، شرکت و فعالیت در بازارهای بین المللی به نفع جوامع و مردم آن می‎باشد. البته نه شراکتی که در آن کشور فوق فقط به عنوان یک منبع تغذیه باشد و تنها تأمین کننده منابع باشد و چیزی که از این شراکت به دست می‎آورد در برابر منابعی که از دست می‎دهد ناچیز باشد. چیزی که امروزه و در دهه های قبل بر سر کشورهای جهان سوم آمد.

برای وارد شدن به چنین بازارهایی:

۱-    ابتدا باید ساختار اقتصادی جامعه را اصلاح نمود.

۲-    تولیدات داخلی باید آنقدر غنی باشند که در سطوح جهانی نیز خواستار داشته باشند.

۳-    تعرفه های گمرکی باید اصلاح شوند و قوانین واردات و صادرات باید بیشتر بررسی گردد.

۴-  برای توسعه و ورود به بازارهای فوق باید جایگاه دولت در نظام اقتصادی مشخص گردد. (در نظام ایران بیشتر وظیفه و مسئولیت در توسعه بر عهده دولت است در حالی که در نظام آزاد غربی بر عهده سرمایه و شرکت های چند ملیتی) “بهترین حکومت آن است که کمتر حکومت کند.”

۵-  ایجاد یک سیستم اقتصادی متعادل و متنوع که در آن تعادل لازم بین توسعه رشته های مختلف در بخشهای صنایع- کشاورزی و خدمات حفظ شده باشد.

۶-     حمایت از تولید کننده و مصرف کننده تا محصولات گرانتر از بازار آزاد بین المللی

    نباشد و صنایع نوپا نیز نابود نگردد.

۷-    ایجاد توازن برای واردات و صادرات و حرکت سوی بالا بردن کیفیت کالاها و شرکت در تجارت جهانی

۸-   برای سهیم بودن در بازار جهانی باید سریعتر دست به کار شد زیرا این بازار تا چند دهه بین چند ملیتی‌ها با قراردادهای نامرئی تقسیم خواهد شد.

اعتبار توسعه اقتصادی ایران عمدتاً از نفت تأمین می‎شود و درآمدهای نفتی موجب می گردد تا برنامه های توسعه اقتصادی با شتاب بیشتری مورد اجرا درآید (البته بیشتر برنامه ها اجرا ولی پیگیری نمی‎شوند). از این جهت برنامه‌ریزی درآمدها به مدیریتی آگاه و مجرب نیاز دارد.

مسائل اختصاصی را تنها در محدوده و چهارچوب ارقام نباید تصور نمود. هماهنگی توسعه اقتصادی و رشد اجتماعی جامعه از مسئولیتهای اصلی دولت است.

آزادی و آگاهی نه دادنی است و نه گرفتنی بلکه یاد گرفتنی است (چیزی که در کشورهای جهان سوم به فراموشی سپرده شده است).

بین آزادی انسانها و آزادی اقتصادی رابطه مستقیمی وجود دارد.

واژه های کلیدی: شرکتهای چند ملیتی، شرکت بین المللی کوکاکولا، شرکت های بین المللی BP ، شرکت های بین المللی Bombardier ، شرکت بین المللی Microsoft ، ایران

فهرست مطالب

تاریخچه شرکتهای چند ملیتی    ۱
شرکت بین المللی کوکاکولا
۱- لیست فعالیتهای کوکاکولا    ۱۴
۲- کارخانه های نوشابه سازی    ۱۶
۳- محصولات کوکاکولا    ۱۷
۱-۳- محصولات و مارکها    ۲۰
۲-۳- محصولاتی که با شکست مواجه شده     ۲۲
۴- انتقادات    ۲۳
۱-۴- انحصار طلبی    ۲۳
۲-۴- تمایز    ۲۴
۳-۴- جزئیات    ۲۴
۴-۴- کوکاکوکا در UK (اکراین)    ۲۵
۱-۴-۴- تبلیغات غذایی و چاقی کودکان    ۲۵
۵-۴- کوکاکولا در هند    ۲۵
۱-۵-۴- استفاده از مواد شیمیایی    ۲۶
۲-۵-۴- استفاده از آب    ۲۷
۶-۴- شرکتهای نوشابه سازی کوکاکولا و واحدهای تجاری    ۲۹
۱-۶-۴- کلمبیا    ۳۰
۲-۶-۴- گواتمالا    ۳۴
۷-۴- جنگ جهانی دوم و نازیسم    ۳۴
۸-۴- اشاره ای بر تجارت در اسرائیل و فلسطین    ۳۴
۵- نکات تحسین    ۳۶
۶- تاریخچه    ۳۷
۱-۶- جنگ جهانی دوم    ۳۷
۷- بابانوئل    ۳۸
۸- اعضای هیئت مدیره    ۳۸
۹- سهام    ۳۸
شرکت های بین المللی BP
۱- کلیات شرکت    ۴۱
۲- تاریخچه شرکت    ۴۱
۱-۲- ۱۹۰۹ تا ۱۹۵۵    ۴۳
۲-۲- ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰    ۴۶
۳-۲- ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰    ۴۶
۴-۲- در حال حاضر    ۴۷
۳- تصاویر    ۵۰
شرکت های بین اللملی Bombardier
۱- کلیات شرکت    ۵۲
۲- زمینه فعالیت شرکت    ۵۲
۳- تاریخچه شرکت    ۵۳
۴- عناوین     ۵۷
۱-۴- توسعه جهانی    ۵۸
۲-۴- انتقادات    ۶۰
۳-۴- شخصیتهای حقیقی و حقوقی شرکت    ۶۰
۵- سایر موارد    ۶۱
شرکت بین المللی Microsoft
۱- تاریخچه شرکت    ۶۵
۱-۱- ۱۹۸۱- ۱۹۷۵    ۶۵
۲-۱- ۱۹۸۴- ۱۹۸۱    ۶۷
۳-۱- ۱۹۹۱- ۱۹۸۵    ۶۹
۴-۱- ۱۹۹۵- ۱۹۹۲    ۷۱
۵-۱- ۱۹۹۹- ۱۹۹۵    ۷۳
۶-۱- ۲۰۰۵-۲۰۰۰    ۷۶
۷-۱- ۲۰۰۶ و فراتر از آن    ۷۹
۲- بخش های مختلف شرکت    ۸۰
۱-۲- بخش محصولات و خدمات نرم افزاری شرکت    ۸۰
۲-۲- بخش تجاری شرکت    ۸۳
۳-۲- بخش سرگرمی ها و ابزار شرکت    ۸۴
۳- فرهنگ    ۸۵
۱-۳- فرهنگ تجاری    ۸۵
۲-۳- فرهنگ کاربران    ۸۷
۴- ساختار شرکت    ۸۸
۵- سهام    ۹۰
۶- تساوی حقوق و گوناگونی    ۹۱
۷- آرم و نشان شرکت    ۹۲
۸- انتقادات    ۹۲
۹- دشواری های قبلی    ۹۴
راهکارهای ورود ایران به بازارهای بین المللی    ۹۶
منابع    ۹۸

منابع

-شرکت های چند ملیتی و جهان سوم- علوی – مصطفی- چاپ اول بهمن ۱۳۷۰٫

–   سیطره جهانی- قدرتهای چند ملیتی – بارنت- ریچارد- ترجمه: قریب- مصطفی.

تاریخچه شرکت های چند ملیتی

 انگلیس و هلند و سایر قدرتهای بزرگ تجاری قرن هفدهم هنگامیکه به بازرگان خود اجازه دادند که بطور جمعی و تحت پوشش شخصیت حقوقی شرکت بتجارت خارجی بپردازند در حقیقت اختیارات سیاسی خود را به آنها تفویض کردند.

زیگموند تیمبرگ

–    سابقه تاریخی شرکتهای بین المللی از اوائل قرن ۱۵ میلادی شروع تجارت بین‌المللی بصورت سازمان یافته پایه می‌گیرد. کمپانیها قدرت سیاسی و نظامی را نیز در قلمرو و تجارت خود به ارمغان می‌آورند.

–    سابقه کمپانیهای تجاری قدیمی انگلیس مانند کمپانی مرچنتزا دونچررز Merchats A dventurers 1505- کمپانی روس Russia Company – ۱۵۵۳- کمپانی لوان Levant Company- 1581 – از سابقه تاسیس نظام دولت ملی طولانی‌تر است-.

قدیمی‌ترین سازمان تجارت خارجی انگلیس «کمپانی تجارت کالاهای عمده» که در اوایل قرن ۱۴ تاسیس شد. وسیله‌ای بود برای پر کردن خزانه سلطنتی- به مرور زمان مقام سلطنت سهم بیشتری از اختیارات سیاسی و اقتصادی خود را به بازرگان حادثه‌جو واگذار کرد که به خوبی با راه و رسم خرید و فروش در سرزمین‌های غریب و درو دست آشنا شده بودند.

فعالیت بین المللی موسسات تجاری بصورت ابزاری برای تنظیم ورابط بازرگانی درآمد و سپس وسیله‌ای شد برای گسترش بازارهای جدید. پادشاهان و کمپانی‌ها با هم پولدار می‌شدند.

انحصارات تجاری و بسیاری از حقوق و امتیازات مخصوص دولت به کمپانیها داده شد و در عوض اینها هم برای مقام سلطنت یک امپراطوری بنا کردند.

    · در قرن ۱۷ و ۱۸ قدرتهای تجاری اروپا- به بازرگانان اجازه دادند بصورت جمعی و تحت پوشش حقوقی شرکت به تجارت بپردازند و در واقع اختیارات سیاسی خود را به آنها تفویض نمودند.

    · پدید آمدن تدریجی شم تجارت یا طرز فکر بازاری در فضای اقتصاد آزاد رابطه بین حاکمیت عمومی و خصوصی را بطور بنیادی تغییر داد.

– البته شرط کافی برای تشکیل شرکتهای بزرگ چند ملیتی تنها انگیزه، منفعت طلبی نبود.

پایان جنگ بین‌المللی دوم شرائط و موقعیت را برای انقلاب صنعتی دوم جهان سرمایه داری از هر نظر فراهم نمود. اختراعات و اکتشافات سیستم‌های ارتباطی حمل و نقل – اطلاعاتی- و سایر تکنولوژیهای مدرن قوانین مساعد و موصوبات لازم نیز برای سرمایه گذاری زمینه و موجبات انقلاب صنعتی دوم را کامل کرد و در مدت کوتاهی از سرمایه‌گذاریهای جدید همان شرکت‌های بزرگ و موفق قبلی، شرکتهای چند ملیتی جدیدی زائیده شدند.

در چهار دهه اخیر شرائط و موقعیت لازم برای تولد و رشد غولهای صنعتی بوجود آمد. هر چند که عمر بازرگانی بین المللی به درازای عمر استثمار است ولی پایان جنگ جهانی دوم آغاز مرحله جدیدی را در اقتصاد- بازرگانی عمر استثمار است ولی پایان جنگ جهانی دوم آغاز مرحله جدیدی را در اقتصاد- بازرگانی وصنعت بین المللی اعلام نمود. – کنفرانس برتن‌وودز Bretton woods، تشکیل صندوق بین المللی پول و بانک جهانی و استقرار سیستم ثابت نرخ برابری ارزهای معتبر جهانی باطل را در برداشت که تضمینی برای توسعه سرمایه گذاری امریکا در اروپا محسوب می‌شد. طرح مارشال نیز که در ژوئیه سال ۱۹۴۷ بوسیله جرج سی مارشال وزیر امور خارجه وقت امریکا پیشنهاد و مورد تصویب قرار گرفت زمینه را برای سرمایه‌گذاری امریکا در اروپا مساعد نمود و بازار بورس اروپا را رونق بخشید.

– در سالهای اولیه تشکیل بازار مشترک جمع سرمایه‌گذاری امریکا در اروپا از یکی دو میلیارد دلار تجاوز ننمود ولی پس از ده سال مجموع این سرمایه‌گذاریها از ده میلیارد دلار بیشتر شد. در آن زمان بیش از نیمی از مجموع ۶۰۰۰ فعالیت اقتصادی امریکا در اروپا متمرکز بود.

– اکنون که در حدود سه دهه از تشکیل بازار مشترک اروپا می‌گذرد حجم سرمایه‌گذاری‌های امریکا در اروپا بیش از صد برابر رقم سالهای اولیه یعنی از مرز تریلیون دلار (هزار میلیارد دلار) گذشته است.

بازار مشترک: (EEC) شش کشور اروپائی فرانسه- آلمان غربی- ایتالیا- بلژیک- هلند- لوگزامبورگ در سال ۱۹۵۸ این اتحادیه انحصاری، اقتصادی را تشکیل دادند. (طرح پروژه ژان مونه از فرانسه) برای اتحاد سیاسی اروپا از طریق اتحاد اقتصادی برای ایجاد سیستم آزاد به منظور انتقال کالا، ارائه خدمات- سرمایه و کارگر و وحدت مقررات بازرگانی و گمرگ و واردات و صادرات و مقررات حمل و نقل کشاورزی، بازرگانی و نتیجه تشکیل بانک، سرمایه‌گذاری اروپا و صندوق اجتماعی اروپا برای کارگران بیکار گردید. در سال ۱۹۸۲ در بیست و پنجمین سالگرد تعداد اعضاء ۱۰ کشور بود.

 · طرح مارشال زمینه را برای سرمایه‌گذاری امریکا در اروپا مساعد کرد و در حقیقت قسمت اعظمی از سرمایه گذاریهای فراری اروپا از جنگ جهانی دوم با پوشش قوانین حمایت از سرمایه‌ امریکا در اروپا به خدمت گرفته شد.

 · وتشکیل بازار مشترک اروپا آینده این سرمایه‌گذاری سودآور را تامین نمود.

آدام اسمیت:

«یکی از مهم‌ترین ویژگیهای سرمایه بین‌المللی بودن آن است و سرمایه را به حکم عقل سلیم باید از محدودیتهای ملی و سیاسی آزاد کرد».

– تراست (Trust) در اصلاح کسب و تجارت و بازرگانی- ترکیبی از چند شرکت بزرگ است که نسبت به تولید و یا توزیع یک یا چند کالا و یا خدمت به خصوص بصورت انحصاری و یا شبه انحصاری عمل می‌نماید. ولی بعدها با وضع قوانین ضد تراست این نوع تراست  غیر قانونی اعلام شد.

کارتل (Cartel): اتحاد تولیدکنندگان یک کالای مشابه به منظور برخوردای از مزایای انحصاری (مونوپولی) و در نتیجه تامین بهتر هدف نهائی سهامداران خود.

 ·  سرمایه ملیتی ندارد و به جائی می‌رود که بهتر با آن خدمت کنند.

 ·  سرمایه هم بین‌المللی است و هم غیر ایدئولوژیک.

– در سرتاسر دهه ۱۹۷۰ چند ملیتی‌ها پی بردند که خطرات احتمالی سرمایه گذاری در کشورهای جهان سوم بیش از کشورهای پیشرفته است. زیرا نظامهای اقتصادی و سیاسی این ملل را ثبات کمتری برخوردار بود در نتیجه وضعیت کمتر قابل پیش‌بینی استم. بدین لحاظ و به منظور جبران خطرات بیشتر موجود در این کشورها بازده بالاتری را نسبت به کشور خود از سرمایه انتظار دارند.

– در برهه‌ای از زمان قیمت کالاها بالا رفت و برآورد می‌شد که این روند صعودی هم چنان ادامه داشته باشد. به گفته‌ای دیگر قحطعی منابع طبیعی رخ می‌داد.- کشورهای جهان سوم با توجه به این پیش‌بینی‌ها می‌خواستند بیشترین سهم را کسب نماید.

پیشنهاد چند ملیتی وام‌های کم هزینه بود که می‌توانست انگیزه‌ای قوسی برای تامین منابع چند ملیتی‌ها باشد. جهان سومی‌ها با قبول وام‌ها منابع طبیعی را برای چند ملیتی‌ها تامین نمودند. اما پیش‌بینی‌ها اشتباه از آب درآمد. به دلیل تولید انبوه قیمتهای سقوط کرد یعنی تا آن زمان از منابع طبیعی مثل آهن جهان سوم استفاده سرشاری می‌شد که این مصرف کاهش پیدا کرد. البته رشد ملایم تر اقتصادی نیز در این کاهش مصرف موثر بود. عامل دیگر طولانی بودن دوره طرح تا زمان بهره برداری در مورد بعضی از پروژه ها بود خیلی از این پروژه‌ها تا سالهای آخر دهه ۷۰ معطل ماندند. اینگونه مباحص این نتیجه را بدست می‌دهند که این کشورها به گسترش تولید خود با زمانی که پولشان ثابت و قوی گردد ادامه می‌دهند. کاهش قیمتها که یک باره در دهه ۸۰ صورت گرفت به این دلیل بود که چند ملیتی‌ها برای جلوگیری از ضرر خود به بهره‌برداری بیشتر از منابع جهان سومی‌ها که بپردازند. هنگامی که خطرات ناشی از ؟؟؟؟ قیمتها بی‌اهمیت تلقی شد کشورهای جهان سوم نیازی به مشارکت با سرمایه ‌گذاران خارجی ندیدند. اما قرارداد‌های منعقد شده مانع از این مشارکت بود و معادن کشورهای جهان سوم در انحصار چند شرکت اداره می‌شدند که در‌ آن کمپانی‌های غربی تمام تولید سرمایه‌گذاری و فروش را کنترل می کردند. چنین بافتی اجازه می‌داد که چند ملیتی‌ها قیمتها را نیز کنترل نمایند. در دهه ۱۹۷۰ بافت دوگانه‌ای از بازار با یکدیگر ترکیب شد. شرکتهای دولتی محلی با کمپانیهای چند ملیتی معادن که فاقد ذخائر بودند به رقابت برخاستند. تولید کنندگان جدید که فاقد بازار فروش فلزات بودند به ناچار به سازمان‌هائی از قبیل بورس فلزات لندن روی آوردند بنابراین باز هم در قیمت‌گذاری همان چند ملیتی‌ها حرف اول را می‌زدند. البته ترتیبات جدیدی بر اساس قرارداد و مطابق با نیازهای زمان در شرف تکوین است. خیلی از این ترتیبات قراردادی به صورت مشارکت می‌باشد، یعنی به خارجی اجازه می‌دهد تا بازدهی به نسبت سهمیه خود در طرح داشته باشد. در تشکیل مشارکت اغلب کشور میزبان حق الامتیاز‌هائی را به سرمایه‌گذار یا کمپانی میهمان حتی از پنج سال جلوتر از بهره‌برداری اعطا می‌نماید. تعدادی پا را فراتر گذاشته و سرمایه‌گذاری کمپانی میهمان را با ایجاد یک حساب ذخیره تضمین می نمایند. یعنی به آنها اطمینان می‌دهد که حتی در شرایط دشوار پیش‌بینی نشده آنها به عواید نقدی خود دست می‌یابند.

– کنتورهای میزبان و شرکتهای چند ملیتی انگیزه های بسیاری برای کار مشترک دارند و بنابراین پذیرای قراردارهای تجاری نوینی نیز خواهند بود.

اصولاً وجود- ادامه حیات و جهت رشد شرکت با مدیریت است و بدین منظور در مجمع عمومی شرکتها اکثریت صاحبان سهام مدیرانی را انتخاب می‌کنند که بهتر از هر کس بتوانند در جهت تحصیل و حفظ منافع و اجرای سیاستهای ایشان گام بردارند. به همین دلیل شرکتهای چند ملیتی امریکا با چندی  پیش علاقه‌مند بودند که مالکیت صددرصد سهام و یا شرکتهای محلی در خارج از امریکا نیز در اختیار همان عده محدود سهامداران امریکائی یعنی خودشان باقی بماند. ولی بعدها بر اثر رقابت فشرده و برای جلب همکاری بیشتر ناچار شدند مقداری از سهام شعب و شرکتهای محلی را به مدیران و کارکنان محلی بفروشند. البته این سهیم کردن کارکنان تاثیری در مدیریت شرکت ندارد. و در مجموع اینگونه سهام پراکنده کمتر از حد نصابی است که حتی بتواند در مدیریت و خط مشی شعبه اثر گذارد. در دو دهه اخیر از یک طرف تکنولوژی الکترونیکی و ابداع و بکارگیری سایر تجهیزات و وسایل و دستگاههای مدرن ارتباطی و اطلاعاتی همراه با تدوین و اجرای سیستمها و روشهای متمرکز موجب شده است که اعمال کنترلهای مدیریت شعب از مرکز شرکت سیار آسان گردد و اطلاعات و اسرار شرکت منحصراً‌ برای تصمیم‌گیری در مرکز نگهداری شود و طرح برنامه های و تصویب بودجه مربوطه در مرکز شرکت بعمل آید و کنترلهای مربوط به اجراء پیشرفت برنامه ها و هزینه‌ها با دریافت گزارشات روزانه و حتی لحظه‌ای توسط مرکز اعمال گردد.

–    کمپانیهای بزرگ، تنها موسساتی هستند که کلیه اطلاعات واقعاً‌ جهانی را در دست دارند. این امر باعث می‌شود که اولاً سطح کارائی آنها بسیار افزایش یابد. ثانیاً هیچ مقامی نتواند آنها را کنترل کند.

      ·  تمام پست‌های کلیدی و مشاغل مهم مدیریت در شرکتهای اصلی در اشتغال ابتاع کشوری است که شرکت تابع آن است. در عملیات خارجی هم کارهای عمده در دست اتباع همان کشور است.

با توجه به مطالب گفته شده می‌‌توان دریافت که مهم‌ترین وظیفه یک مدیر جهانی در درجه اول حفظ و افزایش سرمایه گذاری تحت مسئولیت او می باشد و به منظور حفظ سرمایه‌گذاری ناچار بایستی به امنیت و ثبات سیاسی و اقتصادی توجه دقیق و دائمی داشته باشد و برای ازدیاد سرمایه‌گذاری چاره‌ای ندارد جز اینکه تمام کوشش و تلاش خود را در دو جهت بکار اندازد:

۱- حفظ رقابت در بازار آزاد و تلاش در افزایش سهمیه بازار.

۲- اقدام به بازسازی‌های مستمر به منظور تقلیل هزینه‌ها.

–         آیا قدرت شرکتهای چند ملیتی در امریکا رو به افزایش است یا کاهش؟

نتیجه آراء

– رو به افزایش            ۱۶%

– رو به کاهش            ۳۳%

– مانند گذشته            ۴۹%

– نامعلوم                  ۲%

– آیا دلیل عمده اقتصادی برای شرکتهای چند ملیتی که اندازه اقتصادی بود از بین رفته است؟

نتیجه آراء

– آری                  ۳۵%

– نه                     ۶۰%

– نامشخص           ۵%

– می‌توان نتیجه گرفت که قدرت شرکتهای چند ملیتی در امریکا مانند گذشته است.

– دلیل عمده اقتصادی برای چند ملیتی‌ها هنوز حفظ اندازه اقتصادی است.

– اکثریت چند ملیتی‌ها در پی حفظ سهمیه فروش در بازار هستند و بقیه به دنبال آهنگ رشد فروش.

– مسئولیت و وظائف مدیران چند ملیتی با توجه به جهانی شدن شرکت افزایش رقابت، مقررات دولتی، اندازه توسعه یافته شرکت، فشار عمومی و سهامداران، سرعت در تغییرات، ادغام و مسئولیتهای جدید و همچنین تغییرات تکنولوژیکی به مراتب سخت‌تر از گذشته است.

سلسله تحقیقاتی که در سراسر جهان درباره شرکتهای چند ملیتی جریان دارد. مانند تحقیقات کمسیون‌های روابط خارجی و مالیه سنای امریکا- جامعه اقتصادی اروپا- سازمان ملل متحد و سایر دولتها همه گواه بیم و نگرانی‌ فزایند‌ای است که برای سیاستمداران پیش‌آمده، اینان از آن بیمناک هستند که در دنیایی بدون مرز و سیطره شرکتهای جهانی، اختیار حکومت از دستشان خارج شود. همین نگرانی کنفرانسی را که در سال ۱۹۷۲ در کاخ سفید تحت عنوان جهان صنعتی بعد از سال ۱۹۹۰ تشکیل شده بود را تحت تاثیر قرار داد.

– شرکتهای بزرگ چند ملیتی زمام امور حکومت را از دست کنگره و هیات دولت گرفته‌اند.

– یک شرکت بزرگ عبارت است یک ساخت تجاری که تنها علت وجودیش تحصیل سود از راه تولید با هزینه هر چه کمتر و فروش تولیداتش به قیمت هر چه بیشتر است برای شرکت اهمیت ندارد که تولیداتش موجب خیر است یا شر. آنچه اهمیت دارد آن است که تولیداتش مصرف شود. آن هم به مقدار هر چه بیشتر، از آنجا که هدف نهایی همه عملیات شرکتها سودآوری است برای کارکنانش موجبات رضایت فردی فراهم نمی‌کند. و شرکتهای چند ملیتی می توانند قوانین و مقررات داخلی کشور را با حیله‌گری زیر پا گذاشته‌ و چهارچوب تفکر و عمل براساس مفهوم دولت ملی دارای حاکمیت مقتدر شکل گرفته است در حالی که شرکتهای چند ملیتی این مفهوم را بی‌اعتبار ساخته اند.

شرکت بین المللی کوکا‌کولا:

کوکا‌کولا بزرگترین تولید‌کننده، توزیع کننده و بازاریاب نوشیدنی های بدون الکل و شربت در جهان است. مرکز کوکاکولا در آتلانتا، جورجیا، و ایالات متحده امریکا است.

بر طبق گزارشات سالا ۲۰۰۵ شرکت محصولاتش را به بیش از ۲۰۰ کشور فروخته است. گزارشات اظهار می‌کنند که بیش از ۵ بیلیون از نوشیدنی های خود را روزانه به مصرف‌کننده های جهانی ارائه کرده است.

نوشیدنی‌هایی که مارک کوکاکولا[۱] و کک[۲] را دارند ۵۵% فروش سالانه را دارند.

بر طبق گزارشات سالانه ۲۰۰۵ وضعیت توزیع محصولات کوکا‌کولا در جهان به قرار زیر است:

–         ۲۷% در امریکا

–         ۲۷% در مکزیک، برزیل، ژاپن و چین

–         ۴۹% در سایر قسمتهای جهان