عنوان :
مقاله عاشورا و جلوه های آن در ادب معاصر
تعداد صفحات :۲۲
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
مقاله حاضر درباره عاشورا و جلوه های آن در ادب معاصر است.
فرهنگ عاشورا در ادبیات انقلاب ما جایگاهی خاص دارد .شعرها و به ویژه رباعیات فراوانی در این دوره سروده شده است که به طور مستقیم و غیر مستقیم به انقلاب عاشورا شخصیت ها و فر هنگ آن می پردازیم.موضوع بعضی از رباعیات این دوره انقلاب عاشورا شخصیت هاو فر هنگ و حوادث مربوط به آن است.
ذوالجناح
بادیدهی اشکبار برمی گردد
شرمنده و شرمسار بر می گردد
ای وای ای وای ذوالجناح از میدان
انگار کم بی سوار بر می گردد ( سهیل محمودی،دریادر غدیر)
واژه های کلیدی: عاشورا، رباعی، دوبیتی، محتشم کاشانی
فهرست مطالب
مقدمه ۱
غزل مدحی ۲
نمونه ای از غزل های مدحی در دوره ی معاصر: ۲
رباعی ۳
شهید و شهادت ۳
سوال ۴
حماسه ۴
نمونه ای از شعر حماسی ۴
عاشورا ۵
ذوالجناح ۵
دوبیتی ۵
موضوعات دوبیتی در دوره ی انقلاب ۶
دو بیتی در مورد عاشورا و امام حسین(ع) ۶
دل تو ۶
سنایی غزنوی ۶
قواحی رازی ۷
سیف فر عانی ۸
محمد بن حسام خوسفی ۹
وفی مناقب امیر المومنین حسین سلام الله علیه (و مراثی آن حضرت) ۹
بابافغانی شیرازی ۹
اهلی شیرازی ۱۰
محتشم کاشانی ۱۱
بند دوم ترکیب بند محتشم کاشانی در مرثیه ی آل عبا علیه السلام ۱۱
صاحبی بید گلی ۱۲
بندی از ترکیب بند صباحی در مراثی حضرت اباعبدالله الحسین(ع) ۱۲
در مرثیه ی حضرت سید الشهداءعلیه السلام ۱۳
در مرثیه ی شهدای کربلا ۱۳
دکتر قاسم رسا ۱۴
روز حسین(ع) ۱۴
بستان حسینی ۱۴
زینب کبری در راه شام ۱۵
آیتی بیرجندی ۱۵
در توسل به معشوق عالمین حضرت ابااعبدالله الحسین(ع) ۱۵
درشهادت حضرت ابی الفضل العباس(ع) ۱۶
در مرثیه ی سید کوفین حضرت ابی عبدالله الحسین(ع) ۱۶
ریاضی یزدی ۱۷
خوبیها ۱۷
خوشدل تهرانی ۱۷
مظهر آزادگی ۱۷
مقدمه
نزدیک به دو دهه از انقلاب اسلامی را پشت سر نهادیم که فرهنگ نامه ای آن ایمان،شعور و شهادت است و سالکان طریق آن رهنوردانی ستوده و همدل که بی هراسی از موج وخطر ،بادبان افراشته و دریادل سوار برسفینه ی قرآن و ولایت بر ساحل خرد راه می سپارند .این انقلاب بزرگ،همه ی حرکت های بنیادین ،خاستگاه ادبیات و هنری است که روایتگر اندیشه ها ،عواطف ،فرازو نشیب و ترجمان دگرگونی ها و رویدادهایی است که بر جامعه ی صبور ما گذشته است ادبیات انقلاب اسلامی ،آینه ی باورها ،نگرشها وجلوه های آرمان های بلند و زلالی است که امت بزرگ ما را از گذرگاه هولناک ترین و دشوارترین حادثه ها گذرانده و بر امروز سانده است .ادبیاتی که در آن اشک،لبخند،آرامش و خطر فریاد ،سکوت و خاکستر ،آفتاب و خشم و نرمش همسایه و همخانداند.شناختن و شناساندن ادبیات انقلاب اسلامی ،معرفی زلال سیال و جوشانی است که از متن قرآن سر چشمه گرفته .از ساحل سرزمین عطش ـ کربلاـ گذشته و امتی پایدار و بالنده را در عصر قحطی ایمان و روزگار ظلمت زده آبدیده و صبور عاشق و بزرگ و پیروزساخته است و کار ما شناختن این قهرمانی ها به نسل های آینده است.
غزل مدحی
یکی از موضوعات غزل امروز مدح و ستایش چهره های بزرگ به ویژه معصومین (ع)و شهدا و مصلحان دینی و اجتماعی است.
این گونه غزل های مدحی حال و هوایی مذهبی دارندو شاعر در آن هابه یکی از پیشوایان دین ابزار ارادت می کند.
غزل های مدحی عموما ترکیباتی با عناصر مدحی ،عاشقان و گاه حماسی دارند.
در این نوع غزل شاعر معمولا تنها بر بیان عشق و ارادت اکتفا نمی کند ،بلکه شکوه ها و دردهای روزگار خودرا نیز در میان می گذارد.
غزل مدحی از نظر درون مایه به غزل سنتی نزدیک است.
اگر چه غزل مدحی مذهبی را می توان در آثار گذشتگان یافت،اما آثار خلق شده در دوره ی معاصر به دلیل بعضی از ویژگیها ،نقطه ی عطف این نوع غزل به شمار می آیند.
نمونه ای از غزل های مدحی در دوره ی معاصر:
کنار دل و دست ودریا ،یا ابا لفضل(ع)
تورا دیده ام بارها ،یا ابا لفضل(ع)
تواز آب می آمدی،مشک بر دوش
ومن ـ درتوـ غرق تماشا،یا ابا لفضل
اگر دست می دا،دل می بریدم
به دست تو از هر دو دنیا ،یا ابالفضل
دل از کودکی ـاز فرات آب می خورد
وتکلیف شب :آب،بابا،ابوالفضل
تو لب تشنه ـ پرپرشدی،شبنم اشک
به پای تو می ریزم اما ،ابالفضل
فدک،مادر ی می کند کربلارا
غریبی تو هم مثل زهرا(س)،ابالفضل
ابو لقاسم حسینجانی
تورا هر که دارد،زغم بی نیاز است
وفا ،بعد از این نیست تنها ابالفضل
تو با غیرت و آب و دست بریده
قیامت به پا می کند ،یا ابالفضل
رباعی
رباعی در سال های اول انقلاب اسلامی جانی دوباره گرفت .این قالب از سال ۵۷تا۶۹حضوری چشمگیر در عرصه ی شعر دارد.
شاعران این قالب قیصر امین پور ،سید حسن حسینی و سهیل محمودی می باشد که رباعی امروز با رباعی گذشته از جهت مضمون تفاوت هایی دارد.عمده ترین مضمون هایی که به آنها پرداخته شده است عبارت اند:شخصیت های انقلاب اسلامی و شهدای دفاع مقدس ،حماسه،عاشوراو حوادث و شخصیت های مربوط به آن عشق
شهید و شهادت
شهید و شهادت از مهم ترین موضو عات شعر این دوره است.رباعیاتی که به این موضوع پرداخته اند حال و هوای حماسی خاصی دارند.
بعضی از زیباترین سوگ سروده های شهدا در قالب رباعی سروده شده اند که بعضی ازآنها به دلیل تحلیل های محکم و برداشت های آرمانی از موضوع شهادت بی نظیر هستند.
سوال
لب تشنه ام از سپیده آبی بدهید
جامی زلال آفتابم بدهید
من پرسش سوزان حسینم ،یاران
با حنجره ی عشق جوابم بدهید . (سید حسن حسینی)
حماسه
قالب رباعی به دلیل بر خورداری از وزن خاص،با حماسه قرابت دارد.به همین دلیل حماسه های فراوانی در این قالب آفریده شده اند اصولا روح حماسی،روح قالب شعر انقلاب است و به جز رباعیاتی که صرفا حماسی اند،رباعیاتی نیز که به مو ضو عاتی دیگر از جمله شهید و شهادت و… پرداخته اند.از وحیه ی حماسی ملهم از عناصر وباور داشت های معنوی و دینی بر خوردارند.
نمونه ای از شعر حماسی
پیکارعلیه ظالمان پیشه ی ماست
جان درره دوست دادن اندیشه ی ماست
هرگز ندهیم تن به ذلت هرگز
در خون زلال کربلا ریشه ی ماست
عاشورا
فرهنگ عاشورا در ادبیات انقلاب ما جایگاهی خاص دارد .شعرها و به ویژه رباعیات فراوانی در این دوره سروده شده است که به طور مستقیم و غیر مستقیم به انقلاب عاشورا شخصیت ها و فر هنگ آن می پردازیم.موضوع بعضی از رباعیات این دوره انقلاب عاشورا شخصیت هاو فر هنگ و حوادث مربوط به آن است.
ذوالجناح
بادیدهی اشکبار برمی گردد
شرمنده و شرمسار بر می گردد
ای وای ای وای ذوالجناح از میدان
انگار کم بی سوار بر می گردد ( سهیل محمودی،دریادر غدیر)
یا حسین(ع)
دیروز اگر رو به قتال آوردیم
در پاسخ تو زبان لال آوردیم
امروز به خیمه گاه آن دعوت ناب صد علقمه لبیک زلال آوردیم.
دوبیتی
موضوعات دوبیتی در دوره ی انقلاب
دو بیتی این دوره ـ مانند دیگر قالب هاـ در بردارنده ی موضوعاتی مختلفی از قبیل سوگ سرودبرای شهدا،بیان دلتنگی ها از زبان آزادگان در غربت و عشق و عرفان را در برمی گیردکه قالب آن همانند دو بیتی های گذشته است.
دو بیتی در مورد عاشورا و امام حسین(ع)
دو چشم شرمگین شد ماه و خورشید
حضوری آتشین شد ماه وخورشید
حسین آمد به بالین برادر
به یکدیگر قرین شد ماه وخورشید ( سهیل محمودی)
دل تو
ز دستت می چکد بردست ها خون
توجاری کرده ای در خون ما خون
دل تو کوفه کوفه بی وفایی
دل ما کربلا در کربلا خون (مصطفی علیپور)
سنایی غزنوی
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
