عنوان :

مقاله عزاداری از صفویه تا قاجار

تعداد صفحات : ۲۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در عصر صفوی، مراسم عزاداری امام حسین علیه السلام ، وارد مرحله جدیدی شد. شاهان صفوی، شاعران را تشویق می کردند به جای مدح و تعریف آنان، درباره مناقب ائمه علیهم السلام و مظلومیت امام حسین علیه السلام شعر بسرایند. اشعار جاودانه محتشم کاشانی، یادگاری از آن دوره است.

تکیه ها در نهادینه کردن عزاداری در دوره قاجاریه نقش مهمی داشتند، به گونه ای که از فقیرترین مردم تا شخص شاه و صدر اعظم، در آن مشارکت می کردند. به طور کلی، عزاداری برای امام حسین علیه السلام ، جلوه برجسته همکاری نزدیک دربار قاجار با مردم عادی بود. در دوره فتحعلی شاه و محمد شاه نیز ساخت تکایا گسترش یافت. این تکیه ها را جماعتی از افراد نیکوکار می ساختند و معمولاً چندین دکان را برای نگه داری و مرمت تکیه ها و برقراری تعزیه وقف می کردند، ولی بیشتر تکیه ها به همت اهل هر محل به راه می افتاد. اوج گسترش تکیه ها را در دوره ناصر الدین شاه می توان دانست. از این زمان به بعد، رفته رفته، تکیه به طور رسمی، محلی برای عزاداری و اجرای نمایش های مذهبی شد.

کلیدواژگان:عزاداری، صفویه، قاجار

فهرست مطالب

چکیده    ۴
مقدمه    ۵
نقش تکیه در عزاداری محرم    ۶
ویژگى هاى عزادارى در عصر قاجار    ۱۲
۱٫ مردمى بودن    ۱۲
۲٫ حضور گسترده زنان    ۱۳
۳٫ محدود نبودن عزادارى به دهه محرم    ۱۴
۴٫ گسترش کمى و کیفى عزادارى    ۱۴
نقاشی تکیه دولت اثر کمال الملک    ۱۵
نتیجه گیری    ۲۸
منابع    ۲۹

منابع

۱-‘ تعزیه و شبیه خوانى در عالم’، سالنامه نور دانش، ش۱، ۱۳۲۵ش.

۲- حوزه

۳- خبرگزاری میراث فرهنگی

مقدمه

ماه محرم در دوره قاجاریه به ویژه در دوره ناصرالدین شاه قاجار شور حال دیگری داشت. در این ماه همه شهرهای ایران سیاه پوش می‌شدند و آیین‌های ویژه‌ این ماه برگزار می‌شد. عزاداری‌ها در دوره ناصرالدین شاه قاجار و با ساخت تکیه دولت به اوج خود رسید.

در دو ماه محرم و صفر تهران عزاخانه حقیقی بود. از هیچ نقطه و به هیچ بهانه صدای ساز و آواز برنمی‌خواست و مجلس سروری برپا نمی‌شد

دست‌کم دویست مجلس سوگواری در نقاط مختلف شهر تشکیل می‌ شد و دسته‌های سینه‌زن روز و شب در حرکت بودند.

نقش تکیه در عزاداری محرم

تکیه ها در نهادینه کردن عزاداری در دوره قاجاریه نقش مهمی داشتند، به گونه ای که از فقیرترین مردم تا شخص شاه و صدر اعظم، در آن مشارکت می کردند. به طور کلی، عزاداری برای امام حسین علیه السلام ، جلوه برجسته همکاری نزدیک دربار قاجار با مردم عادی بود. در دوره فتحعلی شاه و محمد شاه نیز ساخت تکایا گسترش یافت. این تکیه ها را جماعتی از افراد نیکوکار می ساختند و معمولاً چندین دکان را برای نگه داری و مرمت تکیه ها و برقراری تعزیه وقف می کردند، ولی بیشتر تکیه ها به همت اهل هر محل به راه می افتاد. اوج گسترش تکیه ها را در دوره ناصر الدین شاه می توان دانست. از این زمان به بعد، رفته رفته، تکیه به طور رسمی، محلی برای عزاداری و اجرای نمایش های مذهبی شد.

دست‌کم دویست مجلس سوگواری در نقاط مختلف شهر تشکیل می‌ شد و دسته‌های سینه‌زن روز و شب در حرکت بودند

تعزیه در دوره قاجار تعزیه از نظر لغوی به معنی اظهار همدردی، سوگواری و تسلیت است، ولی به عنوان شکلی از نمایش ریشه در  اجتماعات و مراسم یادکرد شهادت امام حسین (ع) در ایام محرم دارد و در طول تکامل خود بازنمایی محاصره و کشتار صحرای کربلا محور اصلی آن بوده و هیچ گاه ماهیت مذهبی‏اش را از دست نداده است .تعزیه‏خوانی در آغاز دوره سلطنت قاجار به صورت یک نمایش آیینی ـ مذهبی جلوه‏ای برجسته داشته و روند تحول و تکامل خود را پیموده است.

در دوره قاجاریه، از بعضی رویدادهای تاریخی و مذهبی، از جمله واقعه کربلا، نمایش می ساختند و در گذر یا میدان ها، به تماشا می گذاشتند. به عبارت دیگر، از دوره قاجاریه، نمایش به عنوان یکی از اقسام عزاداری بر دیگر عزاداری ها افزوده شد. معمولاً یک روضه خوان پیش از آغاز تعزیه، از روی کتاب روضه الشهدا روضه می خواند و پس از آن، تعزیه و شبیه به نمایش در می آمد. به تدریج که تعزیه به صورت یک نمایش مذهبی مشخص و مستقل و جا افتاده در آمد، روضه خوانی های مقدماتی نیز از آن حذف شد. پژوهشگران، تاریخچه تعزیه خوانی را مربوط به ابتدای دوره صفویه می دانند. تعزیه خوانی در دوران حکومت صفویه، مسیر تکاملی خود را پیمود، در دوره زندیه تکامل شد و در دوره قاجاریه به اوج شکوفایی و بلوغ خود رسید.

ای فرزندم به شیعیانم سلام مرا برسان و به آنان بگو، پدرم غریب و دور از وطن و در راه خدا شهید شد او را ندبه کنید و بر او گریه و عزاداری نمایید ” این جمله ای است که بزرگ شهید دشت کربلا در آخرین لحظات، قبل از شهادت خطاب به فرزندش امام زین العابدین (ع) گفت.

دستور امام بر زمین نماند و از عصر روز عاشورا تا همین امروز، شیعیان شیفته امام حسین(ع) در سالروز شهادت او چون عزادارانی که تازه عزیزی از دست داده باشند گریه و زاری می کنند. حضرت زینب در کربلا و کوفه و شام، ام السلمه همسر پیامبر در مدینه، جابر بن عبد الله انصاری در کربلا و آل بویه در ری اولین کسانی بودند که سنت عزاداری برای امام را در نقاط مختلف مرسوم کردند، پس از آنها عزای حسین هر روز و هر سال پر رونق تر، فراگیرتر و حزن انگیزتر شده و انگار نه انگار که از آن تاریخ ۱۳۳۲ سال خورشیدی گذشته است.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .