عنوان :

مقاله مقایسه عوامل موثر بر فشار روانی بر دانشجویان غیرشاهد

و شاهد

تعداد صفحات : ۱۱۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

فشاری روانی بخش عمده زندگی روز مره هر فردی است که فرد می تواند بر طور مؤثر با آن مقابله کند هرفردی فشار روانی را در زندگی خود، تجربه می کند و فشار روانی بخشی از شرایط زندگی و انسانی است آن گونه که در هنر و ادبیات تمامی اعصار ثبت شده است و در زندگی روزمره ، فشار روانی به راههای مختلف خود را نشان می دهد که از جمله آن ، پاسخهایی که با عصبانیت داده می شود، سردردهای شدید، و نیز تأثیر بر روندهای کاری و تحصیلی .

فشار روانی نه تنها ممکن است از ناکامیهای مربوط به نرسیدن به هدفها و احساس تعارض ناشی شود بلکه ممکن است مربوط به رویدادهای مختلف یا رفتار کردن به طریقه های خاصی باشد که از داخل یا خارج برخود تحمیل شود.مثلاً یک دانشجوی ممکن از چند جهت تحت فشار قرارگیرد.

یکی برای کسب نمره خوبی دیگری چون پدرش به وی فشار می آورد. دیگری برای اینکه در امتحان فوق لیسانس پذیرفته شود و نهایتاً برای آنکه ثابت کند توانایی انجام این کار را دارد.

مقاله حاضر به بررسی عوامل فشار روانی بر روی دانشجویان غیرشاهد و دانشجویان دانشگاه شاهد در مقطع کارشناسی پرداخته است و برای این منظور نمونه ای به حجم ۱۰۰ نفر به صورت کاملاً تصادفی از دو گروه دانشجوی شاهد و غیرشاهد انتخاب گردیده است .

ابزار تحقیق یک پرسشنامه که شامل دو قسمت الف و ب می باشد که قسمت الف شامل نام و نام خانوادگی ، سن ، جنس و… میباشند.

قسمت ب مربوط به سؤالاتی است که انواع استرسها و فشارهای روانی را شامل می شود. بنابراین می توان نتیجه گرفت بین دوگروه در میزان تأثیرگذاری فشارروانی بر روی دانشجویان غیرشاهد و شاهد آنها تفاوت معناداری وجود دارد.

واژه های کلیدی: فشار روانی، دانشجویان،نبود پدر، عملکرد تحصیلی، استرس،

فهرست مطالب

فصل اول    ۱
گستره علمی موضوع    ۱
مقدمه :    ۲
بیان مسئله :    ۴
سؤالهای مشخص این تحقیق :    ۶
اهمیت و ضرورت تحقیق :    ۶
از اهداف کلی این تحقیق:    ۷
اهداف جزئی:    ۷
فرضیه های تحقیق:    ۸
محدودیت های تحقیق :    ۸
تعاریف عملیاتی :    ۹
فصل دوم    ۱۲
بررسی موضع گیری های    ۱۲
نظری و یافته های پژوهشی    ۱۲
تاریخچه توجه به استرس یا فشار روانی:    ۱۳
محیط اجتماعی :    ۲۰
محیط شغلی :    ۲۱
محیط طبیعی:    ۲۲
سروصدا:    ۲۲
عوارض استرس :    ۲۳
مقابله با فشارروانی :    ۲۶
(تدابیر و روشهای فایق آمدن مؤثر)    ۲۷
تدابیر غیر مؤثر در مقابله با استرس    ۲۸
رفتارهای مقابله ای:    ۳۰
” بررسی نظرگاههای مختلف پیرامون استرس”    ۳۶
دیدگاه سنتی زیست شناختی :    ۳۷
دیدگاه روانی – اجتماعی :    ۳۹
نظریه واینر:    ۴۱
نظریه یادگیری اجتماعی رانر:    ۴۴
انتظار:    ۴۶
تعمیم :    ۴۷
ارزش تقویت :    ۴۷
موقعیت روان شناختی :    ۴۸
آزادی حرکت :    ۵۰
درمان مشکلات مربوط به استرس    ۵۳
تحقیقات انجام شده    ۵۸
الف) پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور:    ۵۸
ب ) پژوهشهای انجام شده در داخل کشور    ۶۹
فصل سوم    ۸۰
فرآیند روش شناختی    ۸۰
مقدمه    ۸۱
روش تحقیق :    ۸۱
جامعه آماری:    ۸۱
نمونه آماری :    ۸۱
روش نمونه گیری :    ۸۲
ابزار اندازه گیری:    ۸۲
نحوه جمع آوری اطلاعات :    ۸۳
روش های آماری :    ۸۳
فصل چهارم    ۸۴
یافته های مربوط به سؤال و  فرضیه های تحقیق    ۸۴
یافته های توصیفی :    ۸۵
فصل پنجم    ۹۷
بحث و نتیجه گیری    ۹۷
پیشنهادات    ۱۰۰
منابع و مأخذ    ۱۰۱

منابع و مأخذ

۱۰- کریمی ، یوسف ، روان شناسی اجتماعی ، چاپ چهارم پاییز ۱۳۸۲، انتشارات دیرآور

۱- اتیکسون – ریچارد .س – اتیکسون- ارنست هیلگارد-زمینه روان شناسی جلد دوم گروهی از مترجمان – زیر نظر و به ویراستاری : دکتر محمد تقی براهنی

۲- آزاد، حسین، آسیب شناسی روانی ، انتشارات بعثت ، ۱۳۷۲،ص ۱۰۵-۸۷

۳- بیرشک ،بهروز، بیماریهای وابسته به استرس و راههای درمانی آن ، ورزش و جوانان ، دومین سمپوزیوم سراسری استرس تهران ، دانشگاه علوم پزشکی ایران ، ۱۳۷۱ ص ۳۲

۴- چینی ،عباس ،بلوکراس، بلوشیلد، روانشناسی استرس، انتشارات ترمه ۱۳۷۱، ص ۱۰

۵- دلاور، علی – روشهای تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی-۱۳۷۱ انتشارات پیام نور

۶- شاملو، سعید ، بهداشت روانی ، انتشارات رشد، ۱۳۷۲،ص ۲۰۸ و ۲۰۴

۷- لیرون جی ماساراسون – باربارا- ساراسون روانشناسی مرضی، دکتر بهمن نجاریان – محمد علی اصغری مقدم محسن دهقان چاپ اول ، زمستان : ۱۳۷۱ انتشارات رشد

۸- مارتین شفر- فشارروانی – چاپ دهم ، پائیز ۱۳۷۲ ، انتشارات رشد

۹- صبوری مقدم ، حسن ، فشار روانی و راههای مقابله با آن ، چاپ اول ۱۳۷۷، انتشارات آستان قدس رضوی

پایان نامه

۱-     طباطبایی – کاظم – بررسی عوامل فشارزای روانی و رفتارهای مواجعه ای مردم تهران پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس ۱۳۶۹

۲-     درویش نیا، علیرضا ، بررسی عوامل استرس زا در مدیران آموزشی زن شهرشیراز ، کارشناسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه شاهد ، استاد راهنما: غلام حسینی اسفند ۱۳۷۴ ص ۵۴-۵۰٫

۳-     جانجانی – حسن ، بررسی اثر استوسورهای دانشجویی در بروز اختلالات روان تنی در دانشجویان دانشگاه شاهد ، کارشناسی دانشکده علوم انسانی – استاد راهنما: محمد ابراهیم مداحی سال تحصیلی ۷۵-۷۴ ص ۱۳-۱۰

۴-     محمد پور ، فرحناز- بررسی استرس شغلی معلمین و شیوه مقابله با آن ( کلیه مقاطع ابتدایی شهرستان فسا) کارشناسی دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه شاهد- استاد راهنما: محمد ابراهیم مداحی

سال تحصیلی ۷۶-۷۵ – ص ۳۴-۳۰

۵-     غفاری ، احمد – بررسی عوامل فشارهای روانی بر عملکردها ، پایان نامه کارشناسی دانشگاه آزاد ، ۱۳۷۸

مقدمه :

موضوع اصلی تحقیق بررسی تاثیر فشار روانی[۱] بر عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه شاهد شهر تهران

نظر شخصی در باره تعاریف عملکرد تحصیلی یعنی سنجیدن عملکرد یاد گیرندگان و مقایسه نتایج حاصله با هدفهای آموزشی از پیش تعیین شده به منظور تصمیم گیری در این باره است

وقتی از طریق آزمونها دانشجویان با دانش آموزان سنجش می شوند این سنجش باعث می شود تا عملکرد هابه صورت واقع نمایان شود .

یک تحلیل اسنادی از واکنشها و عملکرد های دانشجویان به بازدهای تحصیلی آنها فرض می کند که دانشجویان به طور فسخی علل موفقیت و شکست خودرا شناسایی می کند و این فراین اسنادی نه تنها در اسناد دادن به علل خاص و واحد از قبیل استعداد ، کوشش ،‌دشواری ، شانسی و فشارهای روحی و روانی است . بلکه همین طور در استنباطهای مربوط به ابعاد اسنادی از قبیل درونی بودن و قابلیت کنترل نیز وجود دارد بعضی از دانشجویان عملکرد و نتایج تحصیلی خوبی دارند که عموما موفقیت خود را درون سازی می کنند . حال آن که دانشجویان نا موفق براهمیت علی عوامل محیطی تاکید می ورزند اما این الگوی اسنادی ممکن است وابسته به چندین فرایند مربوط به هم از جمله سوگیریهای خدمت به خود ، خبر پردازی منطقی و ملاحظات خود – شناساندن باشد . [۲]

اسنادها همچنین به صورتی نظام دار به انتظارات مربوط به عملکرد آینده دریک درس  و ای تحصیل و همین طور به واکنش نسیت به باز خود دریافتی از آزمون پیوند دارند طیق یک الگوی چند وجهی پیون اسناد روان و عواطف ، این روابط میان روان و اسنادها هم در سطح چند وجهی و هم در سطوح واحد به وقوع می پیوندند. به علاوه اسنادها بر رفتار اثر دارند ، زیرا بعضی از الگوهای اسنادی منجر به عملکرد ضعیف، کاهش پایداری درماندگی و ناتوانی در طب کمک کارهای درسی می شود . چندین تحقیق نشان داده است که اسنادپس داده به عوامل قابل کنترل و ناپا یدار ممکن است عملکردهای تحصیلی را  را پس از شکست تسهیل کند .

( کریمی ، ۱۳۸۲ص ۱۲۶)

راههای دیگر وجود دارد برای این که عملکردهای را بتوانیم مشاهده کنیم و آن را مورد سنجش قرار دهیم  برای سنجیدن عملکرد دانش  آموزان یا دانشجویان می توان ازطریق ارزشیابی کردن عملکرد یا امتحان و ‍آزمون استفاده کرد.

بیان مسئله :

فشار روانی به طبقه ای کلی از مشکلات اشاره می کند که وجه تمایزشان از سایر مشکلات این است که در فشار روانی به فشارهایی که بر سیستم وارد می شود و واکنش سیستم در برابر آنها توجه می شود، سیستم می تواند فیزیولوژیک ، اجتماعی یا روان شناختی باشد.(صبوری،۱۳۷۷،ص ۲۲)

فشاری روانی بخش عمده زندگی روز مره هر فردی است که فرد می تواند بر طور مؤثر با آن مقابله کند هرفردی فشار روانی را در زندگی خود، تجربه می کند و فشار روانی بخشی از شرایط زندگی و انسانی است آن گونه که در هنر و ادبیات تمامی اعصار ثبت شده است و در زندگی روزمره ، فشار روانی به راههای مختلف خود را نشان می دهد که از جمله آن ، پاسخهایی که با عصبانیت داده می شود، سردردهای شدید، و نیز تأثیر بر روندهای کاری و تحصیلی (صبوری مقدم ۱۳۷۷،ص ۲۰)

اثرهای فشارهای روانی را می توانیم به اثرهای کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم کنیم :

که به واکنش فوری ، کوتاه مدت ، هشداردهنده فشار روانی اغلب در پاسخ ستیز یا گریزی گفته می شود این اصطلاح توسط کانن (۱۹۲۹) به کار گرفته شد و توصیف واکنش فیزیولوژیکی و زیستی شیمیایی است که در برابر موقعیتهای تهدید کننده و فشار زا در بدنمان رخ می دهد پاسخ خود کار است و ما کنترل هوشیارانه اندکی بر آن داریم چنین پاسخی بخشی ضروری از ذخیره حیاتی تکاملی ما بوده است.

بدون این پاسخ ستیزوگریز” انشان ماقبل تاریخ باقی نمی ماند . هزاران سال پیش چنین پاسخی بواسطه تهدید حیوانات وحشی برانگیخته می شد؛امروزه همان پاسخ توسط موقعیتهای متنوع بی شماری برانگیخته می شود، پاسخ برانگیختگی بدنی یا واکنش ستیز یا گریز، یا واکنش هشدار دهنده با جزئیات نشان داده می شود.

هانس سیله (۱۹۴۶) مدلی سه مرحله ای برای فشار روانی پیشنهاد کرده است .

او این مدل را “نشانگان سازگاری عمومی “[۳] می خواند . نخستین مرحله ، واکنش هشدار یا پاسخ “ستیز یا گریز” است ، دومین مرحله، “مقاومتی “[۴] است که بدن تلاش می کند جهت بازگشت بر مرحله تعادل انجام دهد، و سومین مرحله “فرسودگی”[۵] یا “فروریختن”[۶] است .

هانس سیله معتقد است فشارروانی می تواند برروی عوامل زیر تأثیر بگذارد.

–    اشکال در تمرکز

–   ناتوانی در تصمیم گیری

–   اختلال حافظه – فراموشی

– افزایش افکار خود انتقادگرانه منفی ( افکار افسرده ساز)

–  افکار غیر منطقی ، تعریف کننده

–  تفکر فاجعه آمیز(نگرانی)

که همه موارد بالا می تواند اثرات منفی بر روی عملکردهای تحصیلی دانشجویان یا دانش آموزان داشته باشد ( صبوری مقدم ، ۱۳۷۷،ص ۴۳)

سؤالهای مشخص این تحقیق :

آیا نبود پدر می تواند بر روی عملکرد دانشجویان اثر بگذارد؟
آیا از دست دادن پدر یا یکی از اعضاء خانواده می تواند یک نوع فشار روانی بر دانشجویان محسوب شود؟
فشارروانی چه تأثیری بر دانشجویان شاهد و غیرشاهد دارد؟
آیا فشار روانی بر روی دانشجویان شاهد و غیر شاهد متفاوت است؟

اهمیت و ضرورت تحقیق :

هدف عمده پژوهش نحوه تأثیر گذاری عوامل فشار زایی همچون، نبود پدر،  شغل، اقتصاد ، اجتماع و امثال آن بر روی عملکردهای دانشجویان شاهد با غیر شاهد می باشد.

برخلاف نظر عامیانه که هرگونه افت و شکست تحصیلی را به هوش کم افراد نسبت می دهند پژوهشهای انجام شده رابطه بین استعداد تحصیلی پیشرفت با همبستگی r=0/5 نشان می دهند هر پژوهش علمی با یک سری اهداف، که محقق درصدد رسیدن به آنها است و مسیر اصلی تحقیق را مشخص می کنند آغاز می شود.(سیف، ۱۳۶۸، ص۵۲)

 از اهداف کلی این تحقیق:

تعریف فشار روانی ، عوامل بوجود آورنده فشارهای روانی بر روی دانشجویان دختر و پسر مقطع کارشناسی دانشگاه شاهد و غیرشاهد استان تهران می باشد.

اهداف جزئی:

۱-    فقدان پدر ومشکلات روحی و روانی

۲-    مشکلات روحی و روانی دانشجویان شاهد

دانشجویان که قشری از جامعه می باشند معمولاً برای امر تحصیل از خانه و خانواده و بستگان خود به دور هستند و همین مسئله است که آنها را نسبتاً دچار نگرانیهایی می کند و یک نوع استرس و فشار روانی در آنها ایجاد می کند و نیز عواملی از قبیل ازدواج ، از دست دادن یکی از اعضاء خانواده ، از دست دادن شغل، اقتصاد خانواده ، ترافیکها و سروصدا و … همه می توانند تشریح کننده فشارهای روانی باشند بعضی افراد در مقابل این گونه حوادث مقاوم هستند و برخی دیگر نمی توانند با مشکلات کنار بیایند و خود را نمی توانند با محیط ( اطراف تطبیق دهند و در این موقع زندگی آنها دستخوش تغییرات می‌شود. ( سیف ۱۳۶۸، ص۵۲)

ما در این تحقیق خواستیم راه حلهایی را پیدا کنیم تا بتوانیم فشارروانی را کنترل کنیم و راه های مقابله با آن را بدانیم .

این تحقیق بیشتر به صورت کاربردی و برای استفاده دانشجویان و دانش آموزان است و بیشتر برای دانشجویان رشته علوم اجتماعی و روانشناسی کاربرد دارد.

فرضیه های تحقیق:

فشار روانی بر روی دانشجویان شاهد بیشتر از دانشجویان غیرشاهد است.
فقدان وجود پدر تأثیر مستقیم بر روی دانشجویان شاهد دارد.
فشار روانی بر نمرات تحصیلی دانشجویان شاهد تأثیر دارد.
میزان تحصیلات والدین برروی عملکرد تحصیلی دانشجویان شاهد تأثیر دارد.

محدودیت های تحقیق :

محدودیتهای این تحقیق : مسلماً در هر تحقیقی یکسری محدودیتهایی وجود دارد که این تحقیق نیز خالی از این محدودیتها نبود.

ما دراین تحقیق با عدم دسترسی به کتابها و منابع جدید مواجه بودیم و نیز عدم دسترسی به کتابخانه و منابع جمع آوری اطلاعات مواجه بودیم .

دانشگاههای دیگر اجازه نمی دادند که ما بتوانیم از کتابخانه های آنها استفاده کنیم و اگر هم اجازه ایی داده می شد محدودیت زمانی داشتیم و تنها می توانستیم هفته ای یکبار به مدت یکساعت از کتابخانه استفاده کنیم و نیز بعضی از دانشجویان ما را در این کار همکاری و یاری نکردند.

تعاریف عملیاتی :

منظور ما از این تحقیق کنترل فشارهای روانی می باشد برای اینکه بتوانیم عملکردهای تحصیلی دانشجویان را بالا ببریم .

فشار روانی : به طبقه ای کلی از مشکلات که برروی سیستم مغزی فشار وارد می کند.
فشارروانی: منظور تأثیر این فشارها بر نمراتی است که دانشجویان رشته روانشناسی و علوم اجتماعی درآزمون پایان ترم می‌گیرند.
عملکرد تحصیلی: سنجیدن یادگیرندگان و مقایسه نتایج حاصل آنها با اهداف آموزشی
استرس: به قرن ۱۵ میلادی باز می گردد، به معنای تنشی یا فشار فیزیکی به کار رفته در قرن ۱۹ میلادی از استرس به عنوان نیروی وارده به بدن و روان یاد شده است استرس فرآیند انطباق یا سروکار داشتن با محرکهای پیرامون است که این محرکها مخرب یا تصویر برانگیز بوده و کارکردهای فیزیکی و یا روانی فرد را تحلیل می برد ( لازاروس ، ۱۹۸۹ ص ۲۰۰)

” اما تعاریف علمی در رابطه با عملکرد های تحصیلی “

“کرونباح” [۷] : “عملکرد یک نوع جمع آوری و به کارگیری اطلاعات در جهت اتخاذ تصمیم برای اینکه یک برنامه آموزشی را تعریف کنیم . ”
و از نظر بی بای[۸]: “عملکرد تحصیلی یعنی فراگرد جمع آوری و تفسیر منظم شواهدی که در نهایت به قضاوت و ارزشیابی نظر به اینکه به اقدام شخصی بیانجامد می داند ابعاد این تعریف جمع آوری شواهد تفسیر قضاوت و تصمیم گیری است . ”
استافن بیم  :[۹] “عملکرد را فرآیند تعیین کردن و بدست آوردن و فراهم ساختن اطلاعات مفیدی برای قضاوت و تصمیم گیرها تعریف کردند.”  (شیرازی ، ۱۳۸۵،ص ۲۳۶)

عملکرد تحصیلی : یک نوع سنجش پیشرفت تحصیلی و مقایسه نتایج حاصل با هدفهای آموزشی از پیش تعیین شده به منظور تصمیم گیری در این بازه که آیا فعالیتهای آموزشی و کوششهای یادگیری

دانش آموز یا دانشجو به نتایج مطلوب انجامیده اند و به چه میزانی (شیرازی ،۱۳۸۵،ص ۲۳۷)

نظریه و تئوریها

تاریخچه توجه به استرس یا فشار روانی:

فشارروانی یا استرس که واژه اصلی آن ریشه در زبان لاتین دارد در قرن هفدهم میلادی بسیار متداول بوده و به معنی سختی ، دشواری و فلاکت بکار رفته است . در اواخر قرن هیجدهم معنی آن به نیرو و فشار، زور و تلاش بسیار تغییر یافت و منظور از آن در وهله نخست نیروهای ذهنی و جسمی فرد یا افراد بود (هینکل[۱]، ۱۹۷۳)(قرچه داغی ۱۳۷۱،ص ۳۲) به هرحال اینکه فشارروانی به بیماریهای دراز مدت و ریشه دار مربوط می شود( و نه یک نوع ناراحتی موقت و زودگذر)در معنای واژه ای فوق الذکر کاملاً آشکار ، در عین حال میتوان آنان را در همان اوایل شکل گیری مفاهیم و معانی جستجو کرد و لذا مفهومی دیرینه دارد. (همان منبع )

بعنوان مثال در سال ۱۹۱۰ سرویلیام اسلر[۲]، عنوان کرد که بیماری آنژین قفسه صدری به ویژه اعضای یهودی یک محیط کار بسیار شایع بوده است که او این مسئله را مربوط به مشی تند و هیجان آمیز زندگی آنها میداند.

زندگی سخت و پرفشار ، خستگی در محیط کار خود را وقف قوم و خویشها کردن و احساسات خود را وقف خانواده نمودن موجب می شود که انرژی عصبی یک فرد به بخش بالایی بدنش ( قفسه صدری منتقل می شود و سیستم جسمانی او تحت فشار قرار گیرد که نهایتاً به عامل ابتلای وی به آنژین قفسه صدری تبدیل گردد. ( قرچه داغی و شریعت زاده ،۱۳۷۱ ،ص۳۳)

هلمز در پژوهش دیگری نشان داد که بین ۸۸ دکتر جوان در مورد آن تعدادی که ۳۰۰ یا بیشتر در مقیاس بالا بدست آورده بودند فقط ۷۰ درصد احتمالی بروز زخم معده و اختلالات روانی ، شکستگی استخوان و سایر مشکلات مربوط به سلامت در حداقل دو سال پس از وقوع یک حادثه ناگوار ، وجود داشته است و اما کسانی که در مجموع نمرات آنها ۲۰۰ نمی رسید فقط ۳۷ درصد احتمالی ابتلا به ناهنجاریهای مذکور در بالا موجود بود(شاملو ۱۳۷۲-ص ۲۰۴-۱۹۷)