عنوان :
مقاله نخود
تعداد صفحات : ۷۵
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
حبوبات یکی از مهمترین منابع پروتئینی در رژیم غذایی بسیاری از مردم کشور ها در حال توسعه می باشد .میزان پروتئین حبوبات حدوداً دو برابر غلات است و منبع ارزان پروتئین با کیفیت مناسب می باشد که پروتئین غلات را تکمیل نموده و بنابر این در نقاطی که غلات غذای اصلی را تشکیل می دهند ارزش غذایی آن را افزایش می دهند .مقدار پروتئین نخود (مهمترین جزء نخود از لحاظ تغذیه ) متوسط ۷/۲۰ % ( ماده خشک ) کمتر از تمام لگومهای غذایی است .(هالس ۱۹۷۵ ) در مقایسه لپه هندی ,عدس , باقالا به ترتیب ۲۹,۲۸,۲۴ درصد پروتئین دارند ,نخود از این نظر که مکمل پروتئین غلات است مورد توجه بوده و تا آنجا که مقدور است باید ژنوتیپ های با پروتئین بالا گزینش شوند .
نخود Cicer arietinumگیاه دیپلوئید با ۱۶ کروموزم ( ۱۶= n2 =x2) می باشد این گیاه خود باور بوده و دگر گرده افشانی طبیعی در آن بین ۰ تا ۱ درصد است .متخصصین اصلاح نباتات ، نخود را به دو تیپ عمده دسی و کابلی طبقه بندی کرده اند البته تیپ سومی هم به صورت حد واسط وجود دارد از دید گاه اصلاح نبات برخی از دلایل کاهش عملکرد و پتانسیل عملکرد پایین در ارقام کنونی نخود عبارتند از : حساسیت ارقام به بیماریها , خسارت آفات , و نماتد ها و عدم واکنش ارقام کنونی به مدیریت فشرده مثلاً استفاده از کود و آبیاری؛ از این رو عمده تلاش متخصصین اصلاح نبات معطوف به کشف راههای چگونگی افزایش پتانسیل ژنتیکی در عملکرد نخود می باشد .
در اصلاح نخود باید بیوماس و شاخص برداشت همزمان با هم افزایش یابند از دیگر اهداف عمده متخصصین به نژادی ، اصلاح برای کنترل بیماریها و آفات می باشد .علاوه بر این متخصصین در صدد تولید ارقامی به منظور کشت زمستانه در نواحی مدیترا نه و کشت دیر هستند .
مهمترین هدف در اصلاح نخود افزایش عملکرد می باشد که می توان با در نظر گرفتن اهداف کوتاه مدت و دراز مدت زیر به تدریج به آن دست یافت .
از دیگر اهداف اصلی برنامه های اصلاحی می توان به ایجاد مقاومت به بیماری ها ، تولید تیپ های پا بلند ، متحمل خشکی اشاره کرد .
واژه های کلیدی: نخود، اصلاح نخود، شرایط محیطی، کشت بافت گیاهی، دو رگ گیری، هیبر یداسیون، موتاسیون
فهرست مطالب
فصل اول ( کلیات ) ۳
سیستماتیک نخود : ۳
منشأ تاریخچه نخود : ( ال . جی . جی . واندر میزن ) ۴
طبقه بندی غیر اختصاصی جنس Cicer : ۶
طبقه بندی بر حسب عادات رشدی : ۸
طبقه بندی بر حسب اندازه بذر : ۹
وضعیت نخود و اهمیت جهانی آن : ۱۰
فصل دوم ( زراعت نخود) : ۱۳
شرایط محیطی کشت نخود : ۱۴
کاشت نخود : ۱۵
عملیات کاشت در زراعت نخود : ۱۷
برداشت نخود : ۱۷
فصل سوم ( سیتولوژی نخود ) : ۱۸
تعداد کروموزومها : ۱۸
مور فولوژی هسته : ۱۹
پلی پلوئیدی : ۲۰
کشت بافت گیاهی : ۲۱
فصل چهارم ( اصلاح نخود ) : ۲۳
اهداف اصلاحی نخود : ۲۳
اهداف کوتاه مدت : ۲۴
اهداف دراز مدت : ۲۴
تاریخچه اصلاح نخود : ۲۵
برنامه های منطقه ای و بین المللی : ۲۶
آزاد سازی ارقام در دنیا : ۲۷
گزینش بدون دو رگ گیری : ۳۱
گزینش بعد از دو رگ گیری : ۳۱
معرفی و گزینش گیاه : ۳۳
معرفی گیاه از چند راه حاصل می شود : ۳۳
(ب) انتخاب گیاه : ۳۴
(ج) اداره مواد در حال تفکیک : ۳۶
هیبر یداسیون : ۳۶
(الف) انتخاب والدین : ۳۷
(ب) تکنیک های تلاقی : ۳۸
(ج) کاشت در خارج از فصل : ۳۸
(د) روش های اصلاحی : ۳۹
اصلاح با استفاده از موتاسیون : ۳۹
مخلوط ارقام : ۴۰
مقایسه روش های مختلف اصلاحی : ۴۱
سازگاری و ثبات ارقام : ۴۲
اصلاح برای کیفیت و بازار پسندی : ۴۴
تیپ پابلند : ۴۹
خصوصیات دو غلافی و غلات چند بذری : ۵۰
کاهش حساسیت به فتو پریود : ۵۱
نر عقیمی : ۵۲
تلاقی های بین گونه ای : ۵۲
اینتروگرسیون دسی- کابلی : ۵۳
ارقام حساس به کود : ۵۵
ارقام حساس به آبیاری : ۵۶
ارزیابی لاینها و آزاد سازی ارقام : ۵۷
مرحله اول _ تک ردیفهای مشاهده ای : ۵۷
مرحله دوم _ آزمایش عملکرد اولیه : ۵۸
مرحله سوم _ آزمایش عملکرد مقدماتی ۵۹
مرحله چهارم _آزمایش عملکرد پیشرفته : ۵۹
مرحله پنجم _ آزمایش سازگاری : ۵۹
مرحله ششم : آزمایش مزرعه ای ( نمایشی ) : ۶۰
مرحله هفتم – آزاد سازی رقم : ۶۰
مرحله هشتم – ازدیاد بذر و توزیع : ۶۱
نقش مرکز تحقیقات بین المللی گیاهان زراعی : ۶۲
نتیجه گیری : ۶۸
منابع و ماخذ : ۷۰
منابع و ماخذ :
۱-باقری ، عبد الرضا ؛ ا ، زند و م ، پارسا . a 1376 . حبوبات ، تنگناها و راهبردها . جهاد دانشگاهی مشهد .
۲-باقری ، عبد الرضا ؛ ا ، نظامی ؛ a ، گنجی و م ، پارسا . b 1376 . زراعت و اصلاح نخود . جهاد دانشگاهی مشهد .
۳-کوچکی ، عوض و م ، بنایان اول . ۱۳۷۲ . زراعت حبوبات . جهاد دانشگاهی مشهد .
۴-مجنون حسینی ، ناصر . ۱۳۷۲ . حبوبات در ایران . جهاد دانشگاهی مشهد .
۵-فارسی ، محمد – باقری ، عبدالرضا . ۱۳۷۷ . اصول اصلاح نباتات ، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد .
۶-sing h . K . B – باقری ، عبدالرضا ، ۱۳۷۷ . زراعت و اصلاح نخود . جهاد دانشگاهی مشهد .
مقدمه
نخود به خانواده بقولات تعلق دارد . بذور رسیده و خشک نخود دارای ارزش غذایی زیاد می باشد و یکی از مهمترین منابع غذایی سرشار از پروتئین ( ۱۸ تا ۲۳ درصد ) می باشد و نیز از قابلیت نگهداری و انبار داری خوبی برخوردار است .
علاوه بر اهمیت نخود به عنوان یک منبع غذایی مهم برای تغذیه انسان و دام، این گیاه می تواند در حاصلخیزی خاک ، بویژه در مناطق خشک موثر باشد . با توجه به اینکه این گیاه نسبت به سایر حبوبات سازگاری بیشتری با شرایط اقلیمی کشور دارد و می تواند بخشی از نیازهای پروتئینی کشور را تأمین کند، باید بیشتر مورد توجه کشاورزان و مسئولان کشور قرار گیرد .
ازدیاد جمعیت و نیاز روز افزون بشر به مواد غذایی از یک طرف و محدودیت منابع تولید از طرف دیگر اندیشه محققان و دولتمردان را در این راستا سوق داده که تنها راه دستیابی به خود کفایی کشاورزی ،به دلیل محدود بودن منابع آب و خاک هر کشور افزایش عملکرد در واحد سطح می باشد و این میسر نمی گردد مگر با تولید ارقام پر محصول که با بهره گیری از علم ژنتیک می توان به این مهم دست یافت .
آگاهی و اطلاع از نحوه عمل ژن در کنترل صفات، کمی و کیفی بودن صفات تعداد ژن کنترل کننده ، نقشه کروموزومی و سایر اطلاعات ژنتیکی می تواند ما را در اهداف دورگ گیری یاری نماید . لازم به ذکر است که در چند سال اخیر دورگ گیری بر روی گیاه نخود تیپ کاملی با موفقیت در بخش تحقیقات حبوبات کرج و چند شهرستان از جمله گرگان آغاز گردیده است .
از دیدگاه اصلاح نبات برخی از دلایل کاهش عملکرد و پتانسیل عملکرد پایین در ارقام کنونی نخود عبارتند از : حساسیت ارقام به بیماریها ، خسارات آفات و عدم واکنش ارقام کنونی به مدیریت فشرده مثلاً استفاده از کود ، آبیاری: از این رو عمده تلاش متخصصین اصلاح نباتات معطوف به کشف راههای چگونگی افزایش پتانسیل ژنتیکی در عملکرد نخود می باشد .
مطالعات نشان داده است که یکی از راههای افزایش عملکرد نخود ، افزایش بیوماس و بهبود شاخص سطح برداشت می باشد . با انجام عملیاتی مانند تلاقی های بین گونه ای ، تلاقی بین دسی – کابلی، ایجاد تیپهای پا بلند و ارقام حساس به کود و آبیاری می توان بیوماس گیاه و در نتیجه شاخص برداشت آن را افزایش داد .
فصل اول ( کلیات )
سیستماتیک نخود :
نخود زراعی با نام علمی Cicer aritinum می باشد که به خانواده بقولات
( Fabaceae ) تعلق دارد و رده بندی گیاهی آن به صورت زیر است :
شاخه Megnolio Phyta
رده Megnolio Psida
زیر رده Rosidae
رسته Fabales
تیره Fabaceae
زیر تیره Faboideae
جنس Cicer
گونه C.arietinum
معرفی جنس Cicer ( توصیف کلی همراه با تأکید ویژه بر روی گونه C.arietinum ) .
جنس Cicer شامل گونه های یکساله مانند C.arietinum و گونه های دائمی است . گیاهان این جنس گاهی به صورت درختچه ای بوده ولی هرگز به اندازه یک درختچه یا بوته حقیقی رشد نمی کنند . این گیاهان دارای کرک بوده و کرکهای آنها ممکن است غده دار یا بدون غده باشند ،ساقه ها منشعب ، راست یا خمیده ، بر روی زمین خوابیده یا ایستاده ، کم و بیش شیار دار می باشند . برگها جفت پری۱ و تک شانه ای۲ دارای پیچک و یا بدون پیچکند .
کاسه گل در قاعده منظم و در قسمت پشتی محدب است . جام گل سفید همراه با رگه های بنفش ، آبی یا صورتی می باشند .
خامه نازک و نخ مانند ، صاف و بی کرک است ، ستون پرچمی و یا دلفوس
( ۱+۹ ) و شکل قرار گرفتن آنها در کاسه گل کمی اریب است
گل آذین جانبی دارای ۱-۵ گل ( گونه C.arietinum شامل یک یا ندرتاً دو گل ) هستند.
گلها منفرد یا خوشه ای روی دم گلهای محوری قرار دارند . نیام محتوی ۱-۱۰ بذر (C.arietinum دارای یک تا سه بذر ) است .
منشأ تاریخچه نخود : ( ال . جی . جی . واندر میزن )
نخود زراعی (C.arietinum ) یکی از اولین لگومهای دانه ای است که در دنیای قدیم اهلی شده است .
به احتمال زیاد نخود از نواحی جنوب شرقی ترکیه و مناطق مجاور آن در سوریه منشأ گرفته است در این منطقه سه گونه وحشی یکساله از جنس ( Cicer ) که ارتباط زیادی با نخود زراعی دارند پیدا شده است . این سه گونه عبارتند از :
echinos permum
reticulatum
bijugum
دی کندول ( ۱۸۸۳ ) منشأ نخود را به منطقه جنوب قفقاز و شمال ایران نسبت داد و واویلوف ( ۱۹۵۰ ، ۱۹۴۹ ، ۱۹۲۶ ) دو مرکز اولیه ( مرکز تنوع فعلی ) جنوب غربی آسیا و مدیترانه و یک مرکز ثانویه ابتدایی را به عنوان مرکز منشا نخود معرفی نمود . وی گزارش کرد ککه مشابه دیگر لگومهای دانه ای ، ارقام دانه درشت در حوزه دریای مدیترانه گسترش یافته است , در حالی که ارقام دانه ریز به سمت مشرق گسترش پیدا کرده اند . شواهد نشان می دهد که نخود های دانه درشت و کرم رنگ از دو قرن پیش از طریق افغانستان به هندوستان وارد شده است کما اینکه نام هندی آن ( نخود کابلی ) را نسبت به پایتخت افغانستان
می برد . ارقام دانه ریز و سیاه رنگ نخود به نام دسی معروف هستند و هم اکنون این طبقه بندی به صورت گسترده ای به منظور تشخیص دو گروه اصلی از ارقام نخود استفاده می شود . نخود از طریق دست نوشته های قدیمی شناخته شده است . واژه هالورو۱ بدین نکته دلالت می کند که نخود از زمانهای بسیار گذشته ( بیش از سه هزار سال قبل از میلاد ) به عنوان یک ماده غذایی ثابت ،ولی کم اهمیت در بین النهرین مصرف می شده است .
نام Cicer دارای منشا لاتین ۲و احتمالاً از واژه Kickere در زبان هند و اروپایی اقوام اولیه یونان که در شمال یونان می زیسته اند مشتق شده است .
دان ( ۱۸۸۳) معتقد است که Cicer از واژه عبری Kikus به معنای کروی مشتق شده است .
گامز ( ۱۹۲۴) واژه Cicer را با واژه عبری Kelsech مقایسه کرده است . قدیمی ترین منبع لاتین در مورد اصلاح arietinum در کارهای کولومیلا مشاهده شده است , که احتمالاً به عنوان ترجمه واژه یونانی Krios میباشد . اسامی Ram و Chickpea نیز مربوط به حالت و شکل بذر است .
در ترکیه , رومانی , بلغارستان , ایران و نواحی مرزی شوروی سابق در این کشورها نخود تحت عنوان nakhut_nohutنامیده می شوند , که مشتق از واژه هایی مانند nut یا nohot است . ۱
طبقه بندی غیر اختصاصی جنس Cicer :
در جنس Cicer چهار بخش مشاهده می شود :
بخش اول : (Mono Cicer M.G.POPOV) جالب ترین بخش برای مختصصین اصلاح نباتات بوده و دارای گونه های یک ساله ,گلریز ,ساقه ایستاده تا خوابیده و برگهای تک شانه ای و یا دارای پیچک در انتهای محور اصلی برگ می باشد .
بخش دوم : (Chamae Cicer M.G.POPOV ) دارای گونه های بوته ای یکساله و یا چند ساله با شاخه های خزنده نازک که در هر برگ دارای سه تا هفت برگچه است .
بخش سوم : (Poly Cicer M.G.POPOV) دارای گونه های چند ساله است و بیشتر گونه ها گل درشت و با برگهای تک شاخه ای بوده و در انتهای محور اصلی برگ دارای پیچک می باشد .
بخش چهارم : (Acantho Cicer M.G.POPOV) گونه های چند ساله با گلهای بزرگ و بادوام است و محور برگ کرک دار و دارای کاسبرگ دندانه ای و کرک دار می باشد .
۱ Par ipinnate
۲ Imparipinnate
۱ Halluru
۲ Horace
۱ (مطالب این پاراگراف که عمدتاً مربوط به اسامی محلی این گیاه در کشورهای مختلف بوده خلاصه شده است .)
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
