عنوان :

مقاله پوشش در شعر گویندگان پس از مشروطه

تعداد صفحات : ۲۱

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

اهمیت نوع «پوشش» همانند «رنگ و شکل» به عنوان یک نماد برای سنت‌های ملی و دینی، از دیرباز شناخته شده بود. براستی پوشش و شکل و ماهیت آن در آغاز فقط به عنوان یک ضرورت زندگی یا ضرورت مذهبی تلقی می شد. هرگاه پوشش به عنوان یک ضرورت مذهبی تلقی شود دیگر نمی توان به راحتی در نوع و شکل آن تغییر ایجاد کرد. بلکه هر نوع تغییر علامت نوعی تحول فرهنگی به حساب می آید.

یکی از ابزار‌های مهم طرفداران حجاب در مقابل پدیده کشف حجاب و ترویج بی حجابی، استفاده از ادبیات منظوم است. در این زمینه شاعران دیندار در مقابل شاعران نوگرا و متجدد، اشعار زیادی در ستایش حجاب سرودند و کوشیدند تا با زمینه ادبی، حجاب را جزئی از دین و قرآن در کلام منظوم نشان دهند. طبیعی است که دامنه نفوذ شعر و ادبیات می تواند تأثیر عمیقی بر توده مردم و مخالفان حجاب باقی گذارد. در مقابل هجوم اشعار در نفی حجاب و همکاری مطبوعات و دولت کار بسیار سختی به نظر می رسید؛ اما همان طور که بررسی گردید جامعه ادبی ما به خوبی در آن دوران بحرانی از عهده این مهم برآمد.

در این مقاله به ذکر پوشش در شعر شعرای مدافع حجاب از جمله اشرف الدین حسینی ، وافی عراقی، سناد الاسلام ، طلوعی، نجفدری فیروزکوهی ، امیدی فیروزکوهی  و اقبال لاهوری و … می پردازد. اما با بررسی اشعار شعرای مدافع کشف حجاب به پاره‌ای از اعتقادات آنان می‌توان پی برد که آنان اغلب به مفهوم اسلامی و ملی پوشش و عفاف توجهی نداشتند و در مقابل گویندگان مدافع حجاب به حمایت از دستورات الهی و تعالیم قرآنی آن را ارج نهادند و در کلام خود انعکاس دادند.

واژه های کلیدی: پوشش، حجاب، شعر، کشف حجاب، اشرف الدین حسینی ، وافی عراقی، سناد الاسلام، قرآن

فهرست مطالب

مقدمه و پیشگفتار۱
حجاب از دیدگاه قرآن و اسلام ۲
پدیده کشف حجاب۴
پوشش در شعر شعرای مدافع حجاب۶
-اشرف الدین حسینی۶
-وافی عراقی ۷
-دکتر محدود افشار۷
-سناد الاسلام۸
-طلوعی۸
-غرای نجف آبادی ۹
-نجفدری فیروزکوهی۹
-امیدی فیروزکوهی۱۰
-عصمت ایزدی۱۰
-اقبال لاهوری۱۱
-آیه الله صافی۱۱
-نتیجه گیری۱۴
-پانوشت۱۶
-فهرست منابع و مآخذ ۱۸

فهرست منابع و مآخذ

۱-   قرآن مجید، به خط طاهر خوشنویس، انتشارات اسلامیه

۲-   احسن الحکایات فی حجاب السافرات، ابوالفضل خراسانی، تهران ۱۳۶۵ ق.

۳-   اعلام قرآن، محمد خزائلی، انتشارات امیرکبیر، تهران ۱۳۷۱٫

۴-   داستان حجاب در ایران پیش از انقلاب، رسول جعفریان، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران ۱۳۸۳

۵-   دیوان رشید یاسمی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۲٫

۶-   کشف الغرور، تهران، دارالکتب الاسلامیه آخوندی، ۱۳۶۸ق

۷-  کلمه الحق (تاریخچه منظوم دوره منحوس پهلوی)، محمد جواد صافی، به کوشش علی صافی، قم، هادی، ۱۳۵۸ ش.

۸-   کلیات اشعار فارسی مولانا اقبال لاهوری، به کوشش احمد سروش، تهران، سنایی.

۹-   مکارم الاخلاق، تألیف رضی الدین الطبرسی، ترجمه سید ابراهیم میر باقری، انتشارات فراهانی.

۱۰- وسیله الفعایف یا طومار عفت، شیخ یوسف گیلانی، رشت، ۱۳۴۶ ق.

۱۱- هفدهم دی، مناظره جوان دانشجو و دهقان پیر، تهران ۱۳۲۹ ش.

مقدمه و پیشگفتار

از دوران کهن، شخصیت و خلق و خوی زن توجه دانشمندان و فلاسفه هر عصری را همیشه به خود جلب کرده است. در فرهنگ اسلامی و شرقی ما، زن در اجتماع مقامی بس والا دارد. در تاریخ و فرهنگ ما، زنان بسیار ارجمند و عالیمقامی وجود دارند و شخصیت بزرگ آنان اصولاً در قالب فرهنگ غربی نمی گنجد و یکی از آن موارد که زن مسلمان را از زن غربی ممتاز می نماید حجاب و پوشش اسلامی اوست. حجابی که دین او آن را تائید می‌کند و کتاب آسمانیش بر آن صحه می گذارد.

نوع پوشش در کشور و فرهنگ ما از دیرباز به عنوان یک امر فقهی و تکلیف شرعی بر شمرده می شد و هیچگونه بحث و اظهار نظر خاصی در باب آن نمی شد و البته حدود پوشش مورد بحث فقها بود ولی اصل آن از طرف طوایف مسلمان مورد تائید و قبول بوده است.

ولی بحث از حجاب در کشور‌ما، همزمان با آشنایی ایران و ایرانی با عالم تجدد بوده است. احساس شکست در برابر غرب، روشنفکران ما را که ساده انگارانی بیش نبودند در باب نوع لباس و آرایش و زینت به فکر انداخت که شاید پیروزی غربی‌ها به علت همین تفاوت در ظواهر بوده است و نظریه‌ای بدنبال آن مطرح شد مبنی بر اینکه اگر به غربی‌ها تشبه جوییم می توانیم به پایه و مرتبه آنان برسیم.

این تفکر بر اقشار مختلف جامعه تأثیر خود را نهاد از جمله در جامعه ادبی کشور و نویسندگان و شعرا. حجاب در شعر شاعران پس از مشروطه به دو صورت مطرح گردید. یکی به حالت دفاع از پدیده کشف حجاب و دیگر به صورت دفاع از حجاب و جواب به کسانی که پدیده کشف حجاب را ستوده‌اند.

آنچه را باید بدان توجه داشت آن است که شعر گفتن درباره زن، سابقه طولانی در ادب فارسی دارد. در دوره مشروطه نیز، اشعار فراوانی گفته شد که در برخی موارد به انتقاد کلی از برخوردی که بازن در طول تاریخ صورت گرفته، می پرداخت. از جمله مسائل مربوط به آموزش زنان، موقعیت اجتماعی آنان و …

از جمله مباحث مطرح در شعر پس از مشروطه مسأله حجاب و کشف حجاب است که در این مقاله سعی می‌شود تا به بررسی اشعار شاعران این دوره پرداخته گردد. شاعرانی که به دفاع از دین و دیانت به توصیف حجاب و پوشش و محسنات آن پرداخته‌اند و یا در پاسخ‌گویی بر اشعار گویندگان کشف حجاب پرداخته‌اند.

حجاب از دیدگاه قرآن و اسلام

انعکاس مسأله حجاب و پوشش در شعر شعرا و ادبیات معاصر ما ریشه در همان باور‌های دینی و مذهبی دارد. آنجا که گویندگان پس از مشروطیت به دفاع از حجاب پرداخته‌اند برخاسته از باور‌های دینی و تعالیم قرآنی دارد. بنابراین لازمست که با نگاهی گذرا حجاب را از دیدگاه قرآن و اسلام بررسی کنیم.

در باب محجوبیت معنوی و حفظ عفاف مردان و زنان آیه‌های سی‌ام و سی و یکم از سوره نور تعیین تکلیف کرده است.

ترجمه آیات چنین است:

«ای پیغمبر به مومنان بگوی چشمان خود را از دیدن نامحرم فروبندند و عفاف خود را حفظ کنند. ای پیغمبر به زنان مومنه بگو: تا چشمان خود را از دیدار نامحرمان بپوشند و عفاف خود را نگاهدارند و زینت خود یا مواضع زینت خود را جز برای محارم و زنان مسلمان، تابعان فاقد شهوت و اطفال غیر بالغ ظاهر نسازند و روسری‌های خود را برگریبان خویش استوار کنند و به قصد اظهار زینت و نشان دادن خلخال، پای بر زمین نکوبند و از آرایش‌های جاهلیت خودداری کنند.»

با توجه یه این آیات ارزش و مقام حجاب از دیدگاه قرآن ثابت می‌شود. (۱)

در سخن بزرگان دین نیز مسأله پوشش و حجاب انعکاس یافته است:

پیامبر گرامی اسلام می فرمایند: از بهترین زنان شما آن زنی است که بسیار با محبت و با حجاب کامل و نزد خانواده‌اش محترم و با شخصیت باشد.

و نیز در جای دیگر می فرمایند: به زنان سوره نور را بیاموزید.(۲)

و حضرت علی (ع) می فرمایند: حفظ (حجاب و عفت) زن به حال خودش سودمند تر و موجب پایداری بیشتر زیبایی اوست.

و امام باقر (ع) نیز فرمودند: همان‌گونه که مردان دوست دارند زینت و آراستگی را در زنانشان ببینند، زنان نیز دوست دارند زینت و آراستگی را در شوهرانشان ببینند.

امام صادق (ع) می فرمایند: پیامبر، مرد را نهی می کرد که شبیه زنان شود و زن را نهی می نمود که در لباس پوشیدن شبیه به مردان باشد. (۳)

حال که با دیدگاه قرآن و بزرگان دین در باب حجاب آشنا شدیم می‌توان نتیجه گرفت که چرا در دوره مشروطیت در دفاع ازحجاب اینهمه شعر سروده شده است و شاعران ما زنان را به حفظ حجاب ترغیب می نمودند.

پدیده کشف حجاب

اهمیت نوع «پوشش» همانند «رنگ و شکل» به عنوان یک نماد برای سنت‌های ملی و دینی، از دیرباز شناخته شده بود. براستی پوشش و شکل و ماهیت آن در آغاز فقط به عنوان یک ضرورت زندگی یا ضرورت مذهبی تلقی می شد. هرگاه پوشش به عنوان یک ضرورت مذهبی تلقی شود دیگر نمی توان به راحتی در نوع و شکل آن تغییر ایجاد کرد. بلکه هر نوع تغییر علامت نوعی تحول فرهنگی به حساب می آید.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .