عنوان :

مقاله پیامبران

تعداد صفحات :۵۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

مقاله حاضر درباره پیامبران در دو بخش مطرح می شود. بخش اول در سه فصل بیان شده: فصل اول به تعاریف لغوی واصطلاحی نبی و رسول و فصل دوم : پیامبران درقرآن و فصل سوم : ویژگی پیامبران را مطرح می کند. بخش دوم مقاله در قالب چهار فصل: فصل اول : پیامبران و فرستادگان خدا کیانند؟ و فصل دوم : وظایف پیامبران و فصل سوم : وجوب ایمان به پیامبران و فصل چهارم: معجزات پیامبران می باشد.

وظایف پیامبران بعنوان مصلحان توجه به اصلاح امور اجتماعی جوامع بشری است این پیش فرض است که می بینیم آیاتی از قرآن که تأکید به اصلاح امور اجتماعی می‌نماید زیرا اصلاح امور اجتماعی ازجهاتی دارای اهمیت است از این جهان می توان به ۱- بستری سازی مناسب برای تکامل افراد جامعه ۲- ایجاد امنیت ۳- مقابله با فساد و عدم بروز ناهنجاریهای اجتماعی می توان نام برد.

ازجمله وظایف پیامبران ، راهنمایی مردم بسوی فضایلی است که سعادت دنیا و آخرت آنها – بواسطه احکامی که از خداوند دریافت می‌کنند – درگرو کسب آن فضایل است، زیرا انسان ها نمی توانند صرفاً با عقل و خرد خود، به تمام ارزش ها و رفتار براساس آن ارزش ها برسند، چرا که انگیزه های غریزی ، مصالح و خواهش های درونی آنها با یکدیگر متفاوت است.

درقرآن کریم برای رسول خدا چهار وظیفه یا قلمروبیان شده است .

۱-دریافت و ابلاغ وحی ۲- تعیین و تبیین تعالیم دین ۳- ولایت و سرپرستی جامعه برای اجرای قوانین الهی ۴- ولایت معنوی

و درخاتمه میتوان گفت که آیات نورانی قرآن به مانشان می‌دهد که پیامبران الهی همه دارای یک هدف واحد بوده اند و هدف آنها این بود که خدا را به مردم معرفی کنند و مردم خد ارا بشناسند و از دستورات او اطاعت کنند و پیامبران مامور شده بودند که درهر زمانی خدا و دین او را درخور عقل و فهم مردم همان زمان معرفی کنند.

«و ما ارسلنا من رسول الا بلسان قومه لیبین لهم»

«ما هیچ پیامبری را نفرستادیم جزء به زبان قومش تا بتوانند برای آنها به روشنی بیان کند»

سوره ابراهیم آیه ۴

واژه های کلیدی: پیامبران، قرآن، وظایف پیامبران، معجزات

فهرست مطالب

«مقدمه» ۴
بخش اول ۷
فصل اول : تعاریف لغوی واصطلاحی نبی و رسول ۷
درباره تفاوت نبی و رسول ۸
فصل دوم : پیامبران درقرآن ۹
۱-گروه پیامبران با نام ۱۰
۲-گروه پیامبران بی نام ۱۲
فصل سوم : ویژگی پیامبران ۱۳
«بخش دوم» ۱۹
فصل اول: پیامبران و فرستادگان خدا کیانند؟ ۱۹
امکان وجود پیامبران ۱۹
الهام یا شعور حیوانات ۲۰
روان شناسی کنونی ۲۱
جهان شمولی رسالت ۲۲
فصل دوم : وظایف پیامبران ۲۳
۱-ایمان به خدا ۲۳
۲-ایمان به آخرت ۲۴
۳-بیان احکام دین ۲۵
فصل سوم : وجوب ایمان به پیامبران ۲۷
وجوب ایمان به پیامبران ۲۷
عصمت پیامبران ۲۹
پیامبران، الگوی بشر ۳۳
فصل چهارم: معجزات پیامبران ۳۵
معجزات پیامبران ۳۵
انواع معجزات ۳۶
معجزه رسول اکرم (ص) ۳۷
«نتیجه گیری» ۳۹
منابع و ماخذ ۴۱

فهرست منابع

۱- قرآن کریم
۲- تفسیر المیزان – محمد حسین طباطبایی
۳- آموزش عقاید- محمد تقی مصباح یزدی
۴- معارف اسلامی ۲ – علیرضا امینی و محسن جواری
۵- سید رضی-نهج البلاغه
۶- محمد باقر مجلسی، ب
۷- حار الانوار

«مقدمه»

اولین انسانی که پای برعرصه وجود نهاد وزندگی را درزمین آغازید، پیامبری از پیامبران خدا بوده است. این سخن را می توان از ویژگیهایی که قرآن کریم برای وی می شمرده دریافت: به یقین خداوند، آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را برمردم جهان برتری داده است[۱]

و]خدا[ همه اسما را به آدم آموخت[۲]

سپس آدم ازپروردگارش کلماتی را دریافت کرد[۳]

هم چنین به استناد ادله ای که درباب ضرورت وجود وحی و رسالت درزندگی انسان، درگفتار پیشین گذشت، نیز می توان این ادعا را – که اولین انسان پیامبر بوده است، ثابت کرده؛ زیرا او نیز برای رستگاری خویش نیاز به امداد الهی داشته است. از آن روز تا کنون بشر همواره مورد لطف الهی بوده است و پیامبران الهی برای راهنمایی اوپیاپی آمده اند:

درتورات ، انجیل و قرآن کریم، تنها به نام برخی از این پیامبران و داستان زندگانی آنان اشاره شده است.

ما هم چنان که به نوح و پیامبران بعد از او وحی کردیم، به تو ]نیز[ وحی کردیم و به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط و عیسی و ایوب و یونس و هارون و سلیمان ]نیز[ وحی نمودیم و به داود زبور بخشیدیم و پیامبرانی را ] فرستادیم[ که درحقیقت ]ماجرای[ آنان را پیش تر برتو حکایت نمودیم و پیامبرانی که ]سرگذشت[ ایشان را برتو بازگو نکرده ایم[۴].

برخی از این فرستادگان، کسانی بوده اند که خداوند ایشان را برمی انگیخت تا قوم و قبیله ای را از انحراف عقیدتی یا اخلاقی و اجتماعی ویژه ای که بدان دچار شده بودند، برهانند. اینان طبیبانی برای آن بیماران بودند و بیش از این رسالتی نداشتند . رسالت این گروه از پیامبران به مکان و زمان خاصی محدود می شد و پیام جهان شمولی نداشتند.

از میان فرستادگان الهی، کسانی نیز بوند که تبلیغ و استقرار شریعت پیامبران بزرگی مانند حضرت نوح و موسی (ع) را برعهده داشتند. آنان می بایست چراغ هدایتی را که پیامبران صاحب شریعت روشن کرده بودند، فروزان نگاه دارند و آن پیام را در دیگر محدوده های جغرافیایی و زمانی بگسترانند.

ما تورات را که درآن رهنمود و روشنایی بود، نازل کردیم. پیامبرانی که تسلیم ]فرمان خدا[ بودند، به موجب آن برای یهود داوری می کردند. [۵]

گروه سوم از فرستادگان الهی کسانی بودند که دراصل فقط برای یک قوم یا ملت خاصی پیام الهی را می آوردند و خود نیز دعوی جهان شمولی نداشتند. قرآن کریم درباره حضرت یونس (ع) می فرماید:

و او را به سوی یک صد هزار ]نفر از ساکنیان نینوا[ یا بیشتر روانه کردیم. پس ایمان آوردند و تا چندی برخوردار شان کردیم.[۶]

افزون بر همه آنان، پیامبرانی نیز بودند که رسالتی عظیم تر داشتند و همگان مخاطب پیام الهی آنان بودند. قرآن کریم نیز پیامبر اسلام را فرستاده خدا بسوی همگان می‌داند:

بگو«ای مردم! من پیامبر خدا بسوی همه شما هستم»[۷] اما پیامبر بزرگ اسلام(ص) ویژگی دیگری نیز دارد که او خاتم پیامبران و دین او آخرین برنامه سعادت انسان است.

اعتقاد به این که ماجرای پیامبری و نبوت با آوردن حضرت محمد(ص) پایان می گیرد و سلسله ای که ازآدم شروع شده بود یا حضرت محمد(ص) به فرجام می رسد لذا با این مقدمه می خواهم به بخشی از وظایف پیامبران از حضرت آدم تا حضرت محمد(ص) در قرآن بپردازم.

بخش اول

فصل اول : تعاریف لغوی واصطلاحی نبی و رسول

نبوت از شوون بسیار مهم فرستادگان الهی است و دانشمندان اسلامی درمورد پیامبر اسلام نیز نبوت را نخستین و بارزترین شان او می دانند. نبی اگر از ماده «نبا» باشد به مفهوم صاحب خبر مهم و اگر از ماده «نبو» باشد به معنای دارای مقام والا و برجسته است؛

نبی از نبوت به معنای رفعت است ونبی رابه سبب جایگاه بلند او نسبت به سایر مردم بدین نام خوانده اند.[۸]

«فراهیدی» قدیم ترین لغت شناس اسلامی می نویسد: نبی به معنای راهی است که انسان را به مقصد مطلوب خود می رساند[۹]. و کسایی گفته است : النبی الطریق و الانبیاء طرق الهدی[۱۰].

درباره رسول باید گفت معنای لغوی آن از رسل است که به گفته راغب به معنای برانگیختن با نرمش و ملایمت است[۱۱] و دراصطلاح برنده سخن و حامل پیام و صاحب رسالت.

به هر حال، نبی و رسول، صرف نظر از مصادیقشان هر دوبرای بشارت و انذار و دیگر وظایف هدایتی مبعوث می شوند.

پیامبران بسیاری درطول تاریخ برای هدایت بشر مبعوث شده و هریک دارای رتبه ای خاص از قرب به درگاه الهی و منزلت آسمانی بوده اند وبنا به مشیت الهی درشرایط مکانی و زمانی خاص، برای هدایت مردم مبعوث شده اند. برخی از ایشان به عنوان نبی و برخی به عنوان رسول و برخی با هردو عنوان و برخی با لقب اولوالعزم شهرت یافته اند.

درباره تفاوت نبی و رسول:

آنچه می توان پذیرفت این است که نبی از نظر مصداق (نه از نظر مفهوم) اعم از رسول است. یعنی همه پیامبران دارای مقام نبوت بوده اند. ولی مقام رسالت اختصاصی به گروهی از ایشان داشته است و حسب روایتی تعداد رسولان۳۱۳ نفر می باشد و طبعاً مقام ایشان بالاتر از مقام انبیا خواهد بود. چنان که خود رسولان هم، از نظر مقام و فضیلت یکسان نبوده اند. [۱۲]با توجه به عدم اشاره قرآن به عدد پیامبران، ناگزیر از مراجعه به روایات دراین خصوص هستیم. مطابق روایات مشهور، ۱۲۴ هزار نبی ازسوی خدا به سوی بشر گسیل شده اند. درحدیث امام رضا می خوانیم که پیامبر فرمود: «خداوند ۱۲۴ هزار پیامبر آفرید که من بالاترین ایشانم و مباهاتی نیست»[۱۳]

علامه طباطبایی درجمع بندی روایات این بخش می گوید:

آنچه روایات دلالت می‌کند روایات آحادی است مختلف المتون که مشورترینشان روایت ابوذر از رسول خداست که فرموده :

ان الانبیاء مانه و اربعه و عشرون الف نبی و المرسلون منهم ثلاثمائه و ثلائه عشر نبیاء[۱۴]

تعداد پیامبران ۱۲۴ هزار و از این میان عدد رسولان ۳۱۳ است.[۱۵]

فصل دوم : پیامبران درقرآن

ازمیان خیل عظیم پیامبران و رسولان الهی، نام برخی از ایشان درقرآن مجید ذکر شده و اززندگی عبرت آمیز، دعوت پیگیر و فرجام کارشان سخن به میان آمده است. از این رو باید پیامبران را در مجموع به سه دسته تقسیم نمود:

اول: که نام و داستانشان درقرآن ذکر شده

دوم : آنانکه داستانشان بدون نام ذکر شده

سوم:‌ آنها که نام و داستانشان هیچ یک ذکر نشده است. قرآن دراین باره می فرماید:

«ولقد ارسلنا رسلا من قبلک منهم من قصصنا علیک و منهم من لم نقصص علیک»

و مسلماً پیش از تو فرستادگانی را روانه کردیم که ماجرای برخی از ایشان را برتو حکایت کردیم و برخی از ایشان را برتو حکایت نکردیم.[۱۶]

 ازطرفی هر چند عدد پیامبران الهی درقرآن مشخص نشده ولی از بعضی آیات استفاده می شود که شماره آنها بسیار زیاد بوده است، چنان که درآیه ۲۴ سوره فاطر می خوانیم:

«ان من امه الا خلا فیها نذیر»[۱۷]

و هیچ امتی نبوده مگر اینکه درآن هشدار دهنده گذشته است.

به هر حال بانگرشی به قرآن با دو دسته از پیامبران مواجهیم، پیامبران با نام و پیامبران بی نام.

۱-گروه پیامبران با نام :

مطالعه آیات قرآن نشان می‌دهد که عدد پیامبرانی که نام آنها صریحا درقران مجید آمده است ، ۲۶ نفر است که عبارتند از :

آدم، نوح، ادریس، هود، صالح، ابراهیم، لوط، اسماعیل، الیسع، ذوالکفل، الیاس، یونس، اسحاق، یعقوب، یوسف، شعیب، موسی، هارون، داود، سلیمان، ایوب، زکریا، یحیی، اسماعیل صادق الوعد، عیسی و محمد صل الله علیه اجمعین.

از این میان، نام هجده پیامبر درسوره انعام طی آیات ۸۳ تا۸۶ ذکر شده است؛

و آن حجت ما بود که به ابراهیم دربرابر قومش دادیم… و به او اسحاق و یعقوب بخشیدیم. و همه را به راه راست درآوردیم، و نوح را ازپیش راه نمودیم، و ازنسل او داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را هدایت کردیم و این گونه نیکوکاران را پاداش می دهیم و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس را، که همه از شایستگان بودند و اسماعیل و الیسع و یونس و لوط، که جملگی را برجهانیان برتری دادیم.

نام آدم درآیه ۳۱ بقره و چندین آیه دیگر، و «علم ادم و الاسماء کلها»

نام صالح درآیه ۷۳ اعراف؛ والی ثمود اخاهم صالحا.

نام هود درآیاتی ازجمله آیه ۸۹ سوره هود آمده است؛ و یا قوم لا یجرمنکم شقاقی ان یصیبکم مثل ما اصاب قوم نوح او قوم هود اوقوم صالح .

درآیه ۳۶سوره عنکبوت به نام شعیب اشاره شده است. و لی مدین اخاهم شعیبا و ذوالکفل و اسماعیل در آیه ۴۸ سوره ص مذکور است، والذکر اسماعیل و الیسع وذاالکفل و کل من الاخیار.

و نام ادریس در آیه ۵۶ سوره مریم این چنین آمده است، والذکر فی الکتاب ادریس انه کان صدیقا نبیا.

و سرانجام به نام مبارک محمد خاتم پیامبران درچهار آیه با نام محمد و دریک آیه با اسم احمد تصریح شده است؛

ومامحمدالا رسول قد خلت من قبله الرسل[۱۸].

ماکان محمد ابا احد من رجالکم رسول الله و خاتم النبیین[۱۹].

و امنوا بما نزل علی محمد و هو الحق من ربهم[۲۰] .

محمد رسول الله و الذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم[۲۱] .

۲-گروه پیامبران بی نام :