عنوان :

پایان نامه بررسی و نقد عقاید زرتشتیان در توحید، نبوّت، معاد از

منظرقرآن

تعداد صفحات : ۱۵۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

برخی از محققان، دین زرتشت را دین آسمانی و اشوزرتشت را پیامبر خداوند یکتا دانسته‌اند. برخی روایات این ادعا را تأیید می‌کند. بررسی اعتقادات زرتشتیان و مقایسه آن با عقاید اسلامی در قرآن، این باور را پذیرفتنی نشان می‌دهد.

در این تحقیق عقاید زرتشتیان در سه اصل توحید و نبوّت و معاد مورد بررسی قرار گرفته و سپس با استفاده از  دیدگاه قرآن، اشتراکات و افتراقات دین زرتشت و اسلام در این حوزه مورد بررسی قرار گرفته است.

اشتراکات زیادی بین دین زرتشتی دین مردمان باستان، با دین اسلام دین مردمان کنونی وجود دارد. از جمله آن اشتراکات: اصول اعتقادی توحید، نبوّت و معاد است امّا در احکام و اجرای آن با هم اختلافاتی دارند.

به عقیده برخی از دانشمندان و دین شناسان، اصل دین زرتشت الهی بوده و اوستا نیز کتاب مقدّس آن دین است. در برخی منابع اسلامی تأکید شده است که دین زرتشت یکی از ادیان الهی بوده و زرتشتیان از اهل کتاب هستند و پیروان این دین را به عنوان صاحب کتاب به رسمیّت می‌شناسد.

طبق نظریه استاد مطهری از کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران تنها از طریق تعبّد یعنی از راه آثار اسلامی می‌توانیم شریعت زرتشت را یک شریعت و آیین توحید بدانیم. اما از نظر آثاری که به زرتشت منسوب است و به حسب مدارک تاریخی نمی‌توانیم آیین زرتشت را آیین توحیدی بدانیم.

زرتشتیان و مسلمانان خداوند را هستی‌بخش جهان می‌دانند و در بعض مراتب توحیدی یعنی توحیدذاتی، توحید در عبادت، توحید خالقیّت با هم اشتراک دارند و در مراتب دیگر توحید یعنی توحید صفاتی، توحید افعالی و توحید ربوبیّت با هم اختلاف دیدگاه دارند.

اما این دو دین در مورد اصل اعتقادی دیگر یعنی نبوّت این دیدگاه را دارند که وظیفه پیامبر دعوت کردن مردم به یگانه‌پرستی و مبارزه با مفاسد اجتماعی است و پیامبران برای هدایت و راهنمایی بشر از طرف خداوند آمده‌اند تا بشر را به سعادت و سرمنزل مقصود یعنی لقاء‌الله برسانند.

اما در مورد معاد و قیامت، این عقیده وجود دارد که انسان با مرگ نابود و فانی نمی‌شود بلکه از دنیای مادّی به آخرت که دنیای دیگری است منتقل می‌شود تا جزاء و پاداش کارهایی را که در دنیا انجام داده در آخرت مشاهده کند.

در بین مسلمانان و زرتشتیان این اعتقاد وجود دارد که در آستانه قیامت منجی و موعودی خواهد آمد که جهان را پر از عدل و داد می‌کند، حال می‌خواهد نامش مهدی باشد یا سوشیانت، مهم آن است که خواهد آمد.

کلمات کلیدی: توحید، نبوّت، معاد، زرتشت، اسلام، اعتقادات

فهرست مطالب

مقدمه     ۱
فصل اول : کلیات تحقیق:(۲۸-۴)
۱-بیان مسأله    ۴
۲-علت انتخاب موضوع و اهمیت و فایده آن     ۴
۳-تاریخچه و پیشینه پژوهش    ۵
۴-سؤالات پژوهش     ۶
۵-فرضیه های پژوهش    ۶
۶-روش پژوهش     ۶
۷-ساختار پژوهش     ۶
۸-محدودیت‌ها و مشکلات و موانع پژوهش     ۷
۹-شرح حال اشوزرتشت     ۷
۱-۹-۱-ولادت زرتشت     ۸
۱-۹-۲-پدر، مادر، فرزندان و همسران زرتشت    ۹
۱-۹-۳-نام‌های زرتشت     ۹
۱-۹-۴-زادگاه و موقعیت جغرافیایی و سکونت زرتشت     ۱۲
۱۰-اوستا و بخش‌های آن     ۱۷
۱۱-آداب و رسوم     ۲۰
۱-۱۱-۱-جشن نوروز     ۲۱
۱-۱۱-۲-جشن سده     ۲۲
۱-۱۱-۳-جشن مهرگان     ۲۲
۱-۱۱-۴-جشن تیرگان     ۲۳
۱-۱۱-۵-چشن گاهنبار     ۲۴
۱۲-فَرَوَهَر     ۲۴
۱۳-رسالت زرتشت    ۲۷
۱۴-زرتشت در قرآن و احادیث    ۲۸
فصل دوم: توحید:(۷۴-۳۶)
۲-مفهوم توحید    ۳۶
۲-۱-توحید در لغت     ۳۶
۲-۲-توحید در اصطلاح     ۳۷
۲-۳-نگاهی به عقاید زرتشتیان در توحید     ۳۹
۲-۳-۱-ثنویت زرتشتی     ۴۱
۲-۳-۲-نظر محققین درباره توحید در دین زرتشت     ۴۵
۲-۳-۳-خدا در گاتاها (اهورامزدا)     ۴۷
۲-۳-۴-نام‌ها و صفات اورمزدیشت     ۵۰
۲-۳-۵-آتش و قبله در زرتشت     ۵۱
۲-۳-۶-نسبت آتش پرستی     ۵۳
۲-۳-۷-نقش ایزدان     ۵۴
۲-۳-۸-نیروهای شرّ     ۵۶
۲-۳-۹-مفهوم ذات متعال اهورامزدا     ۵۷
۲-۳-۱۰-توحید در قرآن     ۵۸
۲-۳-۱۱-نام‌های خداوند در قرآن     ۶۳
۲-۴- اشتراکات عقاید زرتشتیان با دیدگاه قرآن در توحید     ۶۴
۲-۴-۱-توحید ذاتی     ۶۴
۲-۴-۲-توحید در عبادت     ۶۵
۲-۴-۳-توحید خالقیّت     ۶۵
۳-۴- افتراقات عقاید زرتشتیان با دیدگاه قرآن در توحید     ۶۶
۳-۴-۱-تفاوت الله با اهورامزدا     ۶۶
۳-۴-۲-تفاوت شیطان با اهریمن     ۶۸
۳-۴-۳-اختلاف در عبادت، جهت، وقت     ۶۹
۳-۴-۴-اختلاف در توحید ربوبیّت     ۷۱
۳-۴-۵-اختلاف در توحید افعالی     ۷۲
۳-۴-۶-اختلاف در توحید صفاتی     ۷۴
فصل سوم: نبوّت:(۱۰۵-۷۶)
۳-مفهوم نبوّت    ۷۶
۳-۱-نبوّت در لغت     ۷۶
۳-۲-نبوّت در اصطلاح    ۷۷
۳-۳-نگاهی به عقاید زرتشتیان در نبوّت     ۸۰
۳-۳-۱-سیمای زرتشت     ۸۱
۳-۳-۲-توصیف عقاید زرتشتیان در نبوت     ۸۲
۳-۳-۳-اهداف بعثت از نگاه زرتشت     ۸۳
۳-۳-۴-انتخاب آزاد     ۸۷
۳-۳-۵-اوصاف شخص رسول     ۹۰
۳-۳-۵-۱-بشر     ۹۱
۳-۳-۵-۲-منتخب از بین مردم و هم زبان با قوم خویش    ۹۲
۳-۳-۶-ویژگی رسالت زرتشت     ۹۲
۳-۳-۶-۱-هدایت‌گری و دعوت به یگانه پرستی     ۹۳
۳-۳-۶-۲-مبارزه با مفاسد و زشتی‌های رایج اجتماعی     ۹۴
۳-۳-۷-اعتقاد زرتشتیان درباره متن کتاب مقدس     ۹۴
۳-۳-۸-معجزه اشوزرتشت     ۹۵
۳-۳-۹-ارهاصات (نشانه‌های پیش از نبوت در هنگام تولد یا بعد از آن)    ۹۶
۳-۴- اشتراکات عقاید زرتشتیان با دیدگاه قرآن در نبوّت     ۹۸
۳-۴-۱-پیامبر خدا     ۹۸
۳-۴-۲-معجزه     ۹۹
۳-۴-۳-دعوت مردم     ۱۰۰
۳-۴-۴-جهانی بودن دین     ۱۰۱
۳-۴-۵-اشتراک در توحید، نبوّت، معاد     ۱۰۱
۳-۵- افتراقات عقاید زرتشتیان با دیدگاه قرآن در نبوّت     ۱۰۲
۳-۵-۱-نوع معجزه     ۱۰۲
۳-۵-۲-پذیرش پیامبران گذشته     ۱۰۳
۳-۵-۳-زمان آغاز رسالت     ۱۰۴
۳-۵-۴-تفاوت مراتب پیامبران در فضیلت     ۱۰۵
فصل چهارم: معاد:(۱۴۲-۱۰۷)
۴-مفهوم معاد     ۱۰۷
۴-۱-معاد در لغت     ۱۰۷
۴-۲-معاد در اصطلاح     ۱۰۸
۴- ۳- نگاهی به عقاید زرتشتیان در معاد     ۱۱۰
۴-۳-۱-مرگ     ۱۱۰
۴-۳-۲-مرگ در باور زرتشتی     ۱۱۱
۴-۳-۳-مرگ در باور اسلامی     ۱۱۱
۴-۳-۴-مرگ در قرآن     ۱۱۲
۴-۳-۵-مقایسه مرگ در باور اسلامی و زرتشتی     ۱۱۴
۴-۳-۶-باور اشوزرتشت به جهان واپسین و آخر عاقبت جهان     ۱۱۴
۴-۳-۷-برج سکوت     ۱۱۶
۴-۳-۸-غسل، دفن و آیین خاکسپاری    ۱۱۷
۴-۳-۹-آیات و روایات درباره معاد     ۱۱۸
۴-۳-۱۰-پل صراط یا چینوت     ۱۲۱
۴-۳-۱۱-پاداش و کیفر بهشت و جهنم و پیام زرتشت     ۱۲۲
۴-۳-۱۲-اعتقاد به روز جزاء ، بهشت و دوزخ     ۱۲۷
۴-۴- اشتراکات عقاید زرتشتیان با دیدگاه قرآن در معاد     ۱۳۰
۴-۴-۱-وجود مرگ و فناناپذیری روح     ۱۳۰
۴-۴-۲-غسل و کفن و دفن میّت     ۱۳۰
۴-۴-۳-محاسبه اعمال بوسیله ترازو     ۱۳۱
۴-۴-۴-پل یا صراط     ۱۳۱
۴-۴-۵-اعتقاد به روز جزاء     ۱۳۱
۴-۴-۶-بهشت و دوزخ     ۱۳۲
۴-۴-۷-منجی مورد انتظار     ۱۳۲
۴-۴-۸-خلود و جاودانگی     ۱۳۳
۴-۵- افتراقات عقاید زرتشتیان با دیدگاه قرآن در معاد     ۱۳۴
۴-۵-۱-اختلاف در نام پل    ۱۳۴
۴-۵-۲-شفاعت     ۱۳۴
۴-۵-۳-برزخ     ۱۳۴
۴-۵-۴-نام فرشته مرگ     ۱۳۴
۴-۵-۵-نام منجی بشریت     ۱۳۵
۴-۵-۶-عمر دنیا     ۱۳۵
۴-۵-۷-نوع بهشت و جهنم     ۱۳۶
نتیجه گیری    ۱۳۷
واژه نامه     ۱۳۹
فهرست منابع     ۱۴۲

فهرست منابع[۱]

۱-قرآن کریم

۱-  نهج البلاغه

۲-    فریدریش گلدنر، کارل، اوستا کتاب مقدّس پارسیان، ترجمه ژاله آموزگار، چاپ اول، بی‌جا، انتشارات اساطیر، ۱۳۸۱

۴- عرب گلپایگانی، عصمت، اساطیر ایران باستان، چاپ اول، تهران، انتشارات هیرمند،۱۳۷۶

۵- اِهیوم، رابرت، ادیان زنده جهان، مترجم عبدالرحیم گواهی، چاپ یازدهم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۲

۶- هنیلز، جان آر، ادیان زنده شرق، ترجمه جمعی از مترجمین، چاپ اول، قم، انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب،۱۳۸۹

۷- رضی،  هاشم، ادیان بزرگ جهان ، چاپ دوم، تهران، انتشارات آسیا،۱۳۵۵

۸- الخوری الشرتوتی اللبنانی، سعید، اقرب الموارد، جلد۳، چاپ اول، قم، نشر مکتبه آیت الله العظمی المرعشی النجفی، ۱۴۰۳

۹- رضی، هاشم، اوستا کهن‌ترین گنجینه مکتوب ایران باستان، چاپ اول ، تهران، انتشارات بهجت،۱۳۷۹

۱۰- راشد محصل، محمد تقی، اوستا ستایش نامه راستی و پاکی ، چاپ اول، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، ۱۳۸۲

۱۱- دوشمن گیمن،ژ،اورمزد و اهریمن ماجرای دوگانه باوری در عهد باستان، ترجمه عباس باقری، چاپ اول ، تهران،ن شر پژوهش فرزان، ۱۳۷۸

۱۲- رضی، هاشم، آیین مهر میترائیسم، چاپ اول، تهران، انتشارات بهجت، ۱۳۷۱

۱۳- کریستین سن، آرتو، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، چاپ اول ، تهران، ابن سینا،۱۳۱۷

۱۴- پیرنیا، حسین، ایران باستان، جلد ۳-۱، چاپ اول، تهران، انتشارات دنیای کتاب، ۱۳۳۶

۱۵- مولد،م، ایران باستان، ترجمه ژاله آموزگار، چاپ اول، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران،۲۵۳۶ شاهنشاهی

۱۶- نیکنام، کوروش، آیین اختیار ، چاپ اول، تهران، انتشارات تیس، ۱۳۸۵

۱۷- مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش عقاید، جلد۳، چاپ هشتم، قم، نشر سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۱

۱۸- —————- ، آموزش فلسفه، جلد۲، چاپ هشتم، تهران، چاپ و نشر بین الملل ، ۱۳۸۸

۱۹- سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی، جلد۱، چاپ هشتم،قم، انتشارات طه،۱۳۹۰

۲۰- ———-، آموزش کلام اسلامی، جلد۲، چاپ دوم، قم، انتشارات طه، ۱۳۸۱

۲۱- مکارم شیرازی، ناصر، آیات ولایت در قرآن، چاپ اول، تهران، انتشارات نسل جوان، ۱۳۸۱

۲۲- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ترجمه مرتضی آخوندی، جلد ۵۲، چاپ چهارم، تهران، انتشارات دارالکتب اسلامی، ۱۳۶۲

۲۳- خورشیدیان، اردشیر، پاسخ به پرسش های دینی زرتشتیان، چاپ اول، تهران، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی فروهر،۱۳۸۶

۲۴- جمعی از نویسندگان، پایان‌نامه نویسی، چاپ دوم، قم، مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۸۴

۲۵- هیئت تحریریه مؤسسه در راه حق، پیامبر اسلام حضرت محمّد، چاپ یازدهم، قم، در راه حق،۱۳۸۵

۲۶- شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه، التوحید در بیان یگانگی خداوند، ترجمه محمّد علی سلطانی، چاپ اول ، قم، انتشارات فکرآوران ،۱۳۸۸

۲۷- مبلغی، عبدالله، تاریخ ادیان و مذاهب در جهان، چاپ اول ، قم ، نشر سینا،۱۳۷۳

۲۸- قدیانی، عباس، تاریخ ادیان و مذاهب در ایران، چاپ اول، تهران، انتشارات تیس،۱۳۷۴

۲۹- رضی، هاشم، تاریخ مطالعات دین‌های ایرانی، چاپ دوم، تهران، انتشارات بهجت، ۱۳۷۱

۳۰- مکارم شیرازی و جمعی از نویسندگان، ناصر، تفسیرنمونه، جلد۱۴، چاپ بیست و چهارم ، قم، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۴

۳۱- جوادی آملی، عبدالله، توحید در قرآن، جلد۲، چاپ سوم، قم، نشر اسراءِ، ۱۳۸۶

۳۲- ناس، جان، تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت، چاپ دوم، تهران، چاپخانه پیروزی،۱۳۴۸

۳۳- زنر، آرسی، تعالیم مغان گفتاری چند در معتقدات زرتشتیان، ترجمه فریدون بدره‌ای ، چاپ اول، تهران، انتشارات توس،۱۳۷۷

۳۴- عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، جلد۸، چاپ دوم، قم، انتشارات نوید اسلام، ۱۳۷۰

۳۵- فراهندی، خلیل بن احمد، ترکیب العین، تحقیق مهدی المخزومی، ابراهیم الصامرایی، تصحیح اسعد الطیب، جلد۳، چاپ اول قم، انتشارات اسوه ، ۱۴۱۴

۳۶- طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، جلد۴، چاپ اول، تهران، انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۴۱۷

۳۷- زبیدی، محمد بن مرتضی، تاج العروس، تحقیق عبدالعزیز مطر، چاپ اول، بیروت، انتشارات دارالهدایه، ۱۳۴۹

۳۸- جلالی نائینی، سیدمحمدرضا، ثنویان در عهد باستان، چاپ اول، تهران، انتشارات فروهر،۱۳۸۴

۳۹- خورشیدیان، اردشیر، جهان‌بینی اشوزرتشت، چاپ اول، تهران، انتشارات فروهر، ۱۳۸۴

۴۰- بویس و دیگران، مری، جستاری در فلسفه زرتشتی، مترجمان سعید زارع و دیگران، چاپ اول، قم، انتشارات دانشگاه ادیان ومذاهب،۱۳۸۸

۴۱- مطهری، مرتضی، خدمات متقابل اسلام و ایران، چاپ سی و چهارم، تهران، صدرا،۱۳۸۶

۴۲- طباطبایی، محمدحسین، خلاصه تعالیم اسلام، چاپ اول، قم، نشر بوستان کتاب، ۱۳۵۴

۴۳- آذرگشسب، ادرشیر، خرده اوستا، چاپ دوم، تهران، بی‌نا، ۱۳۴۹

۴۴- عباس زاده، عباس، دلائل امکان و ضرورت معاد در پاسخ به شبهات، چاپ اول، تهران، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی رسالت یعقوبی،۱۳۸۸

۴۵- قطب، سید، دورنمای رستاخیز در ادیان پیش در قرآن، ترجمه غلامرضا خسروی حسینی، چاپ اول، تهران، انتشارات کتابفروشی مرتضوی،۱۳۴۹

۴۶- خرّمشاهی، بهاء الدین، دانشنامه قرآن، جلد ۱و۲، چاپ دوم، تهران، انتشارات دوستان- ناهید، ۱۳۸۱

۴۷- اوشیدری، جهانگیر، دانشنامه مزدیسنا، چاپ اول، تهران، نشر مرکز، ۱۳۷۱

۴۸- خامنه‌ای، سیدعلی، رساله اجوبه الاستفتاءِات، چاپ سیزدهم، تهران، انتشارات بین المللی مهدی، ۱۳۸۶

۴۹- مصباح یزدی ، محمدتقی،راه و راهنماشناسی، چاپ ششم، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی،۱۳۸۸

۵۰- هینلز، جان راسل، راهنمای ادیان زنده جهان، ترجمه عبدالرحیم گواهی، جلد اول، چاپ اول، قم، چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم،۱۳۸۵

۵۱- شاهرخ، ارباب کیخسرو، زرتشت پیامبری که از نو باید شناخت، چاپ دوم، تهران، انتشارات حامی،۱۳۸۰

۵۲- قانعی ، سعید، زرتشت پیامبر ایران باستان، چاپ سوم، تهران، مؤسسه انتشارات به آفرین، ۱۳۸۸

۵۳- رضی، هاشم، زرتشت در گاثاها، چاپ اول ، تهران، انتشارات سخن،۱۳۸۲

۵۴- آشتیانی، جلال الدین، زرتشت مزدیسنا و حکومت، چاپ هفتم ، تهران، شرکت سهامی انتشار،۱۳۷۴

۵۵- بویس، مری، زرتشت و تعلیمات او، ترجمه همایون صنعتی‌زاده، جلد۱، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس، ۱۳۸۶

۵۶- فریدون وهمن، آسوسن، زندگی و اندیشه زرتشت سیری در زندگی و آموزه‌های زرتشت، علی دهباشی، چاپ دوم، تهران، نشر افکار ،۱۳۸۲

۵۷- مهر دخت، کیخسروی، سدره‌پوشی، چاپ اول، شیراز، انتشارات راهگشا،۱۳۷۹

۵۸- وحیدی، حسین، شناخت زرتشت، چاپ دوم، تهران، نشر علم،۱۳۸۲

۵۹- جوهری، اسماعیل بن حمّاد، الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه، تحقیق احمد عبدالغفور عطّار، جلد۱، چاپ اول، انتشارات امیری، بیروت، ۱۳۸۶

۶۰- زنر،آر،سی، طلوع و غروب زردشتی‌گری، ترجمه تیمور قادری ، چاپ دوم، تهران، انتشارات امیرکبیر،۱۳۸۷

۶۱- فراهندی، خلیل بن احمد، العین، تحقیق مهدی المخزومی، جلد۵، چاپ اول، عراق، انتشارات دارالرشید، ۱۳۶۱

۶۲- سجادی، سید جعفر ، فرهنگ معارف اسلامی، جلد اول،چاپ چهارم، تهران، انتشارات کومش،۱۳۷۹

۶۳- آذرنوش، آذرتاش، فرهنگ معاصر عربی فارسی، چاپ اول، تهران، نشرنی،۱۳۷۹

۶۴- مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی به فارسی ترجمه المنجد الابجدی، چاپ اول ، تهران ، انتشارات اسلامی،۱۳۷۰

۶۵- حامدی، گلناز، فرهنگ اصلاحات ادیان جهان، چاپ اول، تهران، نشر غزال، ۱۳۸۴

۶۶- خاتمی، احمد، فرهنگ علم کلام، چاپ اول، تهران، انتشارات صبا، ۱۳۷۰

۶۷- معین، محمد، فرهنگ فارسی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۰

۶۸- بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، فتوح البلدان، ترجمه محمّد توکّل، چاپ اول، تهران، نشر نقره، ۱۳۶۷

۶۹- قرشی، علی اکبر ، قاموس قرآن، جلد۷-۶، چاپ هشتم، تهران، دارالکتب الاسلامیه،۱۳۶۱

۷۰- آذرگشسب، فیروز، گاتها یا سرودهای آسمانی زرتشت، چاپ چهارم، تهران، انتشارات فروهر، ۱۳۸۳

۷۱- پورداوود، ابراهیم، گاثاها سرودهای زرتشت، چاپ اول، تهران، دنیای کتاب،۱۳۸۱

۷۲- رایشلت، هانس، گاهان زرتشت و متن‌های نو اوستایی، ترجمه جلیل دوستخواه، چاپ اول، تهران، انتشارات ققنوس،۱۳۸۳

۷۳- مفرد کهلان، جواد، گزارش زادگاه زرتشت و تاریخ اساطیری ایران، چاپ اول، تهران، انتشارات نگین،۱۳۷۵

۷۴- دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، چاپ دوم، تهران انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۷

۷۵- عادل سبزواری، محمود، لغتنامه قرآن کریم، جلد۶، چاپ اول، تهران، نشر ثالث، ۱۳۸۷

۷۶- این منظور، محمّد بن مکروم، لسان العرب، تصحیح امین محمّد عبدالوهاب محمّد الصادق العبیدی، جلد ۱و۳، بیروت، نشر داراحیاء التراث العربی، ۱۳۰۱

۷۷- مطهری، مرتضی، معاد، چاپ هفدهم، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۸۷

۷۸- سبحانی، جعفر، منشور عقاید امامیه، چاپ ششم، قم، انتشارات مؤسسه امام صادق، ۱۳۸۹

۷۹- شعبانی منفرد، محمد جواد، معاد وقیامت، چاپ دهم، قم، انتشارات موج علم،۱۳۹۱

۸۰- مصباح یزدی، محمدتقی، مشکات، جلد۳-۱، چاپ اول، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی،۱۳۸۶

۸۱- آذرگشسب، اردشیر، مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان، چاپ اول، بی‌جا، انتشارات بی‌نا، ۱۳۵۲

۸۲- مکارم شیرازی، ناصر، معاد و جهان پس از مرگ، چاپ دوم، قم، انتشارات سرور،۱۳۷۶

۸۳- ری شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، چاپ سوم، قم، چاپ و نشر دارالحدیث،۱۳۸۴

۸۴- بندرریگی، محمّد، المنجد، جلد۲، چاپ پنجم، تهران، انتشارات ایران، ۱۳۸۶

۸۵- طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۱۴، چاپ اول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۶

۸۶- راغب اصفهانی، حسین بن محمّد، مفرادت الفاظ قرآن، ترجمه غلامرضا خسروی حسینی، جلد۲، چاپ اول، تهران، انتشارات مرتضوی، ۱۳۷۴

۸۷- نصار، سیداحمد و دیگران، المعجم الوسیط، چاپ اول، بیروت، انتشارات داراحیاء التراث العربی، ۱۴۲۹

۸۸- زکریّا، ابی الحسین احمد بن فارس، معجم المقاییس فی اللغه، تحقیق شهاب الدین ابوعمر، جلد۵، چاپ اول، تهران، نشر دارالفکر، ۱۳۷۱

۸۹- الباقی، محمّدفؤاد، المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم، چاپ اول، تهران، انتشارات اسماعیلیان، ۱۳۶۴

۹۰- شیخ صدوق، محمّد بن علی بابوی، من لایحضره الفقیه، ترجمه محمّدباقر بهبودی، جلد۱، چاپ اول، قم، انتشارات کبیر، ۱۳۷۰

۹۱- طریحی، فخر بن محمّد، مجمع البحرین، جلد۱ و۵، چاپ سوم، تهران، انتشارات مرتضوی، ۱۳۷۵

۹۲- مطهری، مرتضی، نبوّت، چاپ چهاردهم، تهران، انتشارات صدرا،۱۳۸۷

۹۳- جوادی آملی، عبدالله، وحی و نبوّت در قرآن، جلد۳، چاپ سوم، قم، نشر اسراء، ۱۳۷۵

۹۴- فره‌وشی، ابراهیم، ویسپرد گزارش ابراهیم پور داوود، چاپ اول ، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران،۲۵۳۷شاهنشاهی

۹۵- رضی، هاشم، وندیداد، جلد۱، چاپ اول، تهران، انتشارات فکر روز، ۱۳۷۶

۹۶- دوشمن‌گیمن،جی، واکنش غرب در برابر زرتشت، ترجمه تیمور قادری، چاپ اول، تهران، امیرکبیر،۱۳۸۳

۹۷- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، تصحیح شیخ عبدالرحیم الربانی الشیرازی ، جلد۱۱، چاپ پنجم، تهران، مکتب الاسلامیه،۱۴۰۱

۹۸- پورداوود، ابراهیم، یسنا، جلد ۱و۲، چاپ اول، بی‌جا، انتشارات اساطیر، ۱۳۸۰

۹۹- فره‌وشی، بهرام، یشت‌ها گزارش پور داوود، جلد۱و۲، چاپ سوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران،۲۵۳۶ شاهنشاهی

۱۰۰- قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده، گردآورنده علی جمال حسینی، چاپ دوم، تهران، انتشارات مرتضوی، ۱۳۸۰

---