عنوان :

پایان نامه مدیریت مواد زاید و جامد شهری

تعداد صفحات : ۲۵۰

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این پروژه به امور مدیریت زباله ،ترکیبات مختلف زباله ،حمل و نقل زباله ، دفن بهداشتی ، بازیافت و کمپوست پرداخته شده که برای انجام یک مدیریت صحیح زباله مناسب می باشد.

برقراری سیستم مدیریت جمع آوری و دفع مواد زائد جامد از جمله مواردی است که برای کنترل تولید، صرفه جویی و مصرف مواد و نیز فرایند جمع آوری دفع زباله اهمیتی اساسی دارد.

کارایی این سیستم باید با توجه به بهداشت، اقتصاد و مهندسی محیط زیست منطبق بوده و هماهنگ با دیگر شرایط عمومی جامعه برنامه ریزی شود. در این برنامه تمامی اهداف اجرایی، مالی و مهندسی دفع زباله با روابط درون بخشی آن همچون سیاست، برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای، اقتصاد و بهداشت عمومی به خوبی مدنظر قرار خواهد گرفت.

بی توجهی به امر جمع آوری و دفع مواد زائد جامد در جامعه ی امروزی، به علت کمیت و کیفیت گوناگون مواد، توسعه بی رویه‌ی شهرها، محدودیت های وضع شده برای خدمات عمومی در شهرهای بزرگ و عدم تکنولوژی مناسب، باعث ایجاد مشکلات ویژه ای شده است که رفع آنها تنها از طریق هماهنگی علم و تجربه در چهارچوب یک مدیریت صحیح امکان پذیر است.

تبدیل پس مانده مواد زائد جامد یعنی مواد آلی زباله همراه با فضولات انسانی پدیده ای است که به نام کمپوست مشهور است تولید کمپوست در واقع یک فرایند تجزیه بیولوژیکی است که مواد آلی را تحت شرایط ویژه ای به مواد پایداری مانند هوموس و غیره تبدیل می کند. در طول این فرایند باکتری ها، تک سلولی ها و دیگر ارگانیسم های موجود در کمپوست مواد قابل تجزیه را به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار داده و به شکل های تازه تری تبدیل می کند. تولید کمپوست از پسماند های جامد، یکی از روشهای شناخته شده برای فراوری و رفع آلودگی های زیست محیطی این گونه مواد است که در نهایت محصول تولیدی با رعایت موارد ذکر شده در طول مدت زمان لازم برای تولید کمپوست با اطمینان به کار می رود. استفاده از این محصول به ویژه برای مناطقی که خاک آنها از نظر مواد آلی فقیر است بسیار توجیه پذیر است ولی همان گونه که بیان گردید در یک فرایند تولید کمپوست موفق، عوامل زیادی تاثیرگذارند که از عمده ترین آنها ویژگی های فیزیکی مواد کمپوست شونده مانند تخلخل مناسب مواد ، همگن سازی ، اندازه توده و اندازه ذرات هستند. که کنترل هر یک از این عوامل در مدت زمان و کیفیت کمپوست تولیدی تاثیر بسزایی دارد. نوع ترکیب مواد اولیه ای که کمپوست از آن تولید می شود نقش تعیین کننده ای در سطوح آلودگی محصول کمپوست خواهد داشت.

واژه های کلیدی: مدیریت زباله ،ترکیبات مختلف زباله ،حمل و نقل زباله ، دفن بهداشتی ، بازیافت و کمپوست

فهرست مطالب

فصل اول – کلیات
۱-۱ مقدمه۲
۱- ۲ تاریخچه جمع آوری و دفع مواد زائد جامد.۳
۱-۳ مقدمه ای بر مدیریت جمع آوری و دفع زباله۵
فصل دوم – خطرات بهداشتی زباله
۱- ۲ کلیات.۸
۲-۲ خطرات بهداشتی وبیماریهای ناشی ازعدم کنترل زباله ۹
۱-۲-۲ بیماری های دامی.۹
سیاه زخم .۱۱
بروسلوز ۱۱
کیست هیداتیک ۱۱
۲-۲-۲ بیماری هایی که از موش و سایر جوندگان انتقال می یابد۱۲
لیشمانیوز جلدی ۱۳
لیشمانیوز احشایی ۱۳
۳-۲-۲ بیماری هایی که به وسیله مگس انتقال می یابد.۱۶
۴-۲-۲ بیماری های ناشی از آلودگی آب۱۹
۵-۲-۲ بیماری های مهم ناشی از آلودگی خاک۲۱
۶-۲-۲ بیماری های ناشی از جداسازی غیر بهداشتی مواد و استفاده مجدد۲۳
۳-۲ روش های مبارزه با حشرات به عنوان ناقلان و عوامل بیماری زا۲۵
۴-۲ پیشگیری و مبارزه با جوندگان از جمله موش های خانگی۲۵
۵-۲ چند در زمینه کنترل زباله های شهری از نظر پیشگیری در رشد و تکثیر حشرات و جوندگان۲۶
فصل سوم – طبقه بندی و تشخیص مواد متشکله زباله
۱-۳ ترکیات مختلف زباله ۲۸
۱-۱-۳ ترکیبات فیزیکی زباله ۲۹
۲-۱-۳ ترکیبات شیمیایی زباله ۳۴
۲-۳ اندازه گیری چگالی زباله۳۵
۳-۳ توزین زباله.۳۶
۴-۳ محاسبه حجم زباله۳۸
۵-۳ سرند زباله.۳۸
۶-۳ طبقه بندی زباله.۳۹
۷-۳ تشخیص نوع.۴۱
فصل چهارم – جمع آوری و حمل نقل زباله
۱-۴ اصول مدیریت جمع اوری و حمل نقل زباله.۴۳
۲-۴ برنامه ریزی عملیات ۴۳
۱-۲-۴ محاسن .۴۳
۲-۲-۴ معایب.۴۴
۳-۴ زمان جمع اوری زباله۴۵
۴-۴ تعداد دفعات جمع آوری.۴۵
۵-۴ کلیاتی از مشخصات وسایل جمع اوری .۴۶
۶-۴ عوامل موثر در جمع اوری زباله.۴۷
۷-۴ تعیین خطوط جمع آوری زباله.۴۷
۸-۴ هزینه جمع آوری زباله.۴۸
۹-۴ روش های جمع آوری و حمل نقل زباله.۴۹
۴-۹-۱جمع آوری زباله از منازل و مراکز تولید و حمل مستقیم آنها به مراکز دفع.۴۹
۴-۹-۲جمع آوری زباله از منازل و مراکز تولیدی به جایگاه های موقت شهری۵۰
۴-۹-۳جایگاه های موقت زباله۵۱
۴-۹-۴جایگاه های موقت زباله در اماکن شیب دار.۵۲
۴-۹-۵جمع آوری زباله در مجتمع های آپارتمانی نشین .۵۳
۴-۱۰سیستم جمع آوری با کانتینر.۵۵
۴-۱۱سیستم کانتینر متحرک.۵۷
۴-۱۲مساله خاکروبه خیابانی و تنظیف شهری.۵۹
۱-۱۲-۴جارو کردن خیابانها و جلوگیری از انتشار گرد وخاک .۶۰
۱۳-۴ وسایل نقلیه متروکه ۶۱
۱۴-۴ نخاله های ساختمانی شهرها.۶۱
۱۵-۴ بهسازی محیط۶۱
۱۶-۴ پیشنهادهای اصلاحی در مورد بهسازی وضعیت جمع آوری و حمل نقل زباله در کشور۶۲
فصل پنجم :دفن بهداشتی زباله
۱- ۵ دفن بهداشتی .۶۴
۲- ۵ برنامه ریزی و طراحی دفن بهداشتی زباله۶۵
۳- ۵ عوامل سیاسی و اجتمایی.۶۶
۴- ۵ برنامه ریزی۶۶
۵- ۵ محل دفن.۶۸
۶- ۵ دسترسی به محل دفن۶۹٫
۷- ۵ فضای دفن بهداشتی.۶۹٫
۸- ۵ کنترل آلودگی آب در اماکن دفن زباله۷۱
۹- ۵ حرکت شیر آبه زباله در اماکن دفن ۷۵
۱۰- ۵ کنترل حرکت شیر آبه ۸۱
۱۱- ۵ حرکت گازهای زباله در اماکن دفن ۸۱٫
۱۲- ۵ منابع و مضارگازهای حاصل از تجزیه مواد زائد جامد در اماکن دفن.۸۶
۱۳- ۵ برسی گازها از لحاظ کاربردی ۸۷
۱۴- ۵ کنترل گاز متان۸۹
۱۵-۵ ماده پوششی زباله.۹۰
۱۶- ۵ گیاه کاری بر روی منطقه دفن زباله.۹۱
۱۷- ۵ جلوگیری از آتش سوزی در اماکن دفن ۹۱
۱۸- ۵ ایستگاه توزین زباله ۹۲
۱۹- ۵ تبدیل محل تلنبار زباله به جایگاه دفن بهداشتی. ۹۳
۲۰- ۵ روش های دفن بهداشتی زباله .۹۴
۱-۲۰- ۵ روش های دفن بهداشتی زباله به صورت مسطح۹۵
۲- ۲۰- ۵روش سراشیبی۹۶
۳- ۲۰- ۵ روش دفن به صورت ترانشه یا گودالی ۹۷
۴- ۲۰- ۵ دفن زباله به صورت دره ای. ۹۷
۵- ۲۰- ۵ روش رایج دفن در زمین مرطوب و باتلاقی ۹۹
۶- ۲۰- ۵ روش دفن در زمین ساحلی ۱۰۰
۲۱- ۵ آسیاب کردن زباله قبل از دفن. ۱۰۱
۲۲- ۵ وسایل و امکانات مورد نیاز برای دفن بهداشتی زباله ۱۰۲
۱-۲۲- ۵ ماشین آلات زباله ۱۰۳
۲-۲۲- ۵ سایر وسایل مورد استفاده۱۰۵
۳-۲۲- ۵ جایگاه توقف برای ماشین آلات ۱۰۶
۴-۲۲- ۵ عملیات نظارت کنترل.۱۰۶
۵-۲۲- ۵ پرسنل عملیات .۱۰۸
۲۳- ۵ نه سوزاندن و نه بازیافت ۱۰۹
۲۴- ۵ نحوه مدیریت در محوطه ی زباله.۱۱۰
۱-۲۴- ۵ کنترل حشرات و جوندگان ۱۱۰
۲-۲۴- ۵ تکمیل جایگاه و احتیاط های لازم در مواقع تعطیل .۱۱۱
۲۳-۲۴- ۵نحوه نگهداری.۱۱۱
۴-۲۴-۵ استفاده از محل دفن بهداشتی زباله.۱۱۲
۲۵- ۵ خلاصه ای از عملیات اجرایی توصیه شده. ۱۱۲
۲۶- ۵ پیشنهادات اصلی در زمینه دفن بهداشتی کشور.۱۱۴
فصل ششم :بازیافت مواد از زباله های شهری
۶-۱ اهمیت موضوع.۱۱۶
۶-۲ تعاریف اساسی.۱۱۹
۶-۳ تاریخچه بازیافت مواد۱۲۱
۶-۴ شرکت کنندگان یا شاغلان در عملیات بازیافت۱۲۲
۶-۴-۱ روش معامله۱۲۴
۶-۴-۲ عدم ثبات بازار.۱۲۴
۶-۴-۳ روش های معمولی جمع آوری و بازیافت مواد از زباله در کشور.۱۲۵
۶-۵ عوامل موثر در بازیافت۱۲۵
۶-۶ فواید بازیافت۱۲۸
۶-۷ مواد قابل بازیافت.۱۳۱
۶-۷-۱ بازیافت کاغذ.۱۳۲
۶-۷-۱-۱ روش های جداسازی کاغذ از زباله۱۳۵
۶-۷-۱-۲ روش های معمولی بازیافت کاغذ در ایران۱۳۶
۶-۷-۱-۳ مشکلات بهداشتی کاغذ و کارتن های باطله به روش غیر مجاز.۱۳۶
۶-۷-۱-۴ مسائل کیفی در استفاده مجدد ازکاغذ و کارتن هاب باطله به شیوه غیر مجاز.۱۳۷
۶-۷-۲ بازیافت پلاستیک.۱۴۰
۶-۷-۲-۱ محاسن و معایب بازیافت بهداشتی پلاستیک از زباله.۱۴۲
۶-۷-۲-۲ مراحل مختلف جمع آوری و جداسازی پلاستیک از زباله در کشور۱۴۳
۶-۷-۲-۳ فرایند تولید از پلاستیک های بازیافتی۱۴۵
۶-۷-۳ بازیافت فلزات آهنی۱۴۶
۶-۷-۴ بازیافت فلزات غیر آهنی.۱۴۷
۶-۷-۵ بازیافت شیشه.۱۴۸
۶-۷-۶ بازیافت لاستیک.۱۵۰
۶-۷-۷ بازیافت پس مانده های آلی۱۵۱
۶-۸ عملیات بازیافت و تهیه انرژیاز زباله.۱۵۲
۶-۸-۱ روش های موجود برای استفاده از انرژی مواد.۱۵۴
۶-۸-۱-۱ کود گیاهی.۱۵۴
۶-۸-۱-۲ پیرولیز. ۱۵۷
۶-۸-۱-۳ تخمیر.۱۵۷
۶-۸-۱-۴ تولید گاز ۱۵۸
۶-۹ تکنیک جداسازی یا تصفیه زباله خام به روش های پیشرفته ۱۵۹
۶-۱۰ تشویق به بازیابی مواد از زباله.۱۵۹
۶-۱۱ نوعی برنامه جداسازی در مراکز تولید.۱۶۰
۶-۱۲ تنظیف کالاها و استفاده مجدد از آنها.۱۶۲
۶-۱۳ تولید زباله کمتر.۱۶۳
۶-۱۴ قابلیت بازیافت ۱۶۴
۶-۱۵ محاسن و معایب کلی در عملیات بازیافت. ۱۶۵
۶-۱۶ پیشنهادهای کلی در مورد بازیافت مواد از زباله در کشور.۱۶۶
فصل هفتم –کمپوست یا کودسازی از زباله
۷-۱ اهمیت برسی موضوع کمپوست۱۶۸
۷-۲ تعریف کمپوست. ۱۷۰
۷-۳ فرایند تولید کمپوست۱۷۲
۷-۴ پدیده کمپوست یا تولید کود از زباله۱۷۳
۷-۵انواع دسته بندی های کمپوست.۱۷۷
۷-۶ ویژگی های مواد اولیه در تولید کمپوست.۱۸۰
۷-۷ جنبه های بهداشتی در استفاده از مواد زائد جامد به منظور تهیه کمپوست۱۸۲
۷-۸ مواد سمی۱۸۹
۷-۹مبارزه با مگس در کمپوست ۱۹۱
۷-۱۰ مبارزه با سایر عوامل بیماریزا۱۹۴
۷-۱۱ جنبه های کشاورزی۱۹۵
۷-۱۱-۱ مصرف کمپوست در کشاورزی. ۱۹۸
۷-۱۱-۲ کیفیت کود شیمیایی یا کود کمپوست در کشاورزی۲۰۲
۷-۱۲ جنبه های اقتصادی کود کمپوست۲۰۳
۷-۱۳ اهمیت نسبت کربن به ازت در کمپوست۲۰۳
۷-۱۴ ازت۲۰۴
۷-۱۵ کربن. ۲۰۵
۷-۱۶ نسبت کربن به ازت.۲۰۶
۷-۱۷ اهمیت درجه حرارت در کمپوست.۲۱۱
۷-۱۸ خواص اسیدی کمپوست.۲۱۵
۷-۱۹ موجودات ذره بینی در کمپوست۲۱۷
۷-۲۰ تلقیح در عملیات کمپوست۲۱۹
۷-۲۱ کیفیت کمپوست. ۲۲۰
۷-۲۲ اختصاصات کمپوست تولید شده ۲۲۴
۷-۲۳ سنجش رطوبت در کمپوست۲۲۶
۷-۲۴ زمان عمل آوردن کمپوست.۲۲۷
۷-۲۵ زمان مورد نیاز در صنایع کمپوست.۲۲۸
۷-۲۶ عوامل اقتصادی اجتمایی در تهیه کمپوست.۲۲۹
۷-۲۷ میزان و معیارهای پذیرش برای تولید کمپوست.۲۳۰
۷-۲۸ کودهای شیمیایی و کمپوست ۲۳۱
۷-۲۹ محاسن کود کمپوست.۲۳۲
۷-۳۰ معایب کود کمپوست.۲۳۳
۷-۳۱ نتیجه گیری. ۲۳۴
۷-۳۲ خلاصه پیشنهادهای اصلاحی در زمینه ایجاد صنایع کمپوست.۲۳۵
منابع.۲۳۹

منابع و مآخذ

[۱] Tchobanglous Gerog Solidwaster Engineering principles and management issues inernatinal student edition, McGraw-Hill Kogakusha Ltd, 1977.

[۲] Chi Thy, DH. N Southerm. The Comtrol of rat and Mice. Vol 1 and 2 rats. Vol 1954.

[۳] Pethan Htum and W. Muller. Rodens Control. Demonstration Unit. World Health Organization. Rangoon Burma 1982.

[۴] Goludke. C. G and Mcgauhey. P. H. Reclamation of Municipal Refuse, Sanitarg Engeneering Research Laboratory. Bulletin al Berkeley Uni. Of California 1953.

[۵] Henstock, Michael, E., The future: Design For Recycling: in Disposal and Recovery of Municipal solid waste. Buller worth & co. Redwood Buen ltd. England 1983.

[۶] Bridg water A.V. and Mum ford 1.I. Waste Recycling and pollution control, I S BN 0-7114-5306-3. Pitman press, Bath. Great Britain, 1979.

[۷] Graff. O. Untersuchungen uber die Bodern fauna in Ackerboden-Habilitations schrift. Landw. Fak. Giessen. 1964.

 ]۸ [- عمرانی، قاسمعلی، مدیریت جمع آوری و دفع زباله در شهرهای مختلف ایران، خلاصه مقالات ارائه شده در سمینار سالروز جهانی بهداشت محیط ۱۹-۱۸ فروردین۱۳۶۹، وزرات بهداشت درمان و آموزش پزشکی، تهران، ۱۳۶۹ .

]۹ [- مجله‌ی بهداشت جهان، سال دوم شماره ۴، زمستان ۱۳۶۵، ص۴۸ .

]۱۰ [- حلم سرشت پ و دل پیشه، الف، اصول بهداشت جامعه، انتشارات جامعه، انتشارات چهر ۱۳۶۳٫

دیدگاه بهداشتی، اقتصادی، نظامی، تهیه کننده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بهار ۱۳۶۴٫

] ۱۱[- گلستانی، جمشید، جزوه‌ی درسی شماره‌ی ۶۶۷ دانشکده‌ی بهداشت دانشگاه تهران.

]۱۲ [- سلطانی، کامبیز، مقدمه‌ای بر شناخت محیط زیست، انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست، تهران، ۱۳۶۵٫

]۱۳ [- مهندس مشاور تکنولوژی و طراحی ایران، ؛ گزارشی برای مقدمات تهیه‌ی طرح بازیابی مواد از زباله شهر تهران، شهرداری تهران، اداره کل کود گیاهی، مهر ۱۳۶۲٫

]۱۴ [- اسلامی، محمد، مدیریت مواد زائد جامد شهری، وزارت کشور معاونت هماهنگی امور عمرانی، دفتر برنامه‌ریزی عمرانی، تهران شهریور ۱۳۷۲٫

]۱۵ [- تاتارو، وتولید کمپوست از زباله های شهری و روستای و کاربرد آن در کشاورزی”.  نشریه شماره۷۴۸- موسسه تحقیقات خاک و آب، سال ۱۳۶۷

]۱۶ [- عمرانی، قاسمعلی”. بررسی در زمینه تهیه کود کمپوست از زباله های شهری و فضولات کشتارگاه همدان مجله محیط شناسی “. شماره۱۲٫مرکز هماهنگی و مطالعات محیط زیست دانشگاه تهران،.۱۳۶۳

] ۱۷ [- یغماییان، کامیار”. بررسی تهیه کود کمپوست از زباله در شهر سمنان”. پایان نامه فوق لیسانس در رشته مهندسی بهداشت محیط .دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران،. ۶۹-۱۳۶۸

]۱۸ [- زارعی و تاتارو-۱-نکاتی چند در زمینه استفاده از کمپوست زباله شهری در کشاورزی”.  نشریه شماره ۷۲۲٫ موسسه تحقیقات خاک و آب سال ۱۳۶۶

] ۱۹[- هاشم زاده چالشتری- مرتضی”. بررسی مقدماتی بند پایان در ارتباط با مگس خانگی”.  پایان نامه فوق لیسانس،. سال۱۳۶۷

] ۲۰[- اشراقی- ایرج”.  تهیه و مصرف کمپوست در کشاورزی- نشریه شماره ۱۴٫ موسسه خاک شناسی و حاصلخیزی خاک”. تهران۱۳۵۳

]۲۱ [- بای بوردی-محمد”. فیزیک خاک”.  نشریه شماره ۱۶۷۲ دانشگاه تهران،.  سال ۱۳۶۳

]۲۲ [- احمد- سید علی اکبر”. مدیریت در مصرف صحیح زباله و تولید کمپوست “. مقاله ارائه شده در سمینار بررسی مسائل مربوط به تبدیل و استفاده از زباله های شهری در کشاورزی،.  اصفهان سال ۱۳۶۲

]۲۳ [- وافی- حسن”. کودهای مایع- انجمن نفت ایران”.  نشریه شماره ۲۳،. تهران پاییز ۱۳۶۹

]۲۴ [- عبدلی- محمد علی”. کمپوست(اصول مهندسی و مباحث طراحی) / تالیف محمد علی عبدلی، مزدک رساپور، سیدمسعود کمالی”.  دانشگاه تهران،. ۱۳۸۷

فصل اول کلیات

 ۱-۱مقدمه

توجه به محیط زیست از جمله مواد زائد جامد مسأله ای است که در سال های اخیر مورد توجه خاص جهانیان قرار گرفته است. انسان و بسیاری از موجودات کره زمین به شیوه های مختلف زباله ساز هستند که کنترل آنها نوعی تضمین در سلامت و بقای محیط زیست به شمار می رود. سوابق تاریخی گویای آن است که انسان در ۸ الی ۹ هزار سال قبل زباله های خود را در خارج و به دور از محل مسکونی خویش جمع آوری و دفن کرده است. طبق شواهد موجود  علت اصلی توجه به این امر، اشاعه ی بیماری، هجوم حیوانات وحشی به اماکن مسکونی و تعفن حاصل از تلنبار مواد زائد جامد در محیط زندگی بوده است. از آن پس بازتاب آلودگی و بیماری  منتلقه از زباله موجب گردید که علم بهداشت زباله و مهندسی مواد زائد جامد بیش از پیش مورد توجه مسئولان و متخصصان محیط زیست قرار گیرد. واقعه مرگ ۰۰۰/۳۸۰ انسان که از سال ۱۸۳۱ تا ۱۸۷۳ میلادی به علت شیوع وبا در انگلستان به وجود آمد، رابطه ی مهندسی بهداشت محیط و مرگ انسان ها را به اثبات رسانید که بازتاب آن طراحی و ساخت کارخانه زباله سوز در سال ۱۸۷۶ بوده است.

توجه به آلودگی محیط و مقابله با آن از طریق برنامه های مختلف محیط زیست از جمله مدیریت مواد زائد جامد، اکنون به صورت گسترده ای در بهداشت و اقتصاد جهان مطرح است که مقوله بازیافت آن انقلابی را در کاربرد تکنولوژی نوین به وجود آورده است. افزایش بیماری های صعب العلاج همچون سرطان، سکته های مکرر و صدها بیماری دیگر به آلودگی محیط زیست نسبت داده می شود، از سال ۱۹۷۵ به بعد بسیاری از کشورهای جهان را ناگزیر به تدوین قوانین دقیق و مستحکمی در زمینه کنترل مواد زائد جامد نموده است که خود بر اهمیت این مسأله می افزاید.

  ۱-۲تاریخچه‌ی جمع آوری و دفع مواد زائد جامد

تمامی مواد زائد جامد باید در اسرع وقت به خارج از مناطق مسکونی و محدوده‌ی زندگی انسان ها انتقال یافته چنان دفع شوند که خطری برای انسان و محیط ایجاد نکنند.

این دستور اساسی در قرن ۱۹ میلادی پس از آگاهی بر اینکه مواد زائد جامد کم و بیش برای سلامتی انسان خطراتی به وجود می آورند، تهیه شده است، زیرا موجودیت هر شهر به بهداشت، از جمله آب سالم و نظافت شهری بستگی تام دارد. بدین ترتیب از روزگاران گذشته رعایت موازین بهداشت شهری یک وظیفه اصلی در خدمات عمومی و نظافت محیط زیست محسوب می شده و مواد مشخصه‌ی آن از سال ۱۹۰۰ به بعد براساس توسعه ی محیط و پیشرفت تکنولوژی جداگانه برنامه ریزی گردیده است.

مردم چین درباره‌ی کودسازی از زباله، با قدمتی ۳۰۰۰ ساله سرآمد جهانیان هستند و هندوها در مورد دفن زباله، ۶۵۰۰ سال سابقه تاریخی دارند. بازیافت مواد از زباله که پدیده‌ی تازه‌ای است، از دهه‌ی ۱۹۰۰ به بعد مورد توجه جهانیان قرار گرفته است. در ایران مسأله‌ی استفاده از موادزائد جامد، چه به صورت کود و کود سازی در روستا و چه به صورت بازیافت مواد، همیشه در طول تاریخ مطرح بوده و جداسازی مواد از زباله، سابقه‌ای بسیار طولانی دارد. شغل کهنه چینی یا کهنه‌گری، تعویض نان با نمک در شهرها و کاربرد مواد زائد آلی اعم از انسانی یا حیوانی و نیز استفاده از برج های کبوتری که صرفاًبرای جمع آوری فضولات پرندگان ساخته می شود، در بین روستاییان به ویژه زارعان اصفهانی از یک سو و استفاده مجدد از مازاد خانگی از جمله کهنه و البسه برای ساخت تخت گیوه و کاربرد پوست انار به منظور تهیه‌ی رنگ در شهر یزد، سابقه‌ی درخشانی را در امر بازیافت در کشور ما به وجود آورده است.

در سال ۱۳۳۸ اولین سیستم جمع آوری زباله توسط شهرداری تهران به وجود آمد و طی آن زباله ها را به خارج از شهر حمل کردند. از آن زمان به بعد شهرهای دیگر کشور به عملیات جمع آوری زباله در برنامه های روزانه شهرداری توجه کردند و با روش های رایج آن زمان با ساختن صندوق های بلدیه، مواد زائد شهری را به خارج از شهر منتقل کرده و به صورت تلنبار در فضاهای روباز تخلیه می نموده‌اند. بدین ترتیب عملیات دفن بهداشتی زباله تا سال های اول انقلاب اسلامی به جز موارد محدودی که در تهران وجود داشت، در هیچ یک از شهرهای دیگر کشور انجام نمی گرفته است. ضمناً نخستین برنامه‌ی اصولی دفن بهداشتی زباله عملاً در سال ۱۳۵۹ با توجه به اصول و موازین بهداشتی در شهر همدان برنامه ریزی و اجرا شد. از این به بعد شهرداری های تهران، اصفهان، قم، سمنان، اهواز، مشهد و دیگر شهرهای کشور، در این زمینه مبادرت به برنامه ریزی نمودند.

 ۱-۳مقدمه‌ای برای مدیریت جمع آوری و دفع زباله

برقراری سیستم مدیریت جمع آوری و دفع مواد زائد جامد از جمله مواردی است که برای کنترل تولید، صرفه جویی و مصرف مواد و نیز فرایند جمع آوری دفع زباله اهمیتی اساسی دارد.

کارایی این سیستم باید با توجه به بهداشت، اقتصاد و مهندسی محیط زیست منطبق بوده و هماهنگ با دیگر شرایط عمومی جامعه برنامه ریزی شود. در این برنامه تمامی اهداف اجرایی، مالی و مهندسی دفع زباله با روابط درون بخشی آن همچون سیاست، برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای، اقتصاد و بهداشت عمومی به خوبی مدنظر قرار خواهد گرفت.

بی توجهی به امر جمع آوری و دفع مواد زائد جامد در جامعه ی امروزی، به علت کمیت و کیفیت گوناگون مواد، توسعه بی رویه‌ی شهرها، محدودیت های وضع شده برای خدمات عمومی در شهرهای بزرگ و عدم تکنولوژی مناسب، باعث ایجاد مشکلات ویژه ای شده است که رفع آنها تنها از طریق هماهنگی علم و تجربه در چهارچوب یک مدیریت صحیح امکان پذیر است.

 نکات مهم و موارد اساسی این مدیریت به شرح زیر خلاصه می شود:

الف- فرهنگ زباله و ارج نهادن به حرفه‌ی رفتگری.

ب- تولید زباله‌ی کمتر.

پ– بهینه سازی تکنولوژی جمع آوری و حمل و نقل.

ت- بهینه سازی تکنولوژی دفع زباله اعم از دفن، کودسازی، سوزاندن و سایر روش ها.

ث- توجه خاص به امر بازیافت زباله به ویژه جداسازی از مبدأ تولید به عنوان یک اصل کلی.

ج- آموزش بهداشت و بالا بردن سطح آگاهی مردم، مسئولان و دست اندرکاران این رشته.

چ- کنترل فضولات روستایی در ارتباط با تهیه‌ی کود و تولید انرژی در جوامع مختلف با توجه به ضوابط بهداشتی آن.

ح- برنامه ریزی ویژه در زمینه‌ی جمع آوری و دفع مواد زائد صنعتی به ویژه زباله های سمی و خطرناک

چون مسأله تولید زباله‌ی کمتر، کار آسانی نیست، در حال حاضر ایجاد یک برنامه ریزی جامع در زمینه کاهش تولید زباله چندان موفقیت آمیز به نظر نمی رسد ولی در آینده نزدیک باید به این اصل مهم و اساسی بیشتر توجه شود. آنچه مسلم است تشویق مردم به تولید زباله‌ی کمتر از طریق پرهیز از اسراف و تبذیر و جداسازی اجزای زباله در مراکز تولید، باعث می شود که برای مدیریت صحیح زباله آینده بهتری پیش بینی شود. هزینه‌های جمع آوری زباله که حدود ۸۰ درصد از کل بودجه‌ی سالیانه‌ی دفع مواد زائد را در بر می گیرد، نکته‌ای است که در اصول برنامه ریزی شهری، در اعمال روش های خاص جمع آوری و دفع مواد زائد موثر بوده و جایگاه ویژه‌ای دارد. بنابراین، مطالعه‌ی سیستم های جمع آوری و اجرای آن توسط شهرداری ها یا مقاطعه کارهای خصوصی، توجه به هزینه های مورد نظر را به خوبی مشخص می نماید.

ترتیب ایستگاه های انتقال شهری و گزینه ماشین آلات خاص مناسب با شرایط محلی و انتخاب روش های دفع، از جمله مواردی هستند که ابتدا باید با توجه به امکانات مالی و فنی هر منطقه، به شکلی خاص، دقیقاً تحقیق و بررسی شوند. مخصوصاً اینکه میزان و درصد مواد متشکله‌ی زباله های تولیدی، بویژه مواد آلی هر منطقه با سطح زندگی و روش معیت منطقه‌ی دیگر متغیر است. برای مثال مواد آلی زباله های شهری در کشورهای صنعتی پیشرفته تا حدود ۵۰-۲۰ درصد و برای کشورهای کم درآمد تا میزان ۸۵-۴۰ درصد متفاوت است. بدیهی است این مسئله با تولید، مصرف و دیگر شرایط اقتصادی اجتماعی هر محل رابطه‌ی مستقیمی دارد.

  فصل دوم   خطرات بهداشتی زباله

 ۲-۱کلیات

افزایش سریع جمعیت، توسعه صنایع و پیشرفت تکنولوژی و تمایل بشر به افزایش مواد مصرفی و در نتیجه ازدیاد مواد زائد، از جمله مسائلی است که اخیراً در جوامع بشری بحران های عظیمی را به وجود آورده است. مضافاً اینکه جمع آوری و دفع چنین موادی در اغلب کشورهای جهان، بویژه کشورهای در حال توسعه از تکنولوژی چندان پیشرفته برخوردار نیست. شدت آلودگی های مواد زائد و زباله در شهرها و مراکز تجمع صنایع به گونه ای است که توجه علمی و اجرایی متخصصان جهان را نسبت به دفع صحیح و بازیافت اصولی این مواد به خود جلب کرده است. عدم کنترل زباله های شهری و روستایی، اعم از مواد زائد انسانی، حیوانی و گیاهی در محیط، به علت وجود انواع مختلف پس مانده های غذایی با رطوبت و حرارت متناسب و پناهگاه هایی که همواره در توده های زباله وجود دارد، از عوامل اصلی و مولد بسیاری از بیماری انسان و حیوانات است.

انتشار زباله های بیمارستانی در محیط و پراکندگی مواد زائد خانگی و صنعتی از یک سو و تداوم فصول گرم با توجه به کثرت بیماری های عفونی و طولانی شدن زمان برداشت زباله از معابر و اماکن عمومی از سوی دیگر، از جمله عواملی هستند که محیط مناسبی را برای تکثیر و رشد سریع بسیاری از باکتری ها، انگل ها، و … فراهم می آورند. به ویژه اینکه عدم تکنولوژی مناسب جمع آوری و دفع زباله نیز موجب تکثیر و رشد بسیاری از ناقلان از جمله حشرات و جوندگان موذی می شود.

استفاده از گوشت، لبنیات و پوست دام های آلوده که از مواد زائد گیاهی موجود در زباله های شهری تغذیه می کنند، موجب ابتلای انسان به بیماری های سیاه زخم بروسلوز، کیست هیداتیک، ترشینوز و  … می شود که در اثر عدم کنترل فضولات شهری وروستایی به سرعت انتشار می یابند. موش ها تقریباً به عوامل ویروسی، انگلی و میکروبی بیماری زا حساس بوده و پس از ابتلا، از طریق مدفوع، ادرار و گزش، محیط اطراف خویش را آلوده می کنند که در انتشار بیماری های مسمومیت غذایی، لیتوسپیرز، طاعون، لیشمانیوز، تب راجعه، شبه سل ، تولارمی ، تیفوس موشی، و غیره بسیار موثرند. مگس با انتقال فیزیکی بسیاری از باکتری ها و انگل ها موجب ابتلای انسان به تراخم، اسهال های مهلک و بیماری های پروتوزواری ، قارچی و مسمومیت غذایی می شود. همچنین سگ ها و گربه های ولگرد که همچون موش و مگس از سفره رنگین غذایی و پس مانده های زباله شهری تغذیه می کنند، نیز عوامل بسیاری از بیماری های عفونی و انگلی هستند که البته با برنامه ریزی صحیح قابل کنترل می باشند.

براساس مطالعات انجام شده کنترل مگس تا حدود ۹۰ درصد و موش تا حدود ۶۵ درصد به عدم جمع آوری صحیح زباله و دفع فاضلاب نسبت داده می شود. طبق گزارش محافل بهداشتی، بیش از ۱۱۸ نوع از عوامل بیماری های ویروسی، انگلی و میکروبی که در انسان شناخته شده است، به حیوانات از جمله سگ نسبت داده می شود. علاوه بر بیماری های مذکور، عدم کنترل زباله های شهری در حد بسیار وسیعی موجب آلودگی آب، خاک و هوا می شود که شمردن بیماری های ناشی از آن در این مختصر نمی گنجد.

تهیه بی رویه کود از زباله و آبیاری مزارع کشاورزی، از جمله سبزی ها، فاضلاب های خام حتی فاضلاب بیمارستانی و غسالخانه ها نیز از عوامل ایجاد کننده ی بیماری های باکتریایی اسهال های خونی، فلاژله تی، بالانتیدیایی، آمیبی، و نیز سلسه ی بیماری های کرمی به حساب می آیند.

مشهور است که استفاده از آب و آتش  تنها به هنگامی است که کنترل آنها در دست باشد. این مثال در مورد زباله و مواد زائد نیز صادق است. زباله، مخصوصاً پس مانده های غذایی و بخش فسادپذیر آن، هنگامی می تواند مفید باشد که با اسلوبی ویژه توسط انسان کنترل شده و یا به وسیله ی بازیافت بهداشتی قسمت هایی از مواد آن مورد استفاده ی مجدد قرار گیرد. این مواد هنگامی بر آدمی مضرند که خارج از اختیار بهداشتی او باشند. در این صورت با انتشار زباله در محیط و یا تلنبار آن در حواشی شهرها، محیط مناسبی برای تولید، رشد و نمو حشرات، جوندگان و دیگر موجودات موذی به وجود می آید که به علل مختلف موجب آلودگی محیط و انتشار بیماری های مختلف در آن می گردند.علی الاصول در راستای پیشگیری از حوادث، ناشی از دفع غیر بهداشتی این مواد، لزوم شناخت متدهای جمع آوری و دفع زباله و از همه مهم تر آشنایی با خطرات و بیماری های ناشی از آنها اهمیت خاصی دارد. بنابراین در این مبحث مواردی چند ازبیماری های خاصی مطرح که در اثر روش های غیر بهداشتی جمع آوری و دفع زباله های شهری به وجود می آید. سپس با تکیه بر عوامل انتشار آلودگی، سعی می گردد تا با شناخت میزبان های واسط و شیوه های انتقال از شدت انتشار آنها جلوگیری شود. بدین ترتیب ابتدا درباره ی شایع ترین بیماری هایی که در ارتباط با غیر بهداشتی بودن زباله به وجود می آیند، بحث و گفتگو شده و سپس علل اصلی انتشار بیماری های حاصل از حیوانات خانگی همچون موش، مگس، سگ و گربه، پشه و نیز عوارض ناشی از آلودگی های آب و خاک در ارتباط با مواد زائد توضیح داده خواهد شد.

  ۲-۲خطرات بهداشتی و بیماری های ناشی از عدم کنترل زباله

مضرات بهداشتی حاصل از عدم کنترل زباله های شهری و عکس العمل های سوء آن در جوامع بشری، بخش مهمی از بیماری ها را به خود اختصاص داده است. وجود مواد غذایی، پناهگاه های مناسب، رطوبت و شرایط زیست مساعد در زباله های، به طریق اسکان سریع تکثیر و رشد حشرات و موجودات موذی را به وجود می آورد که مقابله با آنها بسیار مشکل است. انتشار آلودگی یا انتقال بسیاری از بیماری های مهلک در جامعه ی ما موجب گردیده است که کشور ما در زمره‌ی مصرف کننده‌ی اصلی داروها قلمداد شده و آلودگی دارو نیز بر آلودگی های محیط ما اضافه گردد.

تکیه بر شعار بهداشت قبل از درمان و انتخاب کلمه ی بهداشت در ابتدای نام وزرات بهداشت درمان و آموزش پزشکی، پدیده ی نوید بخشی است تا شاید در زمینه‌ی پیشگیری و مبارزه‌ی اصولی با بیماری‌های شایع مملکت اقدامی اساسی به عمل آید.

اصول برنامه ریزی در این زمینه از طریق کنترل زباله های شهری و فضولات روستایی امکان پذیر است تا با نابودی بسیاری از کانونهای آلودگی و منشأ عفونت ها، محیط سالم و بهداشتی در مناطق مختلف کشور به وجود آید. علیهذا جهت مزید اطلاع به اختصار برخی از بیماری های ناشی از عدم کنترل زباله و دیگر فضولات شهری به شرح زیر بیان می گردد.

 ۲-۲-۱بیماری های دام

بشر از قدیم الایام متناسب با رشد و تکامل خویش، به تدریج امکانات و استعدادهای طبیعت را در خدمت گرفته و با توجه به نیازهای خود از آن بهره گیری می کرده است. در این راستا برای تهیه‌ی مواد غذایی مورد نیاز شروع به اهلی نمودن حیوانات کرده است. درباره‌ی اینکه حیوانات به چه علت اهلی شده اند، عقاید مختلفی وجود دارد. برای مثال حدود ۸۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ سال پیش که گاو اهلی شد، بیشتر برای شخم زدن و باربری مورد استفاده قرار می گرفت، سپس بهره برداری از گوشت و شیر این حیوان مورد توجه واقع شد. بدین ترتیب از قدیم الایام به امر همزیستی انسان با حیوانات اهلی توجه شده و در نتیجه بیماری های مختلفی در این رابطه به وجود آمد. گفته می شود بیش از ۱۵۰ نوع از عفونت ها و مسمومیت های انسان از راه غذا انتقال یافته و دارای منشأ حیوانی است در این جا تنها به ذکر چند نمونه از بیماری این چنین اکتفا می گردد.

الف- سیاه زخم

در بسیاری از موارد، این بیماری توسط مواد غذایی و علوفه ی آلوده، در دام ها بروز نموده و به انسان سرایت می نماید. گاو، گوسفند و بز همواره هنگام چرا در مراتع آلوده، از طریق دستگاه گوارش به این بیماری مبتلا می شوند. ابتلای انسان به بیماری سیاه زخم معمولاً از راه خراش های پوستی و در اثر تماس با پشم و پوست و لاشه‌ی حیوانات آلوده انجام می گیرد. در بعضی از مواقع خوردن مواد غذایی آلوده از قبیل شیر، گوشت و سایر لبنیات حاصله از دام های بیمار، موجبات آلودگی به بیماری سیاه زخم را فراهم می آورد.

ب- بروسلوز

بروسلوز بیماری عفونی دیگری است که در انسان به شکل تب مالت و در دام‌ها به صورت سقط جنین ظاهر می شود. مهم ترین راه ورود میکروب در بدن حیوان از طریق دستگاه گوارش است که به وسیله علوفه‌ی آلوده و زباله به حیوان سرایت نموده و موجبات شیوع یا انتقال آن را به انسان به وجود می آورد.

کارکنان کشتارگاه و فروشگاه های گوشت و دامداری ها بیشتر در معرض این بیماری در گاو، خوک، بز و گوسفند مشاهده شده است.

پ– کیست هیداتیک

این بیماری نوعی از بیماری های انگلی شایع در ایران است که در ارتباط مستقیمیا غیر مستقیم با مدفوع سگ و رشد لارو اکی نوکوکوس گرانولوزوس در یکی از اعضای بدن انسان به وجود می آید.

سگ های ولگرد و آلوده در ارتباط مستقیم با زباله های شهری از طریق دفع مدفوع موجب انتشار این انگل به مواد زائد گیاهی می شوند. تغذیه‌ی گاو و گوسفند از مواد زائد گیاهی موجود در زباله های شهری(که متاسفانه در اغلب نقاط کشور ما رایج است)، موجب ابتلای بسیاری از دام به این بیماری می شود. هر سگ بیمار قادر است روزانه میلیون ها تخم این انگل را همراه با مدفوع خویش در مزارع و علوفه زارها دفع کند. دام ها با تغذیه‌‍ی علوفه‌های آلوده به تخم انگل، و انسان با مصرف مواد آلوده نظیر سبزیها و با تماس مستقیم زخم بدن به خاک و گیاهان آلوده، به این بیماری مبتلا می گردند. مگس و موش نیز در ارتباط مستقیم با مدفوع سگ، از عوامالی هستند که این بیماری را به انسان انتقال می دهند.

  ۲-۲-۲بیماری هایی که از موش و سایر جوندگان انتقال می یابند

 موش‌ها قادرند بیماری های گوناگونی را به انسان منتقل کنند که مهم ترین آنها طاعون با خسارات جبران ناپذیر آن است. موش های بیمار می توانند از طریق مدفوع، ادرار و گزش موجب انتشار آلودگی شوند. بیماری ها کریومننژیت، سالمونلا، تریشینوز، توسط موش به انسان منتقل می شوند. عده ای معتقدند بیماری هاری توسط موش به سگ و سپس انسان منتقل می شود. بسیاری از متخصصان انواع بیماری‌های قارچی مثل هیستوپلاسموز، اسپرتریکوز و بیمای های انگلی مثل آمیبیاز، تریپانوزومیاز، و بیماریهای کرمی مثل تریستینوز را به جوندگان از جمله موش نسبت می دهند. مسمومیت غذایی، تب گاز موشی ، تب راجعه، ترلارومیا، تیفوس  موشی و غیره نیز از بیماری‌های قابل انتقال موش به انسان است.

جدول۱-۲ نشان دهنده ی ۲۹ بیماری مهمی است که از جوندگان بویژه موش به انسان می یابد که با توجه به ازیاد زباله و دیگر فضولات شهری در جوامع شهری به وضوح افزایش می یابند.

از بین جوندگان، سه نوع موش به نام های موش خانگی ، راتوس نروژیکوس ، وراتوس راتوس، وجود دارند که تحت شرایط زیست محیطی برای نوع راتوس نروژیکوس بیش از بقیه مناسب است. طبق گزارش chityو scheim، یک موش نروژی روزانه ۲۵ گرم از زباله های مخلوط شده را مصرف می کند . به طور کلی حیوانات با مصرف غذای زیاد و شرایط زیست مناسب قادرند به وفور تولید مثل نموده و نتیجتاً بیماری‌های بیشتری را منتشر نمایند.

120,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .