2,505 views
عنوان :
تعداد صفحات :۱۶۶
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
تخلف در لغت به معنی عمل خلاف کردن، خلاف وعده عملکردن،به پیمان خود عمل نکردن،آمده است. در اصطلاح حقوقی و از دیدگاه مدنی،تخلف به معنی عدم انجام تعهد یا تاخیر در انجام تعهد است و از نظر کیفری،هر گونه نقص مقررات و آییننامه اجرایی قانون را تخلف مینامند؛که زیر عناوین تخلف انتظامی و تخلف انضباطی مطرح میباشد و آن عبارت است از نقص مقررات صنفی به وسیله یک نفر از افراد آن صنف، مانند صنف قضات،وکلا و کارشناسان دادگستری و غیره.
اکنون با توجه به معنی لغوی و اصطلاحی تخلف،در تعریف تخلف گمرکی میتوان گفت: تخلفات گمرکی عبارت است از هر گونه اعلام کتبی برخلاف واقع در مورد اوصاف و مشخصات کالا در اظهارنامه تسلیمی به گمرک از طرف صاحبان کالا،یا ارتکاب هر نوع رفتار یا ترک فعلی که مغایر با موازین قانون امور گمرکی و آییننامههای اجرایی آن باشد،اعم از اینکه اقدام مرتکب موجب زیان مالی دولت بشود یا نشود.
تخلفات گمرکی امور هستند که موضوع آن مربوط به تکالیف گروهی از افراد است که مبادرت به صادرات کالا و یا واردات آن به کشور مینمایند و یا اشیایی را به هنگام خروج از کشور یا در حین ورود به کشور به همراه خود دارند و در صورتی که در این جریان عملی برخلاف مقررات صادرات و واردات کالا از آنها مشاهده گردد متخلف شناخته میشوند و جریمه متعلقه را بایستی بپردازند.بنابراین، نقص یکی از مقررات گمرکی از ناحیه متخلف صرفا با مقایسه با رفتار معمولی و متعارف انسان دیگری که در حین ورود و صدور کالا مقررات را اطاعت میکند ارزیابی و سنجیده میشود.در حالی که برای احراز مسئولیت کیفری مرتکب جرم قاچاق لزوما باید عناصر و شرایط لازم برای تحقق قاچاق و نقش اراده و علم مرتکب جرم از طرف دادگاه دقیقا مورد ارزیابی و سنجش قرار گیرد تا بر اساس آن نوع و میزان مجازات مرتکب قاچاق مشخص و در حکم قید گردد و چه بسا دادگاه به علت فقدان یکی از عناصر یا شرایط تشکیل دهنده قاچاق متهم،را از مسئولیت جزایی و مجازات مبری تشخیص دهد.
به طور کلی،کیفرنتیحه مستقیم و ضمانت اجرای جرم جزایی است و قاچاق نیز از این قاعده مستثنی نیست.النهایه،مجازات قاچاق از نظر نوع مجازات و میزان آن متنوع است و آن مشتمل بر ضبط عین مال به علاوه اصل قانونی بودن قاچاق و مجازات آن یکی ازمهمترین وثیقههای امنیت قضایی است و منبع قاچاق و انواع آن، قانون است و تحقق آن منوط به اجتماع عناصر اختصاصی است؛ولی وقوع تخلف گمرکی بدون نیاز به عناصر اختصاصی امکان پذیر است اخذ جزای نقدی معادل دو برابر بهای مال حبس تعزیری تا دو سال و شلاق تا هفتاد و چهار ضربه است.
در حالی که کیفر تخلفات گمرکی صرفا جریمه یا جزای نقدی حداکثر از پنجاه درصد تا یکصد درصد زیان مالی وارده به خزانه دولت است.
راه و روش رسیدگی به تخلفات گمرکی با آیین دادرسی رسیدگی به جرایم قاچاق متفاوت است؛زیرا در مورد تخلفات گمرکی نحوه کشف و تعقیب و تحقیق و دادرسی از متهم تابع تشریفات اداری گمرک است که قبلا به وسیله مقام صلاحیتدار به صورت آییننامه اجرایی قانون امور گمرکی تنظیم و تدوین شده است و مقامات گمرکی بر طبق آن با متهم به تخلف گمرکی عمل مینمایند، اما راه روش کشف و تعقیب جرایم قاچاق گرچه قانونا با آیین دادرسی کیفری رسیدگی به سایر جرایم فرقهای جزیی دارد.ولی در اصل تابع قواعد و اصول آیین دادرسی کیفری است که از قواعد آمده است و اجرای آن برای احراز مجرمیت یا بیگناهی متهم به جرم قاچاق و سازمانهای مسئول مبارزه با قاچاق و همچنین مقامات قضایی و اصحاب دعوا لازمالرعایه است و از حیث روش رسیدگی به تخلفات گمرکی که به وسیله کمیسونهای حل اختلاف صورت میگیرد،فرق دارد.
در اینکه شروع به قاچاق جرم است ولی تخلف گمرکی شروع به جرم ندارد،نباید تردید کرد؛زیرا به موجب مندرجات ماده(۴۱) قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۰ و به صراحت ماده(۲)قانون مجازات مرتکبین قاچاق مصوب سال ۱۳۱۲ و اصلاحات بعدی آن توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام، شروع به قاچاق جرم است ولی در مورد شروع به تخلف گمرکی در هیچیک از قوانین جزایی و آییننامه اجرایی قانون امور گمرکی و غیره تصریحی بر شروع به تخلف گمرکی نشده است از این رو،حکم مفهوم مخالفت، عبارت اخیر ماده(۴۱)قانون مجازات اسلام،مبنی بر اینکه “…چنانچه اقدامات انجام گرفته جرم باشد”.
چون در مجموعه قوانین مدونه جمهوری اسلامی،راجع به شروع به تخلف گمرکی حکمی وجود ندارد پس تخلفات گمرکی شروع ندارد.
تاثیر بهینه کردن قوانین و فعالیتهای گمرکی در امر صادرات ایجاد فرصتهای بیشتری برای صادرکنندگان از طریق سرعت بخشیدن به عملیات است.گمرک میتواند به عنوان مددکار صادرکننده باشد و به عنوان یک مشاور و راهنما بسیاری از مشکلات او را برطرف سازد.اصولا صادرات موفق در یک نظام صادراتی مناسب امکانپذیر است.در نظام صادراتی کشور گمرک یکی از اجزای اساسی به حساب میآید که باید نقش آن برای همگان بیشتر از گذشته روشن شود. تسهیلاتی که گمرک میتواند در اختیار صادرکنندگان و واردکنندگان قرار دهد.ارائه اطلاعات درست و به موقع در مورد مقررات، قوانین و روشهای گمرکی است.هیچگاه از گمرک نباید انتظار داشت که کلید نیازمندیها را تامین کند. فعالیتهای گمرک باید توسط افراد حرفهای صورت گیرد اگرچه مخاطبین و مراجعین آنها هم،حرفهای و هم،غیرحرفهایها هستند.هرگونه کار فرهنگی برای ایجاد فضای مناسب در گمرک میتواند گام مهمی در بهبود و پیشرفت فعالیتها و رضایت همگان باشد نتیجه اینگونه حرکتها روانتر شدن فعالیتهای وارداتی و صادراتی کشور خواهد بود. خلاصه اینکه گمرک معلول تصمیمگیریهای دیگران و علت بسیاری از عوامل مثبت و منفی است.باید ارتباطها را بیشتر و بهتر کرد تا نتیجهگیری که همان واردات و صادرات مطلوب است فراهم آید.
واژه های کلیدی: گمرک، تخلفات گمرکی، قاچاق، آیین دادرسی
مقدمه ۱
بیان مساله ۲
اهداف تحقیق ۳
فرضیه ها ۳
نوع تحقیق ۴
روش تحقیق ۴
روش گرد آوری اطلاعات ۴
ساختار تحقیق ۵
فصل اول – تخلفات گمرکی
مبحث نخست- تخلفات گمرکی از مبادی ورودی و تاثیرات همهجانبه ۱۰
گفتار اول :تاریخچه گمرک ۱۲
گفتار دوم : معانی و انواع حقوق گمرکی ۱۵
الف- حق به اعتبار شریعت : ۱۵
ب- انواع حقوق: ۱۶
پ – حقوق گمرکی معانی اعم و اخص: ۱۷
ت- ویژگی حق: ۱۸
ث – قابلیت نقل : ۱۸
ج – قابلیت انتقال : ۱۹
گفتار سوم : تخلفات گمرکی ( معنای عام( ۱۹
الف – در قانون امور گمرکی : ۲۰
ب – تعریف تخلف گمرکی (customs contravention): ۲۲
پ – تخلف گمرکی مغایر قانون امور گمرکی ( عدم اظهار): ۲۲
ت – تخلف گمرکی مغایر قانون امور گمرکی ( اقدام عملی ) : ۲۲
ث – تخلف گمرکی ناشی از نقض مقررات آیین نامه ای ( تخلفات انتظامی ) : ۲۳
ج – تخلف گمرکی متضمن زیان مالی و دولت : ۲۴
چ – طبقه بندی اجمالی تخلفات عام گمرکی: ۲۴
ح – قاچاق ۲۴
خ – تخلف گمرکی به معنای اخص: ۲۵
د- تخلف انتظامی : ۲۵
ذ – اشتباه گمرکی: ۲۵
مبحث دوم : خصوصیات تخلفات گمرکی ۲۷
گفتار اول : از لحاظ ماهوی: ۲۷
گفتار دوم : از لحاظ منشأ بروز اختلاف: ۲۸
الف – فقدان اطلاق در عداد جرایم خلافی ( مادی): ۲۸
ب- در حکم ترافعی و تدافعی بودند اختلاف: ۲۸
گفتار سوم : مرجع صلاح به رسیدگی: ۲۹
مبحث سوم : کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی ۳۰
گفتار اول :تعداد اعضاء و مدت انتصاب آنان : ۳۰
الف – انتخاب رئیس و نایب رئیس ۳۱
ب- انتخاب منشی ۳۱
پ – محل تشکیل جلسات ۳۱
ت- تشکیل کمیسیون اضافی : ۳۱
ث – وظایف کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی ۳۲
ج – قطعیت رأی کمیسیون ۳۲
چ – عدم تسری آراء صادره ۳۳
گفتار دوم : قابل تجدید نظر بودن رأی کمیسیون ۳۳
الف – تعیین وقت جلسه و ابلاغ به مؤدی ۳۳
ب – غیبت اعضاء کمیسیون ۳۴
پ – ثبت پرونده در دفتر مخصوص و رعایت نوبت ۳۵
ت – صدور قرار کمیسیون بهمنظور رفع نقص پرونده ۳۵
ث – رسمیت آراء صادره ۳۵
ج – رعایت نوبت و ثبت خلاصه مذاکرات و خلاصه رأی ، در دفتر ثبت ۳۶
چ – کفایت مذاکرات ۳۶
خ – نظر اقلیت ۳۷
ح – عدم اکثریت لازم ۳۷
د – اعتراض به رأی کمیسیون (قابل تجدید نظر) ۳۸
گفتار سوم :سایر اختیارات کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی ۳۸
الف – استرداد پروندههای ناقص ۳۹
فصل دوم : بررسی نوم جرم و آثار آن بر نحوه دادرسی امور گمرکی
مبحث اول : بررسی حقوقی تخلفات گمرکی: ۴۱
گفتار اول :آثار کیفری: ۴۲
الف – عدم تسری به شرکاء و معاونین: ۴۲
ب – مرور زمان : ۴۳
پ – شمول اعسار: ۴۴
گفتار دوم : ماهیت تخلفات انتظامی ۴۵
الف – عناصر تخلفات انتظامی : ۴۶
ب – آیین دادرسی ۴۷
پ – پیشینه تاریخی و معیار صلاحیت: ۴۷
مبحث دوم : بررسی دادرسی نحوه دادرسی به پرونده های قاچاق : ۵۱
گفتار اول :مختصات جرم قاچاق: ۵۱
الف – کالای قاچاق گمرکی: ۵۲
ب – قاچاق مال موضوع عایدات دولت: ۵۴
پ – عنصر تقلب جزیی از عنصر مادی قاچاق است. ۵۶
ت – جرم قاچاق غالبا به صورت فعل ایجابی و در مواردی سلبی است. ۵۷
ث – قاچاق در زمره جرایم عمد مقید ۵۹
ج – جرم قاچاق واجد حیثیت خصوصی نیز هست. ۶۰
گفتار دوم :طبقهبندی انواع قاچاق ۶۱
الف – تقسیمبندی قاچاق بر حسب عنصر قانونی جرم ۶۱
ب – اعمالی که از نظر ماهوی قاچاق محسوب میشوند: ۶۲
پ – اعمالی که بر طبق قانون در حکم قاچاق محسوب خواهند شد: ۶۲
گفتار سوم :شروع به دادرسی جرم قاچاق ۶۵
گفتار چهارم :سازمان و صلاحیت مراجع قضایی ۶۹
الف – تجدیدنظر خواهی از آرای مربوط به قاچاق ۷۰
ب – جهات درخواست تجدید نظر ۷۳
پ – مرجع تجدیدنظر و اشخاص مجاز به درخواست تجدیدنظر: ۷۴
گفتار پنجم:همکاری و مساعدت در ارتکاب قاچاق کالا و ارز ۷۵
الف – شراکت در قاچاق کالا و ارز ۷۵
ب – معاونت در ارتکاب قاچاق کالا و ارز ۷۷
گفتار ششم :تبیین صلاحیتهای سازمان تعزیرات دررسیدگی به پروندههای قاچاق کالاوارز ۷۹
الف – جایگاه ، نقش و عملکرد سازمان تعزیرات حکومتی در امر مبارزه با قاچاق کالاوارز : ۸۴
ب – استراتژی و اختیارات: ۸۶
پ – استراتژی حمایت از صنایع و تولیدات داخلی: ۸۷
ت – استراتژی اصلاح ساختار سازمانی: ۸۸
ث – استراتژی پیشگیری از وقوع جرم: ۸۹
فصل سوم : بررسی نحوه دادرسی از تخلفات گمرکی و تمایز آن با قاچاق و تاثیرات آن براقتصاد
مبحث اول : آیین دادرسی قاچاق و تخلفات گمرکی: ۹۱
گفتار اول :محاکم انقلاب: ۹۱
الف – کلیه جرایم مربوط به قاچاق و مواد مخدر ۹۱
ب – محاکم عمومی و سازمان تعزیرات حکومتی: ۹۱
پ – قطعیت آرای محاکم انقلاب: ۹۲
ت – اعتراض متهم در دو مورد خاص: ۹۳
ث – فروش کالای قاچاق، منوط به حکم قطعی مرجع ذی صلاح: ۹۴
ج – اعمال تخفیف در جزای نقدی قاچاق ممنوع است : ۹۴
چ – تعلیق جزای نقدی در قاچاق کالا و ارز: ۹۵
ح – حکم به ضبط کالا با وجود برائت متهم : ۹۵
خ – جزای نقدی قاچاق مشروبات الکلی و مرجع صالحه قضایی آن: ۹۶
گفتار دوم :اطفال در جرم قاچاق ( انسان ابزارها instrument of harm ) و مرجع قضایی: ۹۶
الف – اعاده دادرسی در جرم قاچاق کالا ۹۷
ب – مرور زمان در جرم قاچاق کالا: ۹۸
گفتار سوم : قاچاق در قوانین بودجه : ۹۹
الف – کالاهای قاچاق ورودی: ۱۰۱
ب – کالاهای قاچاق خروجی: ۱۰۱
مبحث دوم :آیین دادرسی تخلفات گمرکی : ۱۰۳
الف – مرحله اداری ( هنگام انجام تشریفات گمرکی): ۱۰۳
ب – اختلافات موجد زیان مالی دولت : ۱۰۳
پ – اختلافات گمرکی بعد از ترخیص کالا و مرجع رسیدگی : ۱۰۴
ت – شرایط مطالبه کسر دریافتی: ۱۰۵
ث – آثار قانونی ابلاغ واقعی کسر دریافتی گمرک: ۱۰۶
گفتار دوم :مراجع رسیدگی به اختلافات گمرکی ( کمیسیون ها): ۱۰۸
الف – کمیسیون ها : ۱۰۹
۱ – کمیسیون بدوی رسیدگی به اختلافات گمرکی: ۱۰۹
۲ – کمیسیون تجدید نظر: ۱۰۹
ب – دیوان عدالت اداری ( مرجع عام قضایی): ۱۱۰
مبحث دوم : تاثیرات عمومی و اقتصادی قوانین مقررات گمرک ۱۱۲
گفتار اول :جایگاه گمرک در نظامهای اقتصادی دنیا ۱۱۳
الف – ارتباط گمرک با سایر مراکز و وزارتخانهها ۱۱۴
گفتار دوم :جایگاه گمرک با توجه به شرح وظایف و مسؤولیتهای آن ۱۱۹
گفتار سوم : ابعاد اقتصادی گمرک ۱۲۱
الف – اثر درآمدی گمرک در اقتصاد ایران ۱۲۳
گفتار چهارم : بررسی اثر عملکرد گمرک در بعد تخصیصی-حمایتی در اقتصاد ایران ۱۲۴
الف – حقوق گمرکی: ۱۲۶
ب – سود بازرگانی ۱۲۶
پ – حق الثبت سفارش و دریافت مابه التفاوت: ۱۲۷
ت – برخی از اهداف ادغام،انتزاع یا انتقال تشکیلات کلان دولتی ۱۲۸
مبحث سوم :بررسی مرجع رسیدگی به تخلفات گمرکی و صلاحیت مسئولین ادارات گمرک . ۱۳۰
الف – اعلام تعارض آراء صادره از شعب ۱۴ بدوی و ۱۰ و ۱۱ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری ۱۳۲
نتیجه گیری و پیشنهادات : ۱۳۷
فهرست منابع ..۱۵۰
الف – منابع فارسی :
کتاب ها :
۱- امانی، تقی ؛ قوانین و مقررات حقوق مالکیت فکری (ملی و بینالمللی) با مقدمه و توضیح، انتشارات بهنامی، چاپ اول، تهران. (۱۳۸۳)
۲- امامی، نورالدین ؛ “حق مخترع، مطالعه تطبیقی فصلی از فصول مالکیتهای معنوی“، مجموعه تطبیقی، شماره۶، دانشگاه تهران. (۱۳۷۶)
۳- دلماس مارتی، میری ، نظام های بزرگ سیاست جنایی، مترجم: دکتر علی حسین نجفی ابرند آبادی، جلد اول، نشر میزان، چاپ اول، تهران. (۱۳۸۱)
۴- موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی سند نهایی دور اروگوئه، گات (GATT) ؛ مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ اول، تهران. (۱۳۷۳)
۵- شمس، عبدالحمید ؛ حقوق مالکیت بر علائم تجاری و صنعتی، انتشارات سمت، چاپ اول، تهران. (۱۳۸۲)
۶- صفایی، حسین ؛ حقوق مدنی و حقوق تطبیقی، انتشارات میزان، چاپ اول، تهران. (۱۳۷۵)
۷- طارم سری، مسعود ؛ الزامات موافقتنامه جنبه های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری و مقررات مربوط به اجرای حقوق مالکیت فکری در ایران، ارائه شده در سمینار ملی حقوق مالکیت صنعتی، تهران. (۱۳۷۵)
۸- وکیل، امیر ساعد ؛ حمایت از مالکیت فکری در سازمان جهانی تجارت و حقوق ایران، انتشارات مجد، چاپ اول، تهران. (۱۳۸۳)
۹- احمدی عبدالله – حقوق گمرکی – انتشارات میزان چاپ اول – تهران ۱۳۸۵
۱۰- احمدی عبدالله– دانشنامه حقوقی امور گمرکی – انتشارات میزان چاپ اول – تهران ۱۳۸۵
۱۱- احمدی عبدالله –جرم قاچاق – انتشارات میزان چاپ اول – تهران ۱۳۸۵
۱۲- احمدی عبدالله –فرهنگ جامع امور گمرکی – انتشارات بازرگانی
۱۳- بنایی رضا – قانون امور گمرکی – انتشارات بازرگانی – چاپ هشتم ۱۳۸۴
۱۴- بنایی رضا–آشنایی با مقررات گمرکی و ترخیص کالا– انتشارات بازرگانی چاپ پنجم ۱۳۸۴
۱۴- تاری فتح الله – تاثیر تعرفه ها در واردات – انتشارات مجلس شورای اسلامی – ۸۹
۱۵- سیف الله مراد – قاچاق کالا در ایران – انتشارات مرکز پژوهش های مجلس – ۸۷
۱۶- راشدی اشرفی علیرضا – خودآموز امور گمرکی – انتشارات بازرگانی – ۸۷
۱۷- رنجبر بیرانوند نقی – کمیسیون حل اختلافات گمرکی – انتشارات قانون – ۸۹
۱۸- فیروز جایی مختار – قاچاق کالا و ارز – انتشارات قانون– ۸۴
۱۹- علیزاده حسین –دایره المعارف گمرک – انتشارات بازرگانی ۸۸
۲۰- یلیس دنیس –راهنمای سیستم تجارت جهانی – دکتر محمد خان – انتشارات سروش۸۵
۲۱- صفاری طاهری، غلامرضا- متون تخصصی گمرکی– انتشارات دانشکده علوم اقتصادی تهران- چاپ اول، سال ۹۰٫
۲۲- صفاری طاهری، غلامرضا- کنوانسیونهای بین المللی گمرکی– دانشکده علوم اقتصادی تهران- چاپ اول، سال ۹۰٫
۲۳- خانی چهری- محمد – مدیریت صادرات و واردات– وکیل- تهران، چاپ اول سال ۸۸٫
۲۴- خانی چهری- محمد – خدمات گمرکی و بندری– وکیل- تهران، چاپ اول، سال ۸۷٫
۲۵- جمشید پژویان – اقتصاد بخش عمومی – تهران – دانشگاه تربیت مدرس – سال ۷۳
قوانین و مقررات :
۱- مجموعه کامل قوانین و مقررات جزایی با آخرین اصلاحات و الحاقات سال ۸۵
۲- قانون مقررات واردات و صادرات ایران مصوب ۸۹
۳- مجموعه قوانین و مقررات قاچاق کالا و ارز و تخلقات گمرکی
۴- قانون نحوه اعمال تعزیزات حکومتی و آئین نامه اجرایی آن
۵- قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب
۶- بخش نامه ها و دستوالعمل های گمرک ایران
مقالات :
۱- حاج شریفی علیرضا – حقوق حمایتی از جذب تکنولوژی در حقوق خصوصی ایران – پایان نامه کارشناسی ارشد – حقوق خصوصی دانشگاه تربیت مدرس تهران ۱۳۷۴
۲- مقالات برگزیده از هفته نامه تخصصی گمرک ایران
ب – منابع انگلیسی :
An Overview of the Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights, TRIPs Agreement, .
E-Mendenhall, James (2005); Global Piracy of Intellectual Property Rights Challenges, Enforcement Efforts and Results.
Grauel, Holger (2004); Counterfaiting and Piracy of Intellectual Property Rights, One week IP Training Seminar for Turkish Judges and Prosecutors on 8-12 november.
Heniz, Bardehle (2003); Enforcement of Intellectual Property Rights, Provisions of The TRIPs Agreement, Munich, Germany 2003
Kamel, Edris (2003); Intellectual property a power tool for economic growth, WIPO Publication.
Maden, Edvard (2002); Administrative and Border Enforcement of IPRs for SMEs, Available at:
UNCTAD/ICTSD/ (2003); Capacity Building Project on Intellectual Property and Substantive Development, TRIPs and Development Resource Book on Intellectual property Rights, August.
US. Custom, Custom Enforcement of Intellectual Property Rights, A Basic level Informed Compliance, (2002).
Us Custom and Protection of Intellectual property Rights (2002).
WIPO Intellectual Property Hand Book (2004); WIPO publication.
در عصر ارتباطات،تصور انزوا و بینیازی کشورها از برقراری ارتباط با یکدیگر چنان عجیب و دور از ذهن مینماید که دیگر لزوم ارتباط کشورها با هم در زمینههای مختلف سیاسی،اقتصادی و فرهنگی محتاج اثبات نیست.وجود چنین انزوایی بهویژه در زمینه مبادلات اقتصادی،غیر ممکنتر به نظر میرسد،زیرا هیچ کشوری را نمیتوان یافت که قادر به تامین تمامی نیازمندیهایش با اتکاء صرف به منابع داخلی خود باشد.بنابراین،تجارت خارجی گریزناپذیر است و آنچه در این میان اهمیت دارد،بهرهگیری از منافع مستقیم و غیر مستقیم آن است.
کسب تخصص در تولید یک یا چند کالا برای کشورها،دستیابی به برتری نسبی را به دنبال دارد و از طریق تجارت خارجی آنچه به وقوع میپیوندد،افزایش درآمد ملی،ارتقاء سطح تولید و اشتغال از یک سو و نیز گسترش بازارهای داخلی،افزایش بازدهی نیروی کار و کاهش هزینههای تولید از دیگر سو و در نهایت نیل به رشد و توسعه اقتصادی است.پس تجارت خارجی میتواند کشورها را در مسیر توسعه اقتصادی قرار دهد مشروط بر آنکه،مبادلات بر اساس اصولی صحیح انجام بگیرند.به عبارت دیگر،اتخاذ سیاستهای تجاری مناسب شرط لازم برای نیل به توسعه اقتصادی هستند،هرچند کافی نیستند،زیرا تا زمانی که ابزارهای مناسب اجرای سیاستها وجود نداشته باشند،دستیابی به توسعه امکانپذیر نخواهد شد.
گمرک به عنوان ابزار اجرای سیاست تجارت خارجی کشور،زمانی در راستای شکوفایی اقتصادی حرکت خواهد کرد که نه تنها به هنگام وضع قوانین و مقررات گمرکی کلیه مسائل و مصالح اقتصادی،سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کشور مد نظر قرار بگیرد،بلکه به هنگام اجرای مقررات با مدیریتی صحیح بهگونهای عمل نماید که اهداف مترتب بر آن نیز تامین شوند،در غیر این صورت یک عامل محرک به سادگی به عاملی بازدارنده تبدیل خواهد شد.در فضای کنونی اقتصاد کشور که توسعه صادرات غیر نفتی،ضرورتی غیر قابل تردید محسوب میشود و تلاشی همگانی را طلب میکند،گمرک میتواند با مدیریتی صحیح به این هدف جامه عمل بپوشاند.
همانطور که حراست از مرزهای جغرافیایی برای هرکشور از اهمیت خاصی برخوردار است حفاظت از مرزهای اقتصادی نیز جایگاه خاص خود را دارا است.این دو در نهایت مکمل یکدیگر و تضمینکننده اهداف و منافع امنیتی،سیاسی و اقتصادی کشورند.
مسئولیت حفاظت از مرزهای جغرافیایی و سیاسی کشورها به عهده ارتش و نیروهای مسلح سپرده شده و پاسداری از مرزهای اقتصادی کشورها معمولا به سازمان گمرک واگذار میشود.
نظر به اینکه به علت رعایت اصول و موازین قانونی در واردات و صادرات کالا در زمینه ارزش گذاری ، عوارض ، سود بازرگانی ، حقوق گمرکی و غیره اختلافاتی بین واردکنندگان ، صادرکنندگان و تجار و دیگر اشخاص حقیقی و حقوقی با سازمان گمرک صورت می پذیرد لذا دادرسی گمرکی به استناد قانون امور گمرکی و دیگر قوانین و حل اختلافات و دادرسی در جهت سامان دهی امور گمرکی می پردازد .
بیشتر اختلافات بوجود آمده نیز یا ناشی از نامفهوم بودن قوانین گمرکی می باشد یا در اثر عدم اطلاع تجار به قوانین و دادرسی گمرکی می باشد . در این تحقیق آراء صادره از کمیسیون های بدوی و تجدید نظرگمرکی مورد کنکاش قرار گرفته و در خصوص آمره یا تکمیلی بودن قوانین امور گمرکی به بحث و بررسی پرداخته میشود . با مطرح شدن مکانیزه کردن گمرک در ایران و نیاز به تخصص های جدید در رشته های مرتبط و ورود عناصر نیروی انسانی جوان به سازمان گمرک تبعات و نتایج زیادی را دربر خواهد داشت که لازمه تحقق این نتایج و تبعات بحث نیازمند تحقیق و بررسیهای علمی فراوان می باشد لذا این تحقیق در نظر دارد دادرسیهای دعاوی گمرکی در نظام حقوقی ایران را مطالعه و بررسی علمی جهت نیل به اهداف مورد نظر نماید .
هدف کلی: بررسی دادرسی دعاوی گمرکی در ایران
اهداف جزئی
۱٫ بررسی دادرسی دعاوی گمرکی در ایران از نظر مراجع رسیدگی کننده
۲٫ بررسی دادرسی دعاوی گمرکی در ایران از نظر نوع جرم و تفکیک دعوی گمرکی از قاچاق کالا
رسیدگی به تخلفات گمرکی در صلاحیت مسئولین ادارات گمرک است .
تخلف گمرکی ناسی از نقص موازین گمرکی است لذا منصرف از مصادیق قاچاق است.
وقوع تخلف گمرکی بدون نیاز به عناصر اختصاصی امکانپذیر است.
نحوه کشف و تعقیب و تحقیق و دادرسی از متهم در تخلفات گمرکی تابع تشریفات اداری گمرک است.
پزوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی است.تحقیق کاربردی در جستجوی دستیابی به یک هدف علمی است و تاکید آن بر تامین سعادت و رفاه توده مردم و مطلوب بودن فعالیت است.
این تحقیق از نظر کمیت یک تحقیق کاربردی است و از نظر ماهیت و روشی یک تحقیق توصیفی و تحلیلی می باشد .
روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای واستفاده از منابع مستند می باشد. هم چنین استفاده از آثار نویسندگان آگاه به امور و استفاده از منابع اینترنتی .
واژه گمرک که معادل آن در زبان انگلیسی Customs و در زبان فرانسه Douane میباشد بنابر قول مشهور محققان و مورخان، مشتق از کلمه لاتین ” Commerciu به معنی تجارت و مبادله کالا بوده که خود این کلمه مشتق از ریشه یونانی Cummerx (کومرکس) به معنی حقوق متعلق به کالا و مال التجاره میباشد. گمرک در زبان ترکی به شکل واژه Kumruk (کومروک) یا Gumruk رواج یافته است. این واژهها بعدها در دوران صفویه به واسطه همجواری ایران با ترکیه در کشور ما نیز متداول شده است.
شورای همکاری گمرکی، گمرک را چنین تعریف کرده است : ”گمرک سازمانی است دولتی که مسئول اجرای قانون گمرک و وصول حقوق و عوارض ورودی و صدوری و همچنین واردات، ترانزیت و صادرات کالا میباشد.
طبق قانون وظایف زیر بر عهده گمرک میباشد:
اجرای قانون امور گمرکی و آئیننامه اجرائی آن و مقررات عمومی سالانه صادرات و واردات و قراردادهای بازرگانی و توافقنامههای منعقده پایاپای.
اجرای قوانین و مقررات ویژه مربوط به مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی و بازارچه های مرزی که اجرای آنها به گمرک ایران محول گردیده است.
اجرای مقررات بانکی و ارزی، مقررات بهداشتی و قرنطینهای اعم از حیوانی و نباتی، مقررات سازمان انرژی اتمی، مقررات استاندارد و تحقیقات صنعتی، مقررات وزارت ارشاد اسلامی، مقررات وزارت صنایع و معادن
اعمال مقررات گمرکی درباره معافیتها و ممنوعیتها
اعمال قوانین و مقررات مربوط به تشویق صادرات و حفظ گونههای کمیاب گیاهی و جانوری
انجام تشریفات گمرکی واردات موقت ، صادرات موقت، کابوتاژ، ترانزیت داخلی ، ترانزیت خارجی و کالاهای مرجوعی و انتقالی
اعمال مقررات گمرکی در مورد فروشگاههای آزاد (Free shop) ، بستهها و پیکهای سیاسی و همچنین محمولات و مرسولات پست بینالمللی
اعمال مقررات ضددامپینگ و مقابله با جرایم سازمان یافته بینالمللی
اعمال مقررات مربوط به حفاظت جامعه در مقابل ورود کالاهای حاوی مواد پرتوزا، آلوده ، خطرناک و زیان آور و مخرب لایه ازون
اجرای مقررات مربوط به تخلفات و قاچاق گمرکی و ضبط و نگهداری کالا و تعقیب موضوع
تحویل گرفتن کالاهای وارداتی و صادراتی و مسافری از طریق هوایی، زمینی و دریائی و نگهداری و حفاظت آنها در انبارها و اماکنی که زیر نظر گمرک ایران اداره میشوند.
اخذ حقوق و عوارض و هزینههای گمرکی و غیر گمرکی که وصول آنها به عهده گمرک ایران محول گردیده و ترخیص و تحویل کالا به صاحب یا نماینده قانونی صاحب کالا.
اجرای مقررات مربوط به حقالعملکاری در گمرک ایران
انجام تشریفات و مقررات مربوط به کالاهای متروکه و ضبطی
بررسی اسناد ترخیص کالا به منظور احراز صحت شرایط ترخیص و وصول کسر دریافتی یا استرداد اضافه دریافتی
رسیدگی و حل اختلافات ناشی از اجرای قانون و مقررات گمرکی
بررسی و انجام امور مربوط به توصیههای سازمان جهانی گمرک و همچنین اجرای قراردادهای گمرکی که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده باشد.
بررسی قوانین و مقررات گمرکی جاری و تهیه طرحها و روشهای اصلاحی به منظور انطباق آنها با مقتضیات گمرکی و تحولات اداری .
انجام تشریفات گمرکی مربوط به معاملات پایاپای مرزی و مبادلات مرزی
تهیه و تنظیم آمار واردات و صادرات کالاهای مختلف به کشور و تجزیه و تحلیل لازم به منظور دستیابی به الگوی مناسب در زمینه صادرات و واردات .
انجام اقدامات لازم در خصوص بررسی نوع کالاهای وارده و صادره و تهیه گزارش و تحلیل اقتصادی به منظور توسعه خودکفایی صنعتی و امر صادرات کالا از کشور .
انجام بررسیهای لازم و تهیه گزارش و پیشنهادهای مناسب به منظور رفع تنگناها و مشکلات موجود در جهت تشویق و توسعه امر صادرات .
بررسی مقررات جاری گمرکی در کشورهای دیگر و به خصوص کشورهائی که دارای شرایط مشابه میباشند، به منظور استفاده از بهترین سیستمها و تکنولوژیهای موجود در جهان.
تنظیم و پیشنهاد بودجه گمرک ایران و اجرای بودجه مصوب.
تنظیم برنامههای جامع به منظور نگاهداری و حراست از اموال، اعم از منقول و غیر منقول به منظور استفاده بهینه از امکانات موجود.
اجرای مقررات مربوط به حفظ حقوق مالکیت فکری، حفظ حقوق مصرفکنندگان و جلوگیری از اغفال مردم در مقابل ورود کالاهای تقلبی و غیر اصلی.
سازمان جهانی گمرک؛ تعریف تخلف گمرکی به مفهوم اعم آن :
هر گونه نقض قانون(عام ) گمرکی و یا سعی ( شروع ) در نقض آن، تخلف گمرکی محسوب میگردد.
هر نوع اظهار کالا یا عدم اظهار آن ( منصرف از جرم قاچاق) یا اقدام عملی مغایر قانون یا نظام نامه یا سایر مقررات گمرکی خواه متضمن زیان مالی دولت باشد، خواه خیر، تخلف گمرکی نامیده می شود.
دنیای امروز،دنیای تحول و دگرگونی در همه ابعاد است از فکر تا عمل،از بینش تا روش،و سرانجام از اهداف تا افراد،مسئولین و مجریان گمرک با کوشش و برنامهریزیهایی مطالعه شده میتوانند مشکلات ناشی از مجریان را بسیار کاهش دهند.یکی از بزرگترین مشکلات در این زمینه بهویژه در امر صادرات،عدم تجربه و گاهی تمایل مجریان به امور مربوط است.گاهی نیز عوامل فرهنگی افراد و سازمان باعث میشود تا رفتارها مطلوب و مناسب شکل نگیرند به عنوان مثال چون فرهنگ و رفتار صادراتی در میان مجریان گمرک همانند واردات نیست در نتیجه مشکلات مربوط به صادرات بیشتر است.یکی دیگر از مشکلات گمرک مربوط به مشکلات ناشی از«مراجعین»به گمرک است مراجعهکنندگان که معمولا از ترخیصکاران کهنهکار و حرفهای تا افراد عادی و بیتجربه و شرکتها و سازمانهای مختلف هستند.دشواریها و گرفتاریهایی را به وجود میآورند که مهمترین علل آنها عبارتند از:انتظارات زیاده از حد،نادیده گرفتن ضوابط،بیتجربگی و انجام امور و تهیه اسناد لازم،گریز از قانون با ترفندهای مختلف،ناآگاهی نسبت به نقش و وظیفه گمرک و سرانجام توجه بیش از اندازه به منافع خود و نادیده گرفتن حقوق کشوری.گمرک میتواند از طریق رسانههای جمعی با تبلیغاتی آموزشدهنده و ارائه بروشورهای کوتاه و گویا در مورد مراحل انجام امور گمرکی زمان انجام آنها،اسناد و مدارک لازم بعضی از مشکلات را برطرف سازد.با گسترش فعالیتهای وارداتی و صادراتی کشور،دیگر نمیتوان با امکانات محدود،امور گمرکی را به طور مطلوب ارائه داد.گمرک علاوه بر انبارها و ترمینالها و مکانهای مناسب برای حفظ و نگهداری کالاها و انجام فعالیتها به انواع تجهیزات و ابزارهای مدرن و کارآمد نیازمند است که بدون استفاده از آنها هرگز نمیتوان در تسهیل و سرعت بخشیدن به امور گمرکی موفق شد.از دیگر مشکلاتی که در گمرک با آن روبرو هستیم مشکلات مربوط به مراجعین است.مراجعین گمرک شامل ترخیصکنندگان و افراد حقیقی و حقوقی میباشند و به همان اندازه که بعضی از مراجعهکنندگان کم یا بیتجربه در امور گمرک مشکلساز هستند و از سرعت کار میکاهند گروهی از باتجربهها نیز با نادیده گرفتن ضوابط خود را تافته جدابافته دانسته و انتظاراتی را مطرح میسازند که حرکتها را از مسیر اصلی و اصولی خارج میسازند.
به باور کارشناسان مقررات و رویه گمرکی خود ناشی از سیاست بازرگانی خارجی و سایر سیاستها است.در این زمینه«دکتر یحیایی» عوامل مختلف را چنین تشریح میکند:«نحوه عملکرد سازمان گمرک در یک نگاه کلی در دو بخش قابل بررسی و تجزیه و تحلیل است.
ارزیابی عملکرد گمرک اعم از مثبت یا منفی از یک جهت مرتبط است به سیاستها و تصمیمات خرد و کلانی که از طرف قوه مقننه دولت و یا دستگاههای اجرائی اتخاذ میگردد و اجرای آن به گمرک سپرده میشود.اگر این سیاستها و تصمیمات درست و دقیق اتخاذ شده باشند آثار و پیامدهای مثبتی در اقتصاد کشور بجا خواهند
گذارد و در صورت نامناسب بودن آنها داشتن آثار تبعی ناخوشآیند بر اقتصاد کشور امری بدیهی خواهد بود.
بنابراین در این ارتباط باید گفت که سازمان گمرک یک مجری است و نقش و دخالت چندانی در خوب یا بد بودن یک سیاست و آثار تبعی آن ندارد.از طرف دیگر ارزیابی این سازمان مربوط میشود که در این صورت حتی در حالتی که سیاستها و قوانین تدوین شده در بخشهای بازرگانی و اقتصادی دیگر زمینههایی که مجری آن گمرک است،بجا و صحیح اتخاذ شده باشند. چنانچه اجرای مقررات از سوی این سازمان درست و حساب شده نباشد میتواند آثار زیانباری بر اقتصاد کشور وارد کند و بالعکس اگر اداره سازمان از نظم و ترتیب معقول و حساب شدهای برخوردار باشد قطعا آثار مثبتی را به دنبال خواهد داشت.
البته لازم به توضیح است آنجا که ارزیابی سازمان گمرک به نحوه اداره و عملکرد آن مربوط میشود از یکسو به قوانین و مقرراتی که خاص سازمان گمرک و نحوه انجام وظیفه آن وضع شدهاند ارتباط دارد و از سوی دیگر به نحوه اداره و مدیریت این سازمان که هریک در جایگاه خود قابل اهمیت بوده و قابل بحث و بررسی است.
گمرک یکی از سازمان های کهن است که از روزگار باستان پیشینه دیرین دارد .گمرک دستگاه نظارتی است برای وصول حقوق و عوارض گمرکی و پاسداری و کنترل واردات و حمایت از صادرات و وادرات و پیشتیبانی از صنایع داخلی و نظارت بر امور بازرگانی خارجی و یکی از صادرات و واردات و پشتیبانی از صنایع داخلی و نظارت بر امور بازرگانی خارجی و یکی از مهم ترین منابع وصول درآمد ( مالیات غیر مستقیم ) دولت هاست، حقوق گمرکی نیز یک گونه مالیات غیر مستقیم است که دریافت آن از مالیات های غیر مستقیم دیگر با عدالت اجتماعی همراه است. همچنین گمرک میزانی است برای سنجش و ایجاد موازنه میان واردات و صادرات هر کشور.
واژه گمرک؛ پس آمدن پرتغالی ها به شرق و آشنایی ترکان عثمان با آن ها ؛ عثمانی ها از واژه کومرک و کومرکی (Commerque) کومرس- واژه ( کومروک) را ساخته اند و ایرانیان در زمان صفوی ان را از ترکان عثمانی گرفته ( گمرک ) گفته و بکار برده اند تا زیان هم در عراق و کشورهای همسایه دولت ایران آن را از فارسی گرفته معرب نموده (( جمرک)) و در جمع (( جمارک )) بکار برده اند .
در مصر آن را کمرک و الکمارک تلفظ می کنند و در برخی کشورهای عرب به گمرک ( مکس) و در جمع مکوس می گویند که به وجوهی گفته می شد که در دوران جاهلی از کالاهای معینی در بازارها می گرفتند.
این مفهوم امروز با عوارض در پیمان نامه های نادر شاه با سلطان محمود اول پادشاه عثمانی که در سال ۱۱۵۹ هجری بسته شده؛ کلمه گمرک آمده است . با این وجود در بیش تر زبان های اروپایی واژه گمرک از زبان فارسی گرفته شده است .برای نخستین بار روسی ها واژه دیوان فارسی را به معنی اداره گرفته و به گمرک دوگانه (Dogana) گفته و هنوز هم در ایتالیا چنین می گویند.این واژه را فرانسوی ها از ایتالیایی ها گرفته (douana) گفته و اسپانیایی و شاید پرتغالی ها دیوان فارسی را از الدیون عرب گرفته ” Adouanee” گفته و باز هم ترکان عثمانی واژه دیوان را از فارسی گرفته و آن را به معنی اداره به کار بده اند.
در ایران باستان به دفتر مراسلات دولتی دیوان گفته اند و دفتر خانه ای بوده که کارگزاران خراج در آن گرد می آمدند و اما Douanes فرانسوی را گفته اند از ریشه فارسی گرفته شده و پس از اسلام دیوان اقسامی داشته که دیوان الخراج مأمور رسیدگی به حقوق مالی بوده است .
از زمان تشکیل دولت کشور در ایران زمین همواره گمرک با همان کار کرد دریافت عوارض ورود و خروج از کالا و انسان به داخل و یا خارج از سرزمین ایران وجود داشت. اما در زمان قاجاریه نظام نامه گمرک ایران در زمان ناصرالدین شاه تنظیم و انتشار یافت که به دلیل مهم بودن سیر تاریخی آن به مختصر توضیحی درباره آن می پردازیم .آقای محد خان سر دودمان قاجار پس از سرکوب مخالفان، مرزهای کشور را به حد نادری رسانید؛ اما در زمان فتحعلیشاه جنگ ایران و روس در گرفت و پس از چندی پیمان گلستان به ایران تحمیل در ۲۶ شوال ۱۲۲۸ هـ (۱۸۱۳ میلادی) به موجب این پیمان وضع تازه ای در گمرک ایران پیش آمد.
برابر فصل نهم این پیمان مقرر شد کالاهای روسیه که به ایران وارد می شود با آنچه از ایران به روسیه صادر می شد به مأخذ پنج درصد بهای کالا؛ گمرک پرداخت نمایند که از این زمان گمرکات ایران دستخوش اغراض و امیال روس و انگلیس و بیگانگان گشته دولت ایران استقلال گمرکی خود را از دست داد.
ماده سوم پیمان گلستان رقابت بازرگانی ایران با بیگانگان دشوار و غیر ممکن نمود زیرا علاوه بر حقوق و مزایایی که پیمان گلستان برای بازرگانی روسی پیش بینی کرده بود، بازرگانان ایرانی مجبور به پرداخت عوارض داخلی نیز بودند حال آن که بازرگانان روسی و بعد دیگر کشورها که از حقوق مساوی برخوردار شدند از پرداخت مالیات به دولت ایران و عوارض داخلی معاف بودند.
ده سال پس از پیمان گلستان در سال ۱۲۳۸ هجری میان دولت ایران و دولت عثمانی که برای بازرگانان و زائرین ایرانی مشکلاتی ایجاد می کردند پیمانی بسته شد که به موجب ماده دویم آن پیمان مقرر گردید از کالای بازرگانی عثمانی اضافه بر نرخ حقوق گمرکی چیزی دریافت نشود.
پنج سال پس از این پیمان و پس از جنگ دویم ایران و روس پانزده سال از عقد پیمان گلستان گذشته ؛ پیمان ترکمان چای در پنجم شعبان ۱۲۴۳ هجری قمری ( ۲۳ فوریه ۱۸۲۸ میلادی ) منعقد که نقض حقوق گمرکی و استقلال قضایی در پی داشته، با روش قضاوت کنسولی اتباع دولت شاهنشاهی نمی توانستند به حقوق خود رسیده از قضات بی طرفانه برخوردار گردند . مقاوله نامه ای متکی به بند دهم پیمان نامه ترکمان چای بین نمایندگان دولت ایران و روسیه رسید که در بند سوم این مقاوله نامه چنین آمده است :
(( محض این که تجارت اتباع مملکتین از منافعی که موضوع شروط سابق الذکر است به طور محکم بهره مند شوند مقرر می شود که از مال التجاره ی که اتباع روس به ایران وارد و از ایران خارج می نمایند و نیز از امتعه ی ایران که اتباع دولت عالیه از راه بحر خزر و یا خشکی بین الدولتین به مملکت روسیه وارد می نمایند و هکذا از مال التجاره روس که اتباع ایران از مملکت روسیه و از طریق فوق الذکر خارج می کنند کما فی السابق حقوق پنج درصدی فقط یک دفعه در موقع ورود یا خروج دریافت شده علاوه بر آن هیچ گونه حقوق گمرکی مطالبه نشود دولت روس تعهد می نماید که در صورتی هم که لازم دانست دستورالعمل گمرکی و تعرفه جدید برقرار نماید؛ بر حقوق صدی پنج فوق الذکر چیزی نیفزایند.))
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .