عنوان :

پایان نامه روابط اجتماعی معلمان و دانش‎آموزان در عصر ارتباطات

تعداد صفحات :۱۳۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در جهان امروز، مهارت‎هایی که دانش و اطلاعات را با کارایی به خدمات و کالاهای نو و ابتکاری تبدیل می‎کنند، معرف اقتصادهای موفق مبتنی بر دانش به شمار می‎آیند. از آن جا که دانش و اطلاعات به سکه‎ای رایج برای دست یابی به بهره‏وری، رقابت پذیری، و ثروت و رفاه تبدیل شده است، کشورها نیز برای توسعه سرمایه انسانی اولویت بالاتری قایل شده اند. به این ترتیب در سرتاسر جهان  دولت‎ها بر روی راهبردهای به منظور افزایش دسترسی به آموزش یا کیفیت بهتر متمرکز شده‎اند. تصمیم‎گیران و سیاست‎گذاران نیز در پی یافتن پاسخی برای پرسش‏های کلیدی و چالش انگیز بر آمده‏اند : تعریف آموزش و پرورش با کیفیت در اقتصاد جهانی امروز که بر دانش و اطلاعات بنا شده چیست؟ آیا آموزش و پرورش با دنیایی که در حال تغییر است هم گام پیش می‏رود؟ در کشور ما نیز اکنون به تدریج الزام‎های عصر دانش و اطلاعات و ضرورت هم گام شدن با تحولات و دست آوردهای فناوری وعلوم بشری احساس شده است که برای همگام شدن با قافله‎ی پر شتاب تکنولوژی باید به سوی نیروی کار مهارت دیده (معلم) رفت و او را مجهز و توانا نمود تا به وسیله این نیروی انسانی ابتدا دانش‎آموزان، سپس آموزش و پرورش و در آخر جامعه به سوی پیشرفت و ترقی سوق پیدا نماید. برای تجهیز و توانا نمودن معلم نیز راه‎های گوناگونی وجود دارد که به ۴ مهارت اساسی در این مقاله پرداخته شد  که عبارتند از : ۱) آشنایی با فناوری اطلاعات و قدرت به کارگیری آن در جریان آموزش ۲) آشنایی با فنون پژوهش، انجام پژوهش و بهره گیری از نتایج آن در عمل ۳) توجه به آموزش و پرورش خلاق و پرورش خلاقیت فراگیران  ۴) آشنایی با مهارت‎های کلاس‎داری و شیوه‎های تدریس نوین.
در عصر دانایی آنچه باید بر روی آن تأکید کرد، ارتقاء کیفی معلمان است کیفیت هر نظام آموزشی در نهایت به کیفیت معلمان آن جامعه وابسته است. در واقع هیچ کشوری نمی‎تواند از سطح معلمانش بالاتر برود.
در این مقاله با تعریف وسایل ارتباط جمعی، سعی کردیم دید روشنی نسبت به آنها پیدا کنیم و جایگاه رایانه را در میان آنها بیابیم. پس به دلیل شاخصه هایی که رایانه داشت آن را جزو وسایل ارتباط جمعی قرار دادیم. سپس با بررسی نظر ((مک لوهان)) در ارتباط با نقش وسایل ارتباط جمعی در دهکده ی جهانی به نقش بی چون و چرای آنها در شکل دهی زندگی اجتماعی مردم پرداختیم.
از آنجا که فناوری های جدید، عصر فعلی را دوران طلایی اطلاعات کرده است به توسعه و ضروری اصلاح در برنامه های آموزش و پرورش پرداختیم و این که در شیوه های تدریس معلمان و استفاده ی آنها از روش های نوین تدریس و توجه به یادگیری مشترکین اصولاً نمی توانیم فرد را برای آینده تربیت کنیم. برای ورود رایانه به حوزه ی تعلیم و تربیت برخی زیر ساخت ها لازم است که به آسانی در ایران قابل دسترسی نیست.
تکنولوژی قدیمی مخابرات در زمانی که سرعت به اطلاعات حرف اول را می زند، اشکالات را بیشتر نمودار می سازد. برخی از انحصار طلبی ها در ایجاد خطوط مخابراتی قوی و آنتن های ماهواره، سرعت دسترسی به اینترنت را در حد ضعیفی نگه داشته است. در حالی که فیبرنوری، تکنولوژی بیست سال گذشته ی غرب است. ما اکنون خوشحال هستیم که شرق و غرب کشور را با فیبرنوری به هم وصل کرده ایم و در حالی که کشورهای شرق آسیا در حال کار کردن روی نسل چهارم تکنولوژی مخابرات است ما به گونه ای عمل می کنیم که هر چه امکان دارد سرعت خطوط مخابراتی را کم کنیم.
اگر نظر بر این است که معلمان را با رایانه آشنا کنیم می باید قدرت خرید آنها را هم بسنجیم و یا رایانه های تشویقی به این کار اختصاص دهیم. از سوی دیگر مشکل بعدی مدارس و معلمان ما در دسترسی به اینترنت، خریداری کارت ساعت استفاده است که حتی معلمان علاقه مند را کمی به فکر فرو می برد. آیا همان گونه که کشورهای خارجی برای استفاده ی معلمان و اساتید خود از اینترنت، تسهیلاتی حتی تا سر حد مجانی فراهم کرده اند، ما هم نمی توانیم چنین عمل کنیم؟ تا وقتی که موضوع هزینه ها برای معلم مطرح باشد مسأله رایانه را جزو فرهنگ هم نباید محسوب کرد.
از نگرانی ها و چالش ها در استفاده از رایانه و اینترنت صحبت شد و به این نتیجه کمی دست یافیتم که اگر معلمان ما به دانش روز مجهز نشوند و تغییر در نحوه ی تدریس و به تبع آن نگرش های خود، ایجاد نکنند، رایانه می تواند جای معلم را بگیرد ولی اگر معلم ما به فلسفه ی آموزش و پرورش، یادگیری های فراشناختی، روش های نوین تدریس، رایانه و مباحث مختلف آن به خصوص وبلاگ ها، امکان دسترسی و استفاده از آنها، مسلط شود امکان دارد که رایانه حتی به کمک او بیاید و تدریس و فعالیت هایش را هم غنی تر نماید. در هر صورت معلمان نمی توانند چشم به روی این پدیده ببندند و باید با مجهز شدن به دانش روز هر چه می توانند رایانه را در خدمت آموزش قرار داده و با ایجاد وبلاگ شخصی، افکار و عقاید خود را در معرض استفاده ی بقیه هم قرار دهند.
واژه های کلیدی: معلمان، عصر ارتباطات، دانش آموزان، وبلاگ، دهکده جهانی

فهرست مطالب

پیشگفتار    ۶
مقدمه    ۸
نقش رسانه‎های گوناگون ارتباطی در آموزش    ۹
نقش ارتباطی اینترنت در آموزش و پرورش    ۱۰
پست الکترونیکی    ۱۳
اتاق‎های گفتگو    ۱۴
نقش معلمان در استفاده از فناوری‎های  اطلاعات و ارتباطات    ۱۶
نقش فناوری‎ اطلاعات و ارتباطات در آموزش    ۱۹
نقش معلمان دراستفاده از فناوری‎ اطلاعات و ارتباطات    ۲۱
تجزیه و تحلیل داده‎ها    ۲۲
۱ـ منافع استفاده از رایانه‎ها در کلاس‎های درس    ۲۳
۲ـ نقش رایانه‎ها در ارتباطات    ۲۵
۳ـ منافع استفاده از فناوری ‎اطلاعات و ارتباطات برای معلمان    ۲۷
نتایج به دست آمده از تحقیق در سال سوم    ۳۲
نتایج بدست آمده در سال چهارم اجرای تحقیق    ۳۲
روش تجزیه و تحلیل داده‎ها    ۳۳
فعالیت‎های مشارکتی دانش‎آموزان در گروه‎های کوچک    ۳۴
مشغولیت با منابع خارجی    ۳۵
توجه به مخاطبان خارجی    ۳۶
بحث و نتیجه‎گیری    ۳۷
توصیه‎ها و پیشنهادها    ۳۸
آیا در آینده رایانه جای معلم را می گیرد؟    ۴۱
وسیله ی ارتباط جمعی چیست؟    ۴۲
دهکده ی جهانی    ۴۳
جهت گیری در آینده    ۴۶
توسعه و ضرورت اصلاح    ۴۸
معلم کارآمد    ۵۱
داشتن دیدگاه    ۵۴
تکنولوژی در خدمت معلم    ۵۶
چالش ها و چشم انداز ها    ۵۹
هدف از ICT در آموزش و پرورش    ۶۰
تجارب دیگر کشورها    ۶۱
جلوگیری از تکرار خطا    ۶۳
وبلاگ و کاربرد آن در تعلیم و تربیت    ۷۲
انواع وبلاگ    ۷۴
دغدغه های فناوری    ۷۵
تفاهم با رایانه    ۷۸
رایانه و ورود به تعلیم و تربیت    ۸۲
نگاهی انتقادی به اینترنت    ۸۴
نگاه مثبت به اینترنت    ۸۷
آیا رایانه تعلیم و تربیت را غیر انسانی خواهد کرد؟    ۹۳
نتیجه    ۹۹
پیشنهادات    ۱۰۲
مهارت‎های مورد نیاز معلمان درعصر دانایی    ۱۰۷
مقدمه    ۱۰۹
ضرورت توانا بودن معلم در عصر دانایی    ۱۱۱
مهارت اول: آشنایی با فناوری اطلاعات و قدرت به کارگیری آن در جریان آموزش    ۱۱۳
مهارت دوم: آشنایی با فنون پژوهش، انجام پژوهش و بهره‎گیری از نتایج آن در عمل    ۱۲۰
مهارت سوم: توجه به آموزش و پرورش خلاق و پرورش خلاقیت فراگیران    ۱۲۲
مهارت چهارم: آشنایی با مهارتهای کلاس داری و شیوه‎های تدریس نوین    ۱۲۵
الف‌ ـ توانایی جذب فراگیران    ۱۲۵
ب ـ پرورش مهارت‏های فکری    ۱۲۶
ج ـ یادگیری و ارزیابی آن ‍    ۱۲۶
د‌ـ اداره کلاس    ۱۲۷
ه‎ـ رفتارهای کلاسی معلمان    ۱۲۸
و ـ شیوه‎های تدریس    ۱۲۹
نتیجه گیری    ۱۳۳
منابع و ماخذ    ۱۳۵

منابع و ماخذ

۱-. آندرسن، ج (۱۳۷۲). گسترش کاربرد کامپیوتر در آموزش و پرورش. ترجمه، حسینی نسب، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
۲٫ زمانی. ع. (۱۳۸۱). نقش اینترنت در آموزش عالی، مجموعه مقالات همایش کاربرد تکنولوژی آموزشی در آموزش عالی ایران، اراک: ۲-۳ آبان ماه ۱۳۸۰٫
۳٫ زمانی، ع. (۱۳۸۲)، اصول آموزش کاربردی در یادگیری رایانه محور، گزارش کامپیوتر (ماهنامه انجمن انفورماتیک ایران)، سال بیست و پنجم، بهمن و اسفندماه ۱۳۸۲، شماره ۱۵۵٫
۴٫ زمانی، ع. (۱۳۸۳)، چند رسانه‎ای‎ها در آموزش عالی، گزارش کامپیوتر (ماهنامه انجمن انفورماتیک ایران، فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۳٫
۵٫ زمانی، ع؛ آقاکثیری، زهرا (۱۳۸۳)، موانع کاربرد رایانه در مدارس اصفهان، پروژه فردی، دانشکده علوم تربیتی دانشگاه اصفهان.
۶٫ عباسی، م. (۱۳۸۰). رایانه فراهم کننده انقلاب آموزشی، ماهنامه تکنولوژی آموزشی، اردیبهشت ۱۳۸۰٫
۷٫ کفایتی، س. (۱۳۸۱) رایانه‎ها زمینه‎ساز انقلاب دریادگیری، ماهنامه تکنولوژی آموزشی.
۸٫ لاتم، ا. (۱۳۷۹). رایانه‎ها و پیشرفت تحصیلی، ترجمه محمدحسین عالمی، ماهنامه تکنولوژی آموزشی، اسفند ۱۳۷۹٫
۹-    جام جم (روزنامه) شماره ۷۷۶
۱۰-    راصد، سعید، جزوه ی آموزش از طریق همیاری، دوره ی تربیت مدرس، مشهد تابستان ۱۳۸۱
۱۱-    رشید پور، ابراهیم، آئینه های جیبی آقای مک لوهان، انتشارات رادیو تلویزیون ملی ایران، ۱۳۵۲
۱۲-    ساروخانی، باقر، جامعه شناسی ارتباطات، انتشارات اطلاعات، ۱۳۸۰
۱۳-    عطاران، محمد، وبلاگ اختصاصی
۱۴-    کازنو، ژان، جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی، ترجمه ی باقر ساروخانی و دیگران، انتشارات اطلاعات،۱۳۷۲
۱۵-    کارگر امیرانی، محمد مهدی، مجله ی رایانه، شماره ۱۱۴
۱۶-    همشهری (روزنامه) ۹/۹/۷۸
۱۷-    همشهری (روزنامه) ۲۵/۴/۸۲

پیشگفتار

جهانی را که در آن زندگی می‎کنیم جهان ارتباطات نام گرفته است. با کمک ماهواره‎ها و اینترنت مرزها و دیوارهای مرئی و نامرئی فرو ریخته و دنیا به دهکده کوچکی تبدیل شده است. در این دهکده کوچک، نظام‎های پیشین نابود شده و یا در حال نابودی است ونظام‎های جدید با سرعتی وصف ناپذیر در حال جایگزینی است. دگرگونی در دانش، دگرگونی در نگرش، دگرگونی در رفتارها و دگرگونی در روابط انسانی و اجتماعی از دستاوردهای این دگرگونی است. آنچه در این مقاله مورد بررسی است کاربرد فناوری‎های جدید اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش و بررسی تأثیر آن در ابعاد گوناگون آموزشی، پژوهشی و اجتماعی است. بدین منظور، در این مقاله ابتدا پیرامون وسایل جدید اطلاعات و ارتباطات و نقش آنها در آموزش و برقراری ارتباطات اجتماعی مطالبی ارائه خواهد شد و سپس به تأثیر این فناوری‎ها در کلاس‎های درس و نقش معلمان در این رابطه می‎پردازد.

هم‎چنین سعی شده است با بررسی کتب، مجلات و مقاله‎های اینترنتی، آخرین نتایج به دست آمده از تأثیر فناوری‎ها در کلاس‎های درس به ویژه تأثیر آنها در تغییر نقش معلمان مطالبی ارائه شود. نقش این فناوری‎ها درچگونگی برقراری ارتباط معلم با دانش‎آموزان، با همتایان و با سایر افراد جامعه از جمله مطالب این مقاله است.

با توجه به نتایج به دست آمده توصیه‎هایی برای استفاده بهتر از فناوری‎ها برای برقراری ارتباطات اجتماعی به معلمان، مسؤولین و دست اندرکاران آموزشی شده است.

 مقدمه

ارتباط عبارت است از فراگرد انتقال اطلاعات، احساس‎ها، حافظه‎ها وفکرها در میان مردم (اسمیت، ۱۹۸۸، ص ۷). ارتباطات به معنای «تسهیم تجارب» نیز تعریف شده است. در این معنا، هر انسانی تجارب و آنچه در درون خود دارد را با دیگران در میان می‎گذارد. برخی از صاحبنظران ارتباطات را پدیده‎ای تکاملی می‎دانند که به گونه‎ی فراگردی از افراد و نظام اجتماعی که درآن زیست می‎کنند، نشأت گرفته و خود به نوبه خود بر آنها تأثیر می‎گذارد. از طریق این جریان، انسان‎ها و نظام‎های اجتماعی تکامل می‎یابند، تغییر می‎پذیرند، خود را با شرایط منطبق می‎کنند، جایگزین می‎شوند، رشد می‎کنند.

ابزارهای ارتباطی وسایلی هستند که از طریق آن انسان‎ها به خلق، حفظ و توسعه روابط خویش با یکدیگر می‎پردازند. از طریق این ابزار اطلاعات، دانش و آگاهی‎ها و حتی فرهنگ‎ها مبادله می‎شود. فناوری‎های جدید اطلاعات و ارتباطات از زمره وسایل ارتباطی جدید هستند که با امکاناتی نظیر پست الکترونیکی، اتاق‎های گفتگو، گروه‎های مباحثه، نفش عمده‎ای در این فرآیند به عهده دارند.

اصطلاح ”فناوری اطلاعات[۱]“ جدیداً به ”فناوری اطلاعات و ارتباطات[۲]“ تغییر یافته است. البته تفاوت این دو واژه از نحوه برقراری ارتباط نشأت گرفته است. واژه اول، یعنی فناوری اطلاعات به جریان یکسویه ارتباط اشاره دارد که در این فرآیند، گیرنده و یا دریافت کننده نسبت به اطلاعات دریافتی منفعل است. واژه دوم یعنی فناوری اطلاعات و ارتباطات، اشاره به تعامل بین کاربر و دنیای اطلاعات دارد. بنابراین، واژه دوم به جریان دوسویه ارتباط اشاره دارد که در این فرایند، کاربر نقش بسیار فعالی در رد و بدل کردن اطلاعات خواهد داشت. رایانه از طریق جریان فرست و بازفرست اطلاعات، توانایی مردم را برای برقراری ارتباط فوری و آسان از فواصل دور و نزدیک فراهم کرده است و از این طریق موجب تحولات شگرفی در امور گوناگون از جمله آموزش و پرورش شده است. در این مقاله ضمن اشاره به تحقیقات انجام گرفته در مورد نقش رایانه‎ها در آموزش به نقش ارتباطی آنها توجه خاص شده است.

نقش رسانه‎های گوناگون ارتباطی در آموزش

در قرن نوزدهم، گسترش راه آهن و استفاده از آن به عنوان اولین وسیله ارتباطی، کمی بعد اختراع تلفن که هر فرد می‎توانست ارتباط فوری و بلادرنگ با افراد دیگر داشته و اطلاعات به راحتی و وضوح سریعاً نقل و انتقال می‎یافت. سپس، تلگراف، تلکس، ماشین فاکس که امکان انتقال نوشته را از طریق شبکه‎های ارتباطی فراهم می‎کرد.

استفاده از وسائل الکترونیکی در امر برقراری ارتباط و در نتیجه آموزش از طریق آن، در اوایل سال ۱۹۰۰ از طریق رادیو آغاز شد. در اوایل ۱۹۲۴، بی بی سی (BBC) شروع به پخش برنامه‎های آموزشی کرد. از آن زمان تا به حال رادیو به منزله ابزاری جهت دست یابی افراد ساکن مناطق دور افتاده به آموزش مطرح بوده است.

برنامه‎های آموزشی تلویزیون در دهه ۳۰ آغاز به کار کرد (۱۹۳۰)، ۲۰ سال طول کشید تا برنامه‎های آموزشی آن به صورت محبوب و مردمی در آید، بعد از گذشت ۳۰ سال، فناوری‎های رایانه‎ای زمان و مکان را در نوردیدند و آموزش را از کلاس‎های درس به منازل ومحل کار آوردند و درس‎های مجازی، دوره‎های مجازی و دانشگاه‎های مجازی پدید آمدند. در حال حاضر کاربرد گسترده از امکانات اینترنت در مدارس، نشانگر فناوری‎های پیشرفته می‎باشد.

نقش ارتباطی اینترنت در آموزش و پرورش

امروزه، علم مرز نمی‎شناسد و به گوشه‎ای از جهان تعلق ندارد. همه با هم مشغول ساختن دانش‎های نو برای بهبود بخشیدن به نابسامانی‎های اوضاع جهان اند. این واقعیت است که همه جهانیان از پیشرفت‎های حاصله از تلاش دانشمندان و متخصصان برای زندگی بهتر و رفاه بیشتر استفاده می‎کنند. بنابراین، باید در تولید وساخت دانش نیز سهمی به عهده گیرند.

بهره مندی از تجارب بدست آمده از طریق رسانه‎ها از تکرار کارهای انجام شده و صرف وقت و سرمایه مجدد جلوگیری می‏کند. امروزه با کمک فناوری‎ها، در کسری از ثانیه می‎توان به تجارب اندیشمندان دست یافت. با استفاده از فناوری‎های جدید، نه تنها می‎توان در معرض کارهای انجام شده قرار گرفت بلکه این امکان از طریق شبکه‎های بین المللی وجود دارد که در فرآیند کارهای در حال انجام به طور فعالانه مشارکت کرد. متخصصان کشورهای مختلف می‎توانند در زمان مشخصی به تبادل اندیشه و نظر بپردازند و در مورد یک رویداد علمی بحث و گفتگو کنند و از این طریق به دانش جهانی دست یابند. آنچه در زیر بیان می‎شود، استفاده از فناوری‎های آموزشی را در حرفه پزشکی نشان می‎دهد:

الیوت ماسیه[۳]، فناور و متخصص تعلیم و تربیت، این تجربه دست اول را هنگام بازدید از «گام نخست در موفقیت و پیشرفت در یادگیری الکترونیکی» ملاحظه کرد. او در تفسیر این بازدید چنین می‎گوید:

هفت هزار متخصص قلب را در سالن کنفرانسی تصور کنید که در حال مشاهده و تعامل با جراحانی هستند که به طور همزمان مشغول عمل جراحی قلب در سه کشور مختلف دنیا (اسرائیل، ایتالیا ونیویورک) هستند. شش بیمار برای جراحی قلب دراتاق‎های عمل این سه کشور در نظر گرفته شدند. در هر اتاق عمل، بین ۳ تا ۸ دوربین فیلمبرداری و وسایل اسکن جهت نشان دادن عمل جراحی و گرفتن تصاویر از داخل و پخش آن به صورت زنده فراهم شده است.

متخصصان قلب در اتاق‎های عمل مشغول اجرای روش‎های بسیار پیچیده، بالاتر از سطح استانداردهای معمول بودند. بیماران مورد عمل جراحی که وضعیت بسیار جدی و وخیمی داشتند، همه برگه رضایت نامه را امضاء کرده بودند و در طول انجام عمل جراحی به هوش بودند.

یک دستگاه تغذیه ماهواره‎ای و ارتباط از طریق آن، به تماشاگران اجازه می‎داد تا طی انجام دادن عمل جراحی، به طور زنده با جراحان در تعامل و ارتباط باشند و کلیه عملیات را دنبال و حتی آنها را مرور و بازنمایی کنند. شرکت کنندگان میزگرد، متخصصان سطوح بالای جراحی قلب بودند که عقاید و نظرات خود را در مورد روش کار و شیوه عمل جراحی توضیح می‎دادند. از سوی دیگر، جراحان در اتاق عمل راجع به اینکه چه روشی را انتخاب کنند و در چه حالتی، روش انتخاب شده را متوقف خواهند کرد رأی گیری می‎کردند. همین که رأی‎گیری در حال انجام بود، چهار صفحه پر از اطلاعات فوری و بلادرنگ در مقابل متخصصان قلب قرار گرفت. این اطلاعات به آنها کمک می‎کرد تا در جریان اتفاقات زمینه‎ی کار باشند (ماسیه، ۲۰۰۱، ص ۱)

ماسیه گزارش می‎دهد «واقعاً، این رویداد تجربه یادگیری بسیار قدرتمندی بود. این فرآیند از توزیع بسیار سریع دانش و اطلاعات پزشکی حمایت می‎کرد. خیلی سریع‎تر از فرآیند معمولی در چاپ اطلاعات پزشکی.»

همان طور که در این مثال ملاحظه شد. یکی از مهمترین امتیازات فناوری‎های اطلاعات و ارتباطات مشارکت جمعی در تولید دانش‎های جدید از طریق برقراری ارتباطات اجتماعی است. اینترنت برای دست اندرکاران آموزشی مزایای دیگری را نیز در بردارد، از جمله:

ـ ارتباط بامراکز علمی، پژوهشی سراسر کشور و دنیا و کسب مشورت و تبادل نظر با صاحب‎نظران و متخصصان هر رشته؛

ـ تماس سریع با کارشناسان، متخصصان و صاحبنظران سراسر کشور وسراسر دنیا در رشته‎های تخصصی مربوطه از طریق امکانات گوناگون اینترنت نظیر پست الکترونیکی.

پست الکترونیکی

کاربرد گسترده ازامکانات اینترنت در حرفه‎ها و مشاغل گوناگون، نشانگر استفاده از فناوری‎ پیشرفته است. این فناوری نه تنها برای دست یابی به اطلاعات و دانش روز استفاده می‎شود بلکه در اکثر نوشته‎ها آدرس پست الکترونیکی نویسنده مشخص است و فرد می‎تواند در مورد نوشته با نویسنده آن تماس بگیرد و به بحث و گفتگو پیرامون مطالب نوشته شده بپردازد. گر چه در گذشته هم امکان تماس از طریق نامه، فاکس و تلفن وجود داشته است ولی استفاده از امکانات اینترنت این روند را بسیار تعاملی تر، آسان‎تر و ارزان‎تر کرده است. پیامی که از طریق اینترنت فرستاده می‎شود، بسیار ارزانتر از فرستادن آن با وسایل ارتباطی دیگر نظیر تلفن، دورنگار و نظایر آن است. امکانات اینترنت به شخص امکان ناشناس ماندن می‎دهد. بنابراین، او می‎تواند هر سؤالی داشته باشد بدون ترس و دلهره بپرسد. گر چه ممکن است نام کاربر مشخص شود ولی ویژگی‎های دیگر او نظیر سن، جنسیت، ملیت و حتی محل ارسال پیام ناشناخته می‎ماند. برای مثال، نامه‎ای که از همسایگی و اتاق کناری فرستاده می‎شود با نامه‎ای که از یک کشور بسیار دور فرستاده می‎شود، مشابه است و تشخیص محل ارسال نامه کمتر امکان پذیر است. با استفاده از پست الکترونیکی امکان تماس با افراد سراسر دنیا وجود دارد. وجود امکان بحث و گفتگو از طریق اینترنت از دیگر امتیازات این رسانه در آموزش می‎باشد.

اتاق‎های گفتگو

یکی از قابلیت‎های اینترنت، چت یا اتاق‎های گفت‎وگو می‎باشد. چت در لغت به معنای گپ زدن، صحبت دوستانه و درد دل آمده است. چت کردن یعنی ارسال پیام برای یک مخاطب یا مجموعه‎ای از مخاطبان و دریافت پاسخ از آنها در مدتی کمتر از چند ثانیه و تکرار این عمل. محیط‎های چت انواع مختلفی دارند از جمله، چت‎های نوشتاری، گرافیکی، صوتی و تصویری، چت‎های صوتی همانند تلفن عمل می‎کنند با این تفاوت که فرد می‎تواند همزمان با چند نفر و یا یک نفر گفتگو کند. در چت صوتی تصویری، کلام و تصویر همزمان رد و بدل می‎شود. در چت‎های گرافیکی، چت کننده‎ها علاوه بر تایپ پیام، برای خود یک تصویر گرافیکی که معرف آنهاست، انتخاب می‎کنند.

در هر صورت متداول‎ترین نوع چت، کاربرد نگارشی آن است. از این قابلیت اگر درست استفاده شود، گستره وسیعی از امکانات را در اختیار کاربران قرار می‎دهد. در محیط‎های چت دو نوع برخورد افراد با هم وجود دارد، یکی به صورت تخصصی و دیگری عمومی. معمولاً ایرانیان علاقه مند به چت، به غیر از تعداد معدودی از اساتید و متخصصان و علاقه مندان حیطه خاصی، وارد محیط‎های تخصصی نمی‎شوند، چرا که از طرفی تسلط کافی به زبان انگلیسی یا دیگر زبان‎ها را ندارند و از طرفی گرایش به برقراری روابط اجتماعی برون مرزی نیز کم است و این می‎تواند به دلیل نبودن اشتراکات فرهنگی و تفاوت در اولویت‎های مورد علاقه در بحث، باشد.

در پژوهشی انجام شده توسط زمانی و آقاکثیری (۱۳۸۳) از مدارس اصفهان نشان داده است که آموزش و پرورش هزینه‎های زیادی را برای بازآموزی و آموزش ضمن خدمت معلمان برای استفاده و کاربرد رایانه در مدارس هزینه کرده است. ۸۹% از معلمان مورد مصاحبه دوره‎های آموزش ضمن خدمت پیرامون مهارت‎های مربوط به استفاده از رایانه را گذرانده اند. ۲۳% از این افراد از مهارت‎های کسب شده در امر آموزش و پژوهش استفاده کرده‎اند ولی تنها ۳% از این افراد تواسنته‎اند از دانش کسب شده در زمینه برقراری ارتباط با همتایان و والدین استفاده کنند. این افراد معمولاً کسانی بودند که در منزل به رایانه و اینترنت دسترسی داشتند. بنا به اظهار این معلمان، آنها در موارد معدودی از اتاق‎های گفتمان برای برقراری ارتباط با دوستان خود استفاده کرده‎اند وبرای منظورهای آموزشی و درسی کمتر این امکانات مورد بهره برداری قرار گرفته است.

نقش معلمان در استفاده از فناوری‎های  اطلاعات و ارتباطات

هم اکنون اهداف سنتی آموزش تغییر یافته، تنها به یادگیری بدنه‎ی دانش و مهارت‎ها محدود نمی‎شود، بنابراین وظیفه معلمان هم تغییر کرده و مشکل‎تر شده است زیرا آنان باید مهارت‎های شناختی ترکیب دانش نو و قدیم، چگونگی یادگیری دانش جدید و به کار بردن این دانش در موقعیت‎های جدید را به بچه‎ها یاد بدهند. در زمینه‎های اجتماعی ارتباط معلمان تنها به ارتباط با تعداد معدودی دانش‎آموز محدود نمی‎شود و آنها ناچارند برای به روز کردن اطلاعات علمی که هر روز تازه‎تر و پیچیده‎تر می‎شوند، دامنه ارتباطات اجتماعی خود را گسترش بخشند. آنها نیاز دارند که با افراد جامعه به ویژه والدین ارتباط برقرار کنند و از امکانات جامعه و خانواده حداکثر استفاده را بنمایند. در اکثر موارد آنها دامنه روابط اجتماعی خود را از مدرسه فراتر گذاشته و با سایر همتایان خود در سراسر کشور و حتی با سایر کشورها تماس گرفته و از نظریات و تجربیات آنها در زمینه‎های گوناگون و برای حل مشکلات آموزشی بهره می‎گیرند. فناوری‎های جدید زمنیه بسیاری از روابط اجتماعی را برای آنها فراهم می‎کنند. آنها به دانش‎آموزان می‎آموزند که چگونه می‎توانند زمینه‎های کار گروهی و تعاون را با کمک فناوری‎ اطلاعات و ارتباطات بهبود بخشند. بهره‎مندی از تمام امکانات بالقوه‎ای که در این فناوری‎ وجود دارد شرایط و خواسته‎های جدیدی را از معلمان می‎طلبد. در مورد اهمیت این موضوع در شرایط کنونی لازم است به چند نکته در مورد آموزش توجه گردد:

درک و فهم ما از یادگیری تغییر کرده است. یادگیری باید معنی دار و در زندگی کاربردی باشد.
دانش هر روز تغییر می‏کند، پس باید معلمان را به گونه‎ای وادار کرد تا دانش خود را به‎روز کنند و در معرض کانال‎های انتقال اطلاعات قرار بگیرند.
محیط اجتماعی بسیاری از کشورها اداره کلاس را برای معلمان دشوار ساخته است. موقعیت معلم در کلاس به چالش کشیده شده و دانش او زیر سؤال رفته است. دانش‎آموزان نسبت به معلم بی احترامی کرده، پرخاش می‎کنند و در برخی موارد معلمان در معرض تهدیدات فیزیکی و فشارهای روانی هستند. کسب تجربیات سایر همتایان و همکاران در برخورد با این مشکلات و چالش‎ها نیاز به مشاوره با افراد صاحبنظر وکارشناس دارد که به صورت گمنام از طریق فناوری‎ اطلاعات و ارتباطات ممکن است.
فناوری اطلاعات و ارتباطات علی رغم مفید بودن، کار معلمان را به نحو چشمگیری افزایش داده است. آنها مجبورند علاوه بر تدریس، مواردی مثل کار با رایانه، نصب نرم افزار، اینترنت و غیره را نیز یاد بگیرند و دانش‎آموزان را در این موارد کمک کنند. اشکالات نرم‎افزاری و سخت‎افزاری پیش آمده کمک از کارشناسان را می‎طلبد و این امر نیز با کم‎ترین هزینه از طریق فناوری‎ جدید امکان‎پذیر است.
استفاده از فناوری‎ اطلاعات و ارتباطات تغییرات زیادی را در آموزش ایجاد کرده است. جدول شماره ۱ نشان‎دهنده پاره‎ای از این تغییرات است.

جدول ۱-۱ ارزیابی الگوی جدید

امروزه، نظام‎های فعال آموزشی از طریق چند رسانه‎ای‎ها بدون توجه به فاصله جغرافیایی و ملیت به یادگیرندگان امکان استفاده یکسان از امکانات را می‎دهند. در این مدل جدید، فناوری جایگزینی برای مدرسه نیست، بلکه نقش مکمل را برای نظام ایفاء می‏کند.

نقش فناوری‎ اطلاعات و ارتباطات در آموزش

بارکر و فرانکلین[۴] (۱۹۹۸) عقیده دارند در صورتی که معلمان بخواهند از فناوری اطلاعات و ارتباطات در انجام وظایف محوله آموزشی و تدریس خود اطمینان یابند باید از مدل ۴ یی (E) که ازچهار واژه، Eases, Enables, Ensures, Enhances گرفته شده است استفاده کنند. اولین ایی (E) مربوط به راحت کردن کارها است. (Eases) یعنی اینکه معلمان ببینند که فناوری اطلاعات و ارتباطات چقدر وظیفه آنها را راحت و در انجام وظیفه به آنها کمک می‏کند. دومین ایی (E) مربوطه به توانا کردن فراگیر است. (Enables) یعنی تا چه حد فناوری اطلاعات و ارتباطات فراگیر را توانا می‏کند. سومین ایی (E) مربوط به اطمینان معلم از دستیابی به بازده‎های یادگیری است. (Ensures) اطمینان از دستیابی به اهداف آموزشی که با بازده‎های آموزشی قابل اندازه گیری است و چهارمین ایی (E) Enhacnes مربوط به بالا بردن کیفیت و ارزش وظیفه ویا کار است. به عقیده بارکر و فرانکلین در صورتی که فناوری اطلاعات و ارتباطات نتواند این عملیات را انجام دهد نباید به کار گرفته شود. مدل فوق الذکر، نه تنها دربه کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در زمینه سواد آموزی قابل استفاده است بلکه در کلیه زمینه‎های برنامه درسی می‎تواند مورد استفاده معلمان و کارشناسان قرار بگیرد.

تحقیقات انجام شده پیرامون نقش فناوری‎های جدید اطلاعات و ارتباطات بر معلمان

برای اجرای برنامه تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات برنامه ملی تربیت معلم در انگلستان اجرا شده است. بدین منظور مبلغ ۲۳۰ میلیون پوند برای تربیت کلیه معلمان برای استفاده از رایانه در سال ۲۰۰۲ در نظر گرفته شد. انتظار می‎رفت که معلمان از امکانات اینترنت نظیر پست الکترونیکی برای تماس با سایر معلمان کشور و دیگر نقاط دنیا و هم‎چنین برای ارتباط با متخصصان موضوعات درسی استفاده کنند.

نیکی دیویس[۵] (سومخ و دیویس[۶]، ۱۹۹۷) استدلال می‏کند که توانایی‎های حرفه‎ای معلمان از طریق به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات افزایش خواهد یافت. استفاده مؤثر دانش‎آموزان از فناوری، مستلزم آن است که معلمان برای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات آموزش دیده باشند.

نقش معلمان دراستفاده از فناوری‎ اطلاعات و ارتباطات

معلمان بهترین افرادی هستند که می‎توانند تأثیر واقعی فناوری‎ اطلاعات و ارتباطات را در یادگیری ارزیابی کنند و تشخیص دهند که فناوری‎ چه کارهایی را در آموزش می‎تواند انجام دهند و چه کارهایی را نمی‎تواند. از این رو، بازخورد معلمانی که در آموزش از رایانه‎ها استفاده می‎کنند بهترین یاور سیاستگزاران آموزشی در تصمیم‎گیری‎های مربوط به کاربرد این فناوری‎ می‎باشد.

برای پی بردن به ارزش فناوری در آموزش رسمی، پیمایش ملی از معلمان پیش دبستان تا دبیرستان[۷] مدارس دولتی و خصوصی به وسیله مؤسسه تحقیقاتی اینفوتک در کشور آمریکا انجام گرفت. در این پیمایش، محققان با ۶۰۶ نفر از معلمان مدارس دولتی وخصوصی کشور آمریکا مصاحبه کردند. این نمونه شامل تعداد مساوی از معلمان مدارس ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان بود که از جامعه آماری ۶/۱ میلیون نفر معلم از بانک اطلاعات معلمان به طور تصادفی انتخاب شدند.

تجزیه و تحلیل داده‎ها

مصاحبه‎های تلفنی توسط مؤسسه تحقیقاتی اینفوتک در می‎تا جون ۲۰۰۳ انجام گرفت. نتایج زیر از این پژوهش به دست آمد: سن ۸۵% از معلمان ۳۵ سال به بالا و متوسط تجربه تدریس آنها ۱۷ سال بود. متوسط تعداد دانش‎آموزان در هر کلاس درس ۲۳ نفر بود.

به طور کلی، مصاحبه شوندگان به نفش فناوری در برقراری ارتباط با والدین، در مدیریت و اداره کلاس‎ها و تدریس اشاره کردند. در زمینه ارتباط با والدین، معلمان از طریق پست الکترونیکی با والدین تماس گرفته و راجع به مشکلات درسی، نمرات دانش‎آموزان و موارد خاصی که در مدرسه اتفاق افتاده، از نظر والدین جویا می‎شدند. علاوه بر این معلمان برای برقراری با همتایان خود از مدارس دیگر با آنها تماس گرفته و در موارد آموزشی و مشکلات دانش‎آموزان از نظریات آن‎ها استفاده می‎کردند. اهم منافع استفاده از فناروی در آموزش به سه دسته تقسیم می‎شوند: منافع در کلاس درس، در خارج از کلاس درس و منافع آن برای معلمان.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .