عنوان :

پایان نامه کنترل و موجودی انبار

تعداد صفحات :۸۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

امروزه یکی از مهمترین داراییهای جاری موسسات اعم از خدماتی ، تجاری و تولیدی را موجودی مواد و کالا تشکیل می دهد. به همین جهت ارزیابی و گزارش صحیح این دارایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این موضوع در موسسات تجاری و تولیدی اهمیت دو چندانی دارد چرا که در این موسسات فروش کالا و محصول منبع اصلی ایجاد درآمد است و نهایتا می بایست بهای تمام شده این کالا و محصولات به دقت تعیین گردیده و در مقابل درآمد حاصل از فروش آنها قرار گیرد تا سود و زیان موسسه مشخص شود . بنابر این موجودی مواد و کالا و روشهای حسابداری آن به دلیل اثر گذاری مهم آن بر هر دو گزارش سود و زیان و ترازنامه باید مورد توجه قرار گیرد. و مدیریت وکنترل موجودی ها نقش اساسی در میزان سود دهی و اجرای عملیات شرکت خواهد داشت .

بررسی استانداردهای کنترلهای داخلی حاکم بر موجودی‌ها و بهای  تمام شده کالای فروش رفته

مهم‌ترین نکته در بررسی میزان کارائی و اتکاء کنترلهای داخلی توجه به نکته مهم و تکراری هدف از ایجاد کنترل داخلی قابل توجه است. ما بطور کلی در ایجاد یک کنترل داخلی دو هدف زیر را دنبال می‌کنیم :

‌أ.         جلوگیری از سوء استفاده از منابع و منافع سازمان.

‌ب.    کمک به استفاده بهینه از کلیه امکانات سازمان.

مقاله شامل بخش های زیر می باشد: موجودی کالا چیست ؟، حسابداری و گزارشگری موجودی مواد وکالا، روشهای برآوردی ارزیابی موجودی کالا، روشها و مدل ارزیابی موجودی کالا، نگهداری و مدیریت موجودیهاى مواد و کالا، مدل عارضه یابی و تحلیل جامع مدیریت موجودی کالا، کنترل های داخلی موجودی ها

واژه های کلیدی: موجودی کالا، ارزیابی موجودی کالا، مدیریت موجودی مواد، کنترل داخلی موجودی ها

فهرست مطالب

مقدمه    ۱
فصل اول: موجودی کالا چیست ؟
چرخه ساده سیستم موجودی کالا   ۳
نمودار   ۳
موجودی مواد و کالا چیست؟    ۴
طبقه بندى عمده موجودیهاى کالا در ترازنامه   ۴
شناسایى اقلام تشکیل دهنده موجودیها   ۵
فصل دوم : حسابداری و گزارشگری موجودی مواد وکالا
نکات اصلی مرتبط با حسابداری و گزارشگری موجودی مواد وکالا   ۶
تعیین موجودی کالا و بهای تمام شده کالای فروش رفته   ۶
سیستم های حسابداری موجودی کالا   ۷
جریان واقعی بهای تمام شده و جریان های فرضی آن   ۱۱
فصل سوّم : روشهای برآوردی ارزیابی موجودی کالا
روش سود ناخالص   ۱۵
روش خرده فروشی   ۱۶
فصل چهارم : روشها و مدل ارزیابی موجودی کالا
ارزیابی موجودی کالا به اقل بهای تمام شده یا قیمت بازار     ۱۷
بهای جایگزینی   ۱۸
بهای استاندارد   ۱۹
ارزش نسبی فروش    ۱۹
خالص ارزش بازیافتنی   ۱۹
فصل پنجم : نگهداری و مدیریت موجودیهاى مواد و کالا
مدیریت به موقع موجودیها   ۲۰
هزینه های مرتبط با موجودی   ۲۱
دوایر کنترل کننده موجودی   ۲۴
اصول کلى کنترل موجودیها   ۲۷
دلایل اهمیت موجودی ها   ۲۹
فصل ششم : مدل عارضه یابی و تحلیل جامع مدیریت موجودی کالا   ۳۰
رویکرد بالینی   ۳۲
رویکرد کلینیکال    ۳۳
حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مسئله‌‌‌‌‌‌‌‌‌خیز در مدیریت موجودی کالا   ۳۵
روش تشخیص علل ایجاد  مشکلات در مدیریت موجودی کالا   ۳۷
جمع بندی   ۴۵
فصل هفتم : کنترل های داخلی موجودی ها
بخش اول : اهمیت و جایگاه کنترل های داخلی    ۴۶
بخش دوم : شناسائی کنترلهای داخلی موجود در سازمان   ۴۸
بخش سوم : آزمون اضافی کنترل های داخلی قابل اتکا براساس شناخت کسب شده در بخش دوم   ۴۹
بخش چهارم : برآورد خطر کنترل و طراحی آزمون‌های محتوا   ۵۰
پیوست ۱ : سیستم تولید به موقع  JIT    ۵۲
پیوست ۲ : استاندارد حسابداری‌ شماره‌ ۸ حسابداری‌ موجودی‌ مواد و کالا   ۶۱
منابع و مآخذ   ۷۹

منابع و ماخذ :

۱-استراتژی  مدیریت بر موجودیها، ریموند پی- ترجمه دکتر علی اصغر عیوضی

۲- سازمان حسابرسی ، کمیته فنی ، استاندارد های حسابداری نشریه ای ۱۶۰ ، ۱۳۸۷

۳- سازمان حسابرسی ، کمیته فنی ، حسابدارى موجودى مواد و کالا ، نشریه شماره ٨۰

۴-حسابداری مدیریت ، رضا شباهنگ ، نشریه ۱۳۱ سازمان حسابرسی
۵-حسابداری میانه (۱) ، چستین، فلاهرتی ، اوکانر ترجمه دکتر ایرج نوروش ، غلامرض کرمی
۶-حسابداری مالی ، محمدعلی سهمانی اصل ، انتشارات سنجش
۷-اصول حسابداری (۱)   ، چارلز هورن گرن ، والتر هاریسون و مایکل رابینسون

مقدمه:

یکی از مسئولیتهای مهم و اساسی در واحدهای صنعتی، مدیریت و کنترل موجودیهاست. فعالیتهای متمرکز شده تحت عنوان کنترل موجودیها، همواره مورد توجه خاص مدیریت است. واحدهای مختلف صنعت نیز هر یک با توجه به اهداف و وظایفی که به عهده دارند، به نوعی خاص سیاستهای رایج و نحوه اعمال فعالیتهای مربوط به مدیریت و کنترل موجودیها را مورد توجه قرار داده و هر یک بنا بر مصالح خود به نوعی سیاست و خط مشی بخصوص در اداره این فعالیت گرایش دارند. در این میان وظیفه مسئولین و دست اندرکاران قسمت کنترل تولید و موجودیها آن است که با توجه به اهداف واحد صنعتی و با در نظر گرفتن کلیه عوامل و شرایط، روشهائی را پیش گیرند و دنبال کنند که در اقتصاد کلی کارخانه اثر مثبت داشته باشند.

فعالیتهای “مدیریت و کنترل موجودیها” همان طور که از عنوان آن مشخص است به دو بخش “مدیریت موجودیها “و” کنترل موجودیها” تقسیم می شود. مدیریت موجودیها عبارت از تدوین سیاستها و روشها و ارائه خط مشی در اداره امور موجودیهای واحد صنعتی است. کنترل موجودیها نقش اجرا کننده و بکار گیرنده این روشها را جهت اعمال سیاستهای ارائه شده به عهده خواهد داشت. در بخش اولیه این فعالیت یعنی در امر مدیریت موجودیها، که امور تدوین سیاستها و خط مشی ها را به عهده دارد، مدیریت کارخانه دخالت مستقیم داشته و در حقیقت تعین کننده اصلی سیاستها و خط مشی ها در این زمینه به شمار می رود. امور کنترل موجودیها به طور معمول زیر نظر مدیر تولید و در همکاری نزدیک با حسابداری صنعتی، قسمت فروش، قسمت خرید و قسمت انبارها اجراء می شود.

 امروزه یکی از مهمترین داراییهای جاری موسسات اعم از خدماتی ، تجاری و تولیدی را موجودی مواد و کالا تشکیل می دهد. به همین جهت ارزیابی و گزارش صحیح این دارایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این موضوع در موسسات تجاری و تولیدی اهمیت دو چندانی دارد چرا که در این موسسات فروش کالا و محصول منبع اصلی ایجاد درآمد است و نهایتا می بایست بهای تمام شده این کالا و محصولات به دقت تعیین گردیده و در مقابل درآمد حاصل از فروش آنها قرار گیرد تا سود و زیان موسسه مشخص شود . بنابر این موجودی مواد و کالا و روشهای حسابداری آن به دلیل اثر گذاری مهم آن بر هر دو گزارش سود و زیان و ترازنامه باید مورد توجه قرار گیرد. و مدیریت وکنترل موجودی ها نقش اساسی در میزان سود دهی و اجرای عملیات شرکت خواهد داشت .

موجودی مواد و کالا چیست؟ 

صرف نظر از معنی کلمه “موجودی” آنچه که در صنعت و بازرگانی از این کلمه برداشت می شود. عبارتند از “اجناس، مصالح، مواد و قطعات که در امر تولید و فروش و ادره صنعت مورد مصرف قرار می گیرد.” در کاربرد این تعریف باید توجه و دقت کافی مبذول داشت در این تعریف از واژه “مصرف” استفاده شده و بنابراین دارائیهای نظیر ماشین آلات، ابزار، وسایل دفتری، منابع و مدارک مالی، ساختمان و زمین و …. جزو موجودیها به آن مفهوم نیست که در اینجا مورد نظر است. به عبارت دیگر، موجودیها قسمتی از دارائیهای یک شرکت به شمار می روند ولی کلیه دارائیها را در بر نمی گیرد.

 موجودیهای مواد و کالا به منظور اهداف زیر نگهداری می شوند:

١ – فروش در روال عادی عملیات

٢-  کاربرد در ساخت و فروش محصول

٣ – استفاده در فرآیند تولید کالاها و خدمات قابل فروش

طبقه بندى عمده موجودیهاى کالا در ترازنامه :

نحوه طبقه بندی موجودیهای کالا در واحدهای بازرگانی و واحدهای تولیدی متفاوت میباشد .

در واحد های بازرگانی که به خرید و فروش کالا اشتغال دارند ، فقط موجودیهای کالا نگهداری می شود.

در واحدهای تولیدی موجودیهای مواد و کالا به شرح زیرطبقه بندی و نگهداری میشوند :

١– موجودی مواد اولیه : که برای مصرف مستقیم در فرآیندتولید مصرف می شوند.

٢– موجودی کالاهای در جریان ساخت:  که هنوز فرآیند تولید آنها تکمیل نشده است.

٣– موجودی کالاهای ساخته شده : که فرآیند تولید آنها تکمیل و برای فروش آماده می باشند.

۴– ملزومات ( مواد غیر مستقیم ):  که ارتباط آنها با کالاهای ساخته شده بطور مستقیم نمی باشد بلکه بطور غیرمستقیم در تولید محصول نقش دارند، مانند روغن وگریس برای ماشین آلات.

۵– موجودیهای متفرقه : که شامل اقلامی نظیر ملزومات اداری و مواد بسته بندی که معمولاً در آینده نزدیک مصرف و هنگام مصرف به عنوان هزینه های اداری و تشکیلاتی یا توزیع و فروش تلقی میگردد .   از آنجا که انتظار میرود این نوع موجودی ها طی مدتی کمتراز یکسال به فروش رفته ، مصرف شده و یا به وجه نقد تبدیل شوند ، لذا این گونه اقلام در طبقه بندی داراییهای جاری منظورمی شوند.  ولی آن دسته از موجودیهای مواد و کالا که انتظار نمی رود ظرف مدت یکسال به فروش رفته، مصرف شده یا به وجه نقد تبدیل شوند ، باید به عنوان داراییهای غیرجاری طبقه بندی شوند.

شناسایى اقلام تشکیل دهنده موجودیها

علاوه بر موجودیهای مواد و کالا که واحد تجاری درانبارهای خود نگهداری کرده و در مالکیت خود دارد، اقلام زیر نیز جزء موجودی کالای واحد تجاری تلقی می شوند :

١– کالاهای در راه : از دیدگاه حسابداری، زمانی خرید کالا درحسابها ثبت میشود که مالکیت کالاهای مزبور به خریدار منتقل شده باشد، اما به دلیل مشکل بودن تعیین زمان دقیق انتقال مالکیت ، عملا خرید ، زمانی در حسابها ثبت میشود که کالا توسط خریدار دریافت گردد. لذا در پایان سال مالی مالکیت کالاهای در راه باید مشخص شود تا آن دسته ازکالاهایی که مالکیتشان انتقال یافته در خریددوره جاری منظور شوند.

٢– کالاهای امانی نزد دیگران : گاهی واحدهای تجاری به منظوربازاریابی و فروش برخی از محصولات خاص، از طرح کالاهای امانی استفاده می کنند. در این روش آمر کالاهایی را برای حق العمل کار ارسال می کند . حق العمل کار بدون تقبل هیچگونه تعهدی به جز حفاظت و مراقبتهای معمول تا زمان فروش، کالا را نزد خود نگهداری می کند که البته تملک آن با آمر است.  لذا از این نظر هیچگونه ثبت حسابداری از جانب حق االعمل کار به منظور دریافت کالاهای امانی صورت نمی گیرد.

فصل دوم :

« حسابداری و گزارشگری موجودی مواد وکالا »

نکات اصلی مرتبط با حسابداری و گزارشگری موجودی مواد وکالا را به شرح زیر می توان برشمرد:

مالکیت موجودی مواد و کالا : تعیین اینکه کدام اقلام باید در زمره موجودی مواد وکالا قرار گیرند .
بهای تمام شده تاریخی : تعیین بهای تمام شده ای که باید به موجودی مواد و کالا تخصیص یابد.
فرض جریان بهای تمام شده : تعیین بهای تمام شده تخصیص  یافته به کالای فروش رفته و موجودی کالا در روش های مختلف جریان بهای تمام شده .
ارزیابی : تعیین اینکه چگونه وچه هنگام موجودی مواد وکالا باید به خالص ارزش فروش منعکس شود .

تعیین موجودی کالا و بهای تمام شده کالای فروش رفته

مبنای اصلی حسابداری موجودی کالا ، بهای تمام شده است یعنی وجه نقد یا ارزش منصفانه آنچه برای تحصیل کالا ، فدا شده است . بهای تمام شده موجودی کالا تابع دو متغیر است:

تعداد واحدهایی که در زمره موجودی کالا جای می گیرد و
بهای تمام شده تخصیص یافته به این واحد ها .

تعیین بهای تمام شده موجودی مواد وکالا :

بهای تمام شده شامل کلیه بهای لازم  برای آماده سازی کالا به قصد فروش است . برای یک واحد تولیدی ، بهای تمام شده شامل مواد مستقیم ، دستمزد مستقیم و سربار  کارخانه است . این بهای تمام شده سپس به حسابهای کالای درجریان ساخت و کالای ساخته شده تخصیص می یابد . هزینه بهره متحمله بابت کالاهایی که به طور روز مره تولید می شود یا کالاهای که درحجم های وسیع بطور مداوم تولید می شود نباید جزیی از بهای تمام شده موجودی کالا قلمداد شود.

در مورد واحد های بازرگانی نیز بهای تمام شده موجودی کالا شامل : قیمت خرید ،حمل به داخل ، بیمه و سایر بهای متحمله برای آماده سازی کالا به قصد فروش است .

  سیستم های حسابداری موجودی کالا

در حسابداری موجودی کالا برای تعیین بهای تمام شده کالای فروش رفته از سیستم های زیر استفاده می کنیم :

۱) سیستم ادواری موجودی کالا (Periodic inventory system )
همان طوری که  از نام سیستم ادواری موجودی کالا بر می آید در صورت استفاده از این سیستم مبلـغ کالای در دست ، فقط در پایان هر دوره تعیین می شود میزان کالای موجود در پایان دوره حسابداری از طریق شمارش فیزیکی کالا تعیین می شود . در این سیستم شمارش موجودی کالای پایان دوره  الزامی بوده و بهای تمام شده کالای فروش رفته بستگی به موجودی کالای پایان دوره دارد  و بیشتر در شرکت های مناسب است که تنوع اقلام زیاد و بهای تمام شده کم باشد مثل فروشگاه ظروف .

در این روش به هنگام خرید و یا فروش، از حسابهایی به همین نامها استفاده می شود. و خبری از حساب موجودی کالا نیست.

 خرید                  ×××

                        موجودی نقد         ×××

موجودی نقد         ×××

                          فروش               ×××

دراین سیستم موجودی کالای پایان دوره معمولاً هنگام ثبت بهای تمام شده کالای فروش رفته درحسابها منعکس می شود :

موجودی کالا (مانده پایان دوره)  ……………………………………….. ×××

بهای تمام شده کالای فروش رفته…………………………………………(رقم باقیمانده )

                                           موجودی کالا(مانده اول دوره) …………………………………. ×××

                                          خرید  …………………………………………………………………… ×××

۲) سیستم  دایمی موجودی کالا ( perpetual    inventory   system) :

 در صورت استفاده از این سیستم سابقه ای مستمر و لحظه به لحظه از تغییرات در موجودی کالا بدست می آید گر چه در سیستم دایمی نیازی به شمارش موجودی کالای پایان دوره نیست ، با این وجود به منظور تایید مانده موجودی کـالا باید حداقل یک مرتبه در سال شمارش شوند . در این سیستم ، کلیه مبادلات مربوط به خرید و فروش در  حساب موجودی ها ثبت می شود . هنگام فروش کالا ، علاوه برثبت فروش ، ثبت زیر نیز در دفاتر زده می شود :

بهای تمام شده کالای فروش رفته…………………………….          ×××

                                               موجودی کالا  ………………………………………                      ×××

نکته مهم :    در روش دائمی ثبت یا ثبتهایی برای پایان سال مالی وجود ندارد  چون در تمام طول سال با تغییرات مربوطه حساب موجودی کالا نیز تغییر کرده است. فقط یک ثبت نهایی برای منتقل کردن حساب بهای تمام شده کالای فروش رفته به حساب خلاصه سود و زیان وجود دارد.

تشریح تفاوت دو سیستم ادواری و دائمی با ذکر مثال:

اطلاعات زیر را در نظر بگیرید:

 موجودی ابتدای دوره :                      ۵۰۰                ۴۰۰

            +

کالاهای خریداری شده                    ۱۰۰۰               ۴۰۰

             =

 کالاهای آماده برای فروش               ۱۵۰۰

           –

(کالاهای فروش رفته)                       ۹۰۰

             =

موجودی پایان دوره                             ۶۰۰

در سیستم ادواری ثبتهای مربوط به موجودیها به صورت دوره ای انجام می شود و تا پایان دوره اثری از حساب موجودی کالا نیست. فقط در پایان دوره با استفاده از حساب خلاصه سود و زیان موجودی کالای ابتدای دوره بسته شده و سپس حساب موجودی کالای پایان دوره بدهکار شده و خلاصه سود و زیان بستانکار میشود.

اما در سیستم  ثبت دائمی اینطور نیست و با استفاده از مدارک تفصیلی هر لحظه یا بطور دائمی تغییرات موجودیهای کالا  ثبت میشوند. منتهی در این روش همانطور که قبلا هم گفتم از حسابی به نام موجودی کالا در هر لحظه برای تغییرات در میزان  موجودیها استفاده میشود. یعنی در مواقع خرید یا فروش بسته به نوع عمل موجودی کالا بدهکار یا بستانکار می شود.

بنابراین در روش ثبت دائمی حساب موجودیها همواره معرف ارزش کالای موجود در انبار می باشد.

 اما حالا به تفاوت گزارشگری در ترازنامه و صورتحساب سود و زیان توجه کنید:

و ترازنامه در دو روش دائمی و ادواری :

ملاحظه میکنید در هر دو روش  سود ناخالص یکسان و به مبلغ ۱۸۰۰۰۰ ریال است.

و همچنین قابل ذکر است که در ترازنامه در هر دو روش موجودیهای کالا به یک میزان و به مبلغ ۲۴۰۰۰۰ ریال گزارش شده است.

جریان واقعی بهای تمام شده و جریان های فرضی آن :

75,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .