عنوان :

تحقیق تأثیر فشار روانی مسابقه بر غلظت کورتیزول، تستوسترون،

IgA بزاقی وضربان قلب مربیان برنده و بازنده لیگ برتر فوتبال

تعداد صفحات : ۱۱۰

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

  حرفه مربیگری فوتبال یکی از مشاغل پرمخاطره در جهان محسوب می شود و فشارهای روانی ناشی از ماهیت این حرفه موجب درمانده  شدن مربیان حرفه ای فوتبال شده است. ازآنجائیکه درجریان مسابقه هرگونه رفتارمربی برروی بازیکنان تاثیرمی گذارد وتغییررفتارمربی انعکا سی ازجریان بازی ا ست ، لازم است مربیان بااعتماد به نفس وبهره گیری ازمهارت های ارتباطی باکنترل رفتار خود هدایت ورهبری تیم خود را برعهده گیرند . هدف اصلی از این پژوهش بررسی تاثیر فشار روانی مسابقه بر غلظت کورتیزول، تستوتسرون، IgA بزاقی و ضربان قلب مربیان برنده و بازنده لیگ برتر فوتبال بوده است. بدین منظور ۱۶ نفر از مربیان حرفه‌ای لیک برتر فوتبال آزمودنی‌های این تحقیق را تشکیل دادند. نمونه‌های بزاقی در روز مسابقه در پنج مرحله جمع آوری شد. غلظت کورتیزول و تستوسترون بزاقی با استفاده از روش RIA و برای تعیین میزان IgA از روش نفلومتری و با استفاده از دستگاه می‌نی‌نف انجام شد. ضربان قلب مربیان در زمان استراحت و در جریان مسابقه با استفاده از دستگاه Polar- Team ثبت گردید. لحظات حساس بازی نیز در فرم و یژه‌ای ثبت شد. به جهت اینکه مربیان در شراط استرس روانی مسابقه قرار نداشته باشند، تعیین غلظت کورتیزول، تستوسترون، IgA و ضربان قلب استراحت آزمودنی‌ها یک هفته پس از پایان مسابقات انجام شد. در این پژوهش از آمار توصیفی از طریق محاسبه میانگین و انحراف استاندارد، سپس ازروش تحلیل واریانس بااندازه گیری های مکرر (ANOVA) و آزمون تعقیبی شفه وهمچنین t مستقل جهت آ زمون فرضیه هااستفاده شد . پس از آنالیز نمونه‌های بزاقی، ضربان قلب و آزمون فرضیه‌های پژوهش، نتایج نشان داد که استرس‌های روانی مسابقه در مربیان با افزایش معنی داری در سطوح کورتیرول، تستوسترول بزاقی همراه بود. بیشترین مقدار کورتیرول بین دو نیمه مشاهده شد که در مربیان بازنده این افزایش بیشتر بود. اختلاف معنی داری در سطوح IgA مربیان برنده و بازنده وجود نداشت و تغییرات ضربان قلب مربیان در جریان بازی اختلاف معنی داری با ضربان قلب استراحت آنها داشت. میانگین ضربان قلب در لحظات حساس مسابقه ۸۰/۱۳۵ ضربه در دقیقه بود که نسبت به میانگین ضربان قلب استراحت، یک اختلاف ۷۰ ضربه ای را نشان داد.

واژه های کلیدی: فشار روانی مسابقه،کورتیزول، تستوسترون ،IgA، ضربان قلب، مربیان برنده،مربیان بازنده

فهرست مطالب

فصل اول : طرح تحقیق
۱-۱- مقدمه         ۲
۱-۲- بیان مسئله          ۳
۱-۳- ضرورت و اهمیت تحقیق         ۵
۱-۴- اهداف تحقیق         ۶
۱-۴-۱- هدف کلی         ۶
۱-۴-۲- اهداف اختصاصی         ۷
۱-۵- فرضیه های تحقیق         ۷
۱-۶- روش انجام تحقیق         ۸
۱-۷- محدودیت های تحقیق         ۹
۱-۸- تعریف واژه ها و اصطلاحات        ۱۰
فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه         ۱۳
۲-۲- مبانی نظری تحقیق         ۱۳
۲-۲-۱- مکانیزیم فعال شدن سلول های قشر فوق کلیوی         ۱۵
۲-۲-۲- ریتم شبانه روزی ترشح گلوکوکورتیکوئیدها         ۱۵
۲-۲-۳- کورتیزول              ۱۶
۲-۲-۴- اثر کورتیزول بردستگاه عصبی مرکزی            ۱۸
۲-۲-۵- اثرکورتیزول بر عملکرد گونادها            ۱۸
۲-۲-۶- مقادیر و اندازه گیری کورتیزول             ۱۸
۲-۲-۷- روش ها و اندازه گیری کورتیزول آزاد در بزاق            ۱۸
۲-۲-۸- اثر ایموندلوژیک کورتیزول              ۱۹
۲-۲-۹- اثر کورتیزول  بر سلول های خونی            ۲۰
۲-۲-۱۰- تستوتسرون            ۲۰
۲-۲-۱۱- گردش تستوسترون در پلاسما            ۲۱
۲-۲-۱۲- تجزیه و دفع تستوسترون            ۲۱
۲-۲-۱۳- مکانیزیم حمل مولکولی و سلولی تستوسترون            ۲۲
۲-۲-۱۴- محور هیپوتالاموس- هیپوفیز گونادی            ۲۲
۲-۲-۱۵- اثر بیولوژیک تستوسترون            ۲۴
۲-۲-۱۶- مقادیر و اندازه گیری تستوسترون            ۲۵
۲-۲-۱۷-دستگاه ایمنی بدن            ۲۵
۲-۲-۱۸- طرح و اره کلی پاسخ ایمنی            ۲۵
۲-۲-۱۹- سلول های دستگاه ایمنی            ۲۶
۲-۲-۲۰- ایمونوگلوبولین ها و پادتن ها            ۲۷
۲-۲-۲۱- دستگاه ایمنی مخاطی        ۲۷
۲-۳- پیشینه تحقیق     ۲۸
۲-۳-۱- تاثیر فشار روانی بر ترشح هورمون        ۲۸
۲-۳-۲- تاثیر برد و باخت بر غلظت تستوسترون و کورتیزول         ۳۳
فصل سوم : روش شناسی تحقیق
۳-۱- مقدمه            ۴۳
۳-۲- جامعه و نمونه آماری            ۴۳
۳-۳- متغیرها تحقیق            ۴۳
۳-۴- ابزار اندازه گیری            ۴۳
۳-۵- روش جمع آوری اطلاعات            ۴۴
۲-۵-۱- روش رادیوایمونواسی            ۴۵
۳-۶- روش های آماری            ۴۶
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق
۴-۱- مقدمه            ۴۸
۴-۲- بررسی توصیفی یافته های تحقیق            ۴۸
۴-۲-۱- مشخصات آزمودنی ها            ۴۸
۴-۲-۲- کورتیزول  بزاقی            ۴۹
الف- میانگین غلظت کورتیزول بزاقی مربیان درمراحل نمونه گیری        ۴۹
ب- میانگین غلظت کورتیزول بزاقی مربیان برنده در مراحل نمونه گیری        ۵۰
ج- میانگین غلظت کورتیزول بزاقی مربیان بازنده در مراحل نمونه گیری        ۵۱
د- مقایسه میانگین غلظت کورتیزول  بزاقی مربیان برنده و بازنده        ۵۲
۴-۲-۳- تستوتسرون بزاقی             ۵۳
الف- میانگین غلظت تستوسترون بزاقی مربیان در درمراحل نمونه گیری         ۵۳
ب- میانگین غلظت تستوتسرون بزاقی مربیان برنده در مراحل نمونه گیری     ۵۴
ج- میانگین غلظت تستوتسرون بزاقی مربیان بازنده درمراحل نمونه گیری         ۵۵
د- مقایسه میانگین غلظت تستوتسرون بزاقی مربیان برنده و بازنده        ۵۶
۴-۲-۴- IgA بزاقی            ۵۷
الف- میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان درمراحل نمونه گیری         ۵۷
ب- میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان برنده در مراحت نمونه گیری        ۵۸
ج- میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان بازنده در مراحل نمونه گیری       ۵۹
د- مقایسه میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان برنده و بازنده       ۶۰
۴-۲-۵- ضربان قلب            ۶۱
الف- میانگین تعداد ضربان قلب مربیان در مراحل نمونه گیری        ۶۱
ب- میانگین تعداد ضربان قلب مربیان برنده در مراحل نمونه گیری        ۶۲
ج- میانگین تعداد ضربان قلب مربیان بازنده در مراحل نمونه گیری        ۶۳
د- مقایسه میانگین تعداد ضربان قلب مربیان برنده و بازنده      ۶۴
۴-۳- آزمون فرضیه های تحقیق        ۶۵
فصل پنجم : بحث و بررسی و نتیجه گیری
۵-۱- مقدمه            ۸۲
۵-۲- خلاصه تحقیق            ۸۲
۵-۳- بحث، بررسی و نتیجه گیری     ۸۳
۵-۴- پیشنهادات        ۸۸
منابع      ۸۹
پیوست ها
پیوست ۱- اطلاعات مربوط به مربیان لیک برتر فوتبال        ۹۷
پیوست ۲- اطلاعات مربوط به مسابقه        ۹۸
پیوست ۳- اطلاعات مربوط به ضربان قلب مربیان لیگ برتر فوتبال     ۹۹  پیوست ۴- فرم بستن کمربند Team-polar       ۱۰۰

منابع

۱٫    اشترانی، بهزاد (۱۳۷۴). مقایسه آثار یک جلسه تمرین شدید در محیط‌های معمولی و گرم بر غلظت‌های ایمونوگلوبولین A و کورتیزول بزاقی در دوندگان استقامت مرد. فصلنامه المپیک، سال سیزدهم-شماره ۱(پیاپی ۲۹).
۲٫       آقاعلی‌نژاد؛ حمید (۱۳۷۷). اثر ورزش بر روی دستگاه ایمنی بدن. فصلنامه المپیک، سال ششم-شماره‌های ۱ و۲(پیاپی ۱۱).
۳٫      توماس رایلی؛ مارک ویلیامز (۱۳۸۴). علم و فوتبال. مترجمان دکتر عباسعلی گائینی، فتح الله مسیبی، محمد فرامرزی. تهران،کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی.
۴٫       رواسی،علی اصغر(۱۳۷۴). بررسی تأثیر تمرینات هوازی و بی‌هوازی بر روی سطوح هورمون‌های تستوسترون و رشد، قدرت و ساختار بدن در افراد سالمند (پایان‌نامه دکتری). دانشگاه تهران، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی.
۵٫      گایتون، آرتور، جان هال (۱۳۷۸). فیزیولوژی پزشکی. جلد۳،ترجمه دکتر فرخ شادان، انتشارات چهر.
۶٫       مارتین،راینر(۱۳۷۲).روانشناسی ورزشی.ترجمه فرهاد هژیر،انتشارات جهاد دانشگاهی،چاپ اول.
۷٫      واعظ موسوی،سید کاظم، محمد علی آذربایجانی،مجید باغدارنیا(۱۳۶۵).تأثیر یک دوره مسابقات تیراندازی بر غلظت تستوسترون، کورتیزول بزاقی و خلق‌وخو در تیراندازان نخبه، گزارش طرح تحقیقی. دانشگاه امام حسین (ع).گروه تربیت بدنی.
۸٫      ویلیام،دی،مک آردل، فرانک ای کچ، ویکتوریا ل کچ (۱۳۷۹). ج: فیزیولوژی ورزشی، انرژی و تغذیه، ترجمه دکتر اصغر خالدان، تهران،سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، سمت.
۹٫          Albasi, M Bongard,S Buchanan, T W pincomb,GA lincinio,J Lovallo,W R (1997).Cardiovascular and neuroendocrine adjustment to public speaking and meintal arithmetic stressors.Psychological.34:266-275
۱۰٫        Aubets,J.,and Seggura,J.(1995).Salivary cortisol as a maker of competition related Stress. Science et Sports.1Q.149-154
۱۱٫        Berk,LS-Tan,SA Fri,WF Napir,BJ Lee,JW Hubbard,RW Lewis,JE Eby,WC.(1989).Neurolendocrin and stress hormone changes during mirthful langhter American J Med Sci.298.390.396
۱۲٫       Bernhardt, P C.Dabbs, J M.fielden, J A Lutter,C D.(1998).Testosterone changes during vicarious experiences of winning and losing among fans at sporting events.Physiol Behav.1:59-62
۱۳٫       Booth,A.,Shelley,G.,Mazur,A.,Tharp,G.,Kittok,R.(1989).Testosterone, and winnig and losing in human competition.Horm. Behav.23, 556-571
۱۴٫       Brantly, P J Dietz, LS Mcknight,G T Jones,G N and Tulley,R (1998).Convergence between the daily stress inventory and endocrine measures of stress.J Consulting Clin Psychology.
۱۵٫       Coming, D C.Wall,S R. Galbraith,MA.Beleastro,A N (1987).Reproductive Hormone responses to resistance exercise. Medicine and Science in sports and exercise, 19(3):234-238.
۱۶٫       Cumming, D. C;Quigly,M. E;Yens,S. S. C;(1983).Acute Suppression of Circulating Testosterone Levels by Cortisol in Men. J. Clin.Endocrinol.Metab, 57:.611-673.
۱۷٫       Elloumi M , Maso F , Michaux O , Robert A , Lac G. (2003) Behavior of saliva cortisol [C]. testosterone [T] and the T/C ratio during a rugby match and during the post –competition recovery days Eur J Appl. Physiol. 1-2 : 23-28.
۱۸٫       Filaire,E.,Le Scanff,C., duche, P., Lac,G.(1999).The relationship between salivary adrenocortical hormones changes and personality in elite female athletes during handball and volleyball competition. Res Quar Exer sport.3,297-302.
۱۹٫       Filaire.E, Sagnol. M, Ferrand.C.Moso.F,Lac. G (2000).Psycho physiological Stress in Judo athletes during competition, J , Sports Med Phys Fitness 41:263-268.
۲۰٫       Graham N.M.H, Douglas R.M , & Rayan P. (1986). stress and acute respiratory infection. American jornal of Epidemiology 124:389-401
۲۱٫       Galbo, H. Golinick, PD (1984).Hormonal changes during and after exercise. Medicine and Sport Science, 17:97-110
۲۲٫      Gladue,B. A.,Boechler,M.,and McCaul,K. D.(1989).Hormonal response to competiton in human males.Aggress.Behav.15,409-422.
۲۳٫      Gonzalez-Bono,E.,Salvador,A., Serrano M. A.,Ricarte, J. (1999).Testosterone,cortisol and mood in a sports team competition.Horm Behav.35, 55-62
۲۴٫      Graham, NM Bartholomeusz,RC Taboonpong, N La Brooy, JT. (1988).Dose anxiety reduce secretion rate of secretory IgA in saliva Med J Aust 3:131-133
۲۵٫      Green Span.F S:Baxter.j.D, (1991) Basic and clinical Endocrinology. Fourth Edition.Appleton and Lange.Pub
۲۶٫      Guyton, A.C; Hall, J.E. (1996).Text book of Medical Physiology. The eds W.B.Saunders Company.
۲۷٫       Hakkinen, K. Pakarinen,A. Alen,m. Komi,P (1985).Serum hormone during prolonged training of neuromuscular performance.Eur. J.Appl.physiology, 53:287-293.
۲۸٫      Haris, B., Cook, N.J., walker,R F., Read, G.F., Riad-Fahmy, D. (1989). Salivary steroid and psychometric parameters in male marathon runner’s.Br J Sports. Med 2, 83-93
۲۹٫      Haekney, AC (1989). Endurance training and testosterone levels Sprots Medicine, 8(2): 117-127
۳۰٫       Holsboer, FBarden, N.(1996).Antidepressanand hypothalamic-pituitary adrenocortical regulation.Endocrin Rev
۳۱٫       Howlett. T.A, (1987).Hormonal responses to exercise and training, a short Review. Clin En Crinol,26:pp,723-742
۳۲٫      Hubert,W DeJong,Meyer,R.(1990).Psycho physiological response patterns to positive and negative film stimuli.Biol Psychol.31:73-93
۳۳٫     Hubert,WdeJong,Meyer,R(1991).Autonomic.neuroendocrin and subjective response to emotion inducing film stimuli.Int J Psychophysiol.11:130-140
۳۴٫      Hucklebridge,FClow,A.,Evans,P.,(1998). The relationship between salivary secretory immunoglobulin A and cortisol :Neuroendocrine response to awakening the diurnal cycle.Int J Psychophysiol.1:69-76
۳۵٫     Jemmott. J. B , Borysenko. M , Chapman. R , Borysenko. J.Z , McClelland D.C , Meyer. D , Benson. H. (1983). Academic stress , Power motivation and decrease in secretion rate of salivary immunoglobulin A. the Lancet 1400-1402
۳۶٫      Kemper, T.(1190).Social structure and testosterone. Rutgers Univ. Press,New
۳۷٫     Kugler, J (1991).Emotional status and immunoglobin A in saliva: Review of the literature.Psychother Psychsom Med Psychol 6:232-242
۳۸٫     Kugler, J Reintjes, F Tewes, V Schedlwski, M (1996).Competition stress in soccer coaches increase salivary immunoglobin A and salivary cortisol concentrations Sports Med Phys Fitness.36:117-120
۳۹٫      Lac G, Berthon P.(2000) changes in cortisol and testosterone levels and T/C ratio during an endurance competition and recovery Sports Med Phys Fitness Jun;40(2): 39-44
۴۰٫       Levison.W.E: Jawetz,E.(1992).medical microbiology and immunology, Appleton and Lange
۴۱٫       Litwack, G SchT J (1992). Biochemistry of hormones II:Sterorid Hormones.In:Devlin, T M ;Text book of biochemistry :with clinical correlations.3^rd ed.Newyork:Wiley-Liss
۴۲٫      Lovallo, W R Pincomb, G A Brackett, D J Wilson, M F (1990).Heart rate reactivity as a predictor of neuroendocrine responses to aversive and appetitive challenges.Psychosom. Med: 17-26
۴۳٫      Mackinnon.L.T and Hooper.s (1994) secretory immune system responses to exercise of varying intensity and during overtraining. Int J.Sports Med 15:179-183
۴۴٫      Machinnon, L.T :(1997).Effects of overtraining on immune functions. in Keerider.R.B Fry.A.C :O, Toole.M,L.Eds.overtraining in sports.Human Kinetics Books. 219-241
۴۵٫      MaCaul,K. D.Glaude,B. A., and Joppa,M. (1992).Winning, losing, mood and testosterone.Horm. Behav.26, 486-504
۴۶٫      Mazur, A., and Lamb,T. A., (1980). Testosterone stauts and mood in human male.Horm. behave, 14,236-246
۴۷٫      Mazur,A.,Booth, A., Dabbs, J..(1992). Testosterone and chess competition.Social Psychology quarterly.1, 70-77
۴۸٫      Mazur, A. (1985). A biosocial model of status in face-to-face primate groups.Soc.Forces.64, 377-402
۴۹٫      Mc Carthy,D.A,&Dale.M,M.(1988).the leucocytes of exercise: A review and model. Sports Medicine, 6,333-363
۵۰٫       Mestechy.J:Mcghess,J.R:immunoglobulin A(IgA).Molecular and Cellular Interactions Involved in IgA Biosynthesis and immune response.Advanses in immunology.40:153-245
۵۱٫       Miletic,I,D:Schiffman,SS:Mitetic,V,D:Sttely Miller,E,A:(1996).salivary IgA secretion rate in young and elderly persons physiology and Behavior. 60(1)243-248
۵۲٫      Murry,R.K. Granner, D. K; Mayes,P.A.Rodwell,V.W;(1993). Harpers-53 Biochemistry. 23 Rdedi. Appleton and Lange. Bub
۵۳٫     Pawlow LA , Jones G E (2002 ). The impact of abbreviated progressive muscle relaxation on salivary cortisol. Boil psycho 60(1): 1-16 (Abstract)
۵۴٫      Pantelidis.D,Chamoux.A,Fargeas.MA, Robert.A, Lac.G (1997). Is a 11 years old tennis players indifferent to competition stress  Arch pediater 4(3):237-242 (Abstract)
۵۵٫     Passelergue,P.,Robert,Lac,G.(1995). Salivary cortisol &testosterone variations during an official and a stimulated weight-Lifting competition.Int J Sports Med.5,298-303
۵۶٫      Passelergue, P., Lac, G (1999).saliva cortisol, testosterone andT/C ratio variations during a wrestling competition and during the post competitive recovery period.Int.J.Sports.Med.20:109-113
۵۷٫     P,F.Brain(1990). Stress in agonistic contexts in rodents.in:R.Dantzer and R.Zayanm,editors,stress in domestic animals.Dordrecht, Kluwer,pp. 73-85
۵۸٫     Peter.C, Gazez M D. (2004).cotinious cardiographic monitoring of football coaches during games, American heart journal.vol, 78.issue 4: pp, 509-512
۵۹٫      Salvador A, Simon, V.,Suay, F.,Lorense,L. (1987) Testosterone and cortisol responses to competitive fighting in human males: A pilot study. Aggressive.Behav.13, 9-13
۶۰٫       Sandy Wolfson and Nick Neave. Preparing for home and away matches. (2004).Insight, the FA Coaches Association Journal, issue 2, volume 7, spring 2004
۶۱٫       Salvador.A, Suay.F,Gonzalez-Bono E,Serrano MA(2003). Anticipatory cortisol, testosterone and psychological responses to judo competition in young men.psychoneuroendocrinology. 3:364-75
۶۲٫      Tietz, N. Ed. (1990). Clinical Guide to Laboratory Tests. 2 end Ed.philadelphia,W.B. Saunders. Co
۶۳٫      Tony,W Buchanan, T W Alabasi, M William, R Lovallo, WR(1998).cortisol fluctuates with increases and decreases in negative affect.psychoneuroendocrinology.24:227241
۶۴٫      Ulf Lundberg (2004) stress hormones in health and illness: the role of work and gender, Dep of psychology, Stockholm university
۶۵٫      Valdimarsdottir, H B Stone,AA (1997)Psychsocial factors an secretary immunoglobulin A Crit Rev.Oral Biol Med 4:461-474
۶۶٫      William RH. (1994). Text Book of Endocrinology. Ed Philadelphia. W.b. Saunders.pub
۶۷٫      Zeier, H Brauchli, P Joller, Jemelka, H I (1996).Effects of work demands on immunoglobulin A and cortisol in air traffic controllers. Biol Psychol.3:413-423

۱- ۱ . مقدمه

در سال‌های اخیر، علوم ورزشی با استفاده از مفاهیم علمی رشته‌های مادر خود، مثل بیومکانیک، بیوشیمی، فیزیولوژی، روانشناسی و جامعه شناسی به خوبی جای خود را باز کرده است و روز بروز بر تکامل و پختگی علوم ورزشی افزوده و کاربرد آنها بیشتر مشهود می‌شود. علوم ورزشی، مشکلات هر یک از رشته‌های ورزشی را بصورت خاص در نظر دارد. یکی از‌این کاربردهای ویژه، به ورزش فوتبال اختصاص دارد. فوتبال ورزشی است که بخش عظیمی از جمعیت جهان را به خود جلب کرده است. مربیان و مدیران باشگاه‌های امروز با مجموعه‌ای از خواسته‌ها و ضرورت‌ها در موقعیت‌های گوناگون مواجهند. بسیاری بر‌این باورند که نقش آنها از هدایت جلسه تمرینی فراتر رفته است زیرا نقش گسترش یافته‌مربی و پذیرش مسئولیت ورزشکاران بیرون از محیط تمرین یا مسابقه و همچنین آگاهی از وضعیت اجتماعی و روانی آنها و سرنوشتی که ممکن است به جهت کسب نتایج ضعیف در انتظار مربیان باشد، شرایطی را برای آنان بوجود آورده است که حاصل آن فشار روانی است که بسیاری از مربیان در روز مسابقه آن را تجربه کرده اند. با توجه به ضرورت‌‌های فیزیکی، روانی و محیطی بازی فوتبال، درک‌این موضوع که چرا فوتبال رقابتی، بازیکنان و تماشاگران را تحت فشار زیاد روانی قرار می‌دهد، دشوار نخواهد بود (۳). اهمیت برنده شدن، تعداد و شدت برخوردهای پر استرس را در جریان بازی افزایش داده است، لذا مربیان ناچار به کنار آمدن با رویدادهای استرس زا در جریان مسابقه هستند (۵۷).

مطالعات پژوهشگران نشان داده است که استرس، خواه فیزیکی خواه روانی، موجب تغییراتی در عملکرد قلب و ترشح هورمون‌های استرسی می‌شود (۵۸). افزایش ضربان قلب و تغییرات هورمونی می‌تواند عوارض فیزیولوژیکی خطرناکی داشته و عوارض آن بر روی سیستم عصبی قلبی ـ عروقی و‌ایمنی بدن بسیار نگران کننده باشند. از‌این رو حرفه مربیگری یکی از مشاغل پرخطر در جهان تلقی می‌شود.ازطرف دیگر شرایط مسابقه به‌ این علت مربیان را زیر فشار شدید روانی قرار می‌دهد که ارزیابی اولیه مربیان ازنیازهای مسابقه ،اغلب باتوانائی های تیم همسونمی باشد( ۳)

در مطالعات پیترو گازز[۱](۲۰۰۴) برروی۳۰ تن از مربیان فوتبال و بسکتبال در جریان مسابقه، ضربان قلب مربیان با روش رادیو الکتروکاردیوگرافی ثبت گردید. نتایج تحقیق افزایش ۴۲ ضربه در دقیقه نسبت به میانگین زمان استراحت را نشان داد. به نظر‌این دو محقق افزایش ضربان قلب مربیان قبل و در جریان بازی ناشی از اضطراب و فشار روانی مسابقه بوده است (۵۸). کوگلر و همکاران[۲] ( ۱۹۹۶) در مطالعه‌ای به اثر استرس در رقابت‌های ورزشی بر‌ایمونوگلوبولین A و کورتیزول بزاقی در مربیان فوتبال پرداختند. در‌این مطالعه که بر روی ۱۷ مربی فوتبال در لیگ حرفه‌ای آلمان انجام شد، نمونه‌های بزاقی قبل، حین و بعد از مسابقه جمع آوری گشت. هیجان و تنش بیشتری در مربیان فوتبال هنگام مسابقه در مقایسه با افراد گروه کنترل مشاهده شد. با شروع مسابقه‌این هیجان و تنش افزایش و یک ساعت پس از پایان مسابقه کاهش یافت. در زمان‌های مختلف نمونه گیری، مقدار بزاق در مربیان و گروه کنترل تغییر معنی اداری نیافت. غلظت ((IgA در مربیان فوتبال طی مسابقه تغییرمعنی داری نداشت اما  با افزایش معنی داری در سطوح کورتیزول بزاقی همراه بود. اوج غلظت کورتیزول بین دو نیمه مشاهده شد، که ۱۰۰% افزایش یافت و یک ساعت پس از مسابقه به شرایط طبیعی بازگشت (۳۸). در همین راستا در‌این پژوهش سعی شده است تا تاثیر فشار روانی مسابقه را بر برخی از پارامترهای فیزیولوژیک چون کورتیزول، تستوسترون،‌ایمونوگلوبولین A و ضربان قلب مربیان برنده و بازنده لیگ برتر فوتبال در لحظات مختلف مسابقه مورد بررسی قرار گیرد تا با مقایسه‌این تغییرات بتوان به اطلاعاتی در‌این خصوص دست یافت.

 ۱ – ۲ . بیان مسئله

مربیگری شغلی متنوع، پویا و پیچیده ای  است که در برگیرنده نقش‌های متفاوتی است که نیاز به مهارت‌های بسیاری دارد. حرفه مربیگری برای بعضی از مربیان بخشی و برای مربیان حرفه‌ای همه زندگی است.به هرجهت  مربیان حرفه‌ای می‌بایستی پاسخگوی همه مشکلات تیم باشند(۶).

اهمیت و قدر و ارزشی که برای برنده شدن در بازی فوتبال متصوراست، به فراوانی و شدت برخوردهای پراسترس می‌افزاید (۳). فشارهای روانی ناشی از ماهیت حرفه مربیگری، توقع دائمی پیروزی از آنها، قضاوت‌های بی‌رحمانه علاقه مندان و هواداران تیم، لزوم مسافرت‌های پی در پی، ضرورت‌ایفای نقش‌های متفاوت و داشتن اضطراب و ترس از شکست قبل از مسابقه،تدریجاموجب درماندگی مربیان می شود. استرس فرایندی است که در هر زمان متناسب با رویدادهای خاص، مرحله‌ای از آن آشکار می‌شود. فشارهای روانی ناشی از مسابقه و تحمل‌این فشارها موجب تغییراتی از قبیل تغییرات هورمونی و افزایش ضربان قلب در بدن می‌شود که می‌تواند عوارض فیزیولوژیک خطرناکی داشته و مشکلاتی برای مربیان بوجود آورد. عوارض فیزیولوژیک ناشی از فشارهای روانی مسابقه بر روی دستگاه عصبی، قلبی عروقی و‌ایمنی بسیار خطرناک است. به همین جهت در دو دهه اخیر توجه پژوهشگران علوم ورزشی به تغییرات هورمون‌ها، بویژه هورمون‌های استرسی هنگام برگزاری مسابقات ورزشی رو به فزونی نهاده است.

بسیاری از تحقیقات در خصوص ارتباط بین هورمون ها و رفتار در مردان بر سطوح کورتیزول، تستوسترون و‌ایمونوگلوبولین‌ها بویژه‌ایمونوگلوبولین A متمرکز شده‌اند. فشارهای ناشی از رقابت نیز بر سطوح کورتیزول، تستوسترون و همچنین ضربان قلب اثر گذار است (۷). یکی از اجزاء رقابت، برد و باخت می‌باشد. می‌زر و همکاران[۳](۱۹۹۸) افزایش سطوح تستوسترون را متعاقب رقابت برای برندگان و کاهش آنرا برای بازندگان پس از مسابقه گزارش کردند (۴۷). در حالیکه کلاد و همکاران[۴] (۲۰۰۱) در‌این خصوص پیشنهاد نمود ند. برنده شدن عامل اصلی در‌ایجاد پاسخ هورمونی نمی‌باشد بلکه ادراک فرد از بردن ممکن است سطوح تستوسترون را تغییر دهد (۷).

هر چند تاثیر رقابت بر هورمون‌ها آشکار شده است ولی تفسیر روانشناختی آن ناشناخته مانده است. در کل تفسیر تغییرات سطوح هورمون‌ها متعاقب برد و باخت مشکل است زیرا عوامل مختلفی در‌این رابطه اثر گذارند، که می‌توان به اهمیت مسابقه، احساس برد و باخت قبل از مسابقه، ادراک مربیان و بازیکنان از دشواری مسابقه، کسب جایگاه اجتماعی، اعتقاد به نقش شانس وتاثیرقضاوت داور در‌ایجاد نتیجه مسابقه اشاره داشت. با توجه به مطالب فوق و وجود تناقضاتی در‌این حیطه‌ , تحقیق حاضر جهت پاسخگوئی به سئوالات زیر طراحی شد که عبارتند از:

الف: فشار روانی یک مسابقه فوتبال با توجه به ماهیت خاص آن چه تاثیری بر غلظت کورتیزول، تستوسترون،‌ایمونوگلوبولین A بزاقی و ضربان قلب مربیان فوتبال دارد.

ب: ‌ایا تفاوتی در غلظت کورتیزول، تستوسترون،‌ایمونوگلوبولین A بزاقی و ضربان قلب مربیان برنده و بازنده وجود دارد.

 ۱-۳ . ضرورت و اهمیت تحقیق

فوتبال ورزشی است که تقریبا ًهمه جمعیت جهان را به خود جلب می‌کند. برای مثال مسابقه نهایی جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه را بیش از ۳ میلیارد نفر در سراسر جهان تماشا کردند(۳). فوتبال همچنین یکی از ورزش‌های مطرح در کشور ماست. علاقه‌مندان به ‌این رشته ورزشی بویژه طرفداران تیم‌ها برای تماشا و تشویق تیم محبوبشان همه هفته عازم ورزشگاه‌ها می‌شوند و عده کثیری از مردم نیز مسابقات فوتبال را از طریق تلوزیون تماشا می‌کنند. هجوم تماشاگران، انتظارات آنان و سرنوشتی که ممکن است به جهت کسب نتایج ضعیف در انتظار مربیان باشد، شرایطی را برای آنان بوجود می‌آورد، که حاصل آن استرسی است که بسیاری از مربیان در روز مسابقه آنرا بخوبی احساس و تجربه کرده اند. حرفه مربیگری فرد را تحت تاثیر‌این فشارهای روانی قرار می‌دهدکه به عنوان یک محرک بسیارقوی می تواند قبل،درجریان وبعدازمسابقه موجب تغییرات هورمونی قابل ملاحظه ای دربدن شود.این تغییرات تحت تاثیرنتایج حاصله ازمسابقه ورقابت قرارمیگیرندکه بررفتارانسان اثرگذاراست.مطالعات انجام شده دراین زمینه نشان داده است که بین مشاغل پراسترس وتغییرات هورمونی درمردان وزنانی که باعدم تنظیم میزان کارروزانه همراه بوده است،همبستگی مثبت وجوددارد. از دلایل پر اهمیتی که محقق را بر آن داشت تا‌این پژوهش دشوار را در شرایط واقعی مسابقه انجام دهد، احساس نیاز جامعه فوتبال و شناخت بیشتر از مربیان و درک‌این مسئله که آنان در شرایط واقعی مسابقه در چه وضعیت فیزیولوژیکی و روانی قرار می‌گیرند. با وجود‌این شرایط و در دوران کوتاه مربیگری، چه خطراتی آنها را تهدید می‌کند، در چه زمانی از مسابقه فشار روانی بیشتری بر آنها وارد می‌شود،آیا آنکه تیمش در حال برنده شدن است، استرس بیشتری دارد یا مربیان بازنده.

لذا با توجه به پیشرفت چشمگیر ورزش فوتبال در دو دهه گذشته و مطالعات محدود در خصوص موضوع مورد نظر، هدف تحقیق حاضر پاسخگوئی به سئوالات مبهم در ارتباط فشار روانی مسابقه با سطوح هورمون‌ها و مسائل فیزیولوژیکی مربیان در قبل، حین و بعد از مسابقه می‌باشد. همچنین دریابیم که در کدام یک از مراحل مسابقه، استرس و فشار روانی مربیان بیشتر است که با اقدامات کاهنده استرس، مربیان با آرامش بیشتر رهبری و هدایت تیم خود را در مسابقات بدست گیرند. کنار آمدن با رویدادهای استرس زا امری طبیعی و رایج است. بدون‌این توانائی، اثر استرس بر واکنش‌های هیجانی و عملکرد شدت می‌یابد (۳). ناتوانی در کنار آمدن با ضرورت‌های رقابت و هیجان‌های ناشی از آن می‌تواند مربی را از رسیدن به هدف‌هایش که همان پیروزی است، باز دارد. ضمنا ًنتایج‌این تحقیق به مربیان کمک می‌کند تا اقدامات لازم را در جهت کاهش استرس انجام دهند و توجه داشته باشنددرچه مرحله ای ازمسابقه فشار روانی بیشتری  را تحمل می‌کنند.

 ۱-۴ . اهداف تحقیق

۱-۴-۱ . هدف کلی

هدف کلی از‌این تحقیق بررسی تاثیر فشار روانی مسابقه بر غلظت کورتیزول، تستوسترون، IgA و ضربان قلب مربیان برنده و بازنده لیگ برتر فوتبال است.

۱-۴-۲ . اهداف اختصاصی

تعیین تاثیرفشار روانی مسابقه برغلظت کورتیزول بزاقی مربیان لیگ برتر
تعیین تاثیر فشار روانی مسابقه بر غلظت کورتیزول بزاقی مربیان برنده لیگ برتر
تعیین تاثیر فشار روانی مسابقه برغلظت کورتیزول بزاقی مربیان بازنده لیگ برتر
مقایسه غلظت کورتیزول بزاقی مربیان برنده و بازنده لیگ برتر
تعیین تاثیرفشارروانی مسابقه برغلظت تستوسترون بزاقی مربیان لیگ برتر
تعیین تاثیر فشار روانی مسابقه بر غلظت تستوسترون بزاقی مربیان برنده لیگ برتر
تعیین تاثیر فشارروانی مسابقه برغلظت تستوسترون بزاقی مربیان بازنده لیگ برتر
مقایسه غلظت تستوسترون بزاقی مربیان برنده و بازنده لیگ برتر
تعیین تاثیر فشار روانی مسابقه بر غلظت IgA بزاقی مربیان لیگ برتر
تعیین تاثیر فشار روانی مسابقه بر غلظت IgA بزاقی مربیان برنده لیگ برتر
تعیین تاثیر فشار روانی مسابقه برغلظت IgA بزاقی مربیان بازنده لیگ برتر
مقایسه غلظت IgA بزاقی مربیان برنده و بازنده لیگ برتر
تعیین تاثیر فشار روانی مسابقه بر تعداد ضربان قلب مربیان لیگ برتر
تعیین تاثیر فشار روانی مسابقه بر تعداد ضربان قلب مربیان برنده لیگ برتر
تعیین تاثیر فشار روانی مسابقه بر تعداد ضربان قلب مربیان بازنده لیگ برتر
مقایسه تعداد ضربان قلب مربیان برنده و بازنده لیگ برتر

۱-۵ . فرضیه‌های تحقیق

فشار روانی مسابقه بر غلظت کورتیزول بزاقی مربیان فوتبال تاثیر معنی داری دارد.
فشار روانی مسابقه بر غلظت کورتیزول بزاقی مربیان برنده تاثیر معنی داری دارد.
فشار روانی مسابقه بر غلظت کورتیزول بزاقی مربیان بازنده تاثیر معنی داری دارد.
بین غلظت کورتیزول بزاقی مربیان برنده و بازنده تفاوت معنی داری وجود دارد.
فشارروانی مسابقه برغلظت تستوسترون بزاقی مربیان فوتبال تاثیر معنی داری دارد.
فشار روانی مسابقه بر غلظت تستوسترون بزاقی مربیان برنده تاثیر معنی داری دارد.
فشارروانی مسابقه برغلظت تستوسترون بزاقی مربیان بازنده تاثیرمعنی داری دارد.
بین غلظت تستوسترون بزاقی مربیان برنده و بازنده تفاوت معنی داری وجود دارد.
فشار روانی مسابقه بر غلظت IgA بزاقی مربیان فوتبال تاثیر معنی داری دارد.
فشار روانی مسابقه بر غلظت IgA بزاقی مربیان برنده فوتبال تاثیر معنی داری دارد.
فشار روانی مسابقه بر غلظت IgA بزاقی مربیان بازنده فوتبال تاثیر معنی داری دارد.
بین غلظت IgA بزاقی مربیان برنده و بازنده فوتبال تفاوت معنی داری وجود دارد.
فشار روانی مسابقه بر تعداد ضربان قلب مربیان فوتبال تاثیر معنی داری دارد.
فشارروانی مسابقه بر تعداد ضربان قلب مربیان برنده فوتبال تاثیرمعنی داری دارد.
فشار روانی مسابقه بر تعداد ضربان قلب مربیان بازنده تاثیر معنی داری دارد.
بین تعداد  ضربان قلب مربیان برنده و بازنده فوتبال تفاوت معنی داری وجود دارد.

 ۱ – ۶ . روش انجام تحقیق

   در این تحقیق با درخواست کتبی و موافقت مدیران باشگاه‌ها، ‌۱۶ تن از سرمربیان تیم‌های حاضر در لیگ برتر فوتبال در فصل ۸۳- ۸۴ انتخاب و نمونه آماری تحقیق حاظر را تشکیل میدهند. در روز مسابقه نمونه گیری بزاقی درپنج مرحله انجام می شود. برای تعیین تغییرات ضربان قلب از دستگاه اندازه گیری ضربان قلب گروهی Team-Polar استفاده می شود. کمربندها ۱۵ دقیقه قبل از آغاز مسابقه به سینه مربیان بسته و بعد از پایان مسابقه باز می شوند. همچنین از لحظه آغاز مسابقه، لحظات حساس بازی مثل، گل زدن، گل خوردن و … با درج زمان دقیق آن در فرم ویژه ثبت می گردد . اندازه گیری غلظت کورتیزول، تستوسترون، IgA و ضربان قلب استراحت آزمودنی‌ها به جهت این که درشرایط مسابقه قرارنداشته باشند، یک هفته پس از پایان مسابقات لیگ انجام می شود. نمونه‌های بزاقی پس از جمع‌آوری به آزمایشکاه منتقل و با توجه به فرضیه‌ها به سوالات تحقیق پاسخ داده می شود. نتایج بدست آمده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر (ANOVA) وآزمون تعقیبی شفه وهمچنین tمستقل  برای آزمون فرضیه‌هامورداستفاده قرارمی گیرد. سطح معنی‌داری p<0.05 در نظر گرفته می شود.

۱ – ۷ . محدودیت‌های تحقیق

محدودیت‌های کنترل شده:

 جنسیت
سن
روش نمونه گیری
زمان انجام مسابقه
مصرف دارو

محدودیت های کنترل نشده:

▪  تغذیه آزمودنی ها . این امکان وجودداشته است که نوع تغذیه برمیزان تغیرات کورتیزول تاثیرداشته باشد.

▪   فعالیت جسمانی. ازعواملی است که برمیزان غلظت کورتیزول تاثیرداشته است .

▪   میزان خواب آزمودنی ها . نیزازعوامل تاثیرگذاربرسطوح کورتیزول می باشد.