عنوان :

مقاله رابطه دین با علم

تعداد صفحات : ۴۱

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

هدف در این مقاله این است که به رابطه بین علم و دین بپردازد و اینکه چه نوع روابطی مطرح است و هر کدام چه رویکردی دارند؟ چه هدفی را دنبال می‏کنند؟ چه عامل یا عواملی نوع رویکرد را موجب شده است؟ در این مقاله بطور خلاصه به چهار رویکرد تعارض، تمایز، تلاقی و تأیید پرداخته شده است و در نهایت دیدگاه تأیید یا همان وحدت گرایانه بعنوان نظر برتر و نظر اسلام مورد بررسی قرار می‏گیرد و رویکرد تأیید و وحدت گرایانه بین دین و علم همان رابطه حقیقی و واقعی بین آندوست زیرا ما بعنوان یک مسلمان زمانی که تاریخ را می‏بینیم چیزی جز همراهی و همدلی علم و دین وجود ندارد.

کلید واژگان: تعارض انگاری – رویکرد تمایز – تلفیق – رویکرد تلاقی – اندیشه انتقادی – وحدت گرایانه

فهرست مطالب

مقدمه    ۴
چکیده    ۵
رابطه بین دین و علم    ۶
تاثیر شگرفت قران بر پیشرفت علمی جهان غرب    ۸
رابطه علم و دین    ۱۰
سازگارى دین با علم    ۱۴
موضع عالمان مسلمان در مسئله رابطه علم و دین    ۱۶
رابطه علم و دین در عالم مسیحیت    ۲۵
تعارض زدایى دانشمندان مسیحى در میان علم و دین    ۲۸
رابطه علم و دین در اسلام    ۳۷
نمونه‏هایی از دلایل نقلی علم دوستی در اسلام    ۳۹
نتیجه    ۴۰
منابع    ۴۱

منابع

۱- خاکی قراملکی. محمدرضا. تحلیل هویت علم دینی و علم مدرن. چاپ اول. قم. کتاب فردا. ۱۳۹۰٫

۲- هات. جان اف. علم و دین از تعارض تا گفتگو. ترجمه بتول نجفی. چاپ دوم. قم. کتاب طه. ۱۳۸۵٫

۳- باربور. ایان. علم و دین. ترجمه بهاء الدین خرمشاهی.چاپ ششم. تهران.نشر دانشگاهی. ۱۳۸۸٫

۴- نهج الفصاحه. ترجمه علی اکبر میرزایی. چاپ اول. قم. انتشارات لؤلؤ و مرجان. ۱۳۸۵٫

مقدمه

از جمله مسائل و موضوعاتی که جای بحث و تعمق دارد رابطه بین علم و دین است. این رابطه بنابر اینکه چه برداشتی از فلسفه دین و فلسفه علم داشته باشیم و یا اینکه نگرش و نگاه ما به ارتباط بین علم و دین چگونه باشد متفاوت است و نظرات مختلفی در مورد نوع رابطه مطرح شده است رویکردهای مختلفی که گاهی کاملاً با هم در تضاد هستند مثل قبول رابطه تعارض یا رابطه وحدت گرایانه و یا گاهی در جهاتی نزدیک و در جهاتی متفاوت مثل رویکرد تلاقی و تأیید که هر کدام بر اساس نوع بینش و از منظری خاص توسط شخصیتها یا نهادهایی مطرح شده‏اند. آنچه برای ما از اهمیت زیادی برخوردار است نگاه اسلامی به این مقوله مهم است که قائل به رویکرد تأیید یا همان وحدت گرایی است.

رابطه بین دین و علم

اندیشمندان بنابر دیدگاه‏هایشان بین علم و دین چهار رابطه را قائل هستند.

۱- تعارض یا تضاد ۲- تمایز ۳- تلاقی ۴- تأیید

ما به طور خلاصه اشاره‏ای کوتاه به هر کدام از دیدگاهها خواهیم داشت:

۱- تعارض: شایعترین و نزاع برانگیزترین نگاه رویکرد تعارض انگاری دین و علم است. بسیاری از متفکران علمی معتقدند که دین را هرگز نمی‏توان با علم آشتی داد. آنها می‏گویند اگر شما یک دانشمند باشید تصور دیندار بودن سخت است و دلیل این نتیجه‏گیری آنها این است که دین ظاهراً نمی‏تواند حقیقت آرائش را بطور صریح نشان دهد در حالیکه علم می‏تواند.

ریشه پیدایش اندیشه تضاد علم و دین به گذشته تاریخ مذهبی اروپا بر می‏گردد زیرا به علت تحریف در عهد عتیق مطالبی در آن گنجانده شده که دین را مخالف علم نشان داد و مانعی برای شکوفایی استعداد دانش دوستان گردید و باعث زیان دین و علم شد زیرا اندیشمندان و روشنفکران را از مذهب دور کرد. در کتب تحریف شده چنین وانمود شده که امر خدا یعنی دین با علم و آگاهی انسان مخالف است و این سبب شد عده‏ای از پیروان تورات و انجیل که به یافته‏های علمی دست یافته بودند در مقابل کلیسا بایستند و بر خلاف کتب دینی و مطالب آن سخن بگویند و در مقابل رهبران کلیسا سرسختانه با دانشمندان مخالفت کرده و با تشکیل دادگاههای تفتیش عقاید آنها را به سکوت و عقب‏نشینی وادار کرده و یا گاهی می‏کشتند. در واقع عملکرد نادرست و منفعت طلبانه کلیسا در قرون وسطی زمینه بدبینی مردم را نسبت به دین فراهم کرد و باعث شد بتدریج دین را ضد علم تلقی کنند. رویکرد تعارض زمینه هر گونه گفتگو، وحدت و تعامل را نفی و طرد می‏کند و امکان هر گونه سازگاری و هم زیستی را منفی می‏داند. آنها قائل به تعارض بین راههای شناخت علمی و شناخت دینی هستند بعنوان نمونه این عقیده وجود دارد که عقاید دینی از لحاظ تجربی آزمون ناپذیرند در حالیکه علم همواره نظرات خود را در معرض آزمون قرار می‏دهد. اگر یک فرضیه علمی غلط باشد علم براحتی آنرا می‏پذیرد و راههای دیگر را امتحان می‏کند.

از نظر شکاکان آموزه‏های دینی ابطال ناپذیرند در صورتیکه ابطال‏پذیری شاخصه وضعیت علمی یک نظریه است. تمایل به اینکه ایده‏های علمی در معرض ابطال قرار گیرد علم را خالص می‏کند و نشان می‏دهد که علم طریقی باز و صحیح برای آموختن درباره طبیعت اشیاء است اما دین فاقد صداقت آشکار علم است. از نظر شکاکان تفاوتهای عمیق بین دین و علم وجود دارد: ۱- دین بر پیش فرضهای پیشینی یا ایمان مبتنی است در حالیکه علم چیزی را مسلم نمی‏گیرد. ۲- دین قویاً بر تصورات غیرقابل کنترل مبتنی است اما علم به حقایق مشاهده‏پذیر تمسک می‏جوید. ۳- دین کاملاً عاطفی، احساساتی و ذهنی است در حالیکه علم می‏کوشد غیر احساساتی و عینی باشد.

تعارض بین دین و علم در چهار امر می‏تواند قابل تصور باشد:

۱- موضوع ۲- روش ۳- غایت ۴- زبان

بنابراین چهارامر دیدگاههای مختلفی در غرب در مورد تعارض علم و دین وجود دارد اما اساسی‏ترین نقطه تعارض بین علم و دین تعارض در غایت است و جریانهای علم گرایی یا ماتریالیسم دینی، امپریالیسم دینی، امپریالیسم علمی و نص گرایی و اقتدارگرایی مسیحی از مهمترین جریانهای این عقیده است (جهت اطلاعات بیشتر به کتاب تحلیل هویت علم دینی و علم مدرن اثر محمدرضا خاکی قراملکی مراجعه شود).

۲- تمایز  بسیاری از دانشمندان و متکلمان ضدیت عمیقی بین دین و علم نمی‏بینند آنها استدلال می‏کنند که هر یک از اینها در حوزه کاملاً تعریف شده پژوهش خود معتبر است و نباید این دو را با معیار همدیگر بسنجیم زیرا سؤالات هر کدام متفاوت و جوابهایشان چنان متمایز است که مقایسه آنها با هم بی معناست. علم ودین وظایفشان کاملاً نامتشابه است و اگر از وارد شدن به حوزه همدیگر جلوگیری کنند هیچ معضلی وجود ندارد رویکرد تمایز اصرار دارد که باید از تلفیق علم و باور دینی بصورت یک موضوع مبهم غیر قابل تشخیص اجتناب کنیم. برای اینکه بتوانیم دو چیز را به هم مربوط کنیم باید بتوانیم میان آنها فرق بگذاریم و این همان چیزیست که تلفیق ما را از آن منع می‏کند.

تاثیر شگرفت قران بر پیشرفت علمی جهان غرب

اکنون به چند سطری از گفتار استاد عزیزم حضرت علامه شعرانی(ره) تحت عنوان «تأثیر قرآن در پیدایش تمدن عظیم اسلامی» تمسّک و تبرّک می‌جویم:آنکه تاریخ خوانده است و بر احوال اُمَم گذشته آگاه گردیده، داند که تا زمان پیدایش یونان هیچ قومی بدان پایه از علم نرسیدند و آن تمدن نیافتند و آنها که پیش از یونان بودند، همه در علم و تمدن پست‌تر از آنان بودند، و اندکی پس از اسکندر علما و حکما در یونان بسیار شدند چون سقراط و افلاطون و اسکندر که عالم را گرفت علم و زبان یونانی را در جهان منتشر کرد و مردم را از آن بهره‌مند ساخت، تا هزار سال زبان یونانی زبان علمی جهان بود و دانشمندان بدان زبان علم می‌آموختند و کتاب می‌نوشتند هر چند خود یونانی نبودند، حتی پیروان حضرت مسیح(ع) تاریخ آن حضرت را که انجیل نام دارد به زبان یونانی نوشتند، و لفظ انجیل هم کلمه یونانی است به معنی م‍‍ژده، با آن که هم خود آنها و هم حضرت عیسی(ع) زبانشان عبری بود.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .