عنوان :

تحقیق حقوق خانواده در پرتو اصول قانون اساسی

تعداد صفحات : ۱۴۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

خانواده یک نهاد ضروری  و مقدس جلوه می کند، به سختی می توان جامعه ای را تصور کرد که در آن هیچ گروهی که واسطه بین فرد و دولت باشد وجود نداشته باشد. چنین جامعه ای قابل زیستن نخواهد بود و تنها شامل افرادی پراکنده چون غبار خواهد بود. این خانواده است که با اجتماع طبیعی و نیکوکار، نه مصنوعی، افراد را برای زندگی در اجتماعی گسترده تر که مفهوم ملت به آن تحقق می بخشد آماده می کند. خانواده یک عامل همبستگی و شرط تعادل اجتماعی است.

جایگاه والای خانواده به عنوان با هویت ترین نهاد اجتماعی، از دیرباز و خصوصاً قرون اخیر موقعیت و مقام ممتازی را در بین کلیه تاسیسات حقوق نوین و کهن احراز کرده است. اهمیت نهاد خانواده در مجادله بی امان و مستمر تاریخ ملت ها به حدی است که هیچ یک از مکاتب سیاسی، اجتماعی و فلسفی از پرداختن به آن بی نیاز نبوده اند. از نخستین روزهای پیدایش بشر بر عرصه خاک و اولین شکفتگی های اندیشه بشری درگستره عظیم تاریخ خرد و آگاهی، خانواده و حقوق مربوط به آن همواره بخش قابل توجهی از اشتغالات فکری انسان را تشکیل می داده است.

به همین خاطر در قانون  اساسی اغلب کشورها توجه ویژه ای به خانواده شده است تا سنگ بنایی باشد برای حفظ نهاد اجتماعی.

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هم با توجه به اهمیت و حساسیتی که به این نهاد مقدس اجتماعی داشته در مقدمه و اصول مختلفی مستقیم و غیر مستقیم به این امر مهم پرداخته و در نگاه کلی نگری همه جوانب این نهاد مقدس را مد نظر قرارداده است. به نظرمی رسد در طول چند دهه اخیر سران سه قوه و شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام تحت نظر ولی فقیه همکاری شایان و چشم گیری در راستای به تحقق پیوستن این اصول قانون اساسی داشته اند. اهدافی که این اصول در بردارند از جمله ایجاد امکانات توافق عقیدتی و آرمانی در تشکیل خانواده، استحکام جایگاه حقوق خانواده در حقوق عمومی، جزا، خصوصی و مدنی…

واژه های کلیدی:  حقوق، خانواده ، پرتو، اصول، قانون اساسی

فهرست مطالب

مقدمه۱
فصل اول: عناصر و اجزای تحقیق۲
۱-۱بیان مسئله شامل پرسش اصلی تحقیق۳
۱-۲اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن۳
۱-۳هدفهای تحقیق۴
۱-۴سوالات یا فرضیه های تحقیق۵
۱-۵چهار چوب نظری تحقیق۵
۱-۶مدل تحقیق۶
۱-۶-۱-روش تحقیق۶
۱-۶-۲-روش گرد آوری اطلاعات۶
۱-۶-۳-روش تجزیه و تحلیل اطلاعات۷
۱-۶-۴-متغیرها و واژه های کلیدی۷
فصل دوم: اهمیت خانواده۸
۲-۱  زوجیت قاعده جهانی۱۱
۲-۲-ریشه تاریخی خانواده۱۵
۲-۳- خانواده در اسناد بین المللی ۱۸
۲-۳-۱- فهرست اسناد بین المللی و منطقه ای برای حمایت و ارتقاء خانواده۱۸
۲-۴-نگاه قران و سنت به جایگاه و اهمیت خانواده۲۱
۲-۴-۱- نگاه قران به جایگاه خانواده۲۲
۲-۴-۲- نگاه احادیث و سنت به جایگاه خانواده۲۳
۲-۵- نقش هر یک از اعضاء خانواده۲۵
۲-۵-۱- خانواده هسته ای۲۶
۲-۵-۲- خانواده گسترده۲۶
۲-۵-۳- فرایند مدرنیته و تغییر نقش ها۲۷
۲-۶- خانواده مرد سالار و زن سالار۲۸
۲-۶-۱-  آثار ریاست مرد بر خانواده ۳۱
۲-۶-۲- خانواده متعادل۳۳
فصل سوم: جایگاه خانواده در حقوق۳۵
۳-۱- جایگاه خانواده در حقوق عمومی۳۸
۳-۲- جایگاه خانواده در حقوق خصوصی۴۰
۳-۳- جایگاه خانواده در حقوق جزا۴۱
۳-۳-۱- امنیت قضایی در حقوق خانواده۴۱
۳-۳-۲- قوانین حمایتی در حقوق جزا در راستای تحقق حقوق خانواده ۴۲
۳-۴- جایگاه خانواده در حقوق مدنی۴۵
۳-۴-۱- تفاوت ارث مرد با زن۴۶
۳-۴-۱-۱- میراث زوجه قبل از اسلام۴۶
۳-۴-۱-۲- میراث زوجه در روم۴۶
۳-۴-۱-۳- میراث زوجه در یونان۴۷
۳-۴-۱-۴- میراث زوجه در مصر۴۷
۳-۴-۱-۵- میراث زوجه در دین یهود۴۷
۳-۴-۱-۶- میراث زوجه در اسلام۴۷
۳-۴-۲- تفاوت دیه زن با مرد۵۱
-فصل چهارم
-خانواده از منظر قانون اساسی۵۳
۴-۱- نقش خانواده در رشد و تعالی انسان۵۴
۴-۲- خانواده واحد بنیادین  جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی انسان۵۶
۴-۲-۱- نکته ای که زوج های جوان باید بدانند۵۷
۴-۲-۲- تاسیس مرکز امور زنان۵۷
۴-۳- ایجاد امکانات توافق عقیدتی و آرمان در تشکیل خانواده توسط حکومت۵۸
۴-۴- پرهیز از تجملات در تشکیل خانواده در عین قداست و استواری۶۲
۴-۴-۱- گسترش فرهنگ سرمایه داری و تجمل گرایی۶۴
۴-۴-۲- یک نمونه الگوگیری از پیامبر(ص) برای دوری از تجملات در امر تشکیل خانواده ۶۴
۴-۵- راه های آسان کردن تشکیل خانواده ۶۵
۴-۶- راه های پاسداری از قداست خانواده ۶۷
۴-۶-۱ یک تجربه برای استحکام خانواده ۶۸
۴-۶-۲- آیا طلاق راه حل مناسبی برای بحث است.۶۸
۴-۷- راه های استواری روابط خانوادگی بر پایه حقوق و اخلاق۷۱
فصل پنجم: آثار حقوقی نقش زن به عنوان همسر، مادر، قیم و…۷۴
۵-۱- ایجاد زمینه های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او۷۴
۵-۱-۱- چهره زن در قران کریم۷۶
۵-۱-۲- اشعاری از پروین اعتصامی در خصوص زن۷۷
۵-۱-۳- استعداد و توانایی های زنان۷۸
۵-۱-۴- دستاورد های انقلاب اسلامی برای زنان۸۰
۵-۲- حمایت از مادران به خصوص دردوران بارداری و حضانت از فرزند و حمایت از کودکان بی سرپرست۸۳
۵-۲-۱ –دوران بارداری و شیر دهی۸۴
۵-۲-۲- دوران حضانت از فرزند۸۵
۵-۲-۳- حمایت از کودکان بی سرپرست۹۱
۵-۳- ایجاد دادگاه صالح برای حفظ کیان و بقای خانواده ۹۲
۵-۳-۱- سیر مراحل و روند شکل گیری قوانین مربوط به حمایت خانواده از قبل از انقلاب تاکنون۹۲
۵-۳-۲- قانون اختصاص تعدادی از دادگاه های موجود به دادگاه های خانواده ۹۳
۵-۴- ایجاد بیمه خاص بیوه گان و زنان سالخورده و بی سرپرست۹۵
۵-۵ اعطای قیومیت فرزندان به مادران شایسته در جهت غبطه آنها در صورت نبودن ولی شرعی۹۶
فصل ششم: تامین حدقل نیازها برای تشکیل خانواده ۱۰۰
۶-۱- تامین مسکن خانواده ها۱۰۳
۶-۲- تامین خوراک مردم۱۰۵
۶-۳- تامین پوشاک مردم۱۰۶
۶-۴- تامین بهداشت مردم۱۰۸
۶-۵- تامین درمان مردم۱۰۸
۶-۶- تامین آموزش و پرورش مردم۱۱۰
۶-۷- دیگر امکانات برای تشکیل خانواده ۱۱۱
۶-۸- آسیب شناسی اجتماعی خانواده ها۱۱۳
۶-۸-۱- سلامت و امنیت اجتماعی۱۱۴
۶-۸-۲- عفت و دوری از گناه ۱۱۵
۶-۸-۳- خانواده و پی ریزی بنیان های شخصیتی۱۱۶
۶-۸-۴- خانواده و امنیت جامعه۱۱۷
۶-۸-۵- خانواده و نظام کنترل اجتماعی۱۱۸
۶-۹- ضعف قوانین در حوزه خانواده ۱۱۹
نتیجه گیری۱۲۳
منابع۱۲۶

منابع

الف: منابع فارسی

۱-    به نقل از صفایی، سید حسین و امامی، اسد الله؛ حقوق خانواده نکاح و انحلال آن، چاپ پنجم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران۱۳۷۵، ج۱

۲-    آرتیدار، طیبه، قوانین و مقرات زنان و خانواده در جمهوری اسلامی ایران

۳-    دشتی برازجانی، شیخ عبدالمجید ، ۲۴۰ اصل خانوادگی در اندیشه مطهر، ۱۳۸۷ ، چاپ اول، افق

۴-    محقق داماد ، سید مصطفی، بررسی فقهی حقوق خانواده، نکاح و انحلال آن ، چاپ اول، تهران: انتشارات نشر علوم اسلامی، ۱۳۶۵

۵-    شایگان ، حقوق مدنی ، ش ۵۶۴ / صفادل، حقوق خانواده، ج ۱

۶-    لطفی، دکتر اسدا… ، حقوق خانواده ، جلد ۱

۷-    روشن ، دکتر محمد، حقوق خانواده ، ۱۳۹۱ ، چاپ دوم ، تهران ، جنگل

۸-    مجلسی ، بحار الانوار ، ج ۱۰۳ ، ص ۲۲۲ . ابن بابویه. من لا یحضره الفقیه . ج ۳

۹-    نک به حقوق خانواده، نکاح و انحلال آن ، ج ۱

۱۰-مقدادی، محمد مهدی، ریاست خانواده ، پاییز ۱۳۸۵، روابط عمومی شورای فرهنگی اجتماعی زنان

۱۱-دشتی برازجانی، شیخ عبدالمجید ، ۲۴۰ اصل خانوادگی در اندیشه مطهر، ۱۳۸۷ ، چاپ اول، افق

۱۲-رحیمی یگانه، زهرا، خانواده موفق، ۱۳۸۹، چاپ سوم، اصفهان، حدیث راه عشق

۱۳-صفایی، سید حسین و امامی، اسدالله، حقوق خانواده ، نکاح و انحلال آن ، چاپ پنجم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۵، ج۱

۱۴-حقوق خانواده ، نکاح و انحلال آن ج ۱

۱۵-منشور حقوق و مسئولیت های زنان در نظام جمهوری اسلامی ایران درتاریخ ۳۱/۶/۱۳۸۳ در جلسه ۵۴۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید،

۱۶-اقتصاد خانواده

۱۷-خانواده و حرمت به سوی اصلاح الگوی مصرف

۱۸-نقش زن در اقتصاد خانواده

۱۹-کاتوزیان، دکتر ناصر، فلسفه حقوق ؛ ج اول

۲۰-نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دردانشگاه ها، حقوق زنان ؛ برابری یا نابرابری

۲۱-دیوان اشعار مفتون همدانی، ص ۶

۲۲-نوری همدانی، آیت الله حسین، جایگاه بانوان در اسلام، ۱۳۸۲، چاپ هشتم، مهدی موعود(عج)

۲۳-نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، حقوق زنان ، برابری یا نابرابری

۲۴-ترمینولوژی حقوق

۲۵-حقوق مدنی خانواده ، ج ۲

۲۶-حقوق مدنی، ج ۵

۲۷-آرتیدار، طیبه ، قوانین و مقررات زنان و خانواده در جمهوری اسلامی ایران

۲۸-روزنامه رسمی شماره ۱۰۰۹۴-۲۶/۷/۸۵

۲۹-نک به صفایی، سید حسین؛ ولایت قهری در حقوق ایران  وح تطبیقی، به نقل ازسایت دادگستری استان تهران

۳۰-صانعی، یوسف، به نقل از سایت دادستانی

۳۱-نک به ولایت قهری در حقوق ایران و حقوق تطبیقی

۳۲-قاضی، دکتر سید ابوالفضل ، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، ج اول

۳۳-قانون تسهیل ازدواج جوانان ،مصوب ۲۷/۹/۱۳۸۴ ماده ۱

۳۴-سایت رسمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

۳۵-فصل نامه کتاب زنان، ش۲۵، ص ۱۴، مقاله فریب در ازدواج ازنگاه روان شناسان اجتماعی

۳۶-حدیث ولایت، ج ۶ ،ص ۱۳۹-۱۴۰، بیانات مقام معظم رهبری درتاریخ ۱۶/۱۰/۶۹

۳۷-زن ازدیدگاه مقام معظم رهبری

۳۸-روزنامه جمهوری اسلامی/مورخه ۲۹/۱۱/۷۶

۳۹-مهرپرور، دکترحسین، بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران، ۱۳۷۰، چاپ دوم، تهران اطلاعات

۴۰-عزیزی تهرانی، علی اصغر، ازدواج و خانواده درکلام خدا، ۱۳۷۶، چاپ اول، قم الهادی

۴۱-رحیمی یگانه، زهرا، خانواده موفق، ۱۳۸۹، چاپ سوم، اصفهان، حدیث راه عشق

۴۲-سالاری فر، محمد رضا، درآمدی بر نظام خانواده در اسلام، ۱۳۹۰، چاپ ششم، هاجر

۴۳-کشوادی، طاهره؛ اقتصاد در خانواده ۱۳۸۸؛ چاپ دوم،  اصفهان، حدیث راه عشق

۴۴-بلاغی، فاطمه، اخلاق وح در خانواده، ۱۳۸۸، چاپ چهارم ،  اصفهان، حدیث راه عشق

۴۵-مطهری، شهید استاد مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام ۱۳۸۸؛ چاپ ۵۲ تهران

۴۶-روشن، دکترمحمد رضا حقوق خانواده، ۱۳۹۱، چاپ دوم، تهران جنگل

۴۷-لطفی اسد الله، حقوق خانواده ۱۳۸۹، جلد دوم، چاپ اول، تهران، خرسندی

۴۸-موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، تقویت نظام خانواده ۱۳۸۸، جلد اول، چاپ سوم، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

۴۹-لطفی اسد الله، حقوق خانواده ۱۳۸۸، جلد اول، چاپ دوم، تهران، خرسندی

۵۰-باقری فرد، سعیده، حقوق زنان با برابری یا نابرابری، ۱۳۸۶، چاپ دوم، تهران دفتر نشر و معارف

۵۱-راشد یزدی، شیخ محمد کاظم، راه شیرین درکلام شیرین، ۱۳۹۲، قم، جوانان موفق

 ب: منابع عربی

۱-    وسائل الشیعه ج۲۰، ص۱۳، من لا یحضره الفقیه ، ج۳، ص۲۸۰

۲-    امام صادق (ع)از قول حضرت رسول (ص) ، حرعاملی، محمد بن حسن ؛ وسائل شیعه ، چاپ پنجم، بیروت : انتشارات دارالحیاء التراث العربی ، ۱۹۸۳، ج۱۴، ص۳٫

۳-    ابن ادریس ، ابی منصور، السرائیر به نقل از سلسله الینابیع الفقیه ، علی اصغر مروارید، چاپ اول ، بیروت : انتشارات موسسه فقه الشیعه ، ۱۹۹۰،ج ،۱۹، ص۳۵۷ ؛و اجمع المسلمون علی ان التزویج مندوب الیه و ان اختلفوا فی وجوبه ؛ حلی ، ابوالقاسم نجم الدین ؛ شریع الاسلام ، به نقل از سلسله الینابیع الفقهیه ، علی اصغر مروارید،، چاپ اول ، بیروت : انتشارات موسسه فقه الشیعه ، ۱۹۹۰،ج ،۱۹، ص۴۶۷؛ فانکاح مستحب لمن تاقت نفسه من لرجل و النساء و لم تتق فیه خلاف المشهور استحبابه ؛ لقوله(ع): ما استفاده امر و فائده بعد الاسلام افضل من زوجه  مسلمه تسره اذا امرها و تحفظه اذا غاب عنها فی نفسها و ماله.

۴-    وسائل الشیعه، ج ۱۴

جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعه، ج ۴

۵-    المغنی ابن اقوامه، ج۷

۶-    جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعه، ج ۴

۷-    مسالک الافهام، کتاب النکاح، ج۱

۸-    شرح لمعه ، ج۵

۹- بحار، ج۷۵

۱۰- قرآن کریم

۱۱- احادیث

 ج: منابع انگلیسی

۱-    گاردنر، ویلیام؛ جنگ علیه خانواده ، ترجمه و تلخیص معصومه محمدی، چاپ اول، قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، ۱۳۸۶

۲-    پلنیول و ریپر و رواست و کورنو به نقل ازدوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده

۳-    گیدنز ، انتونی ؛ جامعه شناسی ، ترجمه منوچهر صبوری ، چاپ اول ، تهران ، انتشارات نشر نی ، ۱۳۷۴

 د: منابع قوانین

۱-    اهداف و اصول تشکیل خانواده و سیاستهای تحکیم و تعالی آن مصوب جلسه ۵۶۴ مورخ ۷/۴/۸۴  (شورای عالی انقلاب فرهنگی)

۲-    بند ۳ ماده ۱۶ اعلامیه جهانی حقوق بشر

۳-     ماده ۲۳ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی

۴-    قوانین و مقررات مربوط به خانواده

۵-    قانون تامین زنان و کودکان بی سرپرست ، مصوب ۲۴/۸/۷۱، ماده ۱

۶-    از قانون تشویق احداث و عرضه واحدهایمسکونی استیجاری مصوب ۲۴/۳/۱۳۷۷ ماده ۵

۷-    تصویب نامه هبات وزیران ، سندکاهس فقرو هدفمند کردن یارانه ها مصوب ۵/۵/۸۴ ماده ۷

۸-    آیین نامه اعطای تسهیلات مسکن و نوسازی و بهسازی مسکن روستایی، مصوب ۱۶/۱/۸۵ هیلات وزیران، ماده ۱

۹-    تصویب نامه وظایف واحد های استان وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی مصوب ۲/۱۲/۸۲

۱۰- قانون اساسی

۱۱- قانون مدنی

۱۲-   قوانین و مقررات مربوط به خانواده

۱۳-قانون مجازات اسلامی

۱۴- قانون کار

۱۵-  قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب( در امور مدنی)

۱۶-قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب( در امور کیفری)

هـ: منابع اسناد بین المللی و منطقه ای

۱-    اعلامیه جهانی حقوق بشر ۱۹۴۸

۲-    میثاق حقوق اقتصادی اجتماعی و فرهنگی ۱۹۶۶

۳-    میثاق حقوق مدنی و سیاسی ۱۹۶۶

۴-    اعلامیه اصول اجتماعی و حقوقی مربوط به حمایت و رفاه کودکان با اشاره خاص به پناه دادن و فرزند خواندگی ملی و بین المللی ۱۹۸۶

۵-    کنوانسیون رضایت برای ازدواج ، حداقل سن ازدواج و ثبت ازدواج ۱۹۶۲

۶-    کنوانسیون مربوط به وضعیت آوارگان ۱۹۵۱

۷-    کنوانسیون مربوط به محو همه اشکال تبعیض علیه زنان ۱۹۷۹

۸-    کنوانسیون حقوق کودک ۱۹۸۹

۹-    کنوانسیون بین الملل حمایت از حقوق همه کارگران مهاجر و اعضای خانواده ی آنها ۱۹۹۰

۱۰-منشور آفریقای حقوق بشر و حلق ها ۱۹۸۱

۱۱-منشور آفریقای حقوق و رفاه کودک۱۹۹۰

۱۲-کنوانسیون حمایت از حقوق بشر و آزادی های اساسی ۱۹۵۰

۱۳-منشور اقتصادی اروپا ۱۹۶۱

۱۴-منشور حقوق بنیادین اتحادیه اروپا ۲۰۰۰

۱۵-منشور حقوق عرب ۱۹۹۴

۱۶-اعلامیه حقوق بشر در اسلام قاهره ۱۹۹۰

۱۷-کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر ۱۹۶۹

مقدمه

خانواده از ابتدای تاریخ تاکنون در بین همه جوامع بشری، به عنوان اصلی ترین نهاد اجتماعی؛ زیر بنای جوامع و منشا فرهنگ ها، تمدن ها، و تاریخ بشر بوده است، پرداختن به این بنای مقدس و بنیادین و حمایت و هدایت آن به جایگاه واقعی و متعالی اش، همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ انسانی و غفلت از آن موجب دور شدن بشر از حیات حقیقی و سقوط به ورطه هلاکت و گمراهی بوده است.

اسلام به عنوان مکتبی انسان ساز بیشترین عنایت را به تکریم، تنزیه و تعالی خانواده دارد و این نهاد مقدس را کانون تربیت و مهد مودت و رحمت می شمرد و سعادت و شقاوت جامعه انسانی را منوط به صلاح و فساد این بنا می داند و هدف از تشکیل خانواده را تامین نیازهای مادی، عاطفی و معنوی انسان از جمله رسیدن به سکون و ارامش بر می شمارد.

دستیابی به این اهداف والای مکتب اسلام و حفظ و حراست دقیق و مستمر از آن نیازمند توجه جدی به خانواده و اجرا کردن قوانین مربوط به آن در اسلام است و ضروری است کلیه برنامه ریزی ها و سیاستگذاری ها در تمامی سطوح، حق مدارانه و ملهم از نگرش توحیدی و در راستای تعالی و مصالح خانواده باشد.

 تعریف خانواده به صورت عام

خانواده گروهی است متشکل از افرادی که از طریق نسب یا سبب و رضاع با یکدیگر به عنوان شوهر، زن، فرزندان، مادر، پدر، برادر و خواهر در ارتباط متقابلند و فرهنگ مشترک پدید آورده و در واحد نامی به نام خانواده زندگی می کنند.[۲]

ولی در این تحقیق هر جا سخن از خانواده آمد منظور معنای خاص آن است یعنی شوهر، زن و فرزندان. با توجه به این که هر پژوهشگر در پژوهش خود اهدافی را دنبال می کند.در این پژوهش محقق با توجه به موضوع پایان نامه، فرازها و اصولی از قانون اساسی که مستقیم یا غیر مستقیم به خانواده مربوط می شود را انتخاب و نکات مثبت و منفی را مشخص می کند و در صورتی که پیشنهادی در آن موارد هم دارد ارائه می دهد.

به نظر می رسد نکاتی که در قانون اساسی بر عهده حکومت نهاده شده تا در خصوص رفاه خانواده تامین نماید، مواردی مثل ایجاد امکانات توافق عقیدتی و آرمانی در تشکیل خانواده، راه های آسان کردن تشکیل خانواده، پاسداری از قداست خانواده، ایجاد زمینه های مساعد برای رشد شخصیت زن، حمایت از مادران در نقش های مختلف حقوقی، ایجاد دادگاه خانواده، تامین امکانات برای تشکیل خانواده مثل مسکن، درمان و ….. می باشد.

امیدوارم به امید پروردگار و راهنمایی اساتید راهنما و مشاور بتوانم کار تحقیقی مفیدی در این زمینه ارائه دهم.

موفق باشید.

فصل اول: عناصر و اجزای تحقیق

۱-بیان مسئله: شامل پرسش اصلی تحقیق

خانواده از ابتدای تاریخ تاکنون در بین تمامی جوامع بشری، به عنوان اصلی ترین نهاد اجتماعی، زیر بنای جوامع و منشاء فرهنگ ها، تمدن ها و تاریخ بشر بوده است، پرداختن به این بنای مقدس و بنیادین و حمایت و هدایت آن به جایگاه واقعی و متعالی اش، همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ انسان و غفلت از آن موجب دور شدن بشر از حیات حقیقی و سقوط به ورطه هلاکت و ضلالت بوده است.

دستیابی به این اهداف والای مکتب اسلام و حفظ و حراست دقیق و مستمر از آن نیازمند توجه جدی به خانواده و پیاده کردن قوانین مربوط به آن است و ضروری است کلیه برنامه ریزی ها  و سیاست گذاری ها در تمامی سطوح، حق مدارانه و ملهم از نگرش توحیدی و در چهار چوب قوانین به ویژه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران باشد. به نظر می رسد باید سوال اصلی تحقیق را این گونه طرح کنیم: حقوق خانواده از منظر قانون اساسی را بررسی کنیم.

۲-اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن:

باید تلاش نمود تا خانواده همچنان بومی و بر اساس حقوق و اخلاق اسلامی شکل گیرد و از آن جایی که نهضت جهانی شدن، مرزهای اخلاق  و دین را در می نوردد، باید با تمهیدات مناسب خانواده را از معرض تند بادهای سهمگین آن دور نمود و هر عاملی را که باعث ایجاد خلل در این واحد بنیادین جامعه می شود، از بین برد و از مهمترین نهاد اجتماعی صیانت لازم را به عمل آورد.

می توانم علت و انگیزه انتخاب موضوع را در قالب همین موارد ذکر شده در بالا به این نحو ذکر کنم که آیا قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در رابطه با حقوق خانواده چه تمهیداتی اندیشیده است.

۳- هدف های تحقیق:

برای رسیدن به هر مقصدی اول باید مسیر و قوانین و مقررات آن را درحد نیاز شناخت.

به همین ترتیب برای داشتن یک خانواده موفق باید سلسله قوانین و مقررات آن را به طور کامل شناسایی کرد.

به عنوان مثال: ما در خصوص شناخت قوانین و مقررات خانواده با این پرسش ها رو به رو هستیم.

۱-    ایجاد امکانات توافق عقیدتی و آرمانی در تشکیل خانواده توسط حکومت

۲-    راه های آسان کردن تشکیل خانواده

۳-    حمایت از مادران به خصوص در دوران بارداری و حضانت

۴-    تامین مسکن، پوشاک و دیگر مایحتاج زندگی خانواده ها

اگر به این سوالات در همین زمینه توسط قوانین پاسخ داده شود دیگر در اجتماع و به خصوص در دادگاه های خانواده با مسایل لاینحل و پیچیده روبرو نخواهیم بود.

مسلماً همه افراد اجتماع به ویژه خانواده ها بیشترین سهم از فواید پاسخ به این سوالات را دارا خواهند شد.

۴- سوالات یا فرضیه های تحقیق(بیان روابط بین متغیرهای مورد مطالعه):

۱-    اقدامات حکومت در ایجاد توافق عقیدتی وآرمانی در تشکیل خانواده

۲-    راه های آسان کردن تشکیل خانواده توسط حکومت

۳-    ایجاد زمینه های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او

۴-    حمایت از مادران به خصوص در دوران بارداری و حضانت فرزند و حمایت از کودکان بی سرپرست

۵-    تامین نیاز خانواده ها اعم از مسکن، پوشاک، خوراک، آموزش و پرورش و غیره

۶-    آسیب شناشی اجتماعی خانواده ها

۷-    ضعف قوانین در حوزه خانواده

۵-    چهار چوب نظری تحقیق

برای بررسی حقوق خانواده ما باید اول با مطالعه کامل وجامع در حقوق خانواده در قوانین عمومی، مدنی و جزا و … مطالعه دقیق داشته باشیم و بعد با در نظر گرفتن اصول قانون اساسی که در مورد خانواده بحث کرده، پی به کمبود و ضعف قوانین در حقوق خانواده ببریم و فرضیه های موجود را اثبات یا رد کنیم.

 به طور خلاصه:

ما باید برای داشتن خانواده قانون مند پی به کمبود و خلاء قانون ببریم و آن را شفاف سازی کنیم تا حکومت ها در صدد رفع آن برآیند تا انشاالله به یک هدف عالی که همان جامعه و خانواده قانون مند است برسیم.

۶- مدل تحقیق:

مدلی که به طور کامل و جامع بتوانم از آن الگو بگیرم نتوانستم پیدا کنم ولی با توجه به مطالعاتی که داشتم در خصوص موضوع تحقیق، چون با خلاء ها و کاستی های فراوان روبرو شدم سعی کردم یک روش و مدل جدید را ارائه دهم.

با استفاده از روش تحقیق، روش گرد آوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات که در زیر گذرا به آن اشاره می کنم.

۱- روش تحقیق

روش تحقیق در این طرح به این نحو است که بعد از مطالعه دقیق قانون اساسی، اصولی که در رابطه با خانواده مطرح شده را کشف و آنها را شناسایی و سپس بررسی می شود که ایا حکومت حقوقی را که در اصول قانون اساسی برای خانواده مقرر کرده مهیا نموده یا این که نه خلاء هایی وجود دارد که اگر خلاء هایی بود آن را مشخص و بیان نموده تا در آینده آن حقوق اجرا نشده، اجرا شود.

۲-روش گرد آوری اطلاعات:

روشی که در این تحقیق از آن استفاده شده، روش کتابخانه ای یعنی روش سندی و تاریخی می باشد که از منابع و اسناد استفاده شده و هرنوع نوشته با سند آن ذکر شده است.

روش تحقیق به این شکل بود که ابتدا در کتابخانه ها و مراکز علمی به جمع آوری منابع پرداخته و پس از جمع آوری منابع، فیش هایی از آنها تهیه کرده و همچنین از تعدادی از سایت ها نیز استفاده شده و سپس به دسته بندی و چیدن و بافتن آنها به یکدیگر پرداخته شده است.

۳-روش تجزیه وتحلیل اطلاعات:

بعد از اتمام مرحله گردآوری سعی شده داده ها وا طلاعات کد گذاری، استخراج و طبقه بندی گردد و شاخص ها محاسبه و نتایج به دست آمده مورد تجزیه و تفسیر قرار گیرد تا بتوان در مورد تائید یا رد فرضیه ها داوری کرد. البته این کارباید حتما طبق طرح استخراج و طبقه بندی اطلاعات انجام پذیرد.

۱-متغیرها و اژه های کلیدی:

حقوق، خانواده ، پرتو، اصول، قانون اساسی

فصل دوم

اهمیت خانواده

نکاح بیش از آنکه سازمان حقوقی باشد، پیوند اخلاقی و مذهبی است. عهد و پیمانی است مقدس که تجاوز از آن چندان ساده نیست و به همین خاطر است که در شهرهای کوچک و مذهبی آمار طلاق پایین تر از شهرهای بزرگ و صنعتی است.[۱]

ژوسران حقوقدان فرانسوی در مورد تقدس خانواده عقیده دارد:

از هر جهت که بررسی شود، خانواده یک نهاد ضروری  و مقدس جلوه می کند، به سختی می توان جامعه ای را تصور کرد که در آن هیچ گروهی که واسطه بین فرد و دولت باشد وجود نداشته باشد. چنین جامعه ای قابل زیستن نخواهد بود و تنها شامل افرادی پراکنده چون غبار خواهد بود. این خانواده است که با اجتماع طبیعی و نیکوکار، نه مصنوعی، افراد را برای زندگی در اجتماعی گسترده تر که مفهوم ملت به آن تحقق می بخشد آماده می کند. خانواده یک عامل همبستگی و شرط تعادل اجتماعی است.[۲]

حقوق به دشواری به درون این مامن راه می یابد، زیرا وسیله تضمین قواعد خود را ندارد. آنچه در آن می گذرد، از خصوصی ترین و عاطفی ترین چهره های زندگی است. نه شاهدی برای رفتار ناهنجار می توان آورد نه ضابطه دقیقی برای ارزیابی سلوک همسران به دست داد. همه چیز نسبی و عرفی است و تابع شرایط مادی و معنوی زندگی خاص هر خانواده بستگی دارد و حقوق نمی تواند درباره چنین محیطی به شایستگی تصمیم بگیرد. پس، ناچار به وضع قواعدی مبهم و مجرد، مانند لزوم همکاری زن و شوهر و رفتارر عادلانه با همسران می پردازد و تعیین مصداق های همکاری و عدالت را به عرف وا می گذارد.[۳]