عنوان :

تحقیق روانشناسی شخصیت

تعداد صفحات : ۷۲

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

    واژه شخصیت در زبان روزه مره معانی گوناگون دارد. مثلا در مورد کسی که گفته می شود« بسیار با شخصیت است» غالبا درجه کارآیی و جاذبه مورد نظر است.

در مواردی که به« پرورش شخصیت اشاره می شود، سعی بر این است که به شخص برخی مهارتهای اجتماعی را فرادهند و وضع ظاهر و شیوه سخن گفتن او را بهبود بخشند تا وی واکنش مطبوعی در دیگران برانگیزد، و گاه کلمه شخصیت به منظور توصیف بارزترین ویژگی بکار میرود. منظور« فلان شخص» شخصیت پرخاشگر دارد.

ولی روانشناسان در بحث از شخصیت، بیش از هر چیز به تفاوتهای فردی توجه دارند. یعنی ویژگیهای که یک فرد را از افراد دیگر متمایز می کند.

تعریفی که در مورد شخصیت شده،« الگوهای نامعینی از رفتار و شیوه های تفکر است که نحوه سازگاری شخص را با محیط تعیین می کند.»در این تعریف به اصطلاح معین به همسانی رفتاراشاره می شود. بدین معنی که مردم در شرایط گوناگون به این گرایش دارند که به طرز نسبتا معینی تفکر کنند یا دست به عمل بزنند، و رفتار نتیجه تعامل ویژگیهای شخصیتی با شرائط مادی و اجتماعی محیط است.

شخصیت اجتماعی هر فرد اشاره ای به آن قسمت از شخص که دیگران می بینند و می شنوند. همان تصویری که شخص از خودش به دنیا عرضه میکند، و با این تفاسیر، شخصیت دارای جنبه خصوصی و ناآشکار می باشد.

جنبه خصوصی شامل تخیلات، تفکرات و تجاربی است که شخص نمی خواهد دیگران را در آنها سهیم کند

 شخصیت یک «مفهوم انتزاعی» است، یعنی آن چیزی مثل انرژی در فیزیک است که قابل مشاهده نیست، بلکه آن از طریق ترکیب رفتار، افکار ، انگیزش، هیجانو … استنباط می‌شود. شخصیت باعث تفاوت کل افراد (انسانها) از همدیگر می‌شود. اما این تفاوتها فقط در بعضی «ویژگیها و خصوصیات» است. به عبارت دیگر افراد در خیلی از ویژگیهای شخصیتی به همدیگر شباهت دارند بنابراین شخصیت را می‌توان از این جهت که «چگونه مردم با هم متفاوت هستند؟» و از جهت این که «در چه چیزی به همدیگر شباهت دارند؟» مورد مطالعه قرار داد.

پژوهش یاموضوع، جایگاه مهار درونی و بیرونی افراد را مشخص و رابطه آنها را در زمینه رضایت تحصیلی و شغلی را تعیین می کند. و همین امر رشته و تحصیل معین افراد را انتخاب و برای رشته و تحصیل معین هم انتخاب می شوند تا در کار خود موفق تر باشند.

َواژه های کلیدی: شخصیت، جایگاه مهار، جایگاه مهار درونی، جایگاه مهار بیرونی، راهنمای شغلی، راهنمای تحصیلی

فهرست مطالب

چکیده     الف
فصل اول    ۱
مقدمه     ۲
بیان مساله     ۶
اهمیت و ضرورت تحقیق    ۸
اهداف تحقیق    ۱۱
تعریف اصطلاحات     ۱۲
فصل دوم،پیشینه ، تحقیق    ۱۴
مقدمه     ۱۵
دیدگاههایی درباره شخصیت    ۱۶
شخصیت از نظر فروم    ۱۶
شخصیت از نظر یونگر    ۱۷
شخصیت از نظر ماری    ۱۷
نگرش فرانکل به شخصیت    ۱۸
نگرش مزلو به شخصیت    ۱۸
چشم اندازی به رشد شخصیت     ۱۸
دیدگاههایی در باره رشد شخصیت     ۱۹
رشد شخصیت از نظر یونگر    ۱۹
رشد شخصیت از نظر ماری    ۲۰
عوامل موثر بر رشد شخصیت    ۲۰
نظریه های نسخ شناسی شخصیت    ۲۱
نظریه های تحلیلی عاملی شخصیت    ۲۳
نظریه کاتل    ۲۳
نظریه انسان گرایی در شخصیت    ۲۵
نظریه های شناختی شخصیت    ۲۶
ماهیت شخصیت     ۲۷
سنجش شخصیت    ۲۸
مسائل اساسی در سنجش شخصیت    ۲۸
اعتبار    ۲۹
مهار     ۲۹
میل به مهار    ۳۰
توهم مهار    ۳۱
پیامدهای اعتقاد داشتن به مهار    ۳۲
تفاوتهای فردی در درک جایگاه مهار     ۳۳
واکنش در برابر از دست دادن مهار    ۳۵
جایگاه مهار    ۳۵
جایگاه مهار درونی – بیرونی     ۳۷
طبقه بندی سه بعدی از نظر واینر    ۴۰
جایگاه مهار درونی و بیرونی از نظر واینر    ۴۲
نظریه یادگیری اجتماعی    ۴۳
توان رفتاری     ۴۳
انتظار    ۴۴
ارزش تقویت    ۴۴
موقعیت روان شناختی     ۴۵
آزادی حرکت    ۴۵
روشهای راتر برای سنجش مفاهیم خود    ۴۶
انگیزش رفتار از نظر راتر    ۴۸
انتظارات مربوط به جایگاه هندسی مهار    ۴۹
نظریه اسناد    ۵۳
اسنادهای بعد از موفقیت و شکست    ۵۳
تغییر دادن اسنادها برای بهبود عملکرد    ۵۵
دیدهای بازده تحصیلی بر اسناد    ۵۶
زمینه های کاربردی آزمونها    ۵۸
زمینه تحصیلی     ۵۹
پیشنهادات     ۶۱
نتیجه گیری    ۶۲
خلاصه     ۶۳
منابع     ۶۵

منابع:

۱ـ روانشانسی رشد / دکتر حسن احدی / نیک چهرمحسنی / چاپ پنجم / ۱۳۷۴

۲- موفقیت نامحدود« ۱»

۳-روابط عمومی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها. بررسی نگرش دانشجویان درباره ازدواج.چاپ اول زمستان ۷۸

۴-نقش ما در تربیت، دکتر علی قائمی. ناشر انتشاراتامیری چاپ نهم شهریور ۱۳۷۳

۵-بهشت خانواده . جلد دوم سید جواد مصطفوی چاپ هفتن ۱۳۷۸ انتشارات هاتف مشهد

مقدمه:

روان شناسی شخصیت حوزه بسیار گسترده ای است، زیرا شخصیت، خود موضوعی است پیچیده و دارای ابعاد و جنبه های گوناگون، برای شناخت شخصیت انسان از دیر باز کوششهای فراوانی به عمل آمده که برخی آنها غیر علمی، خرافاتی، و معدودی دیگر علمی و معتبر است.

شخصیت معادل انگلیسی personality وpersonalite فرامنه است و هر دو اقتباس از persono است. درک لزوم مطالعه روانشاسی شخصیت چندان دشوار نیست.

شناخت شخصیت، ویژگیها، چگونگی شکل گیری شخصیت، عوامل موثر در ایجاد شخصیت و مسائلی از این قبیل، ازیک جنبه، ارضا حس کنجکاوی، و مایل به حقیقت جوئی را در انسان دنبال می کند، زیرا این ناخت نوعی خود شناسی است. از سوی دیگر این شناخت و اطلاعات به شخص امکان می دهد که در ارتباط متقابل با دیگران موضع گیریهای مناسب و آگاهانه داشته باشد. مطالعه شخصیت هم از جنبه های ارضای برحس کنجکاوی و هم از نظر روابط اجتماعی دارای اهیمت است.

شخصیت در روانشناسی به مجموعه ویژگیهای جسمی و روانی، و رفتاری که هر فرد را از افراد دیگر متمایز می کند اطلاق می شود.(کریمی،۱۳۷۵)

گروهی از صاحب نظران، نظریه نسبت دادن معتقدند، که افراد موفقیتها و شکستهای خود را یا به عوامل خصی نسبت می دهند، یا به عوامل محیطی و از این رو این دو عامل مهم یکی درونی و دیگری را بیرونی شناسائی کرده اند و به نظریه جایگاه مهار شهرت دارد.

وجولیان راتر (۱۹۶۶) درباره نظام اعتقادی افراد را به جایگاه مهار به دو دسته تقسیم می شوند.

گروهی که موفقیها و کستهای خود را به شخص خود، نسبت می دهند (دورنی)
گروهی که موفقیتها و کستهای خود را به عوامل محیطی نسبت می دهند.(بیرونی) (جمالفر، ۱۳۷۵)

و برای سنجش مهار درونی و بیرونی[۱]،راتر پرسشنامه گزارش شخصی را عرضه کرده است. مقیاس جایگاه مهار درونی و بیرونی، معروف به مقیاس(I-E) شامل ۲۳ شق انتخاب اجباری[۲] است. آزمورینها بادی از زوجهای شقوق ارائه شده. هر زوج را که بهتر از همه اعتقاد آنها درباره ماهیت جهان نشان می دهد. برگزینند (راتر،۱۹۶۶) تعیین اینکه کدامیک اززوجهای شقوق، نامیده مهار درونی و بیرونی است، چندان دشوار نیست.

علاوه بر مقیاس راتر، مقیاسهای دیگری ساخته شده است. یکی از مقیاسها، مقیاس نویکی[۳]، مقیاس استریکلند[۴] برای کودکان است که یک آزمون ۴۰ ماده ای با اعتبار و پایانی بالاست.

(نویکی، استریکلند،۱۹۷۳،۱۹۸۹)

این آزمون در بیش ۷۰ پژوهش به کار رفته و بیش از ۱۲ زبان خارجی ترجمه شده است. شکلی از این، مقیاس برای بزرگسالان ساخته شده است.(کریمی، ۱۳۷۵)

تمرکز راتر روی متغیرهای درونی از سوی بعضی روانشناسان به عنوان یک نقطه قوت و از سوی دیگر به عنوان یک نقطه صنعت تلقی می شود. منتقدان از جمله بعضی کسانی که طرفدار متغییرهای شناختی هستند معتقدند که راتر خیلی تند رفته است. به عقیده آنان موضوع او آنچنان از رفتارگرایی سنتی دور افتاده است که نمی توان آنرا ابدا یک روش رفتاری تلقی کرد به علت میزان پذیرش راتر از متغیرهای شناختی، روش شناسی او بیش از حد ذهنی به نظر می آید.

پژوهشهای راتر، در حدی که موضوع پژوهش اجازه می دهد، دقیق و کنترل شده است و هرگاه که امکان پذیر باشد. او از مشاهده عینی رفتار مشاهده استفاده می کند. همچنین نظریه او با درجه دقت بالایی تعریف شده اند به طوری که آنها از نظر تجربی بنحوی قابل سنجش است.

تحقیقات انجام شده روی جنبه های مختلف نظریه او تایید این جنبه ها منجر شده است.

مقیاس جایگاه درونی و بیرونی (مقیاسI-E) صدها تحقیق به دنبال داشته و کاربرد گسترده ای فراتر از آزمایشگاه در زمینه های بالینیو آموزشی پیدا کرده است.

به اعتقاد راتر شاید در حوزه سنجش شخصیت است که نظریه یادگیری چشمگیرترین ونظامدارترین کمکها را کرده باشد(راتر۱۹۸۲)

آنچه درمورد نظریه راتر می توان گفت:

این است که در مورد نفوذ قوی و فزاینده او بر روانشناسی امروز هیچ جای تردید نیست(شولتز۱۹۹۱)

طرفداران راتر معتقدند که او مفاهیمی را عرضه کرده است که با اصطلاحاتی روشن و دقیق تعریف شده اند. و با روشهای آزمایشی یا همبستگی قابل سنجش هستند. راتر کوشیده است تا رابطه کاری بین متغیرهای شناختی و تقویت برقرار کند. و به نظریه یادگیری اجتماعی یک محتوای انگیزش قوی داده است.(کریمی ۱۳۷۵)

بیان مساله

بررسی جایگاه مهار درونی و بیرونی با رشته های تحصیلی و رضایت تحصیلی

جایگاه مهار توسط افرادی از جمله راتر مطرح شده و به دو بخش درونی و بیرونی تقسیم میشود.

جایگاه مهار توسط افرادی از جمله راتر مطرح شده و به دو بخش درونی و بیرونی تقسیم می شود.

جایگاه مهار درونی عبارت است از گروهی که موفقیت و شکستهای خود را به شخص خود (کوشش یا توانایی شخصی) نسبت می دهد. و جایگاه مهار بیرونی عبارت است از گروهی که موفقیتا و شکستهای خود را به عوامل محیطی بیرون از خود (بخت و اقبال و سطح دشواری) نسبت می دهند. و این دو جایگاه مهار نام دارد.(جمالفر ۱۳۷۵)

فردی که دارای جایگاه مهار درونی است، معتقد است که کنترل کافی برای زندگی خود دارد و مطابق همین باور رفتار می کند. تحقیق نشان داده است که آنان در تکلیف خود عملکرد بهتری دارند، کمتر تحت نفوذ دیگران قرار می گیرند. برای مهارتها و پیشرفتهای شخصی خود ارزش والاتری قایلند و نسبت به قرینه های محیطی که می توانند برای هویت رفتار خود از آنها استفاده کنند، هشیار ترند.افراد دارای جایگاه بیرونی نیز دارای ویژگیهایی هستند، آنها معتقدند رفتارها یا مهارتهایشان در تقدیسهایی که دریافت می کنند اثری ندارد. در کوشش برای بهبود موقعیت خود فایده ای نمی بینند.

آنان به جایگاه مهار زندگی خود، در زمان حال وآینده، باور چندانی ندارد.

در ضمن باید اضافه نمود که افراد دارای جایگاه درونی برای قبول مسئولیت اعمال خود آمادگی بیشتر نسبت به افراد دارای جایگاه مهار بیرونی دارند. تحقیقات مقدماتی حایک از آن است که افراد دارای جایگاه مهار درونی از بهداشت روانی بهتری برخوردارند.(فیروز[۵]۱۹۷۶) (کریمی، ۱۳۷۵)

راتر نیز مانند اسکینر و بندورا[۶] اعتقاد دارد که بیشتر رفتارها آموختنی است. اما تا این نظر اسکینر، که رفتار صرفا به وسیله عوامل بیرونی شکل داده میشود. مخالف است.

راتر برای تبیین رفتار، به بیرون و درون ارگانیزم، یا هر دو توجه دارد: یعنی هم به تقویتهای بیرونی و هم به فرآیندهای شناختی درونی.