عنوان :

تحقیق مقایسه و نقد روانشناسی شخصیت از دیدگاه فروید و اسلام

تعداد صفحات : ۵۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده :

نظریه روان کاوی فروید یک دیدگاه جامع و فراگیر است که تمام جنبه های مختلف شخصیت را از زمان پیدایش تا درمان اختلالات شخصیت شامل می شود. این نظریه رشد کودک را طی گذر از مراحلی که هر کدام از آنها روی یکی از اندامهای مختلف بدن تکیه دارد ، تفسیر می کند. در طی دوره ای که در آن کودک با والدین همجنس خود رقابت دارد قسمت اعظم شخصیتش شکل می گیرد. شخصیت از سه سطح آگاهی تشکیل شده است و به سه قسمت تقسیم می شود : نهاد ، خود و فراخود ، که هر کدام از این قسمتها وظایف متفاوتی دارند. خود وظیفه مدیریت سیستم را برعهده دارد یعنی بدین ترتیب که به وسیله مکانیزم های متعددی می تواند در برابر اضطراب که نشانگر تهدیدهای نامتعادل و ناهماهنگی بین این سه جزء شخصیت و دنیای خارج است دفاع کند . اختلالات روانی زمانی ظاهر می شوند که خود نتواند به مسئولیت هایش عمل کند ، به عبارت دیگر ، نتواند بین سه جزء شخصیت تعادلی ایجاد کند. فروید این اختلالات روانی را با روان کاوی درمان می کرد. روان کاوی یعنی صحبت آزادانه بیمار درباره هر چیزی که به ذهنش خطور می کند و از این طریق درمانگر می تواند با فراخواندن تعارضهای مزاحم از سطح ناهوشیار به سطح آگاهی و هوشیاری به بیمار کمک کند.

اما روان شناسی اسلامی به معنی باز شدن افق جدیدی در قلمرو روان شناسی جهانی است. روان شناسی یکی از شاخه های علوم انسانی است و رابطه ای تنگاتنگ با دین و فرهنگ دارد. دین را می توان به عنوان یک حقیقت برتر معرفی کرد که گمشده انسان را به او باز می نماید. اسلام کامل ترین دید را نسبت به انسان دارد.

اسلام که دین کامل و جامع است دارای نظریه بسیار شگرف در تبیین شخصیت آدمی است . دین مقدس اسلام با محوریت قرآن و سنت و سیره معصومین ابعاد رفتار در شخصیت را به درستی تبیین نمود ولی مکاتب مادی در قالب نظریه های علمی هر کدام یک بعد از ابعاد انسانی را مورد توجه قرار داده اند و نتوانسته اند جامع و کامل در بعضی از موارد حتی با نقض به انسان و رفتار انسان توجه نمایند .

عرضه روان شناسی کلاسیک در زیر سایه هجوم فرهنگی غرب یکی از میراثهای حکومت شاهنشاهی است و باید تلاشی صورت گیرد تا این فرهنگ زدوده و فرهنگ اصیل اسلامی جایگزین آن شود . این جایگزینی در زمینه روان شناسی ، تبدیل روان شناسی کلاسیک به روان شناسی اسلامی است.

این پژوهش در راستای نقدی بر دیدگاه فروید در شخصیت با نگاه اسلام است.

 واژه های کلیدی: روان شناسی، نظریه روان کاوی فروید، دیدگاه اسلام

فهرست مطالب

چکیده :    ۱
بخش اول    ۳
کلیات تحقیق    ۳
مقدمه و بیان مسئله :    ۴
اهداف و ضرورت تحقیق :    ۵
فرضیات تحقیق    ۶
تعاریف عملیاتی واژه ها    ۶
روش تحقیق    ۷
دیدگاه فروید در مورد انسان و مقایسه و نقد آن با دیدگاه اسلام    ۸
نقدی بر دیدگاه فروید یا نگاه اسلام درباره انسان :    ۱۰
ساختار ابعاد شخصیت از دیدگاه فروید در مقایسه با اسلام    ۱۱
نقدی بر ابعاد شخصیت از دیدگاه فروید و اسلام :    ۱۴
مراحل رشد و تعالی شخصیت از دیدگاه فروید در مقایسه با اسلام    ۱۶
مرحله دهانی    ۱۶
مرحله مقعدی    ۱۷
مرحله آلتی    ۱۸
دوره نهفتگی    ۱۹
مرحله تناسلی    ۱۹
مرحله پختگی    ۲۰
مراحل رشد و تعالی شخصیت از دیدگاه اسلام    ۲۰
نقد و بررسی مراحل رشد شخصیت از دیدگاه فروید و اسلام    ۲۵
مفهوم رفتار در دیدگاه فروید در مقایسه با اسلام    ۲۶
نقدی بر رفتار از دید فروید و اسلام    ۳۳
مشکلات رفتار ناهنجار در دیدگاه فروید با اسلام    ۳۴
نقدی بر مشکلات رفتاری از دید فروید و اسلام    ۳۷
روان درمانی و اصلاح رفتار در دیدگاه فروید و مقایسه آن با اسلام    ۳۹
روش درمانی رفتار در دیدگاه فروید    ۳۹
اصلاح رفتار از دیدگاه اسلام    ۴۱
توأم ساختن ایمان و عمل    ۴۲
توبه    ۴۲
پند و اندرز    ۴۳
اصلاح اخلاق نفس از نگاه (رازی) :    ۴۴
لزوم حاکمیت عقل بر هوا    ۴۴
مغلوب ساختن هوا و شهوات    ۴۵
نقد و بررسی درمان بیماران و اصلاح رفتار از دیدگاه فروید و مقایسه آن با اسلام    ۴۵
ارزیابی و نتیجه گیری    ۴۶
ارزیابی نظریه فروید    ۴۶
خلاصه و نتیجه گیری    ۴۷
منابع    ۴۹

منابع

قرآن کریم
نهج البلاغه
صحیفه امام
احمدی، علی اصغر، ۱۳۶۲، (فطرت) بنیان روان شناسی اسلام، انتشارات امیرکبیر، تهران.
احمدی، علی اصغر، ۱۳۶۸، روان شناسی شخصیت از دیدگاه اسلامی، انتشارات امیرکبیر، تهران.
امینی، ابراهیم، ۱۳۸۴، آشنایی با اسلام، نشر دفتر تبلیغات اسلامی و حوزه ، قم.
جیس فیست و گریگوری فیست، ۱۳۸۶، نظری های شخصیت، مترجم : یحیی سید محمدی، نشر روان، تهران.
ساعتچی، دکتر محمود، ۱۳۷۷، نظریه پردازان و نظریه ها در روان شناسی، انتشارات سخن، تهران.
شاملو، سعید، ۱۳۸۸، مکتب ها و نظریه ها در روان شناسی شخصیت، انتشارات رشد، تهران.
شولتز، دوان، ۱۳۸۳، نظریه های شخصیت، مترجمان : یوسف کرمی، فرهاد جمهوری، سیامک نقشبندی، بهزاد گودرزی، هادی بحیرایی، محمدرضا نیکخو، نشر ارسباران، تهران.
نجاتی ، محمدعثمان، ۱۳۸۵، (علم النفس) روان شناسی از دیدگاه دانشمندان مسلمان، مترجم : دکتر سعید بهشتی، انتشارات رشد، تهران.
نجاتی، محمدعثمان، ۱۳۶۷،قرآن و روان شناسی، مترجم : عباس عرب، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد.
نصر، دکتر سیدحسین، ۱۳۸۲، آرمان ها و واقعیت های اسلام، مترجم : دکتر انشاالله رحمتی، تهران.
نصری، دکتر عبدالله، ۱۳۷۶، بررسی دیدگاه ها در دین شناسی معاصر، موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، تهران.

مقدمه و بیان مسئله :

اولین نظریه ای که در شخصیت بررسی می شود نظریه روان کاوی فروید است .

نظریه روان کاوی فروید از آن رو مطالعه می شود که در فرهنگ آمریکا مقبولیت عام یافته و در تاریخ روان شناسی جایگاه خاصی پیدا کرده و به عنوان الگویی از یک نظریه روان پویشی شخصیت اهمیت پیدا کرده است. فروید متفکر خلاقی بود ، و احتمالاً بیشتر از این که افراد بیمار را درمان کند، به نظریه پردازی پرداخت.او بیشتر وقت خود را که صرف درمان می کرد فقط برای کمک کردن به بیماران نبود، بلکه می خواست از شخصیت انسان آگاه شود و این آگاهی را برای توضیح دادن نظریه روان کاوی به کار برد. نظریه روان کاوی بازتابی است از ارزشهای در حال تغییر جامعه غرب که خود نیز در تغییر آن ارزشها مؤثر بوده است. نظریه وان کاوی از مطالعه گسترده افراد به دست آمد و به نوبه خود در مورد آنها به کار گرفته شد. اگرچه این نظریه شامل فرضیه هایی مناسب برای همه افراد است ، توجه خاصی نیز به مطالعه تفاوتهای فردی و کلیت رفتار افراد دارد.

اسلام که دین کامل و جامع است دارای نظریه بسیار شگرف در تبیین شخصیت آدمی است . دین مقدس اسلام با محوریت قرآن و سنت و سیره معصومین ابعاد رفتار در شخصیت را به درستی تبیین نمود ولی مکاتب مادی در قالب نظریه های علمی هر کدام یک بعد از ابعاد انسانی را مورد توجه قرار داده اند و نتوانسته اند جامع و کامل در بعضی از موارد حتی با نقض به انسان و رفتار انسان توجه نمایند .

عرضه روان شناسی کلاسیک در زیر سایه هجوم فرهنگی غرب یکی از میراثهای حکومت شاهنشاهی است و باید تلاشی صورت گیرد تا این فرهنگ زدوده و فرهنگ اصیل اسلامی جایگزین آن شود . این جایگزینی در زمینه روان شناسی ، تبدیل روان شناسی کلاسیک به روان شناسی اسلامی است.

این پژوهش در راستای نقدی بر دیدگاه فروید در شخصیت با نگاه اسلام است.

اهداف و ضرورت تحقیق :

نظریه اهمیت مطالعه شخصیت و نقش آن در شناخت رفتار ، طبیع است که تصور کنیم در سراسر تاریخ روان شناسی جایگاه ویژه ای به شخصیت داده باشد . امروزه ، شخصیت تنها موضوع اصلی روان شناسی نیست و تقریباً به اندازه نیم بیشتری از تاریخچه روان شناسی به عنوان علم ، روان شناسان توجه نسبتاً اندکی را به مطالعه شخصیت مبذول داشته اند. ارزش مطالعه نظریه های شخصیت در این است که عدم توافق در بین نظریه ها به معنی ناکارایی آنها نیست. هر یک از نظریه های شخصیت که براساس سالها تحقیق و بررسی در زمینه بالینی و یا مشاهده رفتارها در شرایط آزمایشگاهی به دست آمده اند ، بینش و فهم شگفت انگیزی را درباره ماهیت انسان به دست می دهند . نظریه های شخصیت با اینکه همسوی یکدیگر نیستند، اما هر یک چیزهای اساسی و مهمی برای گفتن دارند. هر دیدگاه نظری تنها بخشی از حقایق مربوط به شخصیت انسان را آشکار می کند و شاید پاسخ نهایی درباره بخشی از حقایق مربوط به شخصیت انسان را آشکار می کند و شاید پاسخ نهایی درباره ماهیت انسان در گرو کنار هم نهادن حقایقی باشد که از نظریه های گوناگون به دست آمده اند و یا می آیند .

ما در این تحقیق از نظریه فروید بهره می گیریم زیرا که نظریه فروید اثر آشکاری بر روان شناسی و روان پزشکی، تصور ما از ماهیت انسان و درک ما از شخصیت داشته است. همچنین روان شناسی از دیدگاه را مورد بررسی قرار می دهیم چون که هر چند در متون اسلامی، یعنی قرآن کریم و کلام معصومان علیهم السلام، مقوله ای ب نام روان شناسی اسلامی وجود ندارد، اما نکته ها و آموزه هایی فراوان برای الهام گرفتن و پی بردن دانشی به نام روان شناسی اسلامی عرضه شده است و از سوی دیگر سرو کار اسلام به عنوان آخرین و کامل ترین دین الهی با تمام ابعاد دو شئون وجودی انسان است. اسلام نه تنها سازنده و جهت دهنده به کشش ها و گرایش هاست که بینش ساز و کنش ساز نیز هست.

در کل هدف این تحقیق بررسی شخصیت انسان هم از دید اسلام و هم از دید دانشمندان غربی همچون فروید است و مقایسه کردن این دو دیدگاه در رابطه با انسان و رفتارهای او می باشد و همچنین مشخص شدن کامل ترین دیدگاه ها .

فرضیات تحقیق

۱-    دیدگاه اسلام در مقایسه با دیدگاه فروید نگرش کامل تری نسبت به انسان دارد.

۲-    ساختار ابعاد شخصیت در دیدگاه اسلام در مقایسه با فروید دقیق تر و کامل تر است .

۳-    مراحل رشد و تعالی شخصیت در دیدگاه اسلام در مقایسه با فروید جامع تر و گسترده تر است .

۴-    مفهوم رفتار در دیدگاه اسلام در مقایسه با فروید واضح تر و دقیق تر است .

۵-    مفهوم رفتار ناهنجار در دیدگاه اسلام با فروید متفاوت تر و اسلام تبیین راحت تری از مفهوم رفتار ناهنجار دارد.

۶-     اسلام پیرامون شناخت ، پیشگیری و درمان رفتار دیدگاه کامل تری نسبت به فروید دارد .

تعاریف عملیاتی واژه ها

۱٫شخصیت : واژه شخصیت از کلمه لاتین پرسونا مشتق شده است که به ماسک نمایشی اشاره دارد که هنرپیشه های رومی در تئاترهای یونانی بر چهره می زدند. جس فیست و گریگوری جی فیست :۱۳۸۶، ۱۲٫

از نظر اصطلاحی شخصیت را می توان به عنوان مجموعه ای از ویژگی های نسبتاً پایدار و بی همتا تعریف کرد که ممکن است در موقعیتهای مختلف تغییر کنند .دوان شولتز:۱۳۸۳، ۴۱٫

۲٫روان شناسی : روان شناسی به مفهوم علمی و امروزیی خود ، رشته ای است جوان و کم سابقه ، متکی به روش های علمی، که موضوع آن مطالعه و بررسی رفتار انسان است، یا همه نمودها جلوه های بارز و نهان آن .

علیرضا محمدی، اکرم صادقی و ارمغان و ماوندیان:۱۳۹۰ ، ۶۴٫

۳٫دین : آن روش مخصوصی است در زندگی که صلاح دنیا را به طوری که موافق کمال اخروی و حیات دایمی حقیقی باشد تأمین می نماید. دکتر عبدالله نصری : ۱۳۸۴، ۱۲۹٫

۴٫دین اسلام : دین اسلام بر توحید مبتنی است، یک شیوه تامّ و تمام زندگی را در نظر دارد که هیچ چیز از دایره اش بیرون نمی ماند. اسلام آخرین دین و پیامبر اسلام (ص) آخرین پیامبر است که هیچ وحی یا پیامبر دیگری که برگزیده ی عالم بالا باشد پس از او نخواهد آمد . نصر : ۱۳۸۲ ،۳۷-۴۵ .

روش تحقیق

این تحقیق پیرامون بررسی ، مقایسه و نقد نظریه های روان شناسی شخصیت از نظر فروید و اسلام می باشد و نظرات اسلام در مورد شخصیت انسان در این پروژه تا حدودی بیان شده است . همچنین دیدگاه فروید و نظراتی که این روان شناس در مورد شخصیت بیان داشته و انتقاداتی که از مکتب روان کاوی او شده است . لذا از آنجا که اطلاعات از منابع علمی و دینی به صورت کتابخانه ای جمع آوری شده روش این پژوهش نوع روش کتابخانه ای می باشد .

 دیدگاه فروید در مورد انسان و مقایسه و نقد آن با دیدگاه اسلام

روان کاوی تصویری جبری و بدبینانه را از ماهیت یا سرشت انسان مطرح می کند . این نظریه نیروهای ناهوشیار ، امیال جنسی و پرخاشگری مبتنی بر پایه های زیستی و تعارض های دوران نخستین کودکی را به عنوان گردانندگان و شکل دهندگان شخصیت در نظر می گیرد. موضع فروید درباره موضوع های اصلی در شخصیت که برداشت وی را از ماهیت انسان مشخص می کند کاملاً روشن است.

فروید ماهیت انسان را به شیوه خاصی عنوان می کند. به نظر او انسان ذاتاً نه خوب است و نه بد. بلکه از نظر اخلاقی خنثی است. فروید انسان را ما حصل نهایی رشد تدریجی (تکامل) می داند. به اعتقاد او انسان از هر نظر در حکم یک ماشین فیزیولوژیک است که در آن کششها و انگیزشهای ارگانیزم بیولوژیک به صورت فرآیندهای فکری، آرزو و سوائق عاطفی ظاهر می شوند. بدی و شرارت انسان زمانی ظاهر می شود که عمل منطقی انسان زیر نفوذ کششهای غریزی قرار می گیرد، بدون آنکه انسان این کششها را بشناسد و یا درصد کنترل آنها برآید. فروید وجود اراده و آزادی انسان را نفی می کند و او را تابع عوامل جبری یا محدودیتهای اجتماعی می داند.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .