عنوان :

تحقیق عملی بودن اعتبارو روایی آزمون رضایت زناشویی پراکاس و

بررسی آن با سلامت روان دربین کارکنان تامین اجتماعی

تعداد صفحات : ۱۸۳

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

همسران در یک زندگی زناشویی موفق و با دوام و توام با رضایت به یکدیگر احترام می گذارند. هر یک از همسران بعضی ویژگی ها، یا توانایی هایی قابل احترام را در دیگری می یابد. مثل همسر خوبی بودن، تامین مخارج زندگی، طبع و ذوق هنری داشتن و… هر چه میزان احترام گذاری به یکدیگر وسیع ازدواج به عنوان بهترین و عالی ترین رسم اجتماعی، برای دست یابی به نیازهای عاطفی و امنیتی افراد بزرگسال، همواره مورد تائید بوده است. ازدواج رابطه ی انسانی، پیچیده، ظریف و پویا می باشد که از ویژگی های خاص برخوردار است. در واقع هر خانواده را باید خشت بنای جامعه و کانون اصلی سنت‌ها و رسوم و ارزش‌های والا و مورد احترام و شالوده مستحکم مناسبات پایدار اجتماعی و روابط خویشاوندی. مبدأ بروز و ظهور عواطف انسانی و کانون صمیمانه ترین روابط میان افراد و مهد پرورش فکر و اندیشه و اخلاق و تعالی روح انسانی به حساب آورد. ساخت خانواده و نظام اجتماعی در مقایسه وسیع، بر روی ساخت کل جامعه منعکس می‌ود و تکیه گاه و محور زندگی اجتماعی است. در حقیقت فرد در خانواده متولد می‌شود و در سازمان خانواده زندگی می‌کند و در مواقع نیاز، به خانواده روی می‌آورد و در پرتو زندگی خانوادگی سکون و آرامش می‌یابد. انسان بر اساس اراده الهی، به طور فطری موجودی اجتماعی است. این ساختار اجتماعی در کوچکترین مقیاس خود، در خانواده تجلی می‌نماید.هم چنین، توجه به کانون خانواده، محیط سالم و سازنده، روابط گرم و بین فردی صمیمی ای که می توانند موجب رشد و پیشرفت افراد گردند، از جمله افراد و نیازهای ازدواج محسوب می شود.

رضایت زناشویی، نشان گر استحکام و کارایی نظام خانواده است. سعادت و سلامت خانواده به وجود ارتباطات سالم بین همسران بستگی دارد. و اگر خانواده از ثبات کافی و لازم برخوردار نباشد و یا پیامدهای منفی هم چون مشکلات جسمانی و روانی رو به رو خواهد شد.

از طرفی چون سلامت روان نسل های جامعه در گرو تامین سلامت روان خانواده، یعنی کانون مملو از محبت و آرامش برای تحول و رشد استعداد هاست و هر گونه آسیبی به آن، نسل آینده را از اثرات سوء خود مصون نخواهد گذاشت. و از سوی دیگر بقاء خانواده و سلامت روان آن در گرو ایجاد روابط سالم است، لذا بررسی اثرات تعارضات زناشویی برروی سلامت روان زوجین ضروری به نظر میرسد. در پژوهش حاضر جامعه آماری مورد مطالعه، کلیه زنان شاغل در بیمارستان های تحت پوشش تامین اجتماعی هستند، و نمونه آماری ۴۰۰ نفرمی باشد.نتایج نشان می دهد که بین رضایت زناشویی و سلامت روان رابطه معناداری وجود داردو بعبارت دیگر همزمان با افرایش رضایت زناشویی ،سلامت روان نیز افزایش می یابد و برعکس.

واژه های کلیدی: رضایت زناشویی، سلامت روان، افسردگی، اضطراب، کارکرد

فهرست مطالب

۱-۱بیان مسئله    ۷
–۲اهمیت و ضرورت تحقیق    ۱۰
۱-۳-اهداف تحقیق    ۱۱
۱-۴-فرضیات پژوهش    ۱۱
۱-۵-سوال های اصلی تحقیق    ۱۲
۱-۶-تعاریف علمی و عملیاتی اصطلاحات    ۱۳
۱- رضا مندی زناشویی    ۱۳
۲- سلامت روان    ۱۴
۳- پایایی    ۱۴
۴- روایی     ۱۴
۵- عملی بودن    ۱۵
متغیرهای پژوهش    ۱۵
۲-۱-  مقدمه    ۱۷
تعریف سلامت روان    ۲۴
۲-۲- سلامت و بهداشت روان    ۲۸
۲-۳-اصول بهداشت روانی    ۳۰
دیدگاه های مرتبط با سلامت روان    ۳۳
مفهوم سلامت روان از دیدگاه مکاتب گوناگون روان شناسی    ۳۵
مکتب رفتار گرایی  .    ۳۶
مکتب انسان گرایی      ۳۷
مکتب گشتالتی:  Gestalt- transcendental person    ۳۸
مکتب شناختی: Cognitive Approach    ۳۹
۲-۴-ارتباط بین مذهب وسلامت روان    ۴۰
سلامت روان    ۴۱
راهکارعملی سلامتی روح و روان    ۴۲
۲-۵-رضایت زناشویی      ۶۳
نظریه های موجود در رابطه با رضایت مندی زناشویی    ۶۶
۱- نظریه طبقه بندی ازدواج های با دوام    ۶۶
۲- نظریه مبادله اجتماعی    ۶۷
۳- نظریه چرخه زندگی زناشویی    ۶۹
مرحله اول: سال های اولیه ازدواج     ۷۰
مرحله دوم: انتقال به مرحله والدینی     ۷۱
مرحله سوم: بلوغ نیمه زندگی     ۷۱
مرحله چهارم: مرحله فرا والدینی     ۷۱
مرحله پنجم: مرحله ی اوج     ۷۱
۲-۶-عوامل موثر بر رضایت زناشویی    ۷۲
۱- رعایت معیارهای منطقی و اصولی همانندی و کفویت    ۷۲
۲- عامل عقیدتی    ۷۶
۳- عامل اخلاقی    ۷۸
۴- عامل شناختی    ۸۵
۵- عامل عاطفی    ۸۹
۶- عامل رفتاری    ۹۵
۷- عامل اجتماعی    ۱۰۱
۸- عامل اقتصادی    ۱۰۴
۹) عامل ظاهری    ۱۰۷
۱۰) عامل تحصیلی    ۱۱۱
۱۱) عامل جنسی    ۱۱۲
۲-۷-ارتباط بین سلامت روان و رضایت زندگی زناشویی    ۱۱۶
سوابق پژوهش    ۱۲۶
۳-۱-مقدمه    ۱۳۲
۳-۲- روش پژوهش    ۱۳۲
الف- دسته بندی تحقیقات براساس هدف:    ۱۳۲
ب- دسته بندی تحقیقات برحسب نحوه گردآوری داده ها    ۱۳۲
۳-۳- جامعه آماری    ۱۳۳
۳-۴– نمونه آماری    ۱۳۳
۳-۵-تعیین حجم نمونه    ۱۳۴
۳-۶- روایی پرسشنامه    ۱۳۵
۳-۷- پایایی (قابلیت اعتماد) پرسشنامه    ۱۳۵
۳-۸- روشهای جمع آوری داده ها    ۱۳۵
۳-۹-تجزیه و تحلیل    ۱۳۶
ابزار اندازه‌گیری    ۱۳۶
پرسشنامه بهداشت روانی GHQ4    ۱۳۷
اعتبار پرسشنامه GHQ-28    ۱۴۰
– تجزیه و تحلیل آماری داده ها    ۱۴۲
-اطلاعات جمعیت شناختی     ۱۴۲
الف) بررسی مشخصه های فردی    ۱۴۲
ب)بررسی فرضیه های پژوهش    ۱۵۱
فرضیه اول پژوهش :  بین رضایت زناشویی و سلامت روان رابطه معناداری وجود دارد.    ۱۵۱
فرضیه دوم پژوهش : بین رضایت زناشویی و افسردگی رابطه معناداری وجود دارد.    ۱۵۲
فرضیه سوم پژوهش : بین رضایت زناشویی و اضطراب رابطه معناداری وجود دارد.    ۱۵۳
فرضیه چهارم پژوهش : بین رضایت زناشویی و کار کرد اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد    ۱۵۴
فرضیه پنجم پژوهش : بین رضایت زناشویی و کار کرد جسمانی رابطه معناداری وجود دارد.    ۱۵۵
نتیجه گیری    ۱۶۱
نتایج داده های پژوهش    ۱۶۲
ب)نتایج فرضیه های پژوهش     ۱۶۲
منابع فارسی    ۱۶۳
منابع لاتین    ۱۶۶

منابع فارسی

آرئوت؛ جرسید، شناخت خویشتن، ترجمه براهینی؛ محمدنقی و ساعدی؛ غلامحسین، (۱۳۴۳)، تبریز، چاپخانه محمدی.
.امینی؛ شهریار، (۱۳۸۳)، اصول بهداشت روان، ماهنامه تربیت، معاونت آموزش و پرورش نظری و مهارتی، وزارت آموزش و پرورش.
بست؛ جان، (۱۳۶۶)،روش‌های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری، ترجمه پاشاشریفی؛ حسن و طالقانی؛ نرگس.
چهرازی؛ ابراهیم، (۱۳۵۰)، سلامت فکر، تهران: چاپخانه بهمن.
حسینی؛ سیدعلی‌اکبر، (۱۳۵۲)، اصول بهداشت روانی، جلد اول، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.
حسینی؛ سیدعلی‌اکبر، (۱۳۸۶)، ملاحظاتی پیرامون بهداشت روانی از دیدگاه اسلام، مجله علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، دوره چهارم، شماره دوم.
راجرز؛ کارل، در آمدی بر انسان شدن، ترجمه قاضی؛ قاسم، (۱۳۶۹)، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
زینالی؛ حمداله، (۱۳۸۵)، بهداشت روانی در خانواده، ماهنامه تربیت، معاونت آموزش و پرورش نظری و مهارتی وزارت آموزش و پرورش.
زیگلردانیل؛ جی، ترجمه عسگری؛ علی، (۱۳۷۹)، نظریه‌های شخصیت، انتشارات دانشگاه آزاداسلامی.
شاملو؛ سعید، (۱۳۶۶)، بهداشت روانی، تهران: انتشارات رشد.
شاملو؛ سعید، (۱۳۶۸)، مکاتب و نظریه‌ها در روانشناسی شخصیت، انتشارات رشد.
فروم؛ اریک، جامعه سالم، ترجمه تبریزی؛ اکبر، (۱۳۶۰)، تهران: انتشارات کتابخانه بهجت.
کدیور؛ پروین، (۱۳۸۲)، روان‌شناسی تربیتی، انتشارات سمت، تهران.
کریمی؛ یوسف، (۱۳۷۴)، روان‌شناسی شخصیت، تهران: موسسه نشر ویرایش.
گنجی؛ حمزه و همکاران، (۱۳۷۶)، روان‌شناسی سال سوم ادبیات و علوم انسانی، شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران، تهران.
گنجی؛ حمزه، (۱۳۷۶)، بهداشت روانی، تهران: نشر ارسباران، چاپ اول.
لارنس؛ پروین، ترجمه جوادی و کدیور، (۱۳۷۴)، روانشناسی شخصیت، انتشارات فرهنگی رسا.
مای؛ لی، ساخت و پدید آیی و تحول شخصیت، ترجمه منصور؛ محمود، (۱۳۶۹)، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
مجله رشد معلم، (۱۳۶۸-۱۳۶۹)، چند کلمه درباره بهداشت روانی، سال هشتم.
مزلو؛ آبراهام، انگیزش و شخصیت، ترجمه رضوانی؛ احمد، (۱۳۷۲)، مشهد انتشارات آستان قدس رضوی.
میلانی‌فر؛ بهروز، (۱۳۷۰)، حمزه بهداشت روانی، تهران: انتشارات قومس.
ناتائیل؛ براندن، روان‌شناختی حرمت نفس، ترجمه هاشمی؛ جمال، (۱۳۷۱)، تهران: شرکت شمالی انتشار.
بین اسدی، حسین، ۱۳۷۰٫ «بررسی و مقایسه‌ی عوامل مؤثر اجتماعی، فردی و شخصیتی زوج‌های ناسازگار در شهر کرمان»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
زنجانی، طبسی، رضا. ۱۳۸۳٫ «ساخت و هنجاریابی مقدماتی آزمون به‌زیستی روان‌شناختی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، تهران.
شاملو، سعید. ۱۳۶۹٫ بهداشت روانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
صادقی، سعید. ۱۳۸۰٫ «بررسی عوامل شخصیتی مؤثر در سازگاری زناشویی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، انستیتو روان‌پزشکی ایران، تهران.
کرد، بهمن. ۱۳۸۴٫ «بررسی رابطه‌ی سلامت روانی بر ازدواج مجدد در همسران شهید استان سیستان و بلوچستان»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، تهران.
۲۸٫ کلانتری، آذین. ۱۳۷۹٫ «بررسی ارتباط بین تفاهم زناشویی و باورهای غیرمنطقی زنان دانشجوی رشته‌ی علوم انسانی دانشگاه تهران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، تهران.
لطف‌آبادی، حسین. ۱۳۷۹٫ روان‌شناسی رشد، ج ۲، چاپ۲، تهران: انتشارات سمت.
ملازاده، جواد. ۱۳۸۱٫ «رابطه‌ی سازگاری زناشویی با عوامل شخصیت و سبک‌های مقابله‌ای در فرزندان شاهد»، پایان نامه دکترا، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
میلانی‌فر، بهروز. ۱۳۷۶٫ بهداشت روانی. چاپ ۵، تهران: انتشارات قومس.
۳۲٫ نیکویی، مریم. ۱۳۸۳٫ «بررسی رابطه‌ی دین‌داری با رضایت‌مندی زناشویی در بین زوج‌های شهر تهران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، تهران.
انکنسون و همکاران،زمینه روانشناسی هیلگارد ،مترجم:حسن رفیعی ،انتشارات ارجمند،سال ۱۳۸۴
فینچام ،فرانک و فرتاتدز،لیان ،رابطه همسران ،مترجم :مهدی قراچه داغی ،انتشارات پیک فرهنگ ،۱۹۹۹
جی ، آدلن ،اعتبار دهی در آموزش عالی ، مترجم :نادر قلی قورچیان ،انتشارات علمی وفرهنگی ،سال۱۳۷۶
مورفی ،ژوزف ، مترجم :رزم آرا ، نیروی تخیل مثبت ،انتشارات رشد  سال ۱۳۸۴
دکتر باقری ،خسرو،نگاهی دوباره به اندیشه اسلامی،انتشارات مدرسه ،سال۱۳۸۶
سارو خانی ،باقر،جامعه شناسی خانواده،انتشارات فومس ،سال ۱۳۸۳
لطف آبادی ،حسین ،روانشناسی رشد،انتشارات رشد،سال ۱۳۷۹
دکتر شاملو ،روانشناسی بالینی،انتشارات فرهنگی  رسا ،سال ۱۳۸۵
مارکویسکی وگرین،زناشویی ،ترجمه :ملا زاده ،انشارات فرهنگی رسا ،سال ۱۳۸۱
هارولد کاپلان و بنیامین سادوک، خلاصه روان‏ پزشکى، علوم رفتارى و روان ‏پزشکى بالینى، ترجمه نصرت‏ الله پورافکارى، تهران، آزاده، ۱۳۷۳٫
حمزه گنجى، بهداشت روانى، تهران، ارسباران، ۱۳۷۶٫
آبراهام مزلو، انگیزش شخصیت، ترجمه احمد رضوانى، مشهد آستان قدس رضوى، ۱۳۷۲٫
آبراهام مزلو، روان ‏شناسى شخصیت ‏سالم، ترجمه شیوا رویگریان، تهران، گلشایى، ۱۳۶۷٫
دوآن شولتس، روان شناسى کمال، ترجمه گیتى خوشدل، تهران، نشرنو، ۱۳۶۸٫
حسن محمد شرقاوى، گامى فراسوى روان ‏شناسى اسلامى یا اخلاق و بهداشت روانى در اسلام، ترجمه سید محمد باقر حجتى، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، ۱۳۶۶، ص ۲۸۵٫
دکتر باقر غبارى بناب، مطالعاتى در قلمرو مشترک دین و روان شناسى (مقاله)، ص ۱۰۰، حوزه و دانشگاه (فصلنامه)، شماره ۲۹، زمستان ۸۰٫
اسلام و بهداشت روان، مجموعه مقالات اولین همایش بین المللى «نقش دین دربهداشت روان»، ج ۱، ص ۲۸ و ۱۸۷ – ۱۵۳، قم، معارف، چاپ اول، ۱۳۸۲٫ ب. همان، ج ۲، ص ۲۷٫  ج. پت کورى، بازگشت به دعا در آستانه هزاره سوم، ترجمه عزیزالله صوفى سیاوش.
ویلیام جیمز، دین و روان، ترجمه مهدى قائنى و… ب. شهید مطهرى، یادداشت ها، ج ۴، ص ۱۹۶، قم و تهران، صدرا، چاپ دوم، ۱۳۸۲٫
آرین، خدیجه، «رابطه دین‏داری و روان درستی»، مجموعه چکیده مقالات همایش نقش دین در بهداشت روان، تهران، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، ۱۳۸۰٫
حبی، محمدباقر، «سلامت روانی در چشم‏اندازی گسترده‏تر»، فصلنامه حوزه و دانشگاه، شماره ۴۱، زمستان ۱۳۸۳٫
ساجدی، ابوالفضل، «دین و بهداشت روان»، فصلنامه روان شناسی در تعامل با دین، شماره اول؛ قم، بهار ۱۳۸۷٫
علمی، قربان، «نقش دین و اعتقادات دینی در بهداشت روان»، مجموعه چکیده مقالات همایش نقش دین در بهداشت روان، تهران، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، ۱۳۸۰٫

منابع لاتین:

AMATO, Paul R. 2000. “The Consequences of Divorce for Adults
and Children.” Journal of Marriage and Family 62(4):1269-1287.

 Behnke, Andrew, and Shelley MacDermid. 2004″Family Will-Being.” A Sloan Work and Family Encyclopedia Entry. Retrieved 1 May 2007.

DePaulo, Bella M. 2004. “The Scientific Study of People Who Are Single: An Annotated Bibligraphy.” Academic Advisory Board of Spectrum Institute, Research and Policy Division of the American Associaltion for Single People (AASP), Glendale, CA, USA. Retrieved 1 May 2007 (http/www.unmarriedamerica.org/Spectrum/Bibilography/contentspage.htm).
Diener, Ed. 2000, “Subjective Well-Being: The Science of Happiness and a Proposal for a National Index.” American Psychologist 55(1):34-43.
Diener, Ed. And Richard E. Lucas. 2000. ” Subjective Emotional Well-Being.” Pp.325-337 in Handbook of Emotions, Second Edition, edited by Michael Lewis, and Jeannette M. Haviliand.Jones.New York, NY, USA: Guilford.
Diener, Ed. Richard E. Lucas, and Shigehiro Oishi. 2002, ” Subjective Well-Being: The Science of Happiness and Life Satistaction.” Pp.63-73 in Handbook of Positive Psychology, edited by C. R. Snyder, and Shane J.Lopez. New York, NY, USA: Oxford University Press.
Erikson, Erik H. 1982. The Life Cycle Completed: A Review. New York, NY, USA: Norton. Kim, Hyoun K., and Patrick C. McKenry. 2002. “The Relationship between Marriage and Psychological Well-Being: A Longitudibal Analysis. “Journal of Family Issues 23(8):885-911.
Kohler, Hans-Peter, and Joseph Lee Rodgers, and Axel Skytthe, 2004. ” Subjective Well-Being, Fertility, and Partnerships: A Biodemographic Perspective.” Paper Presented at the 2005 Annual Meeting of the Population Association of America, 31March-2 April 2005. Philadelphia, PA, USA.
Keyes, Corey Lee M., Dov Shmotkin, and Carol D. Ryff. 2002. “Optimizing Well-Being: The Empirrical Encounter of Two Traditions. “Journal of Personality and Social Psychology 82(6):1007-1022.
Litzinger, Samantha, and Kristina Gordan. 2005. “Exploring Relationships anong Communication, Sexual Satisfaction, and Marital Satisfaction.” Journal of Sex and Marital Therapy 31(5):409-424.
Forste, Renata, and Tim B. Heaton. 2004. “The Divorce Generation: Well-Being: Fanily Attitudes, and Socioeconomic Consequences of Marital Disruption. “Journal of divorce and Remarriage 41(1/2):95-114.
Stutzer, Alois, and Bruno S. Frey 2006. “Does Marriage Make People Happy or Do happy People Get Married?” Journal of Socio-Economics 35(2):326-347.

 S. S Chauhan, Mental Hygiene 2 nd (New Deth Allied Publishers Limited, (1991).

. Hari S. Chandra , Psychological Tips For Effective studying. –

-۱-۱بیان مسئله:

ازدواج پدیده ای است که می تواند باعث آرامش و سلامت روانی زن و مرد گردد، در عین حال می تواند به جایی برسد که به جای تامین انرژی روانی زوجین، انرژی زیادی از آنان گرفته و باعث بروز انواع اختلالات روانی گردد( پوردهقان، ۱۳۸۴). میلیون ها انسان با عشق زندگی مشترک خود را شروع می کنند و آن چه بعد از ازدواج روابط زوج ها را تحت تاثیر قرار می دهد، رضایت زناشویی است، در صورت عدم رضایت زناشویی یا میزان پایین آن در جو خانواده اختلال ایجاد می شود. اما در صورت وجود رضایت زناشویی بین زوج ها علاقه خواهد بود و خانواده ای سالم و بالنده ایجاد شده و فرزندان از بودن دراین محیط طبیعی به خود می بالند. این ها هم درآینده پدران و مادرانی شایسته و توانا خواهند شد( پوردهقان، ۱۳۸۴).

امروزه تایید شده است که بسیاری از بیماری های روانی، برهکاری کودکان، بحران فرار دختران و پسران نوجوان، پایین بودن سطح رضایت مندی عمومی افراد جامعه درنتیجه ی ناامنی محیط خانوادگی و عدم احساس آرامش اعضای خانواده و ناملایمات خانوادگی است( رفیعی، ۱۳۸۴).

ازدواج یکی از عوامل بسیار موثر، مهم و سرنوشت ساز در زندگی هر فردی می باشد. به طوری که زندگی افراد با ازدواج هدف مند تر، استوارتر، هیجان پذیرتر، عاطفی تر، حساس تر، و باثبات تر میگردد. این محیط جدید، کانون محبت، پشتیبانی در جنبه های مختلف حیات فردی زوجین می باشد. بنابراین نقش خانواده روز به روز افزایش می یابد و به دلیل اهمیت ویژه خانواده، محقق در صدد کشف رموزی هستند که موجبات خوشبختی همسران را فراهم می سازد. زیربنای شکل گیری این نظام کوچک اجتماعی، روابط زن و شوهر است. مسئله سازگاری زن و شوهر مهم ترین مسئله زناشویی می باشد. در دنیا هیچ چیز مانند ناسازگاری زن و شوهر و جدایی آن ها کام انسان ها را تلخ نکرده است. خانواده یک سیستم است و وجود هر نوع مشکل و ناهماهنگی و یا انجام یک حرکت نامناسب از سوی هریک از اعضای خانواده، کل خانواده را دچار ناراحتی می نماید. به طوری که گاهی یک حرکت ظریف و به جا هدف مند می تواند از بروز یک اختلاف عمیق و یا یک خاطره تاسف بار جلوگیری کند. گاهی نیز برعکس. یعنی یک نگاه یا حتی یک کلمه می تواند سبب پایه ریزی اختلافی شدید و جریحه دار شدن احساسات گردد.

وجود تعارض بربهداشت روانی، جسمی وخانوادگی، تاثیرگذار است.تحقیقات زیادی رابطه تعارضات زناشویی را با افسردگی، اختلال خوردن و بیماری های خاص مانند سرطان و… اثبات کرده اند. در واقع رفتارهای متضاد در طی تعارض مربوط به تغییرات دستگاه ایمنی بدن است. همچنین تعارض زناشویی باعث ناسازگاری رفتاری در بچه ها، دل سردی برای همسران، افزایش احتمال تعارض والدین- کودک و تعارض بین خواهر و برادر می شود( فینچام ۱۹۹۹).

همسران در یک زندگی زناشویی موفق و با دوام و توام با رضایت به یکدیگر احترام می گذارند. هر یک از همسران بعضی ویژگی ها، یا توانایی هایی قابل احترام را در دیگری می یابد. مثل همسر خوبی بودن، تامین مخارج زندگی، طبع و ذوق هنری داشتن و… هر چه میزان احترام گذاری به یکدیگر وسیع تر باشد، زندگی زناشویی، رضایت مندانه تر خواهد بود. این همسران تاثیر و ارزش گذاری خود برای همسرشان را نشان می دهند و پیوسته کارهایی انجام می دهند و بیان می کنند که عواطف، عشق و احترامشان را به یکدیگر نشان می دهند و کلمات و اعمالی را که اهداف مثبت ازدواجشان را حمایت و تایید می کند، انتخاب می کنند( آدلمن، ۲۰۰۸)           [۱]

رضایت زناشویی، نشان گر استحکام و کارایی نظام خانواده است. سعادت و سلامت خانواده به وجود ارتباطات سالم بین همسران بستگی دارد. و اگر خانواده از ثبات کافی و لازم برخوردار نباشد و یا پیامدهای منفی هم چون مشکلات جسمانی و روانی رو به رو خواهد شد( سیتر، ترجمه بیرشک ۱۳۸۳).

رضایت زناشویی یکی از اهداف اولیه و اساسی هر ازدواجی است و هر زوجین خواستار آنند که زندگی زناشویی توام با رضایت داشته باشند. این رضایت تاثر از عوامل مختلفی است که از آن میان می توان به عوامل اقتصادی، اعتقادات مذهبی، آداب و سنن اجتماعی، عوامل جسمانی، تفاهم فکری، ارضای عاطفی و ارضای جنسی اشاره کرد( موسوی، ۱۳۸۵).

خانواده یکی از بهترین شبکه های اجتماعی است که اثرات آن در سراسر عمر ادامه می یابد از آنجا که هسته اصلی خانواده است، لذا بررسی مسائل مربوط به روابط زناشویی و عوامل موثر در سازگاری زناشویی از اهمیت به سزایی برخوردار است. افزایش روز افزون مشکلات  و نارضایتی و ناسازگاری زناشویی در دنیای کنونی و نیز از هم گسیختگی کانون های گرم خانواده و تاثیرات سوء آن نیاز به رسیدگی و رفع این مشکل را مطرح ساخته است. عوامل متعددی وجود دارد که می توانند مستقیم و غیر مستقیم بر سازگاری زناشویی و پایداری ازدواج واستحکام خانواده اثر بگذارند. زمانی که زن و شوهر از زندگی خود رضایت داشته باشند، خانواده از استحکام خوبی برخوردار می شود. و آن ها می توانند با مسائل و مشکلات به درستی برخورد کنند و از آسیب ها در امان بمانند( همان).

ازدواج، مانند نوزادی در برگیرنده روابطی ازخود گذشتگی، تعهد، صمیمیت وجسمانیت است( هیون[۲]، ۲۰۰۶)

از طرفی چون سلامت روان نسل های جامعه در گرو تامین سلامت روان خانواده، یعنی کانون مملو از محبت و آرامش برای تحول و رشد استعداد هاست و هر گونه آسیبی به آن، نسل آینده را از اثرات سوء خود مصون نخواهد گذاشت. و از سوی دیگر بقاء خانواده و سلامت روان آن در گرو ایجاد روابط سالم است، لذا بررسی اثرات تعارضات زناشویی بروی سلامت روان زوجین ضروری به نظر میرسد.

-۱-۲اهمیت و ضرورت تحقیق:

ازدواج به عنوان بهترین و عالی ترین رسم اجتماعی، برای دست یابی به نیازهای عاطفی و امنیتی افراد بزرگسال، همواره مورد تائید بوده است. ازدواج رابطه ی انسانی، پیچیده، ظریف و پویا می باشد که از ویژگی های خاص برخوردار است. هم چنین، توجه به کانون خانواده، محیط سالم و سازنده، روابط گرم و بین فردی صمیمی ای که می توانند موجب رشد و پیشرفت افراد گردند، از جمله افراد و نیازهای ازدواج محسوب می شود. همه روزه در بین زوجینی که برای مشاوره به کلینیک ها مراجعه می کنند، جملات و شکایت هایی از این نوع می شنویم که ” رابطه ی بین اعضای خانواده ما بسیار سست و ضعیف است “، ” زنم مرا نمی فهمد” ، ” شوهرم با من قهر کرده و مدتی است با هم حرف نمی زنیم ” ، ” چون نمی خواهم جر و بحث کنم، پس بهتر است حرفی نزنم ” ، … همه روزه میلیون ها خانواده، این گلایه ها و نظایر آن که ناشی از ارتباط بد اعضای آن هاست، زندگی روزمره را با تلخی و کدورت عجین می سازد و شیرینی و لطف آن را از بین می برد، تجربه نشان داده که در صورت به کارگیری اصول درست ارتباطی هرگز کار به این جا نمی کشد و چنین سخنانی نمی گویند( رزم آرا، ۱۳۸۵).

… چرا این همه ناهماهنگی و عدم تعادل و مهم تر از آن خشم و غضب نهفته در کانون های خانوادگی به وجود می آید و چرا تلخی و قهر و کدورت و نفرت جای عشق و هماهنگی و سازگاری و سلوک را می گیرد و زندگی را برای کسانی که زیر یک سقف سر می کنند طاقت فرسا می سازد؟

پاسخ ساده است، در بسیاری از خانواده ها عشق و محبت به آن مفهومی که در قلب آنان وجود دارد امکان تظاهر و بروز پیدا نمی کند و در بطن خود می ماند و این بیش تر از فقدان ارتباط صحیح نشاًت می گیرد( رزم آرا، ۱۳۸۵)

افزایش روز افزون طلاق در دنیای کنونی و نا رضایتی زن و شوهر از یک دیگر و نیز از خانواده ها و تاثیرات سوء این جدایی بر افراد خانواده، نیاز به رسیدگی و رفع این مشکل را مطرح ساخته است( برنشتاین، ۲۰۰۰؛ ترجمه: سهرابی، ۱۳۸۲).

۱-۳-اهداف تحقیق

۱-    اهدف اصلی

۱-۱-  تعیین اعتبار آزمون رضایت زناشویی پراکاش

۱-۲-  تعیین روایی رضایت زناشویی پراکاش

۱-۳-  تعیین رابطه رضایت زناشویی و سلامت روانی

۲-    اهداف فرعی

۱-۲- تعیین ارتباط بین رضایت زناشویی و خرده‌مقیاس عدم افسردگی

۲-۲- تعیین ارتباط بین رضایت زناشویی و خرده‌مقیاس عدم اضطراب

۳-۲- تعیین ارتباط بین رضایت زناشویی و خرده‌مقیاس کارکرد اجتماعی

۴-۲- تعیین ارتباط بین رضایت زناشویی و خرده‌مقیاس کارکرد جسمانی

۱-۴-فرضیات پژوهش

۱-    ۱ فرضیه‌های اصلی

۱-۱-  آزمون رضایت زناشویی پراکاش از اعتبار کافی و قابل قبولی برخوردار است.

۱-۲-  آزمون رضایت زناشویی پراکاش از روایی کافی و قابل قبولی برخوردار است.

۱-۳-  بین رضایت زناشویی و سلامت روانی همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد.

۲-    فرضیه‌های فرعی

۱-۲- بین رضایت زناشویی و خرده‌مقیاس عدم افسردگی همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد.

۲-۲- بین رضایت زناشویی و خرده‌مقیاس عدم اضطراب همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد.

۳-۲- بین رضایت زناشویی و خرده‌مقیاس کارکرد اجتماعی همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد.

۴-۲- بین رضایت زناشویی و خرده‌مقیاس کارکرد جسمانی همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد.

۱-۵-سوال های اصلی تحقیق:

۱- آیا بین سلامت روان و رضایت زناشویی رابطه معناداری وجود دارد؟

۲- آیا مقیاس رضایت زناشویی پراکاس از اعتبار قابل قبولی برخوردار است؟

۳- آیا مقیاس رضایت زناشویی پراکاس از روایی قابل قبولی برخوردار است؟

سوال های فرعی تحقیق:

۱- آیا بین نشانه های “سلامت روان” و “رضایت زناشویی” رابطه معناداری وجود دارد؟

۲- آیا بین رضایت زناشویی و افسردگی رابطه معناداری وجود دارد؟

۳- آیا بین رضایت زناشویی و اضطراب رابطه معناداری وجود دارد؟

۴- آیا بین رضایت زناشویی و اختلال در کار کرد اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد؟

 ۱-۶-تعاریف علمی و عملیاتی اصطلاحات:

۱- رضا مندی زناشویی: [۳]

رضایت یعنی حالت هیجانی که با رسیدن به یک هدف پدید می آید. در کار درمانی این اصطلاح به معنی رضایت در ارتباط با پیشرفت در یک فعالیت یا زمینه مورد علاقه به کار می رود( مهدویان، ۱۳۸۴)

آلبرت آلیس معتقد است سازگاری زناشویی عبارت است از: “احساس عینی خشنودی، رضایت و لذت تجربه شده از طرف همسر، با در نظر گرفتن همه جنبه های زندگی زناشویی اش”. به اعتقاد آلیس( ۱۹۸۹) طرق مختلفی برای تعریف رضایت زناشویی وجود دارد، او تعریف هاکینز را یکی از بهترین تعاریف از رضایت زناشویی می داند. به عقیده آلیس رضایت یک متغیر نگرشی است. بنابراین یک خصوصیت فردی زن و شوهر محسوب می شود. طبق تعریف فوق رضایت زناشویی، در واقع نگرش مثبت و لذت بخشی است که زوجین از جنبه های مختلف روابط خود رضایت دارند و نارضایتی زناشویی، در واقع نگرش منفی و نا خشنودی از جنبه های مختلف روابط زناشویی است. به اعتقاد هاکینز، رضایت از زندگی زناشویی یعنی احساس خوشایند و رضایت مند و لذت تجربه ای که به وسیله یک زوج صورت می گیرد، هنگامی که جنبه  های زندگی زناشویی خود را مورد توجه قرار دهند( همان).

 ۲- سلامت روان[۴]:

سازمان بهداشت جهانی، سلامت را حالت بهزیستی کامل جسمانی، روانی و اجتماعی و نه فقط فقدان بیماری یا ناتوانی می داند.

سلامت روانی، کار کرد موفقیت آمیز اعمال روانی، از نظر تفکر، خلق و رفتار که منجر به فعالیت های سازنده، برآورنده روابط با دیگران، توانایی سازش با تغییر و مقابله با ناملایمات می گردد( کاپلان، سادوک، ۲۰۰۱).

۳- پایایی[۵]

نمونه آزمون مورد نظر تا چه حد معرف دقیق مرجع وسیع تر و کلی تر پاسخ هایی است که از آن استخراج شده است. آن چه در این زمینه مورد توجه است، درجه دقت و اندازه گیری است و می خواهیم بدانیم که اگر فردی دوبار با روش مورد نظر سنجیده شود نتایج حاصل با چه دقتی تکرار می شود. به بیان دیگر، اگر خصیصه مورد نظر را با همان وسیله( یا وسیله مشابه و قابل تفسیر آن) در شرایط مشابه دو بار اندازه بگیریم، نتایج حاصل تا چه حد مشابه، دقیق، پیش بینی پذیر و قابل اعتماد است. یک وسیله معتبر آن است که دارای ویژگی تکرار پذیری و باز پدید آوری باشد، یعنی بتوان آن را در موارد متعدد به کار برد و در همه موارد نتایج یکسان تولید کرد. در واقع اعتبار، هم بستگی آزمون با خودش است( هومن، ۱۳۸۴).

۴- روایی [۶]

آزمونی دارای روایی است که برای اندازه گیری آن چه مورد نظر است، مناسب باشد. روایی اصطلاحی است که به هدفی که آزمون برای تحقق بخشیدن به آن درست شده است اشاره می کند( سیف، ۱۳۸۰). بنابراین مقصود از روایی آزمون، مناسب بودن، با معنا بودن و مفید بودن اثبات های خاصی است که از روی نمره های آزمون به عمل می آید.

۵- عملی بودن

تعریف عملیاتی

۱- رضایت زناشویی. نمره ای که فرد در مقیاس رضایت زناشویی پراکاس به دست می آورد.

۲- سلامت روان. سلامت روان زنان و مردان توسط پرسش نامه سلامت عمومی گلدبرگ( GHQ-28[7] ) سنجیده می شود که این پرسش نامه دارای چهار زیر مجموعه ذیل می باشد:

علائم جسمانی، اضطراب و اختلال خواب، اختلال در کنش اجتماعی و افسردگی

متغیرهای پژوهش:

متغیرها بر حسب نقش هایی که در این تحقیق دارند به دو دسته تقسیم می شوند:

۱- متغیر مستقل یا پیش بین

۲- متغیر وابسته یا ملاک

الف) متغیر مستقل یا پیش بین عبارت است از سازه ها یا عامل های تشکیل دهنده رضایت زناشویی که شامل،

ب) متغیر ملاک یا وابسته در این پژوهش سلامت عمومی است که شامل:

۱- علایم جسمانی   ۲- اضطراب   ۳- اختلال در عمل کرد   ۴- افسردگی   می باشند.

 ۲-۱-  مقدمه: