عنوان :

تحقیق مطالعه زمینه های جامعه شناختی طلاق در خانواده

تعداد صفحات : ۱۱۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

هنگامی که جامعه رو به تعادل می رود و معیارهای معنوی در آن رجحان پیدا می کند، اساس آن بر تقوی است و برابری زن  ومرد در اصول پذیرفته می شود ، در آن وضع زناشوئی به صورت یک مشارکت اجتماعی در می آید که در آن ، هر یک از طرفین حقوق و وظایفی دارند . اینجا  خانواده بنابر خواست زوجین تشکیل می شود و بنابر خواست آنان نیز تداوم می یابد .

زمانی که در جامعه ای قوانین چنان تنظیم می شوند که انسانها به سادگی می توانند از یکدیگر جدا شوند ، بی هیچ شبهه ، شمار طلاق روبه فزونی می گذارد.  در این جوامع ضریبی که ما آن را ضریب  آنیّت می خوانیم بر طلاقها افزوده می شود  ؛ بدین معنی که بسیاری از انسانها طلاق می دهند یا می گیرند ، صرفا بدان جهت که تحت تاثیر یک حالت آنی ( هیجان ، عصبانیت  و … ) قرار گرفته اند  در واقع جوامعی که به صورت آنی ازدواج می کنند به صورت آنی هم از هم طلاق  می گیرند.

آنجا که در حیات انسانی لذت گرایی و سوداندیشی کمتر جای معنویت و انسانیت را گرفته باشد ، طلاق کمتر پیش  می آید . بدینسان ، می توان پذیرفت  با سالم سازی روابط انسانی وآموزش آن به انسانها ،از میزان طلاق کاست .

موضوعی که در تحقیق به آن پرداخته شده است بررسی زمینه های طلاق در چند فرضیه  است :    الف- رابطه میزا ن طلاق با تفاوت سنی،  ب- رابطه میزان طلاق با تفاوت انتظارات زوجین، ج-رابطه میزان طلاق با بیکاری مردان، د- رابطه میزان طلاق با اعتیاد،  ه-رابطه میزان طلاق بامذهبی بودن

زمینه های گوناگون مختلفی باعث وبانی گسخیتگی خانواده هامی گردند اما آنچه قابل تعمق وتفکر می باشد نقش تفسیری خود انسان هاست که ز مینه اصلی طلاق می گردد، اطلاعات گرد آوری شده نشان می دهد تنها یک عامل بوجود آورنده طلاق نیست بلکه استنتاج و نتیجه گیری ذهن انسان ها است که خود حاصل مجموعه ای از زمینه هاومحیط های است که  باعث می شوند زن وشوهر از هم جدا گردند همان طوری که دیده می شود وجود سلامتی در کنار بیماری ها حاصل می گردد و لذا  تا زمانیکه پیوند های خانوادگی وجود دارد مسئله طلاق  در شکل های متنوع آن ظاهر می شود. اما  همانطور بیان می شود مجموعه ای از زمینه ها و عوامل باعث افزایش و یا کاهش طلاق می گردند، از جمله خود بیگانگی خانوادگی، مسئله ای است که در جهان معاصر گسترش فراوانی پیدا کرده وبسیاری از خانواده هاتحت تاثیر آن از هم متلاشی می شوند چون اعضای آن به جای توجه به تعالی زندگی خانوادگی و فردی و رسیدن به اهداف عالی انسانی چنان سرگرم تهیه وسایل و راههای زندگی مدرن امروزی می گردندکه اهداف حقیقی خود را فراموش کرده، و آنچنان سرگرم تهیه وسایل و ابزارهای مادی می شوند که هویت خود را از دست داده و خویش را  به وسیله ی رسیدن اهداف دیگران تبدیل می کنند و به جای اینکه وسایل و ابزارها در خدمت زندگی خانوادگی باشند خانواده ها در خدمت آنها در می آیند و نتیجه آنکه اعضای خانواده های امروز گاه در یک حالت حسی  وسطحی از هم  فاصله گرفته و می گریزند از این رو ممکن است به سوی اضمحلال خانواده ی خود گرایش پیدا کنند.

واژه های کلیدی: طلاق، تفاوت انتظارات ، زمینه های اقتصادی، زمینه های اجتماعی، تمایلات مذهبی

فهرست مطالب

چکیده   ۱
فصل اول: مقدمات ۵
تاریخچه مطالعاتی ۶
بیان مسئله۷
چارچوب نظری۹
فرضیه های تحقیق۱۴
تعریف متغیرهای تحقیق ۱۶
متغیر های اصلی پژوهش۱۶
تعریف نظری و عملیاتی۱۶
اهداف پژوهش ۱۸
اهمیت تحقیق۲۰
تعریف اصطلاحات۲۰
فصل دوم:  مرور مطالعاتی۲۲
تعریف خانواده و انواع آن ۲۴
انواع خانواده ۲۴
مرور مسئله طلاق۲۹
طلاق و سستی روابط اجتماعی ۳۹
نظریه حساسیت و مسئله طلاق ۳۹
نظریه خویشتن یافتگی و مسئله طلاق۴۰
سابقه تاریخ طلاق قضایی در قوانین ایران ۴۲
علل دادخواست طلاق از جانب زوجه ۴۴
طلاق در ادیان۴۷
زرتشت ۴۷
دین یهود ۴۸
طلاق در مسیحیت ۴۸
در دین اسلام۴۹
فصل سوم :  روش تحقیق               ۵۱
جامعه آماری ۵۲
روش تحقیق ۵۳
فن گرد آوری اطلاعات ۵۴
شرح نمونه گیری ۵۴
پایایی تحقیق ۵۵
فصل چهارم : ارائه و تجزیه وتحلیل داد ه ها     ۵۶
فصل پنجم : نتیجه گیری          ۷۰
پیشنهادات ۷۲
کتاب نامه۷۴
ضمائم۷۶
پرسشنامه ۷۷
جدول آماری جامعه مورد مطالعه۸۰
نمودار تفسیری و چند متغیری بودن طلاق ۸۰
جدول زمینه های تاثیر گذار بر زمینه های طلاق در منطقه (شاخص بندی)۸۲
.نموداررابطه xوy83
جدول(پ) فراوانی درخواست طلاق از سوی زوجه۸۴
جدول رایطه مفاهیم و متغیر ها۸۵
جداول آماری و (فراوانی و درصد تجمعی)۸۶
جدول جنس ۸۶
جدول سن ۸۶
جدول تحصیلات ۸۷
جدول شاغل بودن ۸۷
جدول شغل ۸۸
جدول بیکاری همسر  ۸۸
جدول میزان در آمد  ۸۹
جدول میزان دارا بودن فرزند ۸۹
جدول تعداد داشتن فرزند ۹۰
جدول میزان زیارت رفتن ۹۰
جدول میزان نماز خواندن ۹۱
جدول میزان روزه گرفتن۹۱
جدول میزان تفاوت سنی ۹۲
جدول دروغگویی ۹۲
جدول میزان کاربرد کلمات عاطفی ۹۲
جدول میزان داشتن ارتباط با افراد معتاد به  مواد مخدر ۹۳
جدول میزان بر آورده شدن نیاز های  عاطفی ۹۳
جدول میزان گفتن راز های درونی ۹۴
جدول میزان ناسازگاری همسران ۹۴
جدول خارج شدن از منزل بدون آگاهی همسر ۹۵
جدول میزان استفاده از مواد مخدر ۹۵
جدول میزان داشتن آرامش در کنار همسر ۹۶
جدول میزان لذت بخش بودن کار های خانه ۹۶
جدول میزان بر آورده شدن نیاز ها ۹۷
جدول میزان انتخاب مجدد همسر ۹۷
جدول میزان راضی بودن از همسر ۹۸
جدول میزان دوستی با همسر ۹۸
جداول chi-square  ۹۹

کتابنامه

۱- ریتزر،جورج،نظریه ی جامعه شناسی در دوران معاصر،ترجمه محسن ثلاثی،تهران،انتشارات علمی ،۱۳۷۴

۲- آشتیانی،منوچهر،جامعه شناسی شناخت،نشر قطره،چاپ اول،۱۳۸۳

۲-عمید،حسن،فرهنگ فارسی عمید،،تهران:انتشارات امیر کبیر،۱۳۵۸

۳_آشفته تهرانی،امیر،جمعیت شناسی اقتصادی و اجتماعی و برنامه ریزی انسانی، تهران ،انتشارات پرشکوه،  ۱۳۸۲

۵ – تنهایی،ابوالحسن ،جامعه شناسی نظری،انتشارات بهمن برنا، تهران،۱۳۸۲

۶-فصل نامه علمی – پژوهشی جمعیت، سازمان ثبت احوال کشور ، بهار وتابستان ۱۳۷۹

۷-احمدیه،مریم،جعفر پور،جمشید،طلاق به درخواست زن به درخواست شوهر، تهران انتشارات سفیرصبح،۱۳۸۰

۸-والچاک و برنز،طلاق از دید فرزند،ترجمه ی فرزانه طاهری تهران انتشارات مرکز، چاپ اول ۱۳۶۶

۹_ساروخانی،باقر، طلاق، انتشارات دانشگاه تهران،چاپ دوم،۱۳۷۶

۱۰- باقر زاده،جمعیت و تنظیم خانواده،مقاله،۱۳۸۵

۱۱- امیری، شیر زاد ، مقاله بررسی عوال طلاق، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلام آباد غرب

۱۲-  راهنمای ازدواج ،تالیف حسن جمشیدی ، عباس عصاری کرمانی ، ۷۸ ، ص ۵۴۸ .

۱۳- سرچشمه:مرکز آمارایران،نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۷۵، جدول ۲۳،برگ۳۰۶

۱۴-فصلنامه تخصصی جامعه شناسی دانشگاه آزاد آشتیان،سال اول شماره چهارم،۱۳۸۴

۱۵- عراقی، آیا می دانید طلاق و مسائل آن کدامند؟ : بی جا :بی نا ، ۱۳۷۰

۱۶- فصلنامه راهبردی علوم اجتماعی(پیام جامعه)،دفتر آموزش و پرورش نظری و پیش دانشگاهی کشور،بهار ۸۷

پیشگفتار

تحقیق علمی یکی از ارزشمند ترین نتایج تلاش های تجربی  هر انسان آزموده و دانش پژوه می باشد که از طریق آن  آموخته های قبلی و یا نو را به محک آزمایش می گذارد آنرا ثابت  ویا  دیدگاهی نو را   طر ح می اندازد، بیشتر دانشمندا ن و صاحبنظران، تحقیق را به دو دسته مهم تقسیم بندی  می کنند:الف- تحقیقات محض یا ناب    ب: تحقیقات کاربردی؛ در تحقیقات ناب در پی افزایش دانش و آگاهی هستیم ودر تحقیقات کاربردی در جهت استفاده عملی از یافته های  تحقیق  می باشیم، اگر چه به طور کامل نمی توان میان این دو حوزه ی تحقیق  تفاوتی قائل شد.  مطالعه ی زمینه های طلاق هم به نوعی در هردو حوزه جای می گیردو  می توان آن را درحوزه ناب  و یا کاربردی بررسی کرد. هر تحقیق دارای چارچوبی معین است که بدون در نظر گرفتن آن     نمی توان به اهداف علمی رساله رسید. در این تحقیق سعی می شود با توجه به آموخته ها  و هم چنین تاکید بر اجرای روش تحقیق ویاری دکتر امام جمعه استاد راهنما و دکتر هادوی استاد مشاور، موضوع مورد بحث و بررسی  قرار  گیرد.

تاریخچه مطالعاتی

بررسی پدیده طلاق موضوعی پیچیده و مشکل است که در چارچوب جامعه شناسی خانواده قرار می گیرد قدمت طلاق همپای تشکیل خانواده است، در ادیان الهی (اسلام ، یهودیت، مسیحیت) به آن توجه شده است. بررسی موضوع مورد مطالعه در دهه های اخیر مورد توجه دانشمندان و محققین زیادی قرار گرفته است بسیاری از دانشمندان از جمله “آلوین تا فلر” به پدیده طلاق توجه کرده اند . او در  آثارش : «ضربه آینده » ، « موج سوم » ، «ورق های آینده » و «جابه جایی در قدرت » همواره به آینده جوامع توجه داشته است ودر این میان، آینده خانواده را از اهم مباحث در آثارش ساخته است.بیشتر جامعه شناسان،طلاق را از دیدگاه عوامل گرایی موردبررسی قرار داده اند، کمتر نوشته ای می توان یافت که به این پدیده، از دید جامعه شناسی تفسیری توجه کرده باشد. برای انجام کار تحقیق ،کتابها ونوشته های فراوانی مورد مطالعه قرار گرفت،کتابهای طلاق و روش تحقیق نوشته ی دکتر ساروخانی،جامعه شناسی نظری اثر دکتر تنهایی،جامعه شناسی شناخت نوشته دکتر آشتیانی،نظریه ی جامعه شناسی در دوران معاصر اثر جورج ریتزر، طلاق به درخواست زن نوشته مریم جعفر پور،مجلاتی همچون پیام جامعه، فصلنامه دبیر خانه راهبردی علوم اجتماعی آموزش و پرورش کشور،فصلنامه تخصصی جامعه شناسی دانشگاه آزاد آشتیان،نظریات دانشمندانی همچون از خود بیگانگی مارکس که انسانهادر آن خلاقیت و نوآوری خود را از دست می دهند، گروههای بهنجار و نابهنجار مرتن که انسانهای نا بهنجار، به جای توجه اهداف و راههای متعادل یکی از آنها را الگو قرار داده واز مسیر اصلی دور می شوند، انسانگرایی هنجاری اریک فرم ،،مفاهیم خانواده وانواع آن از نظر راجرز، عادت جمعی هربرت بلومرو نظریه تالکت پارسونز در مورد خانواده بصورت مستقیم و غیر مستقم بهره گرفته شده است.

بیان مسئله

با توجه به مطالعات گذشته باید گفت تاکنون پیرامون موضوع، پژوهش هایی انجام شده که بعضی از آنها دارای اعتبار وروایی می با شند ،لیکن از آنجا که در زمان گذشته و مکان دیگری به آن پرداخته شده است تحقیق توسعه یافته آن الزامی به نظر می آید. بنابراین موضوع فوق که به لحاظ مکانی و زمانی بامطالعات پیشین فرق داردو به عنوان یک مسئله ی تحقیقاتی قابل بررسی است . ازآنجا که این جانب به جامعه انسانی و کرامت معنوی واخلاقی انسانها قائلم وبرای آنکه ادای وظیفه نموده باشم وازاندوخته ناچیز علمی خود بهره ای داشته سعی کرده ام که زمینه های اصلی طلاق رادرچارچوب جامعه شناسی خانواده بررسی نمایم ، باشد یزدان پاک مرا مددکار باشد.

یکی از نتایج وکارکرد  های اصلی خانواده ایجاد صلح ودوستی، مهربانی وخوشبختی درمیان اعضای خانواده    می باشد، اما دیده می شود گاه به دلایل  مختلف  از جمله تاثیرات منفی   نظام اجتماعی  کل همچون صنعتی شدن و به هدف نرسیدن کارکردهای خانواده وعدم انجام وظایف نقش های خانوادگی توسط بعضی از زوجین کانون گرم خانواده دچار بحران وگسیختگی می گردد،  به دلیل تغییرات گوناگون از جمله دگر گونی های سریع اقتصادی و صنعتی، جامعه شهری همچون شهرستان صحنه دچار تغییرات سریع سنت ها و در حال صنعتی شدن است ،از این رو این شهر را انتخاب کرده ایم تا ببینیم آیا زمینه های متلاشی شدن خانواده هادر سال۸۶چگونه تحت تاثیر عوامل صنعتی،اقتصادی ومذهبی هستند؟آیا عوامل مذهبی درپایین نگه داشتن میزان طلاق مو ثرند؟آیا  برآورده نشدن سطح  انتظارات زن وشوهریکی از زمینه های اصلی  طلاق است ؟آیا مسائل و آسیب های اجتماعی مانند اعتیاد ، بیکاری درگسترش پدیده ی  طلاق تاثیر دارند؟  آیا سن ازدواج ،میزان سواد ، درآمد در نرخ طلاق موثر هستند؟ آیا تفسیر وکنش افراد خانواده نسبت به همدیگر  در واقعه طلاق تاثیر دارند؟در گذ شته های نه چندان دور  در  جوامع عشایری میزان طلاق ۱درصد ودر جوامع روستایی ایران حدود ۲درصد بوده است، راستی چرا نرخ طلاق در جوامع شهری روز بروز  افزایش می یابد ، بنابر آمارهای اخیر تقریبا”۱۵درصد است؟ بر اساس آمارهای موجود نرخ طلاق در سال ۱۳۸۲درکشور نسبت به سال ۱۳۸۱حدودچندین درصد افزایش یافته است. در برابر هر ۸زن و مرد تهرانی که با یکدیگر پیوند زناشویی می بندند، یک زن وشوهر از هم جدا می شوند.( تهرانی،۱۳۸۲ ،۲۹۸) بنا بر آماری که از اداره ثبت و احوال شهرستان صحنه دریافت شده است میزان طلاق در این شهر در سال ۱۳۸۶ حدود ۵/۱۷ درصد است(جدول الف)  وآمارهای سال   ۱۳۷۸نشان می دهدکه نرخ طلاق در میان کسانی که  سن آنها کمتر از۳۰سال  بوده  زیاد تر از دیگر گروههای سنی بوده است. هم چنین نیمی از افرادی که از هم جدا شده اند معتاد به یکی از انواع مواد مخدر بوده اند و نیزمقید به مراسم مذهبی نبودند،  همان طوری که  می دانیم یکی از پایه های اجتماع انسانی خانواده است، متاسفانه یکی از مسائل امروز گسیختگی خانواده  می باشد که به تزلزل ارکان آن روز  به روزافزوده می شود، از این رو در جستجوی این مسئله هستیم  که آیا میزان طلاق  در شهرستان صحنه افزایش پیداکرده است؟ زمینه های این افزایش چیست ؟ وکدام زمینه ها در آن تاثیر بیشتری دارند؟

چارچوب نظری

خواندن متون مختلف  در باره موضوع تحقیق نشان می دهد  که   بین زمینه های   اقتصادی اجتماعی ،فرهنگی وطلاق همبستگی وجود دارد. درجستجوی زمینه های طلاق دیدگاه های مختلفی بیان شده است یک بینش برتاثیرعوامل اجتماعی وفرهنگی در طلاق تاکید می کند، و بینش کنش گرایانه  که نقش افراد خانواده به عنوان کنشگران اصلی درطلاق را مهم می داند . در این تحقیق  با استفاده از هر دو دیدگاه این سوال مطرح می شود  آیا شکست های خانوادگی یا تغییر میزان طلاق  با زمینه های اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی وتفسیری افراد  در  ارتباط  است؟

آیا زمینه های اقتصادی  ،اجتماعی و فرهنگی  ریشه های اصلی طلاق هستند ؟( چارچوب ساختارگرایی ) یا علاوه بر موارد یاد شده، تفسیر زوجین از همدیگر زمینه اصلی طلاق است (چارچوب تفسیر گرایی) . چارچوبی که این جانب در قالب آن بدان خواهم  پرداخت هم بر زمینه های اقتصادی ، اجتماعی  وهم به نقش کنشگری و تفسیر زوجین از خود و موقعیت ها تکیه   می کند.  (نوعی هم گرایی ) به نظر این جانب طلاق امری است که نه تنها تحت تاثیر زمینه های اقتصادی واجتماعی و فرهنگی قرار   می گیرد بلکه تحت تاثیر کنشگری افراد خانواده   می باشد، بطوریکه بسیاری از خانواده ها  دارای منابع اقتصادی ضعیفی هستند ولی هیچ گاه نشانه های طلاق در آنها دیده  نمی شود. وبر عکس بسیاری از خانواده هاکه در آستانه طلاق و یا از هم دیگر جدا شده اند دارای رفاه اقتصادی مناسبی بوده اند ، این موارد نشان می دهد هرچند عوامل اقتصادی وفرهنگی برمیزان طلاق تاثیرگذارند ولی عوامل تعیین کننده اصلی  نمی باشند، بلکه نقش تفسیر افراد خانواده   (زن وشوهر )به عنوان زمینه ی مهم در زندگی خانوادگی و گسستن آن تاثیر عمده ای دارد. این زمینه ها ونقش کنشگری وتفسیرافراد خانواده از زندگی خانوادگی خود در میزان  طلاق ها  تاثیر گذار می باشد.” ویلیام جی” اعتقاد دارد  که بین جرم و بزهکاری وخانواده هایی که زندگی خانوادگی در آن گسسته  شده ، ارتباط وجود داردودر صد بزهکاری در خانواده های متلاشی شده بیشتر از خانواده هایی است که دوام بقا ء دارند. حتی این نسبت در خانواده هایی که روابط زوجین به وسیله  طلاق از هم پاشیده شده در مقایسه با خانواده هایی که مرگ بین زن ومرد جدایی انداخته در سطح بالاتری قرار دارد.( عراقی،  ۱۳۷۰،۵۶)

در یک مقاله تحقیقی آمده است که تنها ۴درصد از نوجوانان دبیرستانی فرزندطلاق بوده اند ، درحالیکه حدودنیمی از دختران ساکن در کانون اصلاح تربیت تهران (۴۸ درصد ) چنین شرایطی داشتند .یعنی میزان طلاق درمیان والدین نوجوانان کانون نشین ۱۲ برابر نوجوانان دبیرستانی بوده است . جالب اینجاست که ۴۲ درصدازنوجوانان طلاق در کانون ، قبل از آمدن به این مرکز با هیچ کدام از والدینشان زندگی  نمی کردند. ۴۲درصد از آنها نیزبا پدر و۱۶درصد با مادرشان زندگی می کردند .(کامران ،۱۳۸۴ ، ۱۱۳) خـانواده از هم پاشیده و متزلزل نه تنهـا باعث ایجـاد اختلالات روانی و شخصیتی طفل می گردد بلکـه سبب بسیاری ازخود کشی ها و فرارها نیز می باشد طبق آمار، در فرانسه ۹۰درصد از اطفال بزهکار متعلق به خانواده های نامتعادل بوده اند.

این ها همه موید نقش عظیم وسرنوشت ساز خانواده در تربیت وپرورش کودکان است. اگر تربیت در خانواده درست باشد  مسلما  کودکان را دربرابرآسیب هایی که جامعه در مقابل جوان قرار می دهد واکسینه   می نماید.تربیت درست ،کودک را چنان می پروراند که اگر در گروه همسالان نا بهنجاری قرار گرفت نه تنها تحت فشار گروهی قرار نمی گیرد،  بلکه  نیک را از بد تشخیص داده ومی تواند در مقابل بدی ها و پلیدی های جامعه قدرت ((نه )) گفتن را داشته باشد. این مباحث نشان دهنده نقش غیر قابل انکارخانواده برفرد و جامعه است و با توجه به  دیگر کار کردهای مفید و مناسب خانواده که نمی توان جایگزین مناسبی برای آن یافت، پس بهتر است به زمینه های فرو پاشی آن در خانواده ها پرداخته شود. سوروکین ^(ا) اعتقاد دارد که جوامع از سه مرحله  می گذرند:الف )جامعه معنوی^(۲): جامعه ایست که در آن ارزشهای معنوی اولویت دارد.

ب )معنوی ماب^(۳)  جامعه ای که در آن ارزشهای معنوی به طور رسمی وجود دارند ، اما در عمل حاوی انسانها نیستند زیرا از رسوخ  به درون انسانها باز مانده اند. پ ) جامعه حسی ^{(۴ )} جامعه ایست که در آن تنها امور مادی ، جسمانی وملموس ارزش دارند. در دوران جامعه حسی، مصلحت گرائی^{( ۵  )} ،سود گرائی ^{( ۶  )}، ماده گرایی ^(۷)  ومخصوصا ابزارگرایی ^{(  ۸  )} و لذت گرایی ^(۹) رونق می یابند.  ارتباط انسانها با یکدیگر بر پایه سود و

 ۱-  sorokin 2-  Ideate  ۳-   Idealistic 4 -sensate 5 – pragmatism 6- Utilitarianism 7-Materialism 8- instrumentalism 9- Hedonism

مصلحت شکل می گیرد و به همان نسبت نیز سست و آسیب پذیر می شود و روابط زوجیت نیز از این قاعده مستثنی نیست . به نظر می رسد چنین تحلیلی با شرایط برخی از جوامع جدید صنعتی تطابق نسبی داشته باشد.   از نظر هومنس «کنترل اجتماعی عبارت از فرایند یست که از طریق آن ،چنانچه فردی از اطاعت خود در برابر هنجارهای اجتماعی بکاهد ، باردیگر به حد اطاعت نخستین باز گردانیده می شود. »جامعه پذیری که که به طور کامل صورت نگرفته و یا انسانها ی که از پذیرش آن خود داری می کنند در خانوادهای متلاشی شده  دیده  می شود.

از دیدگاه گورویچ « کنترل اجتماعی عبارت است از : مجموعه ای از الگوهای فرهنگی که از طریق آن ، کل جامعه ، هر گروه ،اجتماعی و هر فرد با ایجاد تعادلهایی موقت بر تنشها و تعارضها غالب می شود و به اقداماتی چند در راه فعالیتهای خلاقه جدید دست می زند».در نظریه پارسونز خانواده پیش نیازی برای استواری جامعه است اگر کارکردها و جهت گیریهای زنان و مردان در خانواده بسیار شبیه هم گردند،رقابت میان آنها زندگی خانوادگی را مختل خواهد کرد و نقش تعیین کننده ی خانواده در نگهداشت استواری اجتماعی، مختل خواهد شد.(ریتزر، ۱۳۷۴ ،۴۶۷  )

روح کلام آن که در کار طلاق ، مهمترین عوامل ،ارزشهای اجتماعی است و قوانین نمودار و مظهر این ارزشهایند. جامعه ای که طلاق را پدیده ای عادی و طبیعی می داند، رواج آن  را نیزموجب خواهد شد .  بر عکس آنجا که طلاق ، پدیده ای منفور، زشت ،ناپسند وضد ارزش به حساب می آید،خواه نا خواه کمیت آن کاستی می پذیرد.

به سخن دیگر ،در جامعه ای که جهان بینی انسانها را چنان می سازد که بر تمتع آنی اکتفا کنند و هر رابطه را در راه مصالح آنی ، عینی و جسمانی بنا سازند، در پی آن ،رشته های پیوند انسانها خشک و شکننده خواهد بود.

نمونه طرح تفسیری طلاق:

 درخواست طلاق از سوی زن^۴      تفسیر زن^۳       عدم پرداخت نفقه ، بیکاری ، سرقت و^۲…. اعتیاد به مواد مخدر^۱

برخلاف متغیر شناسی در مدل عوامل گرایی که یک یا چند عامل را علت پدید آوردن مسئله ا ی می دانند اما در مدل  متغیر شناسی تفسیر گرایی یک یا چند زمینه آن هم تحت تاثیر تفسیر”  خود”قرار می گیرد و نتیجه ای پدید  می آورد. (نمودار های الف وب)^([۱])

از خود بیگانگی خانوادگی پدیده ای است که در جهان معاصر گسترش فراوانی پیدا کرده است. بسیاری از خانواده ها از هم متلاشی می شوند چون اعضای آن به جای توجه به تعالی زندگی خانوادگی و فردی ، رسیدن به اهداف عالی انسانی(توجه به خدا، همگرایی انسانی،خلاقیت و نوآوری،آرامش و آسایش)چنان سرگرم تهیه وسایل وابزارهای زندگی که حاصل کارکرد تبلیغاتی شرکت های سرمایه ای است ،می گردندکه اهداف اصلی

 “خود” را فراموش کرده، گرفتار تهیه وسایل و ابزارها شده و شأن فکری و مستقل انسانی خود را به تاراج گذاشته

 و به صورت وسیله ی رسیدن اهداف دیگران تبدیل کرده  و به جای اینکه وسایل و ابزارها در خدمت زندگی خانوادگی باشند خانواده ها در خدمت آنها، وابسته می گردند ؛و سرانجام در یک حالت حسی  به آسانی از هم می گریزند و به سوی امحاء نهاد خانواده(طلاق) کشیده می شوند.