عنوان :

تحقیق بررسی رابطه بین سبک اسناد و سلامت روانی در بین دانشجویان دختر و پسر دانشکده های هنر،‌علوم انسانی،‌فنی و مهندسی دانشگاه علم و فرهنگ

تعداد صفحات :۱۱۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

هدف از این مطالعه بررسی سبک اسناد دهی و ارتباط آن با سلامت روانی دانشجویان دختر و پسر سه دانشکده هنر،‌انسانی،‌فنی و مهندسی می باشد. آن چه در این پژوهش مورد نظر است، شناخت سبکهای اسنادی دانشجویان به عنوان عاملی موثر در سلامت روانی آنها می باشد. به عبارت دیگر این پژوهش به دنبال این است که مشخص کند دانشجویان از چه نوع سبک اسنادی جهت تبیین موفقیتها و شکستهای خود استفاده می کنندو این نوع سبک چه رابطه ای با سلامت روانی آنها دارد.
به طور کلی این بررسی سعی بر آن دارد که روشن کند آیا میان سبک اسناد و سلامت روانی دانشجویان دانشکده های سه گانه هنر، انسانی،‌فنی ومهندسی تفاوت وجود دارد یا خیر؟
پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین سبک اسناد و سلامت روانی در دانشجویان دختر و پسر دانشکده های علوم انسانی و پایه، فنی و مهندسی و هنر دانشاه علم و فرهنگ صورت گرفته است.
نمونه این پژوهش ۹۰ نفر از دانشجویان رشته های مختلف که از سه دانشکده ی مختلف فنی و مهندسی و انسانی و هنر می باشد که از هر گروه ۳۰ نفر نمونه گیری شده که ۱۵ نفر از آنها دختر و ۱۵ نفر از آنها پسر می باشد.
در این پژوهش روش نمونه گیری به صورت خوشه ای تصادفی انجام شده و به جای افراد از گروهها برای نمونه گیری استفاده شده و از بین سه دانشکده به صورت تصادفی انتخاب شدند.
برای جمع آوری اطلاعات پژوهش از پرسشنامه سبک اسناد (CASQ)، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ)  و پرسشنامه وضعیت اجتماعی و اقتصادی استفاده شده است.
فرضیه های اصلی پژوهش به شرح ذیل مورد بررسی قرارگرفتند:
فرضیه اول:‌بین سبک اسناد و سلامت روانی دانشجویان همبستگی منفی و معناداری در سطح ۱% وجود دارد.
فرضیه دوم: با توجه به جدول (۲-۲) ، ۴۱۷/۰=f و سطح معناداری ۶۶۰P< ،‌هیچ تفاوت معناداری بین سبک اسناد در دانشجویان دانشکده های سه گانه وجود ندارد.
فرضیه سوم: با توجه به جدول (۳-۲) ، ۷۴۵/۰=f و سطح معناداری۴۷۸/۰P< ،‌هیچ تفاوت معناداری بین سلامت روانی در دانشجویان دانشکده های سه گانه وجود ندارد.
فرضیه چهارم: با توجه به جدول (۴-۲)،  بین وضعیت اقتصادی- اجتماعی و سلامت روانی در کلیه دانشجویان هیچ همبستگی معناداری وجود ندارد.
فرضیه پنجم: با توجه به جدول (۵-۲)،‌هیچ تفاوت معناداری بین سبک اسناد و سلامت روانی در دانشجویان دانشکده علوم انسانی وجود ندارد.
فرضیه ششم:‌با توجه به جدول (۶-۲)، بین سبک اسناد و سلامت روانی در دانشجویان فنی و مهندسی همبستگی مثبت و معناداری در سطح ۵% وجود دارد.
فرضیه هفتم: با توجه به جدول (۷-۲)، هیچ تفاوت معناداری بین سبک اسناد و سلامت روانی در دانشجویان دانشکده هنر وجود ندارد.
فرضیه هشتم: با توجه به جدول (۸-۲)، ۷۴۲/۰=t و سطح معناداری ۴۶۰/۰P< ، هیچ تفاوت معناداری بین سلامت روانی در دانشجویان با معدل کمتر از ۹۹/۱۳ و بیشتر از ۹۹/۱۳ وجود ندارد. هرچند بین میانگینهای آنها تفاوت اندکی به چشم می خورد.
فرضیه نهم: با توجه به جدول (۹-۲)، ۱۰۲/۱-t= و سطح معناداری ۲۷۴/۰P< هیچ تفاوت معناداری بین سبک اسناد در دانشجویان با معدل کمتر از ۹۹/۱۳ و بیشتر از ۹۹/۱۳ وجود ندارد.
فرضیه دهم: با توجه به جدول (۱۰-۲)، ۳۹۸/۱t= و سطح معناداری ۱۶۶/۰P< هیچ تفاوت معناداری بین سلامت روانی در دختران و پسران بطور کلی وجود ندارد.
فرضیه یازدهم:‌با توجه به جدول (۱۱-۲)، ۱۶۷/۳-=t و سطح معناداری ۰۰۲/۰P> تفاوت معناداری بین سبک اسناد در دختران و پسران بطور کلی وجود دارد.
واژه های کلیدی: اسناد، سلامت روانی، دانشجو، سبک اسناد پایدار- ناپایدار

فهرست مطالب

چکیده    ۷
مقدمه    ۱۰
الف- نظریه اسناد    ۱۵
ب- نظریه های اسناد    ۱۶
نظریه اسناد روانشناسی ساده هایدر    ۱۶
نظریه اسناد استنباط متناظر جونز و دیویس    ۱۷
نظریه تغییر همگام هارولد کلی    ۲۰
نظریه ترکیبی اسناد شیور    ۲۱
اسنادهای درونی    ۲۴
اسنادهای بیرونی    ۲۴
ج- دیدگاههای نظری در زمینه ارتباط شیوه های تبیین تنیدگی با سلامت روانی    ۲۵
نظریه استیصال اکتسابی    ۲۵
نظریه استیصال اسنادی    ۲۷
نظریه ناامیدی    ۳۳
د- سلامت روانی    ۳۶
هـ مفهوم سلامت روان در برخی نظریه های روان تحلیل گری    ۳۹
نظریه زیگموند فروید    ۳۹
نظریه کارل یونگ راجع به سلامت روان    ۴۲
مفهوم سلامت روانی از نظر هنری موری    ۴۳
مفهوم سلامت روان در نظریه روانی – اجتماعی – زیستی آدلر    ۴۴
مفهوم سلامت روان در نظریه کارل راجرز انسان گرا    ۴۶
بیان موضوع پژوهش    ۵۰
اهمیت و ضرورت پژوهش    ۵۰
اهداف پژوهش    ۵۲
فرضیه پژوهش    ۵۳
تعاریف عملیاتی متغیرها    ۵۵
اسناد     ۵۵
سبک اسناد پایدار – ناپایدار    ۵۶
سلامت روانی    ۵۶
دانشجو    ۵۷
الف- مطالعات داخلی     ۵۸
ب- مطالعات خارجی    ۶۶
جمعیت هدف و روش نمونه گیری    ۷۸
ابزار پژوهش    ۷۸
معرفی ابزار پژوهش    ۷۸
روش نمره گذاری    ۸۱
طبقه بندی سوالات پرسشنامه    ۸۱
الف- موقعیت مثبت    ۸۱
ب- موقعیت منفی    ۸۱
اعتبار     ۸۲
پایایی    ۸۲
اعتبار    ۸۵
پایایی    ۸۵
پرسشنامه وضعیت اقتصادی اجتماعی    ۸۶
طرح پژوهش    ۸۶
روش جمع آوری داده ها و اطلاعات    ۸۷
روش تجزیه و تحلیل داده ها    ۸۷
الف- توصیف داده ها    ۸۹
جدول (۱-۱) فراوانی،‌درصد شغل پدر    ۹۰
جدول (۳-۱) فراوانی،‌درصد شغل مادر    ۹۰
جدول (۲-۱) فراوانی،‌درصد تحصیلات پدر    ۹۱
جدول (۴-۱) فراوانی،‌درصد تحصیلات مادر    ۹۱
جدول (۵-۱) فراوانی و درصد رتبه تولد    ۹۲
جدول (۶-۱) فراوانی، درصد تعداد فرزندان خانواده    ۹۲
جدول (۷-۱) فراوانی، درصد نوع مسکن    ۹۳
جدول (۸-۱) فراوانی،‌درصد معدل دانشجویان    ۹۳
جدول (۹-۱) فراوانی، درصد درآمد ماهیانه    ۹۴
جدو ل(۱۰-۱) میانگین انحراف معیار، بطور کل در دانشجویان    ۹۵
جدول (۱۱-۱) میانگین و انحراف معیار در دانشجویان دانشکده علوم انسانی    ۹۶
جدول (۱۲-۱) میانگین و انحراف معیار در دانشجویان دانشکده فنی و مهندسی    ۹۷
جدول (۱۳-۱) میانگین و انحراف معیار در دانشجویان دانشکده هنر    ۹۸
جدول (۱۴-۱) میانگین و انحراف معیار در پسران دانشکده علوم انسانی    ۹۹
جدول (۱۵-۱) میانگین و انحراف استاندارد در پسران دانشکده فنی و مهندسی    ۱۰۰
جدول (۱۶-۱) میانگین و انحراف استاندارد در پسران دانشکده هنر    ۱۰۱
جدول (۱۷-۱) میانگین و انحراف معیار دختران دانشکده علوم انسانی    ۱۰۲
جدول (۱۸-۱) میانگین انحراف معیار دختران دانشکده فنی و مهندسی    ۱۰۳
جدول (۱۹-۱) میانگین و انحراف معیار در دختران دانشکده هنر    ۱۰۵
جدول (۲۰-۱) میانگین و انحراف معیار پسران بطور کلی    ۱۰۶
جدول (۲۱-۱) میانگین و انحراف معیار دختران بطور کلی    ۱۰۷
ب- یافته های مبتنی بر فرضیه ها    ۱۰۹
جدول (۱-۲) مربوط به همبستگی بین سبک استاندارد و سلامت روانی در کلیه دانشجویان    ۱۰۹
جدول (۲-۲) مربوط به تفاوت سبک اسناد در دانشجویان دانشکده های سه گانه    ۱۱۰
جدول (۳-۲) مربوط به تفاوت سلامت روانی در دانشجویان دانشکده های سه گانه    ۱۱۰
جدول (۴-۲) مربوط به همبستگی بین وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سلامت روانی در کلیه دانشجویان    ۱۱۱
جدول (۵-۲) مربوط به همبستگی بین سبک اسناد و سلامت روانی دانشجویان دانشکده علوم انسانی    ۱۱۲
جدول (۶-۲) ، مربوط به همبستگی بین سبک اسناد و سلامت روانی در دانشجویان دانشکده فنی و مهندسی .    ۱۱۳
جدول (۷-۲) مربوط به همبستگی بین سبک اسناد و سلامت روانی در دانشجویان دانشکده هنر    ۱۱۴
جدول (۸-۲) مربوط به تفاوت سلامت عمومی در دانشجویان با معدل کمتر و بیشتر از ۹۹/۱۳    ۱۱۴
جدول (۹-۲) مربوط به تفاوت سبک اسناد در دانشجویان با معدل کمتر و بیشتر از ۹۹/۱۳    ۱۱۵
جدول (۱۰-۲) مربوط به تفاوت سلامت عمومی در دختران و پسران بطور کلی    ۱۱۶
جدول (۱۱-۲) مربوط به تفاوت سبک اسناد در دختران و پسران بطور کلی    ۱۱۷

 چکیده

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین سبک اسناد و سلامت روانی در دانشجویان دختر و پسر دانشکده های علوم انسانی و پایه، فنی و مهندسی و هنر دانشاه علم و فرهنگ صورت گرفته است.

نمونه این پژوهش ۹۰ نفر از دانشجویان رشته های مختلف که از سه دانشکده ی مختلف فنی و مهندسی و انسانی و هنر می باشد که از هر گروه ۳۰ نفر نمونه گیری شده که ۱۵ نفر از آنها دختر و ۱۵ نفر از آنها پسر می باشد.

در این پژوهش روش نمونه گیری به صورت خوشه ای تصادفی انجام شده و به جای افراد از گروهها برای نمونه گیری استفاده شده و از بین سه دانشکده به صورت تصادفی انتخاب شدند.

برای جمع آوری اطلاعات پژوهش از پرسشنامه سبک اسناد (CASQ)، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ)  و پرسشنامه وضعیت اجتماعی و اقتصادی استفاده شده است.

فرضیه های اصلی پژوهش به شرح ذیل مورد بررسی قرارگرفتند:

فرضیه اول:‌بین سبک اسناد و سلامت روانی دانشجویان همبستگی منفی و معناداری در سطح ۱% وجود دارد.

فرضیه دوم: با توجه به جدول (۲-۲) ، ۴۱۷/۰=f و سطح معناداری ۶۶۰P< ،‌هیچ تفاوت معناداری بین سبک اسناد در دانشجویان دانشکده های سه گانه وجود ندارد.

فرضیه سوم: با توجه به جدول (۳-۲) ، ۷۴۵/۰=f و سطح معناداری۴۷۸/۰P< ،‌هیچ تفاوت معناداری بین سلامت روانی در دانشجویان دانشکده های سه گانه وجود ندارد.

فرضیه چهارم: با توجه به جدول (۴-۲)،  بین وضعیت اقتصادی- اجتماعی و سلامت روانی در کلیه دانشجویان هیچ همبستگی معناداری وجود ندارد.

فرضیه پنجم: با توجه به جدول (۵-۲)،‌هیچ تفاوت معناداری بین سبک اسناد و سلامت روانی در دانشجویان دانشکده علوم انسانی وجود ندارد.

فرضیه ششم:‌با توجه به جدول (۶-۲)، بین سبک اسناد و سلامت روانی در دانشجویان فنی و مهندسی همبستگی مثبت و معناداری در سطح ۵% وجود دارد.

فرضیه هفتم: با توجه به جدول (۷-۲)، هیچ تفاوت معناداری بین سبک اسناد و سلامت روانی در دانشجویان دانشکده هنر وجود ندارد.

فرضیه هشتم: با توجه به جدول (۸-۲)، ۷۴۲/۰=t و سطح معناداری ۴۶۰/۰P< ، هیچ تفاوت معناداری بین سلامت روانی در دانشجویان با معدل کمتر از ۹۹/۱۳ و بیشتر از ۹۹/۱۳ وجود ندارد. هرچند بین میانگینهای آنها تفاوت اندکی به چشم می خورد.

فرضیه نهم: با توجه به جدول (۹-۲)، ۱۰۲/۱-t= و سطح معناداری ۲۷۴/۰P< هیچ تفاوت معناداری بین سبک اسناد در دانشجویان با معدل کمتر از ۹۹/۱۳ و بیشتر از ۹۹/۱۳ وجود ندارد.

فرضیه دهم: با توجه به جدول (۱۰-۲)، ۳۹۸/۱t= و سطح معناداری ۱۶۶/۰P< هیچ تفاوت معناداری بین سلامت روانی در دختران و پسران بطور کلی وجود ندارد.

فرضیه یازدهم:‌با توجه به جدول (۱۱-۲)، ۱۶۷/۳-=t و سطح معناداری ۰۰۲/۰P> تفاوت معناداری بین سبک اسناد در دختران و پسران بطور کلی وجود دارد.

مقدمه

امروزه سلامت روانی طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت به عنوان یکی از ملاکهای لازم برای سلامت عمومی در نظر گرفته شده است. براساس نظر کارشناسان این سازمان سلامتی عبارت است از حالت «رفاه کامل جسمی،‌روانی،‌اجتماعی و نه فقدان بیماری است». یکی از روشهای تشخیص سلامت روانی از بیماری تعیین ملاک و معیار برای آنهاست. سابیشن و آفر (۱۹۸۴) چهار ملاک اساسی سلامت روانی را تحت عنوان فقدان اختلال یا نشانه های مرضی، کارکرد مطلوب، برخورداری از ویژگیهای اکثریت افراد جامعه و داشتن رفتار متناسب با فرهنگ هر جامعه برشمرده اند. البته در هریک از ملاکها اشکالاتی وجود دارد.

عوامل زیادی در سلامت روانی دانشجویان دخالت دارند که طبق تحقیقات انجام شده یکی از این عوامل نحوه اسناد دانشجویان می باشد،‌بدین معنی که اسناد نامطلوب می تواند سلامت روانی فرد را تهدید کند. تئوری اسناد از تئوریهای شناختی انگیزشی است که هدف آن بررسی شیوه هایی است که افراد، رویدادها و حوادث را تبیین کرده و به دنبال روابط علت و معلولی بین آنها هستند (هاردی و ویری، ۱۹۸۴).

اولین کسی که به موضوع اسناد توجه کرده هایدر (۱۹۸۵) بود. او اسناد را به صورت فرایندی که افراد بکار می برند تا رویدادها (رفتارها)‌را به شرایط زیربنایی پیوند دهند،‌تعریف کرده است. در واقع او معتقد است که مردم در تبیین رفتار دیگران یا اسناد موقعیتی می دهند (رفتار فرد را معلول عوامل موقعیتی می دانند) یا اسناد گرایشی می دهند (معتقدند شخص با این رفتار، یکی از صفات شخصی خود را بروز داده است). (کریمی، ۱۳۷۳)

پس ازهایدر، جونز و دیویس (۱۹۶۵) نظریه اسناد را با توجه به پیامدهای رفتار بعنوان مبنای اسناد شکل دادند. منظور آنها این بود که مردم سعی دارند از یک عمل استنباط کنند که آیا آن عمل با یک ویژگی (خصیصه) پایدار فرد تطبیق می کند یا خیر (کریمی، ۱۳۷۳)‌

سپس هارولدکلی (۱۹۷۶) در نظریه تغییر همگام خود بر این اعتقاد بود که مردم اسنادهای خود را بر مبنای اصل تغییر همگام  انجام می دهند. این اصل می گوید برای این که عاملی علت یک رفتار باشد، باید هروقت آن رفتار روی می دهد،‌آن عامل حاضر باشد و وفتی رفتار رخ نمی دهد،‌آن عامل نیز حضور نداشته باشد. به اعتقاد کلی مردم برای اسناد از سه منبع اطلاعاتی همرایی، ثبات و تمایز استفاده می کنند. آیا فرد در همان موقعیت همان رفتار را دارد (همرأیی)،‌آیا فرد در مورد همه موقعیتها همین رفتار را دارد یا صرفا در یک موقعیت خاص (تمایز)، آیا فرد همواره در این موقعیت چنین رفتاری دارد یا فقط همین یکبار در این موقعیت چنین رفتاری داشته باشد (کریمی، ۱۳۷۳)،  و بالاخره شیور در نظریه ترکیبی خود که ترکیبی از سه نظریه بالاست، سه مفروضه بیان داشته است. بدین معنی که رفتارها تصادفی رخ نمی دهند و قابل پیش بینی هستند. همچنین رفتارها قابل مشاهده افراد،‌اطلاعات معتبری در مورد علل زیربنایی خود بدست می دهند و مردم تمایل به پیش بینی رفتار دیگران دارند. و سرانجام آخرین نظریه پرداز اسناد، برناردواینر (۱۹۷۱) نظریه اسناد را در ارتباط با یادگیری در مدارس مطرح کرده است و معتقد است مردم بازده رفتار خود را به عوامل درونی- بیرونی،‌پایدار- ناپایدار، قابل کنترل، غیرقابل کنترل اسناد می دهند. و در تبیین شکست و موفقیت ، پیامد آن را به یکی از چهار عامل توانایی،‌تلاش،‌شانس و دشواری تکلیف اسناد می دهند. (فورسایت، ۱۹۹۰)

بطور کلی اسنادها عملکرد آینده خود را تحت تاثیر قرارمی دهند و با انتظار فرد درباره بازده او در آینده پیوند دارند. البته اسناد افراد با توجه به شرایط محیطی و تجارب موفق و ناموفق متفاوت است. سلیگمن و همکارانش اسنادها را در سه بعد بیرونی – درونی،‌کلی – اختصاصی، پایدار- ناپایدار طبقه بندی کردند و معتقدند که سبک اسناد چهار اصل دارد و فرض بر این است که برای تهدید سلامت روانی و خصوصا وقوع افسردگی وجود هر چهار اصل لازم است، که عبارتند از:

۱-   انتظار شیوع حوادث بسیار ناگوار یا انتظار وقوع حوادث بسیار مطلوب

۲-   ناتوانی در کنترل نتایج مرتبط با این حوادث

۳-   برخورداری از سبک اسنادی ناجور (نسبت دادن رویدادهای منفی به علل بیرونی، ناپایدار،‌اختصاصی)‌

۴-  هرقدر اطمینان درباره حالت ناگوار مورد انتظار و غیرقابل کنترل بودن رویداد بیشتر باشد،‌نارسایی های شناختی، انگیزشی، نیرومندتر خواهندبود و هرقدر رویداد غیرقابل کنترل برای فرد اهمیت بیشتری داشته باشد، اختلال عاطفی و کاهش عزت نفس بیشتر خواهدبود.

علایق محققان بیشتر برروی اصل سوم متمرکز شده است. طبق این اصل برخورداری از یک سبک اسنادی ناجور فرد را مستعد می سازد تا در برابر رویدادهای ناخوشایند یا عدم وقوع رویدادهای خوشایند افسردگی نشان دهد. (نظری، ۱۳۷۲)

با توجه به مطالب فوق، تحقیق حاضر به بررسی و شناخت سبک اسناد دانشجویان دانشکده های هنر،‌علوم انسانی،‌فنی مهندسی بعنوان یکی از عوامل موثر در سلامت روانی آنها خواهد پرداخت تا شاید بتوان از این طریق، راه حلی موثر برای بهبود هرچه بیشتر سلامت روانی ارائه داد.

فصل اول: مبانی نظری پژوهش

الف- نظریه اسناد

ب- نظریه های اسناد

نظریه روانشناسی ساده هایدر

نظریه استنباط تطابقی جونز و دیویس

نظریه تغییر همگام هاورلدکلی

نظریه ترکیبی اسناد شیور

نظریه سه بعدی برنارد واینر

ج- دیدگاه های نظری در زمینه ارتباط شیوه های تبیین با سلامت روانی

نظریه استیصال اکتسابی

نظریه استیصال اسنادی

نظریه ناامیدی

د- سلامت روانی

هـ- نظریه های سلامت روانی

نظریه زیگموندفروید

نظریه کارل یونگ

نظریه هنری موری

نظریه کارل راجرز

الف- نظریه اسناد:

اسناد نسبت دادن چیزی به چیز دیگر و فرایندی است که از طریق آنها رفتار افراددیگر را تبیین می کنیم. نظریه اسناد به مطالعه فرایند نسبت دادن به نحوه داوری مردم در مورد دلایل یا علل رفتار اجتماعی می پردازد.

همانطور که می دانیم،‌زندگی اجتماعی پیچیده است و مردم برای درک علل رفتارهای روزمره خود به مقدار زیادی اطلاعات تاریخی،‌فرهنگی و زیست شناختی نیاز دارند. اما متاسفانه ، احتمال کمی دارد که این اطلاعات برای شناخت علل رفتار آدمی همیشه در دسترس باشد. اما با وجود محدودیت در شناخت علل رفتار، بسیاری از افراد می کوشند تا علل هر چیز را تبیین کنند، حتی اگر با انتقادات درستی نیز روبرو شوند.

نظریه پردازان اسنادی مردم را به عنوان دانشمندان ساده تلقی می نمایند که تلاش می کنند دلایل رویدادهای بین شخصی را که مشاهده و تجربه می کنند، دریابند.

برای نمونه ممکن است از خود بپرسند: در تعجبم که چرا آن شخص به من لبخند زد؟ با شروع از چنین رویداد مشاهده شده ای، مردم به دلیلهای موجود برای نیتهای احتمالی این اتفاق رو می آورند (مهربانانه، عصبی، تمسخرآمیز) و فراتر از آن که، پیش فرضهای شخصی به وسیله چنان نیتها  و رفتارها نشان داده می شود (یک شخص مهربان؟ یک فرد عصبی؟ یا یک شخص ظالم و خودخواه) (از کمپ ، ۱۳۷۰: ۵۷۸).

نظریه اسناد مبتنی بر این فرض است که مردم علت یک رفتار را براساس احساس خود نسبت می دهند و طبق احساس خود عمل می کنند. آنها معمولا علت یک رفتار را یا به ویژگیهای گرایش یا به عوامل موقعیتی نسبت می دهند. اسناد گرایشی[۱]، شامل نسبت دادن کنشهای فرد به گرایشهای درونی وی مانند نگرشها، ویژگیها و انگیزه ها و اسناد موقعیتی[۲] : شامل نسبت دادن کنشهای فرد به عوامل موقعیتی و محیطی است.

در واقع، نظریه اسناد به بررسی این نکته می پردازد که چگونه انسانها حوادث را به برخی علل خاص نسبت می دهند، ولی آنها را به سایر افراد نسبت نمی دهند. زیرا واکنش ما به رفتار دیگران به طور گسترده تابع تفسیرما از چگونگی واکنش آنان است (یعنی چه علتی را به کنش آنان نسبت می دهیم).

ب- نظریه های اسناد

نظریه اسناد روانشناسی ساده هایدر

قدیمی ترین فرمول‌بندی نظریه اسناد در کارهای فریتس هایدر (۱۹۵۸) مشاهده می شود. به نظر او بیشتر مردم روانشاسان تازه کاری هستند که می کوشند رفتار دیگران را بفهمند تا دنیا را قابل پیش بینی تر کنند.

طبق گفته هایدر،‌بیشتر مردم در این مورد یکی از سه تبیین زیر را به کار می گیرند:

الف: آنها ممکن است فرض کنند که رفتار شخص دیگر معلول عوامل موقعیتی نظیر عوامل اقتصادی یا فشارهای اجتماعی است (اسناد موقعیتی)

ب: آنها ممکن است تصور کنند که آن رفتار غیرعمدی و اتفاقی بوده و احتمالا در آینده روی نخواهد داد (اسناد موقعیتی)

ج: تبیین سوم این است که شخص با این رفتار یکی از صفات شخصی خود را بروز داده است (اسناد شخصی).

هایدر معتقد است که اسنادهای شخصی وقتی بیشتر آشکار می شوند که محیط امکان یک رشته رفتارهای متنوع و ممکن را فراهم کند. وقتی درباره یک شخص یک اسناد شخصی استنباط شد، از این اسناد برای پیش بینی رفتار او می توان استفاده کرد.

نظریه اسناد استنباط متناظر جونز[۳] و دیویس[۴]

جونز و دیویس (۱۹۶۵) توجه خود را بر پیامدهای رفتار به عنوان مبنای اسناد متمرکز کردند. طبق نظر آنها، فرایند اسناد اثراتی را که در یک موقعیت مفروض ناشی از هر پاسخ احتمالی است، مشخص می کند. پیامدهای غیرمعمول بینش پرارزشی درباره گرایشهای رفتاری عامل به ما می دهد. چنانکه ازنام نظریه برمی‌آید استنباطهای انجام شده درباره صفات شخصی، وقتی که رفتار تظاهری از آن صفات فرض می شوند با هم تطبیق می کنند.

به بیان ساده تر این نظریه پیش بینی می کند که مردم سعی دارند از یک عمل استنباط کنند که آیا آن عمل با یک ویژگی پایدار شخص عامل تطبیق می کند یا نه. آیا شخص که رفتاری پرخاشگرانه نشان می دهد،‌حیوان صفت است؟ آیا شخصی که برای امور خیریه پول می دهد فردی نوعدوست است؟ برای پاسخگویی به چنین سوالاتی مردم بر مبنای سه عامل استنباط انجام می دهند:

۱-  نخستین عامل درجه حق انتخاب مشخص است. رفتارهایی که آزادانه انتخاب شده باشند، برای دادن اسناد شخصی گویاترند تا رفتارهایی که تحمیلی باشند. جونز و هریس [۵] (۱۹۶۷)، دانشجویی مقاله ای علیه فیدل کاسترو نوشته بود. به نصف آزمودنیها گفتند که او این موضع را آزادانه انتخاب کرده است و به نیمی دیگر گفتند استاد درس او را به داشتن آن موضع گمارده است. بعد از آزمودنیها خواسته شد که نگرش واقعی دانشجوی مزبور را حدس بزنند. آزمودنیها بین رفتار و نگرش دانشجویی مزبور وقتی که او حق انتخاب داشت، رابطه بیشتری می دیدند،‌تا وقتی که حق انتخاب نداشت.

۲-  عامل دوم که افراد را به استنباطهای گرایشی وا می دارد، میزان مورد انتظار بودن[۶] است. رفتارهایی که از هنجار دور باشند، درباره شخص بیشتر به ما چیزهایی می گویند تا رفتارهایی که عادی و مطابق با هنجار و بخشی از یک نفش اجتماعی باشند، یا تحت آن شرایط مورد انتظار باشند (جونز و همکاران، ۱۹۶۱)، بدین ترتیب مردم فکر می کنند که درباره شخصیت آدمی که لباس پانکی یا رَپ می پوشد یا شهروندی که از دادن مالیات فرار می کند، بیشتر می دانند تا افرادی که لباس معمولی می پوشند و مالیات خود را به موقع می پردازند.

۳-  عامل سومی که مردم در استنباط گرایشی در نظر میگیرند، اثرات[۷] یا در پیامدهای رفتار شخصی است. اعمالی که بازده های مطلوب متعددی دارند، انگیزه های باطنی یک شخص را به روشنی اعمالی که فقط یک بازده مطلوب ایجاد می کنند، یا بازده مطلوبی ندارند آشکار نمی سازند. (نیوتسون[۸]،‌۱۹۷۴). مثلا ممکن است مانتوانیم به یقین بگوییم که چرا یک شخص در شغلی که لذت بخش است، درآمد بالایی دارد، و در مکان جذابی قراردارد، ماندگار شده است. شغلی که سه بازده مطلوب دارد و هرکدام از آنها برای تبیین چنین رفتاری کافی هستند. برعکس ما در این مورد که چرا شخصی در شغلی که کسل کننده است، درآمد کمی دارد اما در یک مکان جالب توجه قراردارد، یا مکان آن هم جالب نیست،‌ماندگار شده است. بیشتر احساس یقین در دادن اسناد گرایشی می کنیم.

نظریه تغییر همگام[۹] هارولد کلی[۱۰]

نظریه استنباط متناظر شرح می دهد که مردم چگونه سعی می کنند ویژگیهای شخصی یک فرد را از یک بخش از شواهد رفتاری اوتعیین کنند.اما رفتار می تواند نه فقط به عوامل شخصی اسناد داده شود، بلکه همین طور می توان آن را به عوامل موقعیتی نیز اسناد داد. این تمایز چگونه انجام می شود؟‌هارولد کلی (۱۹۶۷) با هایدر در این نکته که مردم در زمینه اسناد همانند دانشمندان عمل می کنند،‌موافق است ممکن است آنها به مشاهده دیگران در آزمایشگاه دست نزنند، اما مقایسه هایی انجام می دهند و برحسب این مقایسه ها، شبیه نتایج آزمایشگاهی فکر می کنند. طبق نظر کلی مردم اسنادهای خود را بر مبنای اصل تغییر همگام انجام می دهند. این اصل می گوید برای این که چیزی علت یک رفتار باشد باید هروقت آن رفتار روی می دهد،‌ آن چیز حاضر باشد و وقتی رفتار وقوع نمی یابد، آن عامل نیز حضور نداشته باشد.

سه نوع اطلاعات مربوط به تغییر همگام به ویژه برای این نوع اسناد مهم اند که عبارتند از: همرایی، تمایز، ثبات یا همسازی.

همرایی: آیا دیگران نیز در همان موقعیت همان رفتار را دارند؟

متمایزبودن:‌آیا در برابر محرکهای دیگر هم همین رفتار را دارد؟ یا فقط در مورد این محرک؟

ثبات: آیا در زمانهای دیگر نیز در برابر این محرک همین رفتار در شخص دیده شده است .

نظریه ترکیبی اسناد شیور[۱۱]

شیور (۱۹۷۵) سه نظریه اصلی اسناد را ترکیب کرد و یک نظریه کلی تر از آنها ساخت. فرمول بندی او از نظریه اسناد مبتنی بر سه فرض درباره طبیعت انسان است.

نخست این که رفتارها به طور تصادفی رخ نمی دهند، بلکه سازمان یافته و نظامدارند. و بنابراین قابل پیش بینی هستند.

دوم اینکه مردم تمایل به درک ، به تبیین و به پیش بینی رفتار دیگران دارند. این پیش بینی اگر به طور صحیح انجام گیرد، به شخص امکان می دهد که به طور موثرتری از پس محیط خود برآید.

فرض سوم آن است که رفتارهای قابل مشاهده افراد، اطلاعات معتبری درباره علل زیربنایی خود به دست می دهند، به ویژه در مورد خصیصه ها و صفات شخصی     ( این فرض آخر مورد تردید است، زیرا مطالعات حاکی از آن است که رفتار همواره بیانگر نگرش شخص نیست وعوامل موقعیتی نیز در این مورد دست اندرکارند. بیشتر نظریه ها معترف اند که فشارهای موقعیتی می توانند بر صفات شخصی غلبه کنند).

بر مبنای این سه مفروضه، شیدر مدلی برای اسناد پیشنهاد کرد که دارای سه مرحله متمایز است:

گام اول: تعیین این که آیا رفتار واقعا انجام گرفته یا نه؟

گام دوم: تعیین این که آیا رفتار از روی قصد انجام شده یا غیرعمدی بوده؟‌

گام سوم: تعیین این که آیا رفتار وادارشده و تحت تاثیر دیگری بوده است یا نه؟‌

طبقه بندی سه بعدی واینر[۱۲] از اسناد

نظریه کلی به طور کلی به ما می گوید، چه نوع اطلاعاتی باعث اسنادهای شخصی یا موقعیتی می شود. اما بین این دو نوع اسناد، اسنادهای متعدد دیگری هم می توانند وجود داشته باشند؟ برای توصیف احتمال اسنادهای دیگر، برنارد واینر (۱۹۸۶) یک طبقه بندی سه بعدی فرض کرد که اسنادهای مربوط به شکست و موفقیت را توصیف می کنند. طبق نظر واینر، مردم می توانند بازده های رفتاری را نه فقط به عواملی که (۱)‌درونی (شخصی) یا بیرونی (موقعیتی) هستند، اسناد دهند؛ بلکه ممکن است به عواملی هم که (۲) پایدار یا ناپایدار یا (۳) قابل کنترل یا غیرقابل کنترل هستند، اسناد بدهند. اینکه ما سعی داریم یک پیروزی یا شکست ورزشی، یک نمره امتحانی، شکست یک کالای مصرفی را در بازار، تنهایی، یا بیکاری را تبیین کنیم، تبیینهای ما غالبا در هشت نوع اسناد ممکن که به وسیله ترکیب این سه بعد حاصل می شوند، قرارمی گیرند.

وقتی مردم به توصیف عملکرد خود می پردازند،‌انواع مختلف اسناد می تواند پیامدهای انگیزشی و عاطفی مختلفی برای آنها داشته باشد. ما پس از پیروزی نسبت به خودمان و دیگران احساس بهتری داریم، تا پس از شکست. اما اسنادهایی که برای این پیامدها درست می کنیم به همان اندازه اهمیت دارند،‌که خود آن پیامدها.

طبق گفته واینر (۱۹۸۶)، مکان درونی یا بیرونی یک اسناد عواطف وابسته به عزت نفس را که همراه عملکردها هستند، تحت تاثیر قرارمی دهد (واینر و همکاران، ۱۹۷۹).

مردم بعد از موفقیت احساس غرور می کنند، و بعد از شکست احساس شرمساری. همین طور وقتی این موفقیت را به عوامل درونی (مثل استعداد و کوشش خود) نشبت می دهند. احساس غرور می کنند؛ و وقتی شکست خود را به عوامل بیرونی (ویژگیهای تکلیف یا شانس ) نسبت می دهند، احساس شرمساری می کنند. برعکس، این ثبات و پایداری یک اسناد است که انتظارات آینده را تعیین می کند.

وقتی مردم موفقیت یا شکست را به عواملی نسبت می دهند که از یک لحظه تا لحظه دیگر تغییر نمی کنند [چه درونی (استعداد) و چه بیرونی (عوامل مربوط به تکلیف)]‌، مطابق عملکرد خود، امیدهای خود را کم و زیاد می کنند و وقتی همان بازده ها را به عوامل ناپایدار (شانس یا تلاش) نسبت می دهند،‌امید آنها به عملکرد در آینده نسبتا بدون تغییر می ماند (واینر و همکاران، ۱۹۷۶). و بالاخره قابلیت کنترل یک اسناد باعث برانگیختن آن چه واینر آن را عواطف اجتماعی می خوانده، می شوند؛ عواطفی که به سوی دیگران متوجه اند. وقتی مردم بازده های منفی را به عواملی که در کنترل شخص اند،نسبت می دهند (فقدان تلاش)، عصبانی می شوند. وقتی آنها همین بازده را به عوامل غیرقابل کنترل اسناد می دهند (فقدان استعداد)، با ترحم با قضیه برخورد می کنند (واینر و همکاران،‌۱۹۸۲).

اسنادهای درونی

 جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .