عنوان :

تحقیق بررسی مردم شناسی سیر تحولی ازدواج  ازدوره قاجاریه تا ایران فعلی ازدیدگاه اجتماعی

تعداد صفحات :۱۳۲

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

مقله حاضر به بررسی مردم شناسی سیر تحولی ازدواج  ازدوره قاجاریه تا ایران فعلی ازدیدگاه اجتماعی می پردازد.ازدواج در ایران در دوره قاجاریه در بین پادشاهان قاجاری به دلایل سیاسی بوده و هدف از این ازدواج¬ها بوجود آوردن امنیت و صلح بوده و یکی از شرایط ورود زنان برای دربار و ازدواج با پادشاهان یکی داشتن اصالت خانوادگی و دیگری زیبایی می¬باشد و همینطور مردم عادی برای اینکه بتوانند از امتیازات پادشاهان استفاده کنند دختران خود را به پادشاهان می¬دادند واز این راه می¬توانستند به دربار نفوذ پیدا کنند و تعدد زوجات در بین پادشاهان زیاد بود و دارای زنان عقدی و صیغه¬ای بوده است و در بین مردم و اقشار عادی، افراد ثروتمند می¬توانستند چند زن داشته باشند ولی مردم پایین بنا به دلایل شرایط اقتصادی به یک زن اکتفا می¬کردند. در عصر پهلوی رضاخان یکی از اصلاحاتی که در بین مردم انجام داد ثبت وقایع ازدواجی بود و توسعه شهرنشینی سبب شد که تعدد زوجتت در بین مردم کمتر شود و لازم به ذکر است ازدواج در بین پادشاهان و شاهزادگان نیز به دلایل سیاسی و نفوذ به دربار پادشاهی بود. از گذشته تا حال ازدواج¬های درون گروهی نیز کمتر شد با گذشت زمان و آگاهی و علم مردم نسبت به پدیده ازدواج تغییرات و دگرگونی¬های زیادی در سن ازدواج ورت گرفته گوناگونی دارد ازجمله اشتغال زنان ، تحصیلات و…  در میان مردم و تأثیر آنها بر زندگی اجتماعی، می¬باشد. ازدواج در ایران بر اثر جنگ و تحولات اجتماعی و فرهنگی و تغییر اوضاع اجتماعی مرحله انتقالی خود را طی می کند. مشخصات قبلی دستخوش دگرگونی شده چنانکه تمایلی به مشابهت خصوصیت ازدواج با جامعه های صنعتی پدید آمده است . علاوه بر این که عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سبب تحولاتی در سن ازدواج شده است و میانگین سن ازدواج زنان رشد چشمگیری داشته است بنابراین پیش رسی سن ازدواج در ایران روبه کاهش است .
شیوه انتخاب همسر که سابقا از طریق والدین صورت می گرفت تغییر کرده و درصد بالایی خود، همسر مورد نظرشان را انتخاب کرده اند. میزان ازدواج خویشاوندی در ایران برای خویشاوندان نزدیک با سن ازدواج زنان رابطه مستقیم دارد. هرچه سن ازدواج زنان بالا می رود ازدواج خویشاوندی رو به کاهش است.
ازدواج نهادی است که از آن طریق مرد و زن و با هم پیمان زناشوئی می¬بندند.
یکی از مهمترین تغییرات اجتماعی اساسی که در طول تاریخ گذشته از دوره قاجاریه در ایران رخ داده تحولات مربوط به ازدواج و تشکیل خانواده است. این تغییرات شامل تحول در شکل و سن ازدواج، نوع خانواده و … و عوامل مؤثر بر آن است.
تعداد زوجات به دلایلی از جمله مشکلات اقتصادی و تغییر نگرش¬ها رو به کاهش است و شیوه همسرگزینی به دلیل تغییر در مفهوم ازدواج دچار تحولات بزرگی شده است در حال حاضر اکثر ازدواج¬ها بدون دخالت مستقیم والدین و براساس عشق و علاقه انجام می¬گیرد. تأخیر در سن ازدواج یکی از مهمترین ابعاد دگرگونی پدیده ازدواج بوده است. میزان تجرد قطعی بالا رفته و از عمومیت ازدواج به ویژه در سنین پائین کاسته شده است. در اثر این تحولات پیش رسی ازدواج که سابقاً در ایران مرسوم بود و همچنین ازدواجهای فامیلی به میزان قابل ملاحظه¬ای کاهش یافته است.
روند تحولات سن ازدواج در جامعه و روابط آن با تحولات اقتصادی اجتماعی و فرهنگی مرتبط است در کشور ایران الگوی ازدواج از شکل سنتی به مدرن تغییر کرده است.
واژه های کلیدی: قاجاریه، ازدواج، ایران، مردم شناسی، سیر تحول

فهرست مطالب

مقدمه
فصل اول:
۱-۱-    بیان مسئله    ۲
۱-۲-     اهمیت و ضرورت مسئله    ۲
۱-۳-    انگیزه تحقیق    ۲
۱-۴-    اهمیت تحقیق    ۲
۱-۵-    پرسش های تحقیق    ۳
۱-۶-    قلمرو جغرافیایی تحقیق    ۳
۱-۷-    زمان تحقیق    ۳
۱-۸-    روش تحقیق    ۴
۱-۹-    روش جمع آوری اطلاعات    ۴
۱-۱۰-    پیشینه تحقیق    ۴
۱-۱۱-    مشکلات تحقیق    ۵
۱-۱۲-    ادبیات تحقیق    ۵
فصل دوم :
۱-۲- جغرافیایی طبیعی ایران    ۹
۲-۲- آب و هوای ایران    ۱۰
۳-۲- پوشش گیاهی و جانوری ایران    ۱۱
۴-۲- گروه قومی     ۱۶
۵-۲- خط    ۱۷
۶-۲- دین    ۱۷
۷-۲- زبان    ۱۷
۸-۲-  جغرافیایی انسانی ایران    ۱۸
۹-۲- جمعیت کشور ایران    ۱۸
۱۰-۲- جغرافیایی اقتصادی ایر ان    ۲۲
فصل سوم:
۱-۳- وصلت زناشویی    ۲۵
۲-۳- نظریه های در مورد ازدواج    ۲۶
۳-۳- نظام خویشاوندی    ۲۸
۴-۳- انتخاب همسر     ۳۱
۵-۳- شکل های مبادله    ۳۲
۶-۳- شکل های خاص ازدواج    ۳۴
۷-۳- روابط جنسی پیرازناشویی    ۳۵
۸-۳- ممنوعیت ازدواج با محارم    ۳۵
۹-۳- برون همسری    ۳۵
۱۰-۳- درون همسری    ۳۸
۱۱-۳- قومیت و الگوهای قومیت در ایران    ۴۰
۱۲-۳- ازدواج در کشورهای جهان    ۴۱
۱۳-۳- ازدواج در ایران    ۴۲
۱۴-۳- ازدواج در ادیان و مذاهب    ۴۵
۱۵-۳- اهداف زناشویی    ۴۷
۱۶-۳- همسر گزینی    ۴۸
۱۷-۳- پیوند با سنن    ۴۸
۱۸-۳- همسان همسری    ۴۹
۱۹-۳- خانواده     ۵۲
فصل چهارم
۱-۴- آغاز کار سلسله قاجاریه    ۵۷
۲-۴- نسب و گروه های قومی قاجاریه    ۵۷
۳-۴- پادشاهان قاجاریه    ۵۸
۴-۴- ازدواج در دوره قاجاریه    ۶۲
۵-۴- ازدواج پادشاهان در دوره قاجاریه     ۶۲
علل اجتماعی حرمسرا سازی    ۶۳
۶-۴- مشخصات حرمسرای پادشاهی    ۶۳
۷-۴- ازدواج در میان مردم    ۶۷
۸-۴- اقلیت های مذهبی    ۷۰
۹-۴- ازدواج در قشرهای مختلف    ۷۰
۱۰-۴- طلاق و وضع بیوه زنان    ۷۶
۱۱-۴- شیوه مجازات زنان بدکاره در دوره قاجار    ۷۶
۱۲-۴- زن عصر قاجار در خانه و جامعه    ۷۷
۱۳-۴- وضع اجتماعی زنان     ۷۹
۱۴-۴- مدارس دختران    ۸۲
۱۵-۴- انقراض سلسله قاجاریه    ۸۳
فصل پنجم:
۱-۵- آغاز عصر پهلوی    ۸۶
۲-۵- شاهان عصر پهلوی    ۸۶
۳-۵- ازدواج در عصر پهلوی    ۸۸
ازدواج پادشاهان و شاهزادگان در عصر پهلوی    ۸۸
۴-۵- اقدامات مهم رضاشاه    ۹۸
۵-۵- قشربندی جامعه در دوره پهلوی    ۱۰۰
۶-۵- ازدواج در قشرهای مختلف مردم    ۱۰۰
۷-۵- انقراض عصر پهلوی    ۱۰۳
۸-۵- ممنوعیت در ازدواجها    ۱۰۳
۹-۵- مراحل و شرایط ازدواج    ۱۰۵
۱۰-۵- شرایط مهم در ازدواج    ۱۰۶
۱۱-۵- مندرجات سند ازدواج     ۱۰۸
۱۲-۵- مهر یا صداق    ۱۰۹
۱۳-۵- جهیزیه    ۱۱۰
۱۴-۵- شرایط صحت نکاح    ۱۱۰
۱۵-۴- شرایط عاقد    ۱۱۰
۱۶-۵- فواید ازدواج    ۱۱۰
فصل ششم:
۱-۶- آمار ازدواج در ایران    ۱۱۳
۲-۶- عوامل جسمی در سن ازدواج    ۱۱۵
۳-۶- عوامل روانی در سن ازدواج    ۱۱۵
۴-۶- عوامل اجتماعی –فرهنگی در سن ازدواج    ۱۱۵
۵-۶- انتخاب همسر    ۱۱۶
۶-۶- عوامل اقتصادی و اجتماعی    ۱۲۰
۷-۶- اشتغال    ۱۲۱
۸-۶- تفاوت آمار جمعیت در شهر وروستا    ۱۲۲
۹-۶- ازدواج موقت    ۱۲۲
۱۰-۶- تعریف ازدواج موقت    ۱۲۳
۱۱-۶- عوامل مهم ازدواج موقت در ایران    ۱۲۴
۱۲-۶- تعدد زوج    ۱۲۴
نتیجه گیری     ۱۲۷
منابع    ۱۲۹

منابع

۱-    آزاد، حسن- پشت پرده¬های حرمسرا- ارومیه- انتشارات انزلی- چاپ هفتم
۲-    ازغندی، علیرضا- تاریخ و تحولات سیاسی و اجتماعی ایران- تهران- انتشارات سمت- ۱۳۷۹- جلد اول
۳-     اعزازی، شهلا- جامعه¬شناسی خانواده با تأکید بر نقش، ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر- تهران- انتشارات روشنگران و مطالعات زنان- ۱۳۷۶
۴-    امان¬اللهی بهاروند، سکندر- کوچ¬نشینی در ایران- تهران-  آگه- چاپ پنجم پاییز ۱۳۷۸
۵-    اندرمانی زاده، جلال- حدیدی ، مختار-پهلوی¬ها، خاندان پهلوی به روایت اسناد- تهران- انتشارات وزارت امور خارجه- چاپ اول بهار ۱۳۸- جلد دوم
۶-    آوری، پیتر- تاریخ معاصر ایران- ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی- تهران- انتشارات صفا- چاپ اول ۱۳۶۳
۷-    باوزانی، الساندرو- ایرانیان تاریخ ایران- ترجمه مسعود رجب¬نیا- تهران- انتشارات روزبن- چاپ اول زمستان ۱۳۵۹
۸-    برهانی، فاطمه- عوامل مؤثر بر سن ازدواج- تهران- معاونت پژوهش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی- ۱۳۷۲
۹-    بدیعی، ربیع- جغرافیای مفصل ایران- تهران- نشر اقبال- چاپ چهارم ۱۳۷۲
۱۰-    بهنام، جمشید- ساختهای خانواده و خویشاوندی در ایران- تهران- انتشارات خوارزمی- چاپ سوم اسفند ۱۳۵۶
۱۱-    بلادی موسوی، صدرالدی، بررسی تحول ازدواج در ایران ۱۳۷۵-۱۳۳۵ تهران- مرکز آمار ایران
۱۲-    پسیان، نجفقلی- معتضد، خسرو- در عصر دو پهلوی- تهران- انتشارات جاویدان- چاپ اول ۱۳۷۷
۱۳-    پهلوان،کیوان- رضاشاه از الشتر تا الاشتف- تهران – انتشارات آرون –چاپ اول ۱۳۸۳
۱۴-    پیرانی، احمد – دختر یتیم –تهران – نشر به آفرین
۱۵-    پیرانی، احمد- زندگی خصوصی محمد رضا شاه پهلوی – تهران – نشر به آفرین –چاپ اول ۱۳۸۲
۱۶-    تاجبخش، احمد- تاریخ تمدن و فرهنگ ایران در دوره قاجاریه- شیراز- انتشارات نوید شیراز- چاپ اول ۱۳۸۲
۱۷-    توماس،میشل- کلام مسیحی – حسین توفیقی – نشر مرکزمطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب – ۱۳۷۷

۱۸-    جیمز ویلس، چارلز- تاریخ اجتماعی ایران در عهد قاجاریه- مترجم سید عبدالله- جمشی دودانگه- مهرداد نیکنام- تهران- انتشارات زرین- چاپ اول ۱۳۶۳
۱۹-     حجازی، محمد- خلاصه تاریخ ایران- نشر ابن سینا- چاپ اول دی ۱۳۳۵
۲۰-     حجازی، قدسیه- ارزش زن از نظر قضایی و اجتماعی- انتشارات فردوسی
۲۱-    دلدم، اسکندر – زندگی پرماجرای رضا شاه ، تهران – انتشارات گلفام-۱۳۷۰
۲۲-    راوندی، مرتضی- تاریخ اجتماعی ایران- تهران- انتشارات امیرکبیر- چاپ دوم ۱۳۵۴- جلد دوم
۲۳-    رستمی، فرهاد- پهلوی¬ها- خاندان پهلوی به روایت اسناد- تهران- انتشارات وزارت امور خارجه- چاپ اول بهار ۱۳۷۸- جلد اول
۲۴-    رضایی، عبدالعظیم- تاریخ ده هزار ساله ایران- تهران- انتشارات اقبال- چاپ ششم زمستان ۱۳۷۴
۲۵-    رضایی، عبدالعظیم- تاریخ  تمدن و فرهنگ ایران- تهران- نشر در- چاپ اول ۱۳۸۱
۲۶-    رضایی، عبدالعظیم- تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران- تهران- نشر علم- چاپ اول ۱۳۷۶
۲۷-    روح الامینی، محمود – مبانی انسان شناسی (گردشهر باچراغ) تهران – نشر عطار چاپ نهم -۱۳۷۹
۲۸-    رفیعی، حسن- حقوق زن در دوران ازدواج- تهران- نشر راهنما- چاپ اول خرداد ۱۳۶۲
۲۹-    رازی، عبدالله- تاریخ کامل ایران- تهران- نشر اقبال- چاپ پنجم ۱۳۶۲
۳۰-    ریویر، کلود- درآمدی بر انسان شناسی – ترجمه ناصرفکوهی –تهران-نشر نی-چاپ چهارم-۱۳۸۳
۳۱-    زاهد، سعید- جنبش¬های اجتماعی معاصر ایران- تهران- انتشارات سروتن چاپ اول ۱۳۸۱
۳۲-    ساروخانی- مقدمه¬ای بر جامعه¬شناسی خانواده- تهران- نشر سروش- ۱۳۷۰
۳۳-     شاملویی، حبیب¬الله- جغرافیای کامل ایران- تهران- انتشارات بنیاد- چاپ چهارم فروردین ۱۳۶۱
۳۴-    شیخی، محمدتقی- تحلیل و کاربرد جمعیت¬شناسی- تهران- نشر اشراقی- ۱۳۷۱
۳۵-    شیخی، محمد تقی- مقدمه¬ای بر مبانی جمعیت¬شناسی- تهران- نشر آرام- ۱۳۶۸
۳۶-    شعبانی، رضا- مبانی تاریخ اجتماعی ایران- تهران- نشر قومس- چاپ چهارم ۱۳۷۴
۳۷-    غنی، سیروس- ایران برآمدن رضاخان- ترجمه حسن کامشاد- تهران- انتشارات نیلوفر- چاپ سوم زمستان ۱۳۸۰
۳۸-    فرجی، عبدالرضا- جغرافیای کامل ایران- تهران- انتشارات ایران- چاپ اول زمستان ۱۳۶۶
۳۹-    فکوهی، ناصر- تاریخ اندیشه و نظریه های انسان شناسی – تهران – انتشارات نی – چاپ ۱۳۸۱
۴۰-    قدیانی، عباس- فرهنگ فشرده تاریخ ایران- تهران- انتشارات جاودان فرد چاپ اول ۱۳۷۶
۴۱-     قدیانی ،عباس- تاریخ و فرهنگ تمدن ایران- تهران- انتشارات جاودان فرد چاپ اول ۱۳۸۴
۴۲-    کیانی هفت¬لنگ، کیانوش- کتاب ایران- تهران- انتشارات بین¬المللی المهدی- چاپ اول ۱۳۸۲
۴۳-     محسنی، منوچهر- پوررضا، ابوالقاسم- ازدواج و خانواده در ایران- تهران- انتشارات آرون- چاپ اول ۱۳۸۲
۴۴-    مشکینی، علی -ازدواج در اسلام – نشر الهادی -۱۳۶۶
۴۵-    مطهری، مرتضی- نظام حقوقی زن در اسلام- تهران- انتشارات صدرا چاپ بیست و دوم پائیز ۱۳۷۵
۴۶-     محقق داماد، مصطفی- حقوق خانواده- تهران- انتشارات علوم اسلامی چاپ اول پائیز ۱۳۶۵
۴۷-    معتضد، خسرو- کسری، نیلوفر- سیاست در حرمسرا- تهران- انتشارات علمی چاپ اول ۱۳۷۹
۴۸-     میرزایی، محمد- جمعیت و توسعه با تأکید بر ایران- تهران- انتشارات مرکز مطالعات و پژوهشهای جمعیتی آسیا و اقیانوسیه- چاپ اول ۱۳۸۴
۴۹-     مهریور، حسین- میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران- تهران- انتشارات اطلاعات چاپ دوم ۱۳۷۰
۵۰-    نجفی ، محمد حسن –جواهرالکلام مکتبه اسلامیه -۱۳۶۵- جلد ۲۹
۵۱-     نوروزی، علی- منزلت زن ایرانی- تهران- انتشارات زرین- چاپ اول ۱۳۷۴
۵۲-     نوری، رضا- خانواده حقوق خانواده در حقوق مدنی- تهران- انتشارات پازنگ چاپ اول زمستان ۱۳۷۹
۵۳-     نفیسی، سعید- تاریخ معاصر ایران- تهران- انتشارات فزوغی- شهریور
۵۴-    هدایت، صادق – نیرنگستان – تهران
۵۵-    هیس ، ه.ر- تاریخ مردم شناسی –ترجمه طاهری- تهران – نشرابن سینا-۱۳۴۰
۵۶-    ۱۳۴۵ یثربی قمی، سید علی محمد- حقوق خانواده در قانون مدنی جمهوری اسلامی- نشر تبلیغات اسلامی چاپ اول پاییز ۱۳۷۶
منابع پایان¬نامه:
۱-    آستین¬فشان، پروانه- بررسی روند تحولات سن ازدواج و عوامل اجتماعی- پایان¬نامه کارشناسی ارشد جمعیت¬شناسی دانشگاه علوم اجتماعی دانشگاه تهران به راهنمایی دکتر محمد جلال عباسی شوازی و مشاورت دکتر محمد میرزایی- سال ۱۳۸۰
۲-    المطهری، زهرا- بررسی تحلیل دموگرافیک وضعیت زناشویی.
پایان¬نامه کارشناسی ارشد جمعیت¬شناسی دانشگاه علوم اجتماعی دانشگاه تهران به راهنمایی دکتر محمد میرزایی و مشاورت دکتر شهلا کاظمی پور- ۱۳۷۵
۳-    پور یوسفی، حمید- بررسی سن ازدواج درایران.
پایان¬نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی- دانشگاه علوم اجتماعی دانشگاه تهران به راهنمایی دکتر جمشید بهنام- ۱۳۵۵
منابع مقالات:
۱-    احمدی موحد، محمد- بررسی روند تغییرات شاخص¬های ازدواج و طلاق طی سالهای ۱۳۸۰-۱۳۷۵
۲-    آزاد ارمکی، تقی- تأثیر تحولات جمعیتی و اجتماعی در امر همسرگزینی طی سه نسل در خانواده ایرانی
۳-    درودی آهی، ناهید- بررسی وضعیت ازدواج جوانان با استفاده از جداول خالص زناشویی

فصل اول

کلیات

-۱- بیان مسئله

 بررسی مردم شناسی سیر تحولی ازدواج از دوره قاجاریه تا ایران فعلی از دیدگاه اجتماعی در این تحقیق به بررسی ازدواج شاهان قاجاری و دلایل نوع ازدواج و تعدد زوجات و همینطور تأثیر این ازدواج­ها بر زندگی مردم و همینطور ازدواج در قشرهای مختلف مردم در دوره قاجاریه و همینطور تغییر و تحول ازدواج در عصر پهلوی و اصلاحاتی که شاهان دوره پهلوی در این زمینه ازدواج انجام داده­اند. در دوره کنونی عواملی که سبب تغییرات در شکل و نوع و سن ازدواج می­شود بررسی می­گردد.

۲-۱- اهمیت و ضرورت مسئله:

در این مورد ما می­فهمیم که هدف مردم در سه دوره مختلف در زمینه ازدواج چیست و به جنبه­های فرهنگی- اقتصادی- جغرافیایی- سیاسی-اجتماعی در ازدواج دست می­یابیم وهمچنین به ریشه­یابی نوع ازدواج­ها می­پردازیم و عوامل مختلفی نیز که سبب تحولات در ازدواج شده است را بررسی می­کنیم.

۳-۱- انگیزه تحقیق:

بررسی دقیق و تخصصی­تر و شناخت کامل از ازدواج از دوره قاجاریه به بعد و همچنین تحلیل مردم­شناسی در مورد ازدواج و پیامدهای حاصل تغییرات ازدواج در جامعه.

۴-۱- اهداف تحقیق:

اهداف تحقیق بررسی

ازدواج و همسرگزینی در بین شاهان قاجاریه.
ازدواج در بین طبقات مختلف مردم در دوره قاجاریه.
انواع ازدواج­ها در دوره قاجاریه.
اهداف ازدواج­ها در دوره قاجاریه.
تحول ازدواج در دوره پهلوی.
تأثیر تحولات جامعه بر ازدواج در دوره پهلوی.
تغییرات الگوی ازدواج در جامعه کنونی.
بررسی عوامل تغییر سن ازدواج در جامعه فعلی.

۵-۱- پرسش­های تحقیق:

آیا پادشاهان در همسرگزینی معیار خاصی برای ازدواج داشتند؟
آیا ازدواج در بین طبقات مختلف، متفاوت است؟
آیا ازدواج انواع خاصی دارد؟
آیا ازدواجها دارای هدفهای خاصی بوده است؟
آیا تغییراتی در دوره­های مختلف در زمینه ازدواج به وجود آمده است؟

۶-۱- قلمرو جغرافیایی تحقیق:

با توجه به ژرفانگر بودن روش مردم­شناسی محدود کردن قلمرو مورد مطالعه ضروری است قلمرو جغرافیایی این تحقیق کشور ایران است.

۷-۱- زمان تحقیق:

ازآن جایی که تحقیق مردم شناسی است مدت تحقیق و مطالعه یک سال می باشد .

۸-۱- روش تحقیق:

استفاده از روش میدانی. مشاهده مشارکتی

مطالعه اسنادی مهمترین روش اتخاذ شده در زمینه موضوع تحقیق است.

استفاده از ابزارها و تکنیک­هایی مثل ضبط صوت، دوربین عکاسی و فیلمبرداری.

۹-۱- روش جمع­آوری اطلاعات:

ثبت و ضبط دقیق مشاهدات

استفاده از مشاهده مستقیم و میدانی

استفاده از مصاحبه حضوری

استفاده از اسناد و مدارک موجود در کتابخانه­ها

۱۰-۱- پیشینه تاریخی:

مقاله آقای دکتر آزاد ارمکی و خانمها: مهناز زند- طاهره خزایی که در مورد تأثیر تحولات جمعیتی و اجتماعی در امر همسرگزینی طی سه نسل در خانواده ایرانی، بود به بررسی مطالعه تطبیقی در مورد سن ازدواج، دفعات ازدواج، علت ازدواج­های مجدد، دایره و دامنه همسرگزینی در میان سه نسل متوالی پرداخته بودند.
مقاله آقای محمد احمدی موحد به بررسی روند تغییرات شاخص­های ازدواج و طلاق طی سالهای ۱۳۸۰-۱۳۷۵ پرداخته است.
پایان­نامه کارشناسی ارشد جمعیت­شناسی خانم زهرا المطهری- از دانشگاه علوم اجتماعی و به راهنمایی دکتر محمد میرزایی و مشاورت دکتر شهلا کاظمی­پور- دانشگاه تهران ۱۳۷۵ که به بررسی تحلیل دموگرافیک وضعیت زناشویی پرداخته.
پایان­نامه کارشناسی ارشد جمعیت­شناسی خانم پروانه آستین­فشان از دانشگاه علوم اجتماعی دانشگاه تهران به راهنمایی دکتر محمد جلال عباسی شوازی و مشاورت دکتر محمد میرزایی تهران ۱۳۸۰ که به بررسی روند تحولات سن ازدواج و عوامل اجتماعی پرداخته است.
پایان­نامه کارشناسی علوم اجتماعی- آقای حمید پوریوسفی به راهنمایی دکتر جمشید بهنام از دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ۱۳۵۵ که به بررسی سن ازدواج در ایران پرداخته است.
مقاله خانم ناهید درودی­آهی که به بررسی وضعیت ازدواج جوانان با استفاده از جداول خالص زناشویی پرداخته.

۱۱-۱- مشکلات تحقیق:

این تحقیق با وجود تمام جاذبه­هایی که داشت متأسفانه دارای مشکلات بزرگی بود که سبب می­شد که من آنطوری که لازم است نتوانم اطلاعات آماری دقیقی از اشخاص به دست بیاورم. زیرا هر منبع اطلاعات آماری آن با منبع دیگر متفاوت بود و همچنین همکاری نکردن بعضی از ارگانها برای ارائه خدمات و قرار ندادن اطلاعات جامع­تر در منابع. و همچنین سنگین بودن هزینه­های سفر برای تحقیق زیرا برای کامل کردن تحقیق خود لازم بود به شهرهای مختلف سفر کرده که این خود مستلزم پرداخت هزینه­های بسیار گزافی بود.

۱۲-۱- ادبیات تحقیق:

همان گونه که در همه تیره­ها و ملتها به گونه­ای که ویژه خودشان است، زن و شوهر با هم ازدواج می­کنند و در روزگار باستان هم چنین بوده و زن و شوهر به گونه­ای با هم پیوند زناشویی می­بستند، اشو زرتشت هم برای پیروان خود آئین زناشویی را با دوشی  استوارتر و درست­تر از همه ملت­ها برقرار نمود. زناشویی به آهنگ زندگی خوش و خرم و همبستگی و همراهی و زیادشدن مردم و برپایی خانواده را بر پایه­ای چنان درست و شایسته استوار کرد که خود ضامن ماندن و دوام زندگی مشترک بود و مهر و محبت را بین زن و شوهر برای همیشه برقرار می­ساخت. در آئین زرتشت از دیدگاه آراسته شدن کارهای جهان و استوار ساختن یگانگی و جلوگیری از تباهی اخلاقی، درباره زناشویی بسیار سفارش شده است. (رضایی/ ۱۳۸۱/۷۸۴)

در کیش قدیم ایران زناشویی به آهنگ پدید آوردن زندگی خوش، یگانگی و همراهی تشکیل خانواده و ازدیاد نفوس انجام می­پذیرد. اشو زرتشت در وهشیتواشیت­گات سینا ۵۶ قطعه ۵ به پسران و دخترانی که آهنگ بستن پیمان ازدواج دارند چنین اندرز می­دهد: ای دختران شوی­کننده و ای دامان اینک بیاموزم و آگاهتان سازم با غیرت از پی زندگی، پاک­منشی بجویید، هر یک از شما باید در کردار نیک بر دیگری پیشی جوئید و از این راه زندگانی خود را خرمی بخشید.

کیش زرتشتی بر استواری پیوندهای یگانگی و جلوگیری از مفاسد اخلاقی از راه زناشویی تأکید فراوان دارد. در این کیش کمک به امر ازدواج کسانی که به سن بلوغ رسیده و به سبب تنگ­دستی بی­همسر مانده­اند، از کارهای نیک شمرده شده است.

در ایران باستان عقد ازدواج بر چند گونه بود:

پادشاه زنی- این اصطلاح برای موردی به کار گرفته می­شود که پسر و دختری برای نخستین بار با خشنودی پدر و مادر خود با یکدیگر ازدواج می­کنند.
(ایوک دت یگانه) زنی- ایوک زنی عبارت آنست که مردی با دختری ازدواج کند که تنها فرزند خانواده است و او را ایوک نامند. از آنجا که دختر نمی­تواند اموال خانه پدر خویش را به خانواده دیگری منتقل سازد، پس بایستی نخستین پسر خود را به جای فرزند پدر خویش قرار دهد.
چاکرزنی- این ازدواج در مورد زن بیوه­ای به کار می­رفت که پس از مرگ همسر نخستین درصدد گزینش همسری دیگر برآید. اگر زن اول بمیرد یا دیوانه شود یا  نازا بوده است تا مرد می­تواند زن دومی بگیرد که آن زن را چاکرزن می­نامند.

در زمان ساسانی نوع اصلی ازدواج ایرانی( زنی پادخشای) خوانده می شود که در واقع انتقال قیومیت دختر ازپدر ازشوهربود (نجفی،۱۳۶۵/۸۰۵)

انواع دیگری هم از ازدواج بود ازجمله: چگر که هنگامی که شوهر توانایی فرزندآوری نداشت ، زن خود را به عنوان همسر موقت به یکی از نزدیکان می داد تا فرزندآورند،چگر رابه صورت چکر می نوشتند. نوع دیگر که باعث جدل های زیادی میان امروزیان شده است، ازدواج با محارم است.

خودسرزنی- چنانچه دختر و پسر بالغ پیش از رسیدن به بیست و یک سالگی خواسته باشند بدون خشنودی پدر و مادر خویش با یکدیگر ازدواج کنند مؤبد حق دارد صیغه عقد را جاری کند و آن دو از ارث محروم خواهند شد. (رضایی/ ۱۳۷۶/ ۲۵۷ و ۲۵۶)

فصل دوم

جغرافیای طبیعی ایران:

۱-۲- جغرافیای طبیعی ایران:

الف) موقعیت جغرافیایی ایران:

ایران در نیمکره شمالی از سطح کره زمین بین ۲۵ تا ۴۰ درجه عرض شمالی از خط استوا (مدار مبدأ) و بین ۴۴ و ۵/۶۳ درجه طول شرقی از نیمروز گرینویچ مبدأ انتخابی واقع  شده است. نیمکره شرقی، نیمکره شمالی (جز فلات ایران، ممالک خاورمیانه در مغرب آسیاست. مساحت ایران ۰۰۰/۶۴۸/۱ کیلومتر مربع است.

ایران از اقیانوسها و دریاهای بزرگ دور است ولی از دو سوی شمال و جنوب به دریا چسبیده است. از سوی شمال ایران با دریای خزر که دریایی است بسته و در حقیقت دریاچه بزرگ است که هیچگونه ارتباطی با اقیانوس و دریاها ندارد در جنوب ایران خلیج فارس و دریای عمان قرار دارد و این دریاها به اقیانوس راه دارد. (بدیعی/ ۱۳۷۲/ ۱۳ و ۱۲)

از شمال به جمهوری روسیه شوروی و دریای خزر، از مشرق به کشور افغانستان و جمهوری پاکستان، از جنوب به دریای عمان و خلیج فارس، از مغرب به جمهوری عراق و جمهوری ترکیه، از شمال غربی به قفقاز (روسیه شرقی).

کوههای مهم در ایران چهار رشته کوهستان وجود دارد:

رشته کوههای شمالی- کوههای البرز
رشته کوههای غربی- کوههای زاگرس
رشته کوههای مرکزی و شرقی
رشته کوههای جنوبی با کوههای ساحلی

برطبق سرشماری نفوس و مسکن ۱۳۸۵ تقسیمات کشوری ایران ۳۰ استان- ۳۳۶ شهرستان- ۸۸۹ بخش- ۱۰۱۵ شهر و ۲۴۰۰ دهستان است. (شاملویی/ ۱۳۶۱/ ۸۵)

۲-۲- آب و هوای ایران:

کشور ایران دارای آب وهوای متنوع و متفاوت بوده و با مقایسه نقاط مختلف کشور این تنوع را می­توان به خوبی مشاهده نمود.

۱-   مناطق صحرایی:

 در سواحل جنوبی از گواتر تا خوزستان که به آن خشک ساحلی می­نامیم که مشخصات این آب و هوا، گرمای زیاد توأم با رطوبت و به مقدار کمی باران می­باشد و  حداکثر هوا به ۵۳ درجه می­رسد و باران در این مناطق نامنظم است و در زمستان باران می­بارد.

و خشک داخلی: در داخل صحرا و کویرها همین نوع آب و هوا با اختلاف جزئی وجود دارد که به آن خشک داخلی می­گوئیم.

۲-   آب و هوای نیمه صحرایی و کوهپایه­ای:

این آب و هوا حد فاصل آب و هوای صحرایی و مرطوب می­باشد. منطقه اقلیمی کوهپایه­ای می­توان دزفول، کازرون، اصفهان، تهران و مشهد را ذکر کرد.( کیانی/ ۱۳۷۹/ ۲۷ و ۲۸)

۳-   آب و هوای معتدل:

الف) آب و هوای معتدل کوهستانی: این منطقه شامل کوهستانها و نواحی کوهستانی آذربایجان، البرز، زاگرس و قسمتی از برجستگیهای مرکزی ایران می­باشد.

ب) آب و هوای معتدل خزری: رشته کوههای البرز عامل مؤثری است که بین سواحل شمالی و جنوبی آن دو نوع آب و هوای کاملاً متمایز به وجود آورده است این منطقه شامل سواحل تالش گیلان و مازندران و گرگان است و سواحل جنوبی دریای مازندران، دارای دو نوع آب و هوای خزری مرطوب و خزری خشک می­باشد.

۴-   آب و هوای سرد:

یا جنگلی سرد است که کوههای مرکزی ترکیه در مغرب ارومیه و سایر نقاط کوهستانی دارای این نوع آب و هوا هستند. (کیانی/ ۱۳۷۹/ ۳۲-۳۰)

۳-۲- پوشش گیاهی و  جانوری ایران

در جاهای مختلف ایران پوشش گیاهی و زندگی جانوری متنوعی دیده می­شود. این نوع بستگی به وضع طبیعی و آب و هوا دارد. با توجه به آب و هوا، تفاوت میان گیاهان و جانوران در سه ناحیه معتدل خزری، معتدل کوهستانی و ناحیه بیابانی و نیمه بیابانی دیده می­شود.

۱-   پوشش گیاهی و جانوری ناحیه خزری:

این قسمت شامل جنگلهای انبوه، نیمه انبوه و چمنزارهای سرسبز دائمی و پهناور می­باشد. علت این امر بارش فراوان، خاک مساعد و دمای ملایم است که موجب پیدایش پوشش گیاهی پیوسته و ممتد در آن شده است.

مساحت جنگلهای شمال حدود ۰۰۰/۸۴۰/۱ هکتار می­باشد و دامنه شمالی سلسله جبال البرز را پوشانیده است این جنگلها از بجنورد تا آستارا کشیده شده است.

جنگلهای ناحیه خزری پوشیده از درختان پهن­برگ از نوع بلوط، سپیدار، راش، افرا و غیره می­باشد. انبوهی و فشردگی این درختان در بعضی جاها بسیار زیاد و در زیر درختان کوتاه قد و درختچه­های گوناگون روئیده­اند، به طوری که از آنها نمی­توان عبور کرد.

به طور کلی پوشش گیاهی ناحیه خزری را از نظر اهمیت می­توام به چهار دسته تقسیم نمود:

۱- جنگلهای انبوه

۲- جنگلهای متوسط

۳- جنگلهای درجه ۳

۴- مزارع و اراضی غیرجنگلی(فرجی/ ۱۳۶۶/ ۶۴)

جانوران ناحیه خزری نیز متنوع می­باشند. در جنگلهای این ناحیه گربه وحشی، گرگ، شغال، گراز، خرس و خوک وحشی و خرگوش و جوجه تیغی زندگی می­کنند.

در بیشه­زارها و مزارع مرغ سواحل جنوبی رودخانه ارس و برخی از نقاط جنگی کشور یافت می­شود. مرغابی، غاز، قو، و حواصیل خصوصاً در فصول پائیز و زمستان به فراوانی یافت می­شود. همچنین دریای خزر و رودهای آن زیستگاه انواع مختلف ماهی است. در جنگلهای ایران گوزن قفقازی و بز وحشی را نیز می­توان نام برد. در بعضی نقاط از کناره­های دریای خزر دراج و در جنوب خزر در کوههای مرتفع هوبره نیز یافت می­شود.

۲-   پوشش گیاهی و زندگی جانوری در ناحیه معتدل کوهستانی

ناحیه کوهستانی ایران از پوشش گیاهی کامل و ممتدی برخوردار نیست. در جاهایی که برف و باران بیشتری می­بارد و تبخیر به علت پائین بودن دما به کندی صورت می­گیرد، رویش گیاهان بیشتر است و در آنجا جنگل نیز دیده می­شود. در جاهایی که رطوبت کمتر و ضخامت خاک کمتر است گیاهان کمتری دیده می­شود.

جنگلهای ناحیه کوهستانی در بعضی جاها تنک و فاقد گیاهان زیر درختی هستند و در برخی جاها انبوهتر می­باشند و در زیر آنها درختچه­های گوناگون می­رویند. بارزترین این جنگلها، جنگلهای غرب ایران است و از آنجایی که بیشتر درختانشان بلوط می­باشد به جنگلهای بلوط معروفند. این جنگلها از جنوب غربی ارومیه شروع می­شود و از امتداد سلسله جبال زاگرس تا کوههای بختیاری و جنوب شرقی فارس ادامه دارد. بیشتر قسمتهای کردستان، باختران، لرستان، کوههای چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و کوههای بخش کازرون فارس از جنگلهای بلوط پوشیده شده است. در این جنگلها درختان میوه از قبیل گلابی، انجیر، پسته و بادام وحشی وجود دارد.

به طور کلی بیشتر ناحیه کوهستان ایران از استپ پوشیده شده است که در این نوع استپ­ها درختچه­ها و درختها نیز دیده می­شوند. از آنجایی که در این نوع استپ­ها فواصل گیاهان کمتر است به استپ کوهی معروفند. این نوع استپ قسمتهای پهناوری از ناحیه کوهستانی ایران را پوشانده است. در قسمتهای نسبتاً پهناوری از ناحیه کوهستانی ایران و در فواصل پوشش استپ کوهی به خاطر وجود شرایط مساعد چمنزار یا مرتع وجود دارد که این چمنزارها، کوچ­نشینها را به خصوص در ماههای گرم سال برای چرای دامها به طرف خود جلب می­کنند. وسعت این چمنزارها در قسمتهای غربی و شمال غربی از دیگر قسمتهای کوهستانی بیشتر است.

جانوران ناحیه کوهستانی حیواناتی از قبیل خرس، کفتار، خرگوش، بز وحشی، انواع قوچ و میش وحشی، گوزن زرد، گوزن خالدار و پلنگ می­باشند. همچنین پرندگانی از قبیل عقاب، کبک، تیهو و کرکس و غیره در این ناحیه دیده می­شود. (فرجی/ ۱۳۶۶/ ۶۷-۶۶)

۳-   پوشش گیاهی و زندگی جانوری در ناحیه بیابانی و نیمه بیابانی:

در ناحیه بیابانی ایران به علت باران کم و تبخیر زیاد و وزش باد پوشش گیاهی ممتدی وجود ندارد. در این ناحیه تنها گیاهانی می­توانند رشد کنند که در مقابل گرما و خشکی هوا مقاومت داشته باشند. این گیاهان بسیار محدود و بافاصله می­باشند. در این  ناحیه خصوصاً در نواحی شرقی استان فارس، مرکز کویر نمک، کرمان، رفسنجان، حوالی یزد و انارک، نواحی جنوبی خراسان و کوههای شاهسواران و بارز جنگلهای بسته که اغلب آنها را نبه نیز می­نامند همراه با درختان بادام وحشی دیده می­شوند.

همچنین در کرانه­های  دریای عمان و خلیج فارس جنگلهای گرمسیری به صورت پراکنده دیده می­شوند که درختان آنها عبارتند از: گز، کهود، کنار (به نام سدر به جای صابون) مصرف می­شود آگاسیا و درخت حرا (در سواحل خلیج فارس) که برگ آن مصرف علوفه دارد.

در قسمت نیمه بیابانی ایران، به خاطر ریزش برف و باران بیشتر نسبت به ناحیه بیابانی و دارا بودن طبقه خاک ضخیم­تر، شرایط رشد گیاهان بهتر و فاصله درختان کمتر از ناحیه بیابانی می­باشد.

جانورانی که در این ناحیه زندگی می­کنند عبارتند از: آهو، یوزپلنگ، گورخر و پرندگانی از قبیل پلیکان، فلامینگو، و درنا همچنین در کناره­های دریای جنوب و درمیان آبها سنگ­پشت، ستاره دریایی، میگو، خرچنگ، صدف و انواع مختلف ماهیها وجود دارد. (فرجی/ ۱۳۶۶/ ۶۸)

در ضمن پراکندگی حیوانات ایران به شرح ذیل می­باشد: انواع جوندگان مانند موش­ها (موش­های صحرایی و موش کور و …) تقریباً در تمام نقاط و مخصوصاً در بخشهای کویری و نیمه کویری دیده می­شوند. آهو در اغلب نقاط دیده می­شود. شتر یک کوهان و دو کوهان فقط به حالت اهلی وجود دارد. از حیوانات تک­سم که تقریباً در جنوب غربی آسیا از بین رفته­اند در قسمتی از ایران به ندرت گورخر و خر­ وحشی هم دیده می­شود.

از درندگان در قسمتهای مرتفع ایران، یوزپلنگ در اطراف کویرها به شکار آهو می­پردازد. در کوههای البرز خرس خاکستری و گربه کوهی نیز دیده می­شود.

ظاهراً تا این اواخر در تمام قسمتهای جنوبی ایران شیر یال­کوتاه ایران وجود داشته است پرندگان ایران نیز بسیار متنوع هستند. از تیره ماکیان­ها، بلدرچین و در کوههای نیمه خشک و دامنه­های آنها تیهو و کبک و کبک دری و در جنوب و از کناره­های دریای خزر و دراج و در جنوب خزر در کوههای مرتفع هوبره و در دره­هایی رودها و نقاط کم درخت، قرقاول و در قسمتهایی از جنوب غربی ایران هوبره خاکستری و در جنوب دریای خزر و سواحل خلیج فارس، اروند رود، درنا، غاز، غاز سرخ دیده می­شود. از پرندگان گوشتخوار در کوهها و دشت­ها باشد، بازسرفید، لاشخور، عقاب، دال، کرکس و غیره یافت می­شود. از مرغان پا بلند، حواصیل و مرغ ماهیخوار، آب چلیک و غیره در ساحل دریای خزر و رودهای کشور یافت می­شوند.

در موقع زمستان از دریاچه­ها و رودهای روسیه میلیون­ها اردک و غاز به سوی ایران آمده، پس از تمام شدن فصل زمستان و گرم شدن هوا مجدداً مراجعت می­کنند.

در ایران کبوترهای وحشی و کبوترهای کوهی که در کوهها لانه می­کنند فراوان است. از تیره کلاغها انواع کلاغ و هدهد، پرستوی شب و دارکوب و جغد و مرغ شباهنگ و بوم تقریباً در اکثر نقاط کشور وجود دارند.

گنجشکها انواع فراوان دارند ولی تمام آنها از اقساط کوچک می­باشند. در میان آنها می­توان توکا، دم­جنبانک، گنجشک، چرخ ریسک، کاکلی را نام برد.

در کشاورزی ایران به سار اهمیت زیادی داده می­شود. این پرندگان در دامنه­های سنگی دره­های کوهستانی لانه نهاده در شهرستانهای شمالی و جنوب در کوههای فارس دیده می­شود.

خزندگان ایران نیز وضع مخصوص به خود دارند. در دشتها و بیابانها غالباً جوندگان بسیارند،ن بیشتر از همه سوسمارها و مارها دیده می­شوند. از سوسمار انواع مارمولک و سوسمار و سرگرد دیده می­شود و در نقاط مرطوب­تر سوسمارهای پهن و خشن و سفید و سبز فراوان است. مارهای ایران از انواع عادی و زیتونی و سفید و زرد و قفقازی و شاخدار می­باشند. در بعضی نقاط اقسام مارها شبیه به مار بوآ و بی­زهر و مارهای خیزان غالباً دیده می­شود. از مارهای زهری و مارهای سمی خطرناک برای انسان و حیوانات اهلی باید افعی و کبرا را ذکر کرد. گرزه در سوراخهای جوندگان و در محلهای بی­آب در کوههای کم ارتفاع خشک زندگی می­کنند و آنها را می­توان در سوراخهای نزدیک چشمه­ها مشاهده کرد.

در جنوب ایران و در آبهای خلیج فارس سنگ­پشت­های بزرگ دریایی و مارهای دریایی و در دلتاهای رودهای شرقی کروکودیل دیده شده است.

دوزیستان ایران به واسطه خشکی هوا کمترند ولی سمندر سبز و قورباغه و غوک و وزغ برگه­ای و قفقازی فراوان است.

ماهیهای آب شیرین از نظر انواع، بسیار زیاد و متفاوت و حتی در بعضی قسمتها، ماهیهای مخصوص بومی می­توان مشاهده کرد. میگو و خاویار ایران شهرت جهانی دارد. جانوران بی­مهره ایران بسیار زیادند مثل ملخ دشتی- پشه­های پادرشت و پاریز و شپشک­ها و رطیل و عقرب فراوان است. عقربها جانورانی شبانه هستند و روزها در زیر سنگها و شکافها و سوراخ موشها بسر می­برند. (کیانی/ ۱۳۷۹/ ۶۴-۶۲)

۴-۲- گروه قومی:

پیش از ورود و استقرار آریایی­ها در ایران، نژادهای بومی در این کشور می­زیستند. از حدود هزاره پنجم ق.م. اقوام غیرآریایی در ایران می­زیسته­اند. که بعدها در احوال اجتماعی، فرهنگی و حتی ترکیب نژادی مهاجران آریایی تأثیر داشته­اند. از جمله این اقوام ایلامیان در جنوب غربی ایران، کاسیان، در زاگرس- لرستان، لولوبی­ها در زاگرس. کرمانشاهان، کادوسیال در گیلان کنونی، تپوریان در مازندران را می­توان نام برد. انتشار و گسترش آریائیان در فلات ایران در حدود نیمه هزاره دوم ق.م. شروع شد. آریائیان شاخه­ای از اقوام سفید پوست هند و اروپایی هستند که عده ای به سرزمین هند و گروهی به فلات ایران رو می­آورند.

 ۵-۲- خط:

ایرانی­ها در طول تاریخ چهار نوع خط متفاوت داشته­اند. نخست خط میخی دوره هخامنشیان و دیگری خط پهلوی که در زمان اشکانیان و ساسانیان معمول و متداول بود و آثار آن هنوز هم باقی است. خط نوع سوم، اوستایی است که براساس خط پهلوی تنظیم گردیده است و بالاخره خط کنونی ایران که با ایجاد و تغییراتی اقتباس از خط عربی است. علاوه بر افزودن چهار حرف بر الفبای عربی، ایرانی­ها در تحریر این خط نیز تغییرات و ابداعاتی انجام دادند. به طوری که از سده ۸ ه.ق. خطوط ایرانی درمیان خطوط اسلامی ظاهر شد. این خط­ها عبارتند از: تعلیق، نستعلیق، شکسته نستعلیق که شکل و ترکیب آنها با سایر خط­های اسلامی متفاوت بود، و ترکیب و گردش حروف در آنها شباهت به خطوط باستانی ایرانی یعنی پهلوی و اوستایی دارد ولی در حال حاضر خط فارسی در کشور ایران رایج است.

۶-۲- دین:

دین مردم ایران در دوران پیش از اسلام، زرتشتی بوده است. در حال حاضر قریب به کل جمعیت آن مسلمان و اکثریت مردم آن پیرو مذهب شیعه می­باشند. مسحیان، یهودیان و زرتشتیان دیگر اقلیت­های دینی این کشور بشمار می­روند.

۷-۲- زبان:

زبان اکثریت مردم ایران فارسی است. این زبان اصطلاحاً بر زبان واحد و بر ریشه اصلی و اساسی تمام لهجه­های گوناگونی اطلاق می­شود که در ایران از آغاز مهاجرت آریائیان تا امروز معمول بوده است. این زبان شعبه­ای است از زبان هند و ایرانی که آن نیز به نوبه خود یکی از زبان­های هند و اروپایی یعنی زبان­های مجموع اقوام سفید پوستی است که سکونتگاه­های اصلی آنها از هندوستان تا سواحل اقیانوس اطلس در اروپا همچنین بریتانیا گسترده است. زبان اصلی فارسی است و زبانهای ترکی- کردی- عربی- لری- گیلکی، مازندرانی نیز در نواحی مختلف کشور ایران رایج است. (کیانی/ ۱۳۷۹/ ۹۶-۹۵)

۸-۲- (ب) جغرافیای انسانی ایران

توزیع جغرافیایی جمعیت:

الف: سرزمینهای متراکم از جمعیت: جلگه­های سواحل شمالی واقع بین کوههای البرز و دریای خزر، استانهای آذربایجان و نیمه شمالی زاگرس سه منطقه پر جمعیت کشور را تشکیل می­دهند. استانهای آذربایجان واقع در شمال غربی کشور و بخشهای شمالی کردستان و زنجان که منطقه­ای تحت عنوان حوضه­های شمال غربی را تشکیل می­دهند دومین منطقه پرجمعیت کشور می­باشند. سومین منطقه پرجمعیت کشور در نیمه شمالی زاگرس و نیز ارتفاعات مرکزی بین سنندج تا اصفهان می­باشد.

ب: سرزمینهای با جمعیت پراکنده:

 برخلاف سه منطقه پرجمعیت فوق، در بیابان نمک و لوت قسمتهایی از ایران هستند که کمترین جمعیت کشور را دارا می­باشند.

ج: سرزمینهای با جمعیت متعادل:

 جلگه خوزستان و استان فارس، بخش شمال شرقی استان خراسان و سرزمینهای واقع بین البرز و زاگرس قسمتهایی از کشور هستند که دارای جمعیت متعادل می­باشند. (فرجی/ ۱۳۶۶/ ۷۰)

۹-۲- جمعیت کشور ایران:

تاریخ تجمع انسانها در این کشور به چند هزار سال بالغ می­شود و حدود و ثغور امپراطوری­هایی که قدما در این سرزمین تأسیس نموده­اند بسیار فراتر از مرزهای کنونی کشور بوده است. ایرانیان اولین مردمانی هستند که در غرب آسیا محدوده سیاسی خاص خود را به وجود آورده­اند. در بین ملل همجوار ایران به خاطر وضع استراتژیک ویژه­ای که داشت و آسیا و اروپا را بهم وصل می­نمود، مرکز تجمع توده­ها و قبایل مختلف گردید و در نتیجه پیشرفت قابل ملاحظه­ای در کسب فرهنگ و تمدن نصیب مردم گشته است. میزان جمعیت ایران در سال ۱۳۱۳ حدود پانزده میلیون بود و در سال ۱۳۱۹ حدود شانزده میلیون نفر. (محسنی/ ۱۳۸۲/ ۹۰)

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .